Pati pajumpha mazuŵa ghachoko waka kufuma pa April 1, 2021 apo ku Moscow kukaŵa ungano wa kukumbukira kuti pajumpha vyaka 70 kufuma apo Ŵakaboni ŵakatumizgikira ku Siberia, wupu wa International Memorial Society ukachema nkhwantha zinandi za ku Russia kweniso awo ŵakulwera wanangwa wa ŵanthu kuti ŵaŵepo pa ungano uwo wupu uwu ukanozga pa April 6, 2021. Pa ungano uwu ŵakadumbiskana ivyo vikachitika mu 1951 apo Ŵakaboni ŵakatumika ku Siberia, ndipo ŵamazaza ŵa boma la Soviet ŵakuchema chakuchitika ichi kuti ‘Operation North.’ Kweniso ŵakadumbiskana vya nthambuzgo iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumana nayo kwa nyengo yitali chomene ku Russia.

Operation North yikamba na unduna wa chivikiliro wa boma la Soviet wakuchemeka Ministry of State Security (MGB). Kukwambilira kwa 1951, unduna wa chivikiliro (MGB) ukatuma lipoti kwa Joseph Stalin, uyo wakaŵa mulongozgi wa boma la Soviet Union, ndipo chigaŵa chinyake cha lipoti ili chikatenge: “Kuti timarane na Ŵakaboni ŵa Yehova awo ŵakuwukira boma la Soviet mwakubisilizga, unduna wa chivikiliro (MGB) wa boma la Soviet Union ukuwona kuti ntchiwemi tiŵakake ŵalongozgi ŵa Ŵakaboni ŵa Yehova, na kutuma Ŵakaboni wose awo ŵali ku Ukraine, Belarus, Moldova, Latvia, Lithuania, na Estonia, ku vigaŵa vya Irkutsk na Tomsk.” Ŵanthu pafupifupi 10,000, na mbumba zakujumpha 3,000, zikasamuskika mu vigaŵa vyawo na kutumika kunyake. Kakaŵa kakwamba kuti mu boma la Soviet, ŵanthu ŵanandi nthena ŵachimbizgike mu vigaŵa vyawo na kutumizgika kunyake chifukwa cha chisopa.

Aleksandr Guryanov, uyo wakachitiska ungano uwu, wakayowoya mazgu agha apo wakajuliranga ungano uwu: “Gulu ili lichali kutambuzgika, ntheura ntchakuzirwa chomene kuti tidumbiskane vya mbiri ya Operation North.”

Pavel Polyan, uyo ngwakusanda vya mbiri yakale, kweniso nkhwantha ya kusanda vyakukhwaskana na awo ŵakachichizgika kufumamo mu vigaŵa vyawo mu muwuso wa Soviet, wakayowoyapo mbiri ya Ŵakaboni ŵa Yehova mu nyengo ya boma la Soviet Union ndipo wakalongosora chifukwa icho ŵakachimbizgikira mu vigaŵa vyawo. Kuumaliro kwa m’ma 1940 na kukwambilira kwa m’ma 1950, unduna wa chivikiliro (MGB) ukamba kuwona kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchita vinthu mwakukolerana chomene. Polyan wakatiso: “[Ŵakaboni ŵa Yehova] ni nkhwantha pa nkhani ya umishonale, ntheura pakuti boma ili likatinkhananga na vya kusopa mbwenu likakondwanga navyo yayi.”

Valeriy Borshchev, uyo ngwakulwera wanangwa wa ŵanthu kweniso wachiŵiri kwa cheyamani wa wupu wa Moscow Helsinki Group, wakayowoyapo umo ŵamazaza ŵa boma la Soviet ŵakayezgera kuti “ŵasambizge” Ŵakaboni ŵa Yehova kuleka vigomezgo vyawo kweniso kuteŵetera Yehova. Borshchev wakati mukuluta kwa nyengo, “ŵamazaza ŵa boma awo ŵakuwona vya visopa, ŵakawona kuti vyose ivyo ŵakuchita vikuphura kanthu yayi. Tikuŵalumba chomene Ŵakaboni ŵa Yehova. Iwo ŵakaŵikapo mtima kulutilira kugomezgeka kwa Chiuta wawo.”

Sergey Davidis, uyo ngwa mu wupu wa Memorial Human Rights Center Council ndipo ni mulara wa wupu wa Support for Political Prisoners, wakalongosora umo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵatambuzgikira ku Russia kufuma mu 1998. Iyo wakati ivyo Khoti Likuru likadumura mu April 2017 kuti mawupu ghose gha Ŵakaboni ŵa Yehova ngakukanizgika, chikaŵa chifukwa chakuti Ŵakaboni ŵakuti chisopa chawo pera ndicho ntchaunenesko. Davidis wakuti: “Ntchakuwonekerathu kuti mulandu uwu ngwambura kupulikikwa. Ntchakawiro kuti munthu uyo wali mu chisopa chinyake chilichose wajipulikenge kuti chisopa chake pera ndicho ntchaunenesko.”

Mubali Yaroslav Sivulskiy, uyo wakwimira Wupu wa Ŵakaboni ŵa Yehova ku Europe, wakayowoyapo masuzgo agho Ŵakaboni awo ŵakatumika ku Siberia ŵakakumananga nagho, nga umo wakapulikira ku ŵapapi ŵake awo nawo ŵakatumika kwenekuku. Mbumba zinyake zikalekeka mu thengere umo mukazizimanga chomene, ndipo zikaŵavya pakukhala. Ŵabali ŵakachitanga kujima makululu kuti ŵakhalemo. Mbumba zawo zikakhalangamo kwa myezi yinandi mpaka apo ŵakamalizgiranga kuzenga nyumba yakulongosoka. Apo ŵakakhalanga mu thengere, kanandi Ŵakaboni aŵa ŵakaryanga waka vyakumera na vikwa vya makuni. Ŵanandi ŵakafwa na njara kweniso matenda ghanyake.

Mubali Sivulskiy wakati chifukwa icho chikapangiska kuti ŵachimbizge Ŵakaboni ŵa Yehova mu 1951 na kuŵatuma kunyake, chikuyana waka na icho ŵakutambuzgira Ŵakaboni ku Russia. Ŵamazaza ŵakuti Ŵakaboni mbakuwukira boma chifukwa chakuti ŵakuleka kunjilirapo pa vya charu. Kweni ŵamazaza aŵa ŵakuluwa fundo yakuti Ŵakaboni ŵakumanyikwa kuti mbanthu ŵantchindi kweniso ŵakupulikira malango na ŵakulimbikira ntchito.

Uyo wakapangiska ungano uwu, Aleksandr Guryanov, wakayowoyapo mu mazgu ghake ghaumaliro umo vinthu viliri ku Russia pasono. Iyo wakati: “Vikuwonekerathu kuti boma likuŵatinkha chomene Ŵakaboni ŵa Yehova.” Wose awo ŵakaŵa pa ungano uwu ŵakakumbuskika kuti nangauli pajumpha vyaka 70 kufuma apo Ŵakaboni ŵakachimbizgikira mu vigaŵa vyawo na kutumizgika kunyake, kweni boma la Russia likulutilira kutambuzga Ŵakaboni. Ŵanthu awo mbakupulikira malango gha boma ŵakuti ŵali na mulandu chifukwa waka chakuti ŵakuchita vinthu vyakukhwaskana na chipulikano chawo, chinthu icho ni wanangwa wawo ndipo ukwenera kuvikilirika.

Vidiyo ya ungano uwu yikusangika pa intaneti kweni mu Chirussia pera.

Vidiyo ya ungano uwu yikusangika pa intaneti kweni mu Chirussia pera.