Lutani apo pali nkhani

Ŵabali ŵithu ku Greece ŵakachimbiramo mu charu chawo panji kujalirika mu jele chifukwa cha kukana kunjilira usilikari. Nangauli vikaŵa nthena, kweni ŵakalutilira kuchita milimo yakukhwaskana na kusopa, nga nkhuchita Chikumbusko cha nyifwa ya Khristu

DECEMBER 22, 2022
GREECE

Vyaka 100 Vyakwana Kufuma Apo Ŵakalekera Kusambiraso Nkhondo

Vyaka 100 Vyakwana Kufuma Apo Ŵakalekera Kusambiraso Nkhondo

Nikos na Eleni Abatzis

Chaka cha 2022 ntchapadera chomene pa vyakuchitika viŵiri ku Ŵakaboni ŵa Yehova ku Greece. Chakwamba, pasono vyaka 100 vyakwana kufuma apo ŵakasayinira chikalata chakukana kunjira usilikari chifukwa cha njuŵi yawo. Chachiŵiri, sono vyaka 25 vyakwana kufuma apo pakaŵikikira dango lakuti munthu wangapika ntchito yinyake m’malo mwa usilikari.

Cha m’ma 1900, charu cha Greece chikaŵa na masuzgo chifukwa ŵasilikari ŵakatimbananga. Ndipo ivi vikapangiska kuti ŵabali ŵithu ŵasangane na masuzgo chifukwa ŵakanjilirangapo yayi pa vya charu. Mubali Nikos Abatzis na Nikolaos Rebebos ndiwo ŵakaŵa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwamba (pa nyengo iyo ŵakamanyikwanga kuti Ŵasambiri ŵa Baibolo) ku Greece kukana kunjira usilikari chifukwa cha njuŵi zawo.

Mubali Abatzis wakakana kurwa nawo Nkhondo ya Greco-Turkish iyo yikaŵako mu 1919-1922. Pakuyowoya vya nyengo iyo, Mubali Abatzis wakati: “Nkhatumika ku malo gha ŵasilikari ku [Asia Minor] . . . Ku malo uku nkhachita chikanga na kwamba kupharazgira [ŵasilikari] ndipo nkhayowoya kuti nkhondo yikukolerana yayi na ivyo vili mu Mabuku gha Makani Ghawemi agho ghakuti titemwenge ŵalwani ŵithu.” Nkhondo yikati yamara, Mubali Abatzis wakalutilira kupharazga uthenga wa mu Baibolo mu vigaŵa vinandi ku Greece.

Nikolaos Rebebos na muwoli wake

Nikolaos Rebebos wakaŵa msilikari pa Nkhondo ya Greco-Turkish. Kweni wakati waŵerenga Malemba na thirakiti ilo wakapokera kufuma ku Ŵasambiri ŵa Baibolo, wakasintha umo wakawoneranga nkhondo. Pamanyuma wakaphalira mabwana ghake kuti warwengekoso yayi nkhondo, nangauli wakamanyanga kuti kuchita nthena kungaŵika umoyo wake pangozi mwakuti wangakomeka. Nikolaos wakapharazga mwachikanga, ndipo wakayowoya kuti ‘palije nanga ni sisi limoza ku mutu wake ilo lingatayika usange Chiuta wandazomerezge.’ Pamanyuma pa nkhondo, wakaŵa yumoza wa Ŵasambiri ŵa Baibolo ndipo wakabatizika mu 1925.

Mubali Abatzis na Rebebos ŵakaŵa ŵabali ŵakwamba pa ŵabali ŵanandi ku Greece awo ŵakakana kunjilirapo pa vya charu nangauli ŵakaŵachichizganga kuti ŵanjire usilikari. Mu nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose kweniso apo nkhondo yapawenenawene ku Greece yikaŵa mukati mu 1946-1949, ŵabali ŵithu ŵakalutilira kuchita chikanga ndipo ŵakakana kunjira usilikari nangauli ŵanyake ŵakaŵakomanga. Kweni ŵabali ŵakawelera nyuma yayi chifukwa cha nthambuzgo, m’malo mwake ŵakalutilira kupharazga uthenga wa mtende wa mu Baibolo ndipo chiŵelengero cha Ŵakaboni ku Greece chikakwera kufuma pa 178 mu 1940 kufika pa 2,808 mu 1949.

Ŵakaboni ŵakupharazga makani ghawemi ku Greece mazuŵa ghano

Ndipouli ŵabali awo ŵakakananga kunjira usilikari chifukwa cha njuŵi zawo ŵakalutilira kuŵikika mu jele. Ŵabali wose pamoza ŵakaŵa 3,788 awo ŵakaŵikika mu jele chifukwa cha chipulikano chawo. Paumaliro mu 1997, charu cha Greece chikasayinira dango kuti paŵenge milimo yinyake iyo yipikenge ku ŵanthu awo ŵakukana kunjira usilikari. Ndipo pasono ŵabali ŵithu ŵanyake 100 ku Greece ŵali kuzomera kuchitako milimo iyi.

Kufika mu chaka cha uteŵeti cha 2022, chiŵelengero cha ŵapharazgi ku Greece chikafika pa 27,995 ndipo ŵanthu 420 ŵali kubatizika.

Vyaka 100 ivyo vyajumpha, vyalongora makora kuti Yehova wawovwira chomene ŵabali ŵithu ku Greece chifukwa cha chipulikano chawo chakukhora pakukana kusambira nkhondo.—Yesaya 2:4.