Lutani apo pali nkhani

Sono Ŵakaboni ŵa Yehova ku Ukraine ŵakuchita maungano mu maholo gha renti kwambura kutimbanizgika

MARCH 24, 2017
UKRAINE

Khoti Likuru ku Ukraine Lati Ŵanthu Ŵali na Wanangwa Wakuchita Ungano Mwamtende

Khoti Likuru ku Ukraine Lati Ŵanthu Ŵali na Wanangwa Wakuchita Ungano Mwamtende

Pa September 8, 2016, Khoti Likuru la Ukraine (Constitutional) likadumura kuti ŵanthu ŵali na wanangwa wakuchita maungano kwambura kutimbanizgika na mulara waliyose wa boma. Khoti ili likasuska fundo zinyake izo zikaŵa mu dango la 1991 lakukhwaskana na wanangwa wa kusopa (Religion Law). Dango ili likatenge chisopa chilichose chikwenera “kuzomerezgeka” dankha na boma para chikukhumba kuchita renti holo ya boma kuti chisoperemo. Khoti ili likati dango ili likususkana na malango gha charu agho ghakupeleka wanangwa wakusopa mwamtende. Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakakondwa chomene na umo khoti ili likadumulira, chifukwa ŵakasuzgikanga chomene kuchita renti malo ghakusoperapo.

Ŵalara ŵa Boma Ŵakukana Kuzomerezga Kuchita Maungano

Fundo zinyake mu dango lakukhwaskana na kusopa zikatenge chisopa chikwenera kuzomerezgeka dankha na boma pambere chindachite renti malo gha ungano. Fundo izi ndizo ŵalara ŵa boma ŵakagwiliskiranga ntchito pakukanizga Ŵakaboni ŵa Yehova kuchita renti malo ghakusoperapo. Ivi ndivyo vikachitika mu 2012 apo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi ŵa kumpoto chakumafumiro gha dazi kwa Ukraine ŵakakhumbanga kuchita ungano wa mazuŵa ghatatu mu msumba wa Sumy. Iwo ŵakachitirathu renti sitediyamu kuti ŵachitiremo ungano, ndipo vyose vikaŵa mu ndondomeko yake. Mwakuyana na malango gha charu cha Ukraine, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamanyiskirathu ŵalara ŵa boma kuti ŵaŵenge na ungano. Kweni kwati kwakhala mwezi umoza kuti ungano uwu uchitike, ŵakulaŵilira msumba wa Sumy (Sumy City Council) ŵakakanizga sitediyamu chifukwa cha ivyo dango lakukhwaskana na kusopa likuyowoya. Iwo ŵakati kuŵamanyiska waka nkhwakukwana yayi ndipo ŵakati Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwenera kuzomerezgeka dankha pambere ŵandachitire ungano wawo mu sitediyamu iyi. Kweni para Ŵakaboni ŵa Yehova ŵaluta kukatora kalata yakuŵazomerezga, ŵakaŵakaniranga.

Nangauli nyengo yikaŵa kuti yamara kale, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakasintha malo ghakuchitira ungano, ndipo ŵakachitira mu msumba wa Kharkiv, uwo uli pa mtundu wa makilomita pafupifupi 200 (125 mayilosi) kufuma mu msumba wa Sumy. Ivi vikapangiska Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakujumpha 3,500 kusintha mwamabuchi mapulani ghawo. Ŵanandi ŵakatondeka kuluta ku Kharkiv kuti ŵakaŵepo pa ungano uwu chifukwa cha uchekuru panji ulwari. Ŵanyake ŵakaluta yayi chifukwa chikaŵa chakusuzga kuti ŵatore holide ku ntchito panji kuti ŵasange ndalama zakulutira ku ungano uwu. Chaka chakulondezgapo, awo ŵakulaŵilira msumba wa Sumy ŵakakanaso kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵachite ungano wawo mu sitediyamu.

Illia Kobel, wa pa ofesi ya Ŵakaboni ŵa Yehova ku Lviv, wakati: “Nkhakwamba yayi kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakanizgike kuchita ungano ku Sumy. Kanandi tikusuzgika kuti tichite renti nyumba zakusoperamo.” Mwachiyelezgero, mu March 2012, ŵalara ŵa boma mu msumba wa Vinnytsia ŵakakanira Ŵakaboni ŵa Yehova kuchita renti holo. Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakachichizgika kusanga malo ghanyake ghakuchirapo ungano nyengo yakumaramara. Pati pajumpha myezi yichoko waka, ŵalara ŵa boma ŵakakanizga mpingo wa ku Mohyliv-Podilskyi kusopa mu nyumba iyo ŵakaŵa kuti ŵachitamo kale renti kwa vyaka vitatu. Pakuti pakaŵavya malo ghakusoperapo, ŵanthu ŵakachichizgika kuzurana mu nyumba zawo pakusopa.

Mu February 2015, ŵalara ŵa boma ku Vinnytsia ŵakalimbikira kuyowoya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuswa malango gha boma mwakuwerezgawerezga. Iwo ŵakati, m’malo mwa kusopera mu nyumba zawo zakusoperamo, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusopera mu nyumba za renti kwambura kuzomerezgeka na boma. Nangauli ŵakalimanyiskanga boma, kweni ŵakati ivi vikaŵa vyakukwana yayi.

Ŵakaboni ŵa Yehova Ŵakukhumba Kumanya Dango Ilo Ŵakwenera Kwendera

Mwasonosono apa, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamba kuwungana mwawanangwa mu nyumba zawo zakusoperamo kwambura kutimbanizgika na ŵalara ŵa boma. Kweni para ŵali na ungano ukuru, kanandi chikuŵa chiwemi kuchita renti nyumba panji malo ghasani. Malango gha ku Ukraine ghakuzomerezga wupu wa chisopa kuchita maungano mwamtende mu nyumba panji malo gha boma agho ŵachita renti, chikuru ŵalara ŵa boma ŵamanyiskika mwakutendekera. Kobel wakati: “Suzgo lagona pa fundo zinyake za mu dango ilo likupeleka wanangwa wakusopa. Fundo izi zikususkana na ivyo malango gha charu ichi ghakuyowoya. Malango gha charu ichi ghalije fundo yakuti mupemphe dankha ku ŵalara ŵa boma. So kuti suzgo ili limare, tikadandawura ku ofesi ya Umbuzimani (Ombudsman).”

Ntchito ya ofesi ya Umbuzimani nkhuwoneseska kuti ŵenekaya mu Ukraine ŵakusangwa na wanangwa wawo kuyana na malango gha charu ichi. Ofesi iyi yikati yawona masuzgo agho Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakukumana nagho, yikazomerezga kuti malango agha ghakususkana nadi. Malango gha charu ichi ghakuti ŵanthu ŵangachita renti holo na kuchita ungano wawo chikuru ŵalimanyiska boma mwakutendera. Ndipouli dango lakukhwaskana na kusopa, likukanizga kuti ŵanthu ŵachitenge renti holo kuti ŵasoperengemo kwambura kuti ŵalara ŵa boma ŵaŵazomerezga, ndipo ŵakwenera kupempha para kwakhala mazuŵa 10 panji kujumphirapo.

Pa October 26, 2015, ofesi ya Umbuzimani yikadandawura ku Khoti lakuwona vya malango la Ukraine, kuti malango agha ghakususkana. Ofesi iyi yikati mwenekaya waliyose wali wanangwa wakuchita maungano mwamtende. Pakuyowoya vya wanangwa uwu, ofesi iyi yikati: “Boma likwenera yayi kutimbanizga wanangwa wa ŵanthu wakuchita maungano mwamtende.” Pakukolerana na ivyo ofesi ya Umbuzimani yikayowoya, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakadandawura ku Khoti Likuru lakuwona vya malango la Ukraine masuzgo agho ŵakakumana nagho apo ŵakakhumbanga kuchita renti holo kuti ŵachite maungano ghawo.

Khoti Likuru Lakana Dango Ilo Likutimbanizga

Pa September 8, 2016, khoti lakuwona vya malango la Ukraine likati palije dango ilo likwenera kususka wanangwa wa ŵanthu wakuchita maungano mwamtende chikuru ŵamanyiska ŵalara ŵa boma. Ilo likati Malango gha European Convention on Human Rights, Article 9, ghakulongosora kuti munthu wali na wanangwa wakusopa, ndipo pa Article 11, pakuti ŵanthu ŵali na wanangwa wakuchita ungano kwambura boma kuŵatimbanizga. Ntheura likasuska chigaŵa 5 cha Article 21 mu dango ilo likakhazikiskika mu 1991 lakukhwaskana na kusopa ilo likatenge boma likwenera kuzomerezga dankha mpingo pambere undachite renti holo ya boma.

Ivyo Khoti Likadumura

Ni udindo wa ŵalara ŵa boma yayi kuzomerezga panji kukana kuti mpingo uchitire ungano mu holo ya boma. Nga umo malango gha charu ghakuyowoyera, Ŵakaboni ŵa Yehova mbakuzomerezgeka kuchita maungano ghawo mu holo ya boma chikuru ŵalimanyiska mwakutendekera.

M’malo mwa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakujumpha 140,000 ku Ukraine, Kobel wakati: “Ivyo Khoti ladumura vyatovwira kuti sono tiŵe na wanangwa wakuchita maungano mwamtende. Tikuwonga chomene chifukwa sono tikukhumbikwira kupempha dankha ŵalara ŵa boma yayi kuti tichite renti holo yakusoperamo.”