Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

CAMILLA ROSAM | NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Nkhajiŵikira Chilato Chakuti Nipulikirenge Yehova

Nkhajiŵikira Chilato Chakuti Nipulikirenge Yehova

 Abuya na asekuru ŵakubaba amama ŵakasambira vyakukhwaskana na ivyo Yehova wali kulayizga mu Ufumu wake mu 1906 pamanyuma pakuti mwana wawo munyamata wafwa na nthenda ya diphtheria. Dokotala wawo wakaŵa Msambiri wa Baibolo, zina ilo Ŵakaboni ŵa Yehova pa nyengo iyo ŵakamanyikwanga nalo. Wakaŵapembuzga na mazgu ghakufuma mu Baibolo, kweniso vya chilindizga chamunthazi cha chiwuka. Ivi vikapangiska kuti abuya, asekuru, amama, kweniso akuru ŵawo ŵa amama, nawo ŵaŵe Ŵasambiri ŵa Baibolo.

 Kwa vyaka vinandi, wose aŵa ŵakaŵa ŵamwamphu chomene pa kuteŵetera Yehova. Ŵanakazi nawo ŵakachitanga mulimo wakovwira ŵanthu kuti ŵasange malo ghakukhala apo “Sinema Yakulongosora Chilengiwa” yikalongorekanga ku Chicago, Illinois, United States. Kweni chachitima ntchakuti, Amama pera ndiwo ŵakalutilira kuteŵetera Yehova. Ichi chikaŵa chakusuzga chomene kwa amama chifukwa mbumba yose yikachitiranga vinthu pamoza, kusopera lumoza m’paka kufika cha m’ma 1930. Nkhakhwaskika chomene kuwona umo amama ŵakaŵira ŵakugomezgeka kwa Yehova kweniso mtima wakupulikira uwo ŵakaŵa nawo. Adada nawo ŵakaŵaso chiyelezgero chiwemi chomene, ŵakaŵa Msambiri wa Baibolo wakugomezgeka.

Chithuzi cha mbumba yithu mu 1948

 Nkhababika mu 1927, ndine wakwamba pa ŵana 6. Tose tili mu unenesko. Adada ŵakaŵa kalipentara, ndipo tikakhalanga umoyo uwemi kuwaro kwa msumba wa Chicago. Tikaŵa na dimba likuru la mphangwe, tikaŵetanga nkhuku na mabaka.

 Nkhutemwa chomene kugwira ntchito. Yinyake mwa ntchito iyo nkhatemwanga nkhusona masokosi ghakudoroka gha ŵanthu ŵa mu mbumba yithu. Mazuŵa ghano ni viŵi yayi kugambika sokosi kweni kumanyuma uku, sokosi zikatayikanga yayi para zadoroka. Tikasonanga waka apo padoroka na sindano kweniso uzi. Chikaŵa chiwemi kuti nkhasambira ntchito iyi, chifukwa pa umoyo wane wose ntchito yakusona ndiyo nayigwira chomene.

Ŵapapi Ŵane Ŵakaŵa Chiyelezgero Chiwemi Chomene

 Adada ŵakawoneseskanga kuti mbumba yithu yileke kusulako vinthu vyauzimu. Ntheura tikachitanga maungano ghose gha mpingo, kupharazga nyengo zose, kweniso kusambira Baibolo zuŵa lililose. Pa Chisulo mise, tikachitanga kusopa kwa mbumba, mwakugwiliskira ntchito Gongwe la Mulinda.

 Kuti tipharazgire makora ŵazengezgani ŵithu, Adada ŵakaŵika kanthu kakwendera magesi mukati mu nyumba, pawindo la pa balaza. Ŵabali ndiwo ŵakapanga kanthu aka, ndipo kakapharazganga vya nkhani yachisanisani panji ghanyake mwa mabuku ghithu. Pakuti kanthu aka kakaŵa na kababu ako kakalikanga na kuzimwa, ŵanthu awo ŵakajumphanga ŵakakopekanga chomene. Adada ŵakaŵikaso tunthu twanthena utu tuŵiri mu galimoto yithu.

Amama ŵaluta nase ku upharazgi tili na giramafoni

 Adada ŵakatisambizga kuzirwa kwa kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova ndipo ŵakachita ivi kwizira mu ivyo ŵakayowoyanga na kuchita. Amama ŵakaŵawovwira chomene adada mu nthowa zakupambanapambana. Nawo ŵakamba kuchita upayiniya kuti ŵateŵetere Yehova mwakukwana ndipo pa nyengo iyi munung’una wane uyo wakaŵa waumaliro wakaŵa na vyaka 5, ŵakalutilira kuchita upayiniya umoyo wawo wose. Nkhaŵa na ŵapapi ŵawemi chomene.

 Kumanyuma uku umoyo ukaŵa wakupambanako na wa mazuŵa ghano. Tikaŵavya TV, ntheura ine na ŵanung’una ŵane tikakhalanga pasi kutegherezga wayilesi, kupulikizga nkhani zakukondweska izo zikayowoyekanga. Chakukondweska ntchakuti, mbumba yithu yikakondwanga na mapulogiramu ghauzimu agho gulu la Yehova likapharazganga pa wayilesi.

Maungano Ghakurughakuru, Magiramafoni, na Viphambano

 Tikatemwanga chomene kusangikapo pa maungano ghakurughakuru gha Ŵakaboni ŵa Yehova. Pa ungano wa chigaŵa uwo ukachitika mu 1935, tikasambira fundo yakuti “mzinda ukuru,” uwo uzamupona pa “suzgo yikuru,” iyo yikuzunulika pa Chivumbuzi 7:9, 14, uli na chilindizga chakuzakakhala na umoyo wamuyirayira mu Paradiso pa charu chapasi. Pambere chaka cha 1935 chindakwane, ŵapapi ŵane ŵakaryanga vimanyikwiro vya pa Chikumbusko. Kweni pamanyuma pa ungano uwu, Adada pera ndiwo ŵakalutizga kurya. Amama ŵakamanya kuti chilindizga chawo ntchakukawusa na Khristu kuchanya yayi, kweni ntchakuzakakhala na umoyo kwamuyirayira pa charu chapasi.

 Mu 1941, pa ungano uwo ukachitika ku St. Louis, Missouri, Mubali Joseph Rutherford, uyo wakadangiliranga pa mulimo wakupharazga pa nyengo iyi, wakafumiska buku lakuti Children (Ŵana). Ŵabali ŵakakuŵa mawoko nyengo yitali. Pa nyengo iyi nkhaŵa na vyaka 14 ndipo pakajumpha chaka kufuma apo nkhabatizikira. Nkhukumbuka kuti nane nkhandanda pa mzere na ŵana ŵanyane kulazga kunthazi kwa pulatifomu kuti nkhapokere buku lane.

Nili na Lorraine, mu 1944

 Vyaka vyakumanyuma uku, upharazgi ukaŵa wakupambanako na wa mazuŵa ghano. Cha m’ma 1930, tikagwiliskiranga ntchito magiramafoni kuti mweneko nyumba wategherezge nkhani zakujambulika pa malekodi. Pambere undagogode, ukawoneseskanga kuti malekodi na tunthu twake twakudomekako tuli mu malo ghake ghakwenelera. Para mweneko nyumba wakufuma, tikaŵanga na chidumbirano chifupi waka, kweniso tikamujuliranga nkhani ya mu Baibolo iyo yikaŵanga ya maminiti ghanayi na hafu ndipo paumaliro tikamugaŵiranga mabuku. Mu chigaŵa chithu ŵanthu ŵakategherezganga makora chomene. Nkhukumbuka yayi kuti panji munthu munyake wakatizgora msinjiro. Nkhamba upayiniya nili na vyaka 16 ndipo adada ŵakanipa giramafoni yane, nkhakondwanga chomene kuyigwiliskira ntchito mu uteŵeti. Munyane uyo nkhachitanga nayo upayiniya wakaŵa mudumbu muwemi chomene zina lake Lorraine.

 Tikachitangaso upharazgi wa mu misewu. Nyengo zinyake tikatenge waka upharazgi wakunyamura viphambano ivyo pakalembekanga mazgu, chifukwa tikavwaranga viphambano viŵiri, chimoza kumaso ndipo chinyake kumsana. Pa viphambano ivi pakalembekanga mazgu gha ghakuti “Religion Is a Snare and a Racket” (Chisopa Ntchipingo Ndipo Ntchakupusika) na “Serve God and Christ the King” (Teŵeterani Chiuta na Khristu Themba).

Tikujambura chithuzi apo tikaŵa mu upharazgi wa kwenda mu msewu

 Maungano ghakatovwira kunozgekera nthambuzgo kweniso ghakatisambizganga umo tingayowoyera kuti tivikilire unenesko. Nakuti nthambuzgo yikafika nadi. Mwachiyelezgero, nyengo yinyake apo tikagaŵiranga magazini pa malo ghakuchitirapo malonda, ŵapolisi ŵakatitora na kutikwezga galimoto yawo kuya nase ku polisi. Ŵakatifwatura pati pajumpha maora ghanandiko, ndipo tikakondwa kuti tikatambuzgika chifukwa chakuti tikupulikira Yehova.

Nthengwa, Giliyadi, na Kuchemeka ku Usilikari

Ine na Eugene pa zuŵa lithu la ukwati

 Lorraine wakakumana na Mubali Eugene Rosam pa ungano ku Minneapolis, Minnesota, ndipo mukuluta kwa nyengo nane nkhamanyana nayo mubali uyu. Eugene wakakulira ku Key West, Florida. Apo wakaŵa fomu 2, ŵakamuchimbizga pa sukulu chifukwa wakakana kuchitako vinthu vyakulongora kuti wakutemwa chomene charu chake. Ndipo nyengo yeneyiyo wakamba kuchita upayiniya. Zuŵa linyake, wakakumana na msungwana munyake uyo ŵakaŵa kilasi limoza. Pakuti Eugene wakaŵa mwana muwemi chomene pa sukulu, msungwana uyu wakafumba chifukwa icho ŵakamuchimbizgira pa sukulu. Eugene wakazgora mafumbo ghake ghose mwakugwiliskira ntchito Baibolo, ndipo msungwana yura wakamba kusambira Baibolo. Wakazomera unenesko ndipo wakaŵa mudumbu wakugomezgeka chomene.

Ku Key West, 1951

 Ine na Eugene tikatorana mu 1948. Tikamba kuchita upayiniya ku Key West. Kufuma apo, tikachemeka kuti tikanjire kilasi nambara 18 la Sukulu ya Giliyadi, ndipo tikamalizga masambiro ghithu kukwambilira kwa chaka cha 1952. Mu kilasi tikasambirangaso Chisipanishi, ntheura tikakhazganga kuti panji ŵatitumenge kuti tikaŵe ŵamishonale mu charu icho ŵakuyowoya Chisipanishi. Kweni ndimo vikaŵira yayi. Apo tikaŵa tichali ku Giliyadi, Nkhondo ku Korea yikaŵa kuti yili mukati ndipo Eugene wakachemeka kuti wakanjire usilikari. Chikaŵa chakuzizika chomene chifukwa pa nyengo ya NKhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose wakaŵa kuti wazomerezgeka kale kuti waleke kunjira usilikari chifukwa cha kuŵa muteŵeti wa makani ghawemi. Ivi vikapangiska kuti ŵatiphalire vya kukhala dankha kwenekuku ku United States. Nkhakhuŵara chomene ndipo nkhalira. Pamanyuma pa vyaka viŵiri, Eugene wakazomerezgekaso kuleka kunjira usilikari. Ivyo vikachitika vikatisambizga sambiro lakuzirwa chomene lakuti para mulyango unyake wajalika, Yehova wakujura unyake ndipo ndivyo wakachita nadi. Tikakhumbikwiranga waka kuŵa ŵakuzikira.

Apo tikaŵa ku sukulu ya Giliyadi

Mulimo Wakwendakwenda na Kuluta ku Canada!

 Mu 1953, pamanyuma pakuti tachita upayiniya mu mpingo wakuyowoya Chisipanishi ku Tucson, Arizona, tikatumika ku uteŵeti wakwendera dera. Kwa nyengo yitali, tachita mulimo wakwendakwenda ku Ohio, California, na Msumba wa New York. Mu 1958, tikamba kwendera chigaŵa a ku California na Oregon. Tikakhalanga mu nyumba za ŵabali. Mu 1960, tikaluta ku Canada, ndipo Eugene wakaŵa msambizgi wa Sukulu ya Ŵalara ŵa Mpingo. Tikakhala ku Canada mpaka mu 1988.

 Chinthu chimoza chakukondweska chomene icho nichali kukumbuka ku Canada, ni mbumba yinyake iyo ine na mudumbu munyake tikayisanga apo tikaŵa mu upharazgi wa nyumba na nyumba. Chakwamba tikasangana na mama zina lake Gail, wakatiphalira kuti ŵana ŵake ŵali na chitima chifukwa asekuru ŵawo ŵali kufwa. Ŵakamufumba kuti “Chifukwa wuli ŵali kufwa? Kasi ŵaluta nkhu?” Gail wakaŵavya mazgoro gha mafumbo agha. Ntheura tikamuzgora kufuma mu Baibolo mwa kumuŵerengera malemba ghakukhozga.

 Pa nyengo iyi, Eugene wakaŵa wa dera, ntheura tikakhalako sabata yimoza pera. Mudumbu yura tikendera lumoza, wakawelerako kuti wakamuwone Gail. Kasi ntchivichi chikachitika? Gail wakazomera unenesko, pamoza na mfumu wake Bill, kweniso na ŵana ŵawo ŵatatu—Christopher, Steve, na Patrick. Chris ni mubali mulara ku Canada. Steve ni msambizgi wa sukulu ya Baibolo ku Palm Coast, Florida. Ndipo Patrick wali mu Komiti ya Munthavi ku Thailand. Kwa vyaka vinandi, ine na Eugene taŵa paubwezi wakukhora chomene na mbumba iyi. Nkhukondwa chomene kuti nane nkhachitako chigaŵa chichoko waka kuŵawovwira kuti ŵamumanye Yehova!

Kufuma pa Kwendera Vipatala Kufika pa Komiti Yakudumbiskana na Chipatala

 Apo tikaŵa tichali ku Canada, Yehova wakajulira Eugene nthowa yakukondweska kweniso yiwemi chomene. Lekani nimuphaliraniko.

Vyaka vyakumasinda uku, ŵanthu ŵakapulikiskanga makora yayi pa nkhani ya kuleka kupokera ndopa, ndipo ivi vikapangiskanga kuti ŵanthu ŵatiyowoyerenge viheni vinandi. Nyuzipepara ku Canada zikathandazganga nkhani zakuti ŵana ŵa Ŵakaboni ŵakufwa chifukwa ŵapapi ŵawo ŵakukana kuti ŵapokere ndopa. Mfumu wane wakaŵa na mwaŵi wakovwira ŵanthu kumanya kuti nkhani izi mbutesi wekhawekha.

 Pambere ungano wa mitundu yose undachitike mu 1969 ku Buffalo, New York, Eugene wakalutanga na ŵabali ŵakupambanapambana ku vipatala vikuruvikuru vya mu msumba kuŵaphalira kuti Ŵakaboni pafupifupi 50,000 ŵa ku Canada na United States ŵaŵenge na ungano. Usange munyake pa ungano walwara matenda ghakuru, chingaŵa chiwemi para madokotala ghangaŵa kuti ghakupulikiska chifukwa icho tikulekera kupokera ndopa na kuŵawovwira munthowa yakwenelera. Ŵabali ŵakapelekanga ku madokotala nkhani zakuyowoya vya wovwiri wambura kupokera ndopa kufuma mu mabuku ghakupambanapambana agho ghakalembeka na madokotala ghakumanyikwa chomene. Madokotala ghakalondezga na mtima wose vyose ivyo Eugene na ŵabali aŵa ŵakaŵaphalira, ntheura mwaluŵiro chomene ŵabali aŵa ŵakamba kwendera vipatala ku Canada. Ŵakawovwiraso ŵabali ŵalara mu mipingo umo ŵangachitira para kwachitika vinthu vyamabuchi.

 Pachoko na pachoko, ivyo ŵabali ŵakachita vikaŵa na vyakufumapo viwemi. Nakuti ndivyo tikakhazganga yayi. Lekani nimuphaliraniko

Nkhakondwanga na ntchito yakusona

 Cha m’ma 1980, Eugene wakapokera foni kufuma kwa Milton Henschel uyo wakaŵa ku likuru lithu la Ŵakaboni ŵa Yehova ku Brooklyn, New York. Wupu Wakulongozga ukakhumbanga kuti mulimo uwo ukaŵa kuti ukuchitika kale ku United States, usazgikireko mwakuti madokotala ghanandi ghamanye unenesko. Ntheura ine na Eugene tikasamira ku Brooklyn, ndipo mu January 1988 Wupu Wakulongozga ukambiska dipatimenti yiphya ku likuru lithu yakuchemeka Hospital Information Services. Pamanyuma, mfumu wane na ŵabali ŵanyake ŵaŵiri ŵakapika mwaŵi wakusambizga ŵanji ntchito iyi, ndipo ŵakamba dankha ku United States, kufuma apo ŵakendaso mu vyaru vinyake. Mu nyengo yichoko waka, mu maofesi ya minthavi mukapangika madipatimenti ghaphya ghakuchemeka Hospital Information Department, kweniso Hospital Liaison Committee (Komiti Yakudumbiskana na Chipatala) ndipo makomiti agha ghakaŵa mu misumba yakupambanapambana. Ŵakaboni ŵanandi kweniso ŵana ŵawo ŵapindura chomene na wovwiri wachitemwa wakufuma kwa Yehova uwu. Para Eugene waluta kukasambizga ŵabali kweniso kudumbiskana na madokotala mu vipatala, ine nkhateŵeteranga pa Beteli ya mu charu icho taluta, ndipo kanandi nkhachitanga ntchito yakusona panji ya ku khichini.

Kilasi ya ŵa mu Komiti Yakudumbirana na Chipatala, Japan

Suzgo Likuru Ilo Nkhasangana Nalo

 Mu 2006, nkhasangana na suzgo likuru chomene pa umoyo wane, mfumu wane wakutemweka Eugene wakafwa. Chitemwa chake kweniso ubwezi withu ni vinthu ivyo navisoŵa chomene! Kasi ntchivichi chanovwira kuti nizizipizge chiyezgo ichi? Pali vinandi chomene. Mwachiyelezgero, nkhusendelera kwa Yehova mu lurombo ndiposo kuŵerenga Baibolo nyengo zose. Nkhutegherezga lemba la zuŵa na mbumba ya Beteli. Nkhuŵerenga chaputara cha mu Baibolo icho pafuma lemba la zuŵa, pa zuŵa ilo. Kweniso nkhutangwanika na mulimo wane wa pa Beteli ku Dipatimenti ya Vyakusona, ndipo nkhuwona kuti uwu ni mwaŵi wapadera chomene. Vyaka vyakumanyuma, nkhaŵaso na mwaŵi wakupanga makatani gha pa Malo Ghaungano ku New Jersey na New York. Pasono nkhuteŵetera ku Beteli ya Fishkill, ndipo nkhusonanga na kuchita milimo yinyake yichokoyichoko. b

 Kutemwa Yehova na kumupulikira kweniso kupulikira gulu lake ndivyo ni vinthu vyakuzirwa chomene pa umoyo wane. (Ŵahebere 13:17; 1 Yohane 5:3) Nkhukondwa chomene chifukwa ndivyo ine na Eugene tikaviŵika pakwamba mu umoyo withu. Pa chifukwa ichi, nili na chigomezgo chose kuti Yehova wazamutipa njombe ya umoyo wamuyirayira mu paradiso pa charu chapasi, kweniso tizamukondwa kuwonanaso yumoza na munyake.—Yohane 5:28, 29.

a Mulaŵiliri wa dera wakwendera mipingo yichoko waka, kweni mulaŵiliri wa chigaŵa wakenderanga vigaŵa na kuyowoya nkhani pa maungano gha dera.

b Mudumbu Camilla Rosam wakafwa mu March 2022 apo nkhani iyi yikalembekanga. Wakaŵa na vyaka 94.