1. E maua pefea ne tatou a te poto, kae e aoga pefea ki a tatou?

A IEOVA ko te Pogai o te poto, kae tuku atu ne ia mo te kaimalie a tena poto ki nisi tino. E fai mai te Iakopo 1:5: “Kafai se tino i a koutou e se lava te poto i a ia, ke fakamolemole atu faeloa a ia ki te Atua, me e tuku atu ne ia mo te kaimalie ki tino katoa e aunoa mo te mafaufau ki olotou mea ‵se ne fai.” A te auala e tasi e mafai o maua ne tatou a te poto mai te Atua ko te talia ana polopolokiga. Kae e mafai ne te poto tenā o puipui tatou mai mea kolā e fakama‵taku i te feitu i mea tau amioga mo te feitu faka-te-agaga. (Faata. 2:10-12) Ka iku atu te mea tenā ki te “tumau [tatou] i loto i te alofa o te Atua . . . telā e iku atu ki te se-gata-mai.”—Iuta 21.

2. E mafai pefea o ati aka ‵tou loto fakafetai mō polopolokiga a te Atua?

² Kae e fai ne ‵tou tulaga agasala, ‵tou putiakaga, mo nisi mea aka ke faigata o talia ne matou a polopolokiga io me ‵kilo atu ki ei e pelā me se mea ‵lei. E ati aka ne tatou te loto fakafetai mō polopolokiga māfai e maua ne tatou a mea aoga mai i ei, se fakatalitonuga o te alofa o te Atua mō tatou. “Taku tama, sa ‵teke ki polopolokiga a Ieova, . . . me ko latou kolā e alofa ki ei a Ieova e polopoloki ‵mafa ne ia,” ko muna a te Faataoto 3:11, 12. Ao, ke mo a ma puli i a tatou me e manako a Ieova ki te ‵toe mea ‵lei mō tatou. (Faitau te Epelu 12:5-11.) Ona ko te mea e iloa katoatoa ne te Atua tatou, ko oti eiloa ne fuafua faka‵lei  ne ia ana polopolokiga mō tatou. Ke na suke‵suke nei tatou ki vaega e fa o polopolokiga: (1) pule faka‵lei ifo ki a koe eiloa, (2) polopolokiga a mātua, (3) polopolokiga i loto i te fakapotopotoga Kelisiano, kae ko te (4) se mea telā e sili atu i te logo‵mae māfai e se fakalogo ki polopolokiga.

3. E ati aka pefea ne se tamaliki a te uiga ke polopoloki ne ia a ia eiloa? Fakamatala mai.

³ A te polopoloki faka‵lei a koe eiloa e aofia i ei a te pule faka‵lei atu ki a koe ke faka‵lei aka a ou amioga mo tau kilokiloga. Ne seki fa‵nau mai tatou mo te uiga tenei ke polopoloki ne koe a koe eiloa. E ‵tau o tauloto tatou ki ei. Ke fai se fakatusa: I te taimi muamua e tauloto ei se tamaliki ke iloa o tele i te pasika ta ki vae, e masani eiloa o taofi ne se mātua a te pasika ke tu faka‵lei. Kae kafai ko iloa ne te tamaliki o fakapaleni, ka tiaki mo te fakaeteete ne te mātua a ia mō ne mū taimi. Kafai ko iloa faka‵lei ne te tamaliki o fakapaleni, ko mafai eiloa o tiaki katoatoa atu ne te mātua a ia. I se auala tai ‵pau, i te taimi e akoako faeloa ne mātua olotou tama‵liki mo te kufaki “ki polopolokiga mo fakatakitakiga a Ieova,” ko fesoasoani atu foki i ei latou ki olotou tamaliki ke ati aka te uiga ke polopoloki ne latou a latou eiloa mo te poto.—Efe. 6:4.

4, 5. (a) Kaia e fai ei a te uiga ke polopoloki ne koe a koe eiloa e pelā me se vaega tāua o “uiga ‵fou”? (e) Kaia e se ‵tau ei o ‵fiu tatou i a tatou eiloa faitalia eiloa me “‵siga fakafitu taimi” tatou?

⁴ E tenā foki te fakatakitakiga e fakagalue ki tino ma‵tua kolā ko iloa ne latou a Ieova. E tonu, kāti ko oti ne ati aka ne latou a te uiga ke polopoloki ne latou a latou eiloa. Kae i te feitu faka-te-agaga, a soko ‵fou ne tino kolā e seki ma‵tua ‵lei. Kae e mafai o tumau latou i te ga‵solo ki mua kae ma‵tua ‵lei e pelā me se vaega o te tauloto ke faka‵pei ki luga i a ia a “uiga ‵fou” e pelā mo Keliso. (Efe. 4:23, 24) A te uiga ko te polopoloki ne koe a koe eiloa se vaega tāua o te gasolo ki mua. Tela la, e tauloto eiloa tatou ke “‵teke tatou ki amioga se amioatua mo manakoga faka-te-lalolagi kae ke ola i te mafaufau ‵lei mo te amiotonu mo te tapuaki fakamaoni ki te Atua i loto i te olaga tenei.”—Tito 2:12.

⁵ A tatou katoa e agasala. (Fai. 7:20) Kae kafai koe e siga, e se fakaasi mai i ei me e se mafai ne koe o polopoloki a koe eiloa. “Me i te tino amiotonu e mafai o siga fakafitu taimi, kae ka toe tu aka,” ko muna a te Faataoto 24:16. Se a te mea ka fesoasoani atu ki a ia ke manuia? E se ko tena malosi eiloa, kae ko te agaga o te Atua. (Faitau te Filipi 4:13.) E aofia i fuataga o te agaga a te loto pulea, telā e tai ‵pau eiloa mo te polopoloki ne koe a koe eiloa.

6. E mafai pefea o fai tatou mo tino a‵koga ‵lei o te Muna a te Atua? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁶ Ke ati aka a te uiga ke polopoloki ne koe a koe eiloa, e tāua a te ‵talo atu mo te loto kātoa, sukesuke ki te Tusi Tapu, kae mafaufau ‵loto. Kae e a māfai e faigata ki a koe ke sukesuke ki te Muna a te Atua? Kāti e se loto finafinau koe o fai au sukesukega. Kae masaua me ka fesoasoani atu a Ieova ki a koe māfai e talia ne koe tena fesoasoani. E mafai o fesoasoani atu ki a koe ke “fiainu” ki te Muna a te Atua. (1 Pe. 2:2) Muamua la, ‵talo ki a Ieova ke mafai o pule faka‵lei a koe ki a koe eiloa ke mafai o avanoa koe ke sukesuke ki tena Muna. Ka oti, ko galue ei koe e ‵tusa mo au ‵talo, kāti mai te sukesuke mō se taimi toetoe. Fakamuli loa, ka faigofie kae fakafiafia a te faiga ne koe o au sukesukega! E tonu, ka fiafia eiloa koe ki taimi sē logoā e fakaaoga ne koe ke mafaufau ‵loto ki mafaufauga o Ieova ‵gali.—1 Timo. 4:15.

7. E mafai pefea o fesoasoani mai a te uiga ko te polopoloki ne koe a koe eiloa ke kausaki atu ki se fakamoemoega faka-te-agaga?

⁷ A te polopoloki ne koe a koe eiloa e fesoasoani mai ke kausaki atu tatou ki fakamoemoega faka-te-agaga. Mafaufau la ki te fakaakoakoga a se tagata fai kāiga telā ne mafaufau me i tena loto finafinau ko pili o galo atu. Ona ko te manavase, ne fakatoka ne ia se fakamoemoega ke paenia tumau kae ne faitau ne ia a a mataupu konā i ‵tou  mekesini. Ne fakamalosi aka ne te mea tenei fakatasi mo ‵talo a ia i te feitu faka-te-agaga. Ne fakatoka foki a ia ke paenia lagolago māfai e mafai ne ia. Se a te ikuga? Faitalia a fakalavelave, ne saga tonu atu a ia ki tena fakamoemoega ke fai pelā me se paenia tumau kae ne maua eiloa ne ia fakamuli.

8-10. Ne a mea e mafai o fesoasoani atu ki mātua Kelisiano ke manuia i te putiakaga o olotou tama‵liki ke tavini atu ki a Ieova? Fakamatala mai.

⁸ E maua ne mātua Kelisiano se tauliaga tāua—ko te putiakaga o olotou tama‵liki “i polopolokiga mo fakatakitakiga a Ieova.” (Efe. 6:4) A te mea tenā se mea faigata ke fai, maise loa i te lalolagi i aso nei. (2 Timo. 3:1-5) E tonu, i te taimi ne fa‵nau mai ei a tama‵liki, ne seki iloa ne latou a te mea tonu mai te mea ‵se. Ne fa‵nau mai latou mo se loto lagona, kae manakogina ke akoakogina, io me ke polopoloki. (Loma 2:14, 15) E fai mai se fakamatalaga e tasi i te Tusi Tapu me i te pati Eleni telā ne ‵fuli ki te “polopoloki” ne mafai o ‵fuli ki te “putiakaga o se tamaliki.”

⁹ A tama‵liki kolā e polopoloki i se auala alofa e maua eiloa ne latou te puipuiga. E iloa ne latou me isi se tapula ki te saolotoga kae isi foki ne ikuga o ‵tou filifiliga mo ‵tou amioga—‵lei io me masei. Kae e tāua eiloa ke ‵sala atu a mātua Kelisiano ki a Ieova mō se takitakiga. Sa puli me i manatu mo auala ke puti aka ei a tama‵liki e kese‵kese i fenua mo tupulaga. Kafai e faka‵logo a mātua ki te Atua, ka se tuku taumate fua ne latou a auala ke puti aka ei olotou tama‵liki io me fakalagolago ki olotou iloa totino io me ko mafaufauga o tāgata.

¹⁰ E pelā me se fakaakoakoga, mafaufau ki te tala o Noa. I te taimi ne fakatonu atu ei a Ieova ke faite ne ia te vaka, ne seki mafai ne Noa o fakalagolago ki tena iloa totino. Ne seki faite aka eiloa se vaka i te taimi muamua. Tela la, ne ‵tau o fakalagolago a ia ki a Ieova, kae “ne fai eiloa ne ia”—a mea katoa kolā ne fakatonu atu ne Ieova. (Kene. 6:22) Te ikuga? Ne tonu eiloa te mea ne fai ne Noa i te taimi muamua. E tonu, ne ‵tau eiloa o fai ne ia te mea tenā! Ne manuia foki a Noa i te fai pelā me se tamana, kae mō te pogai foki loa tenā; ne talitonu a ia ki te poto o te Atua. Ne akoako faka‵lei ne ia ana tama‵liki kae tuku atu se fakaakoakoga ‵lei mō latou, telā se tofotofoga lasi i te vaitaimi masei tenei mai mua o te Lolo.—Kene. 6:5.

11. E pefea te tāua o te fakaakoakoga a mātua i te akoako atu o olotou tama‵liki?

¹¹ E pelā me ne mātua, e mafai pefea ne koutou “o fai a mea katoa” i te kilokiloga a te Atua? Fakalogo ki a Ieova. Ke akoako ne ia koutou i te putiakaga o tama‵liki e auala i tena Muna mo te takitakiga e maua ne tatou e auala i tena fakapotopotoga. Fakamuli loa, ka ma‵nako eiloa au tama‵liki o fakafetai atu ki a koe mō te feitu tenā! Ne tusi mai se taina penei: “Ne lasi toku loto fakafetai mō te auala ne puti aka ei au ne oku mātua. Ne fai ne lāua te ‵toe mea e mafai o fai ke ‵goto tonu ki toku loto. E tavae malosi ne au lāua ona ko toku gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga.” Kae faitalia a taumafaiga a mātua, e tiaki ne nisi tama‵liki a Ieova. E ui i ei, a mātua kolā ne taumafai malosi o faka‵goto ifo te munatonu ki te  loto o te tamaliki e maua ne lāua se loto lagona ‵lei. E fakamoe‵moe foki latou me i te tamaliki telā ne seke tena auala ka toe foki mai i se taimi ki a Ieova.

12, 13. (a) Kafai e fakatea se tamaliki, e fakaasi atu pefea ne mātua Kelisiano a te lotou faka‵logo ki te Atua? (e) Ne aoga pefea ki se kāiga a te faka‵logo o mātua ki a Ieova?

¹² E tasi o tofotofoga faigata o te fakalogo mō mātua, ko te taimi e fakatea ei se tamaliki. Mafaufau ki te fakaakoakoga o se mātua telā ne fakatea tena tamaliki fafine kae tiakina ne ia te fale. E fai ‵tonu mai te mātua: “Ne ‵sala atu au ki se fakamasakoga i ‵tou tusi ko te mea ke mafai ne au o fakamāumāu oku taimi mo taku tama mo toku mokopuna.” E fakaopoopo mai ai a: “Kae ne fesoasoani mai taku avaga mo te atafai ke lavea ne au me ko se ‵tau o tausi atu māua ki te mā tama kae e se ‵tau o isi foki se mā fekau i ei.”

¹³ I tausaga fakamuli ifo, ne toe foki mai te lā tamaliki fafine. “Nei la, ko telefoni io me aveave meli mai ki au toeitiiti i aso katoa!” ko muna a te mātua. “Kae ne āva malosi tou fafine ki au mo taku avaga me e iloa ne ia me ne faka‵logo māua ki te Atua. Ne ‵lei ‵ki eiloa te motou fesokotakiga.” Kafai e isi sau tamaliki fakatea, e mata, ka “talitonu [koe] ki a Ieova mo tou loto kātoa, kae sa fakalagolgo eiloa ki tou malamalama”? (Faata. 3:5, 6) Masaua me e fakaata mai ne polopolokiga a Ieova a tena poto mo tena alofa sē fakanafagina. Ke mo a ma puli me ne tuku mai ne ia tena Tama mō tatou katoa, e aofia i ei tau tamaliki. E se manako te Atua ke fakaseai atu so se tino. (Faitau te 2 Petelu 3:9.) Tela la, ke fakatuanaki ki polopolokiga mo fakatonutonuga mai i a Ieova. Ke fakalogo eiloa ki te fakatonuga a Ieova, faitalia me e fakalogo‵mae atu ki a koe te mātua. Ao, ke fakagalue a polopolokiga a te Atua, kae ke se ‵teke ki ei.

14. E maua pefea ne tatou a mea aoga mai pati fakatonutonu a Ieova e auala i te “situati fakamaoni”?

¹⁴ Ne tauto mai a Ieova ke tausi, puipui, kae fakatonutonu atu a te fakapotopotoga Kelisiano. E fai ne ia penā i auala e uke. E pelā me se fakaakoakoga, ne tuku atu ne ia te fakapotopotoga mai lalo o te tausiga a tena Tama, telā ne ‵tofi aka ne ia te “situati fakamaoni” ke tuku mai a mea‵kai faka-te-agaga i te taimi tonu. (Luka 12:42) Ko maua nei ne tatou i auala kese‵kese a mea‵kai kolā e maua i ei a pati fakatonutonu tāua, io me ko polopolokiga. ‵Sili ifo ki a koe eiloa penei, ‘Ne fakamalosi mai pefea ki au se lāuga io me se mataupu i se tasi o ‵tou tusi ke fakamafulifuli oku mafaufauga io me ko amioga?’ Ke fiafia māfai ne maua ne koe se tali gali e uiga ki ei! Ko talia ne koe a Ieova ke fakamafulifuli, io me polopoloki ne ia koe mō te ‵lei o koe.—Faata. 2:1-5.

15, 16. (a) E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai “tāgata e pelā me ne meaalofa” i te fakapotopotoga? (e) E mafai pefea o fai ne tatou ke fia‵fia a toeaina i olotou galuega?

¹⁵ Ne tuku mai foki ne Keliso ki te fakapotopotoga a “tāgata e pelā me ne meaalofa”—ko toeaina ke tausi atu ki te lafu a te Atua. (Efe. 4:8, 11-13) E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai meaalofa tāua konā? E tasi te auala ko te fakaakoako atu ki te fakatuanaki o toeaina e penā foki mo olotou fakaakoakoga ‵lei. A te suā auala ko te faka‵logo ki olotou fakatakitakiga mai te Tusi Tapu. (Faitau te Epelu 13:7, 17.) Masaua, e a‵lofa mai a toeaina kae ma‵nako ke ga‵solo tatou ki mua i te feitu faka-te-agaga. E pelā mo te mea tenei, kafai ko lavea ne latou me i a tatou e ‵galo i fakatasiga io me ko kamata o gasolo ifo ki lalo a ‵tou loto finafinau, e mautinoa eiloa me ka ‵saga fakavave mai a latou o fesoasoani. Ka faka‵logo mai latou ki a tatou kae taumafai o ati aka tatou ki fakamalosiga ‵gali mo pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu. E mata, e kilo atu koe ki te vaegā fesoasoani tenā e pelā me se fakaasiga o te alofa o Ieova mō koe?

¹⁶ Ke masaua me e mafai o faigata ki toeaina ke tuku mai ki a tatou a pati fakatonutonu. Mafaufau aka la ki te faigata ki te pelofeta ko Natano ke faipati atu ki a Tavita mai tua o te taumafaiga a te  tupu ke ‵funa aka a tena agasala matagā! (2 Samu. 12:1-14) I se auala tai ‵pau, e mautinoa eiloa me ne loto malosi a te apositolo ko Paulo o faka‵tonu a Petelu, se tokotasi o apositolo mai te tokosefulu lua, telā ne fakaasi atu ne ia te fakailoga tino ki ana taina Iutaia. (Kala. 2:11-14) Tela la, e mafai pefea o fakamāmā ne koe a te amoga a toeaina i te fakapotopotoga? Ke loto maulalo, uiga faigofie, kae loto fakafetai. ‵Sala atu ki te lotou fesoasoani e pelā me se fakaasiga o te alofa o te Atua mō koe. Ka se aoga fua ki a koe a te mea tenei, kae ka fakaopoopo atu ki te fia‵fia malosi o latou ki olotou galuega.

17. Ne maua pefea ne se tuagane e tokotasi a mea aoga mai se fesoasoani alofa o toeaina i te fakapotopotoga?

¹⁷ Ona ko mea ne ‵tupu ki tou fafine i aso ko ‵teka, ne faigata ki se tuagane e tokotasi ke alofa ki a Ieova. “A mea ne ‵tupu ki a au i aso ko ‵teka ne fai ei ke nofo mo au a lagonaga fi‵ta,” muna tou fafine, “Kae ne iloa ne au me ne ‵tau o sau‵tala matou mo toeaina. Ne seki kote io me fakatauemu ne latou au. Kae ne fakamalosi ne latou au. Mai tua o fakatasiga katoa a te fakapotopotoga, faitalia te lotou fakalave‵lave, e isi eiloa se tokotasi o latou e ‵sili mai me e a mai au. Ona ko mea ne ‵tupu ki au i aso mua, ne faigata eiloa ke mafaufau au ki te alofa o te Atua. Kae i te gasologa o taimi, ne fakaaoga eiloa ne Ieova a tena fakapotopotoga mo toeaina ke fakamaoni mai a tena alofa mō au. Ne ‵talo atu au me ka se toe tiaki lele ne au a ia.”

18, 19. Se a te mea e sili atu te logo‵mae mafai e se faka‵logo tatou ki polopolokiga? Fakamatala mai.

¹⁸ E tiga eiloa e mafai o logo‵mae tatou i polopolokiga, e isi aka foki se isi mea e sili atu i te logo‵mae—ko mea fakama‵taku kolā e mafai o iku mai ona ko te ‵teke ki polopolokiga. (Epe. 12:11) Mafaufau ki fakaakoakoga e lua konei—Kaino mo te tupu ko Setekaia. I te taimi ne ati aka ne Kaino se uiga tatino ki luga i a Apelu, ne fakatonu atu te Atua ki a Kaino, penei: “Kaia e kaitaua ei koe kae se fiafia? Kafai e ‵fuli koe o fai te mea ‵lei, e a ka se toe taliagina koe? Kae kafai e se fai ne koe a te mea ‵lei, a te agasala e tolotolo atu eiloa ki tou mataloa kae e manako malosi ke pule atu ki a koe; kae e mata, ka mafai o manumalo koe i ei?” (Kene. 4:6, 7) Ne seki fakalogo a Kaino. Kae ne manumalo a te agasala i luga i a ia. Ko tafaga la te logo‵mae mo te puapuaga ne maua ne Kaino! (Kene. 4:11, 12) Moi ne fakalogo a Kaino ki te fakatonuga a Ieova, penei e se logo‵mae malosi a ia.

¹⁹ A Setekaia, telā se pule vāivāi kae masei, ne pule atu i te vaitaimi o te pouliga i Ielusalema. Ne fakamalosi atu faeloa a te pelofeta ko Ielemia ki a Setekaia ke tiaki ana auala ma‵sei, kae ne ‵teke atu eiloa a te tupu ki polopolokiga konā. Tela la, ne maua eiloa ne ia a ikuga matagā. (Iele. 52:8-11) E manako eiloa a Ieova o faka‵sao tatou mai logo‵maega konā!—Faitau te Isaia 48:17, 18.

20. Se a te mea ka tupu ki a latou kolā e talia ne latou a polopolokiga a te Atua mo latou kolā e ‵teke ki ei?

²⁰ I te lalolagi tenei, a tino e fakatauemu faeloa ki polopolokiga e aofia i ei a polopolokiga ke akoako ne koe a koe eiloa. Kae ko pili o fakaseai atu a tino ma‵sei kolā e maua ne latou a te kilokiloga valea tenā. (Faata. 1:24-31) Tela la, ke na “fakalogo ki polopolokiga kae ke poto koe.” E fai mai te Faataoto 4:13: “Puke ‵mau ki polopolokiga kae sa tiakina. Puipui a te mea tenā, me ko tou ola tenā.”