Kweni chifukwa cha tekinoloje ŵakutorana ŵanyake . . .

• ŵakuŵavya nyengo yakuchezgera.

• ŵangiza na ntchito na kwamba kugwilira panyumba kwambura vifukwa vyakwenelera vyakuchitira nthena.

• ŵakuleka kuŵa ŵakugomezgeka kwa munyawo.

NYENGO YAKUŴIRA PAMOZA

Michael wakuti: “Nyengo zinyake para ine na muwoli wane tili lumoza, vikuŵa nga nili waka ndekha. Wakukhalira waka kulaŵiska pa foni ndipo wakuyowoya kuti, ‘Ivyo nkhuchita nindamare mpaka sono.’” Jonathan uyo ngwakutora wakuti para vyaŵa nthena “ŵakutorana ŵangaŵa kuti ŵali pamoza chithupi pera kweni ŵakuŵa kuti ŵali kutali na kutali.”

FUNDO YAKUTI MUGHANAGHANIREPO: Kasi kuyowoya pa foni, kutumizga mameseji panji para pa foni piza uthenga unyake, vikutimbanizga wuli nyengo yakuchezgera na munyinu wa mu nthengwa?​—ŴAEFESO 5:33.

NTCHITO

Ŵanthu ŵanyake ŵakugwira ntchito iyo yikukhumba kuti nyengo yiliyose ŵazgorenge mafoni na maimelu nanga ungaŵa usiku apo ŵali kunyumba. Nangauli ŵanthu ŵanyake ntchito zawo ni zakuti zikuŵafyenya chomene yayi, kweni ŵakumaliraso nyengo yinandi pa ntchito iyo para ŵali kunyumba. Lee wakuti: “Chikuŵa chakusuzga kuti nileke kuzgora panji kuwona mameseji gha ku ntchito pa nyengo iyo napatura kuchezga na muwoli wane.” Joy uyo ngwakutengwa wakuti: “Ntchito nkhugwilira panyumba, ntheura nyengo yiliyose nkhuŵa kuti nili na ntchito. Vikukhumbikwira kuŵikapo mtima kuti wamunthu uchite vinthu mwamahara.”

FUNDO YAKUTI MUGHANAGHANIREPO: Kasi mukutegherezga mwakukwana kwa munyinu wa mu nthengwa para wakuyowoya namwe?​—LUKA 8:18.

KUGOMEZGEKA

Kafukufuku munyake wakasanga kuti kanandi pakuŵa kukayikirana pakati pa ŵakutorana pa umo ŵakugwiliskira ntchito malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti. Pakafukufuku uyu, ŵanthu 10 pa 100 ŵaliwose ŵakazomerezga kuti nyengo zinyake ŵakukhumba yayi kuti munyawo wa mu nthengwa wamanye ivyo ŵaŵika panji kulemba pa Intaneti.

Ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti ghangaŵa ghakofya kwa ŵanthu ŵakutorana ndipo chingaŵa chipusu munthu kuwira mu chipingo cha kuchita uleŵi. Lekani mphake kuti maloya agho ghakwimira milandu ya vya nthengwa, ghakuti mazuŵa ghano nthengwa zinandi zikumara chifukwa cha malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti.

FUNDO YAKUTI MUGHANAGHANIREPO: Kasi mukubisa ivyo mukudumbiskana na munthu uyo ni mwanalume panji mwanakazi munyinu yayi?​—ZINTHARIKA 4:23.

DANGIZGANI VYAKUZIRWA CHOMENE

Munthu uyo wakuzerezga kurya wangaŵa yayi na thupi lankhongono. Mwakuyana waka munthu uyo wakuzerezga kuchezga na munyake wa mu nthengwa, nthengwa yawo yingenda makora yayi.—Ŵaefeso 5:28, 29.

Pa masachizgo ghakulondezgapo agha, dumbiskanani na munyinu wa mu nthengwa za masachizgo agho imwe mukukhumba kulondezga, panji lembani masachizgo ghinu pasi apa ghakuti mungalondezga kuti tekinoloje yileke kutimbanizga nthengwa yinu.

• Kulyera lumoza chakurya zuŵa lililose

• Panganani nyengo yakuŵikira patali vinthu vya tekinoloje

• Panganani kuti nyengo yinyake muzakachitire lumoza maseŵero panji chinthu chinyake chakukondweska

• Kuzimwa foni usiku na kuŵika patali para mukugona

• Paturani maminiti 15 zuŵa lililose kuyowoyeskana na munyinu wa mu nthengwa kwambura kukora foni

• Mujiŵikire nyengo yakuti muzimwiskenge Intaneti pa nyengo yinyake zuŵa lililose