Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

MATAUPU MŌ SUKESUKEGA 33

E Tausi Faka‵lei ne Ieova Ana Tino

E Tausi Faka‵lei ne Ieova Ana Tino

“A mata o Ieova e kilokilo ki a latou kolā e ma‵taku ki a ia.”—SALA. 33:18.

PESE 4 “Ieova Toku Tausi Mamoe”

FAKATOE‵TOEGA O MANATU TĀUA *

1. Kaia ne fakamolemole atu ei a Iesu ki a Ieova ke tausi faka‵lei ana soko?

 I TE po mai mua o tena mate, ne fai atu ne Iesu se fakamolemole fakapito ki tena Tamana faka-te-lagi. Ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova ke tausi faka‵lei ana soko. (Ioa. 17:15, 20) E tonu, ne tausi faka‵lei eiloa ne Ieova—atafai kae puipui—ne ia ana tino. Ne iloa ne Iesu me ka fe‵paki ana soko mo toe ‵tekemaiga matagā mai i a Satani. Ne iloa foki ne Iesu me e ma‵nako latou ki te fesoasoani o Ieova ke ‵teke atu ki taumafaiga ma‵sei a te Tiapolo.

2. E ‵tusa mo te Salamo 33:18-20, kaia e se ‵tau ei o ma‵taku tatou i tulaga faiga‵ta?

2 E fakaoko atu ne te lalolagi a Satani a fakalavelave faiga‵ta ki luga i Kelisiano ‵tonu i aso nei. E fe‵paki tatou mo puapuaga kolā e mafai o fakaloto vāivāi mai kae tofotofo aka foki i ei te ‵tou fakamaoni ki a Ieova. Kae ka lavea ne tatou i te mataupu tenei, me e seai se mea e ‵tau o ma‵taku tatou ki ei. E tausi faka‵lei tatou ne Ieova—e lavea ne ia a tulaga faiga‵ta e fe‵paki mo tatou, kae toka faeloa a ia ke fesoasoani mai ke fa‵ki tatou i ei. Ke na iloilo aka ne tatou a fakaakoakoga e lua i te Tusi Tapu kolā e fakaasi mai i ei me i a Ieova “e kilokilo ki a latou kolā e ma‵taku ki a ia.”—Faitau te Salamo 33:18-20.

TAIMI KO MAUA EI A LAGONAGA LOTO VĀI‵VAI

3. Ko taimi fea e mafai ei o maua ne tatou a lagonaga loto vāi‵vai?

3 E tiga eiloa e fai tatou mo fai se vaega o se kāiga lasi o tino tapuaki, e mafai o maua ne tatou a lagonaga loto vāi‵vai. E pelā mo nisi tama‵liki, e mafai o mafau‵fau penā māfai ko fakamatala atu olotou talitonuga i mua o te lotou vasega i te akoga io me māfai ko olo atu ki se fakapotopotoga fou. E mafai o maua ne nisi o tatou a lagonaga fanoa‵noa io me faigata ke pule atu ki ‵tou lagonaga sē ‵lei mai te mafaufau me ko fakafesagai atu fua tatou ki lagonaga konei. E mafai o faigata ke fai‵pati atu tatou ki nisi tino e uiga ki ‵tou lagonaga me e manava‵se tatou i te mea ma se malamalama latou i a tatou. Kae i nisi taimi, e mafai o mafau‵fau tatou me ailoga e isi se tino e atafai tonu mai ki a tatou. A lagonaga loto vāi‵vai ona ko pogai kese‵kese, e mafai ei o maua ne tatou se lagonaga me ko seai se tino e fia fesoasoani mai mo lagonaga manava‵se. E se manako a Ieova ke maua ne tatou se lagonaga penā. Kaia e mafai o fai atu ei tatou penā?

4. Kaia ne fai atu ei te pelofeta ko Elia: “Ko au tokotasi fua tenei koi ‵toe”?

4 Mafaufau ki te fakaakoakoga a te tagata fakamaoni ko Elia. Ko oti ne tauto a Iesepela ke tamate tou tagata, telā ne tele atu a ia ke sao i aso e 40. (1 Tupu 19:1-9) Kae oti aka loa, ne nofo tokotasi a ia i se ana, ne tagi atu ei a ia i se leo maluga ki a Ieova: “Ko au tokotasi fua [te pelofeta] tenei koi ‵toe.” (1 Tupu 19:10) E isi foki ne nisi pelofeta i te fenua; ne mafai ne Opetaia o faka‵sao a pelofeta e toko 100 mai i taumafaiga tatino a Iesepela. (1 Tupu 18:7, 13) Kaia ne maua ei ne Elia a lagonaga loto vāi‵vai? E mata, ne mafaufau a ia me ko ‵mate a pelofeta katoa kolā ne faka‵sao ne Opetaia? E mata, kāti ne maua ne ia a lagonaga loto vāi‵vai, ona ko te mea ne seki ‵kau atu ki a ia a nisi tino i te tavini atu ki a Ieova mai tua o te tofotofoga o Paala i te Mauga o Kalamelu? E mata, kāti ne mafaufau a ia me e seai se tino e iloa ne ia te fakamataku o te tulaga ko nofo a ia i ei, io me ne mafaufau me e seai se tino e atafai atu ki a ia? E se fakaasi katoatoa mai i te tala a lagonaga o Elia. Kae e tasi te mea e mautinoa i a tatou me ne malamalama a Ieova i te pogai o lagonaga o Elia kae ne iloa ‵lei ne ia te auala ke fesoasoani atu ki a ia.

Kafai ko maua ne tatou a lagonaga loto vāi‵vai, se a te akoakoga fakamafanafana e tauloto ne tatou mai te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki a Elia? (Onoono ki te palakalafa e 5-6)

5. Ne fakatalitonu atu pefea ne Ieova ki a Elia me e se ko ia fua tokotasi e ‵toe?

5 Ne fesoasoani atu a Ieova ki a Elia i auala kese‵kese. Ne fakamalosi atu a ia ki a Elia ke faipati. E lua taimi ne fesili atu a ia ki a Elia: “Ne a au mea e fai i konei?” (1 Tupu 19:9, 13) I taimi takitasi konā, ne fakalogologo a Ieova i te taimi ne fakaasi atu ne Elia a mea katoa i tena loto. Ne saga tonu a Ieova ki a Elia mai te fakamaoni atu o tena fakatasi mo tena malosi. Ne fakatalitonu atu foki a Ia ki a Elia me e uke ana taina tapuaki. (1 Tupu 19:11, 12, 18) E se tioa eiloa o maua ne Elia a lagonaga ‵lei mai tua o te fakaasi atu o mea i tena loto ki a Ieova, kae fakalogologo atu ki Ana pati. Ne tuku atu ne Ieova ki a Elia a tōfiga kese‵kese tāua. Ne fai atu a ia ki tou tagata ke fano o fakaeke a Asaeli mo fai te tupu o Sulia, Ieu mo fai te tupu o Isalaelu, kae ko Elisaia ke fai mo fai se pelofeta. (1 Tupu 19:15, 16) Mai te tuku atu ki a Elia a tōfiga konei, ne fesoasoani atu a Ieova ke saga tonu atu tou tagata ki mea tāua. Ne tuku atu foki ne te Atua ki a ia se taugasoa pili, ko Elisaia. E mafai pefea o maua ne koe a te fesoasoani o Ieova māfai ko maua a lagonaga loto vāi‵vai?

6. Ne a mea e mafai o ‵talo atu koe ki ei māfai ko maua a lagonaga loto vāi‵vai? (Salamo 62:8)

6 E ‵kami koe ne Ieova ke ‵talo atu ki a ia. E lavea ne ia a mea kolā e fakafesagai koe ki ei, kae e fakatalitonu atu a ia me ka fakalogologo a ia ki au ‵talo i so se taimi. (1 Tesa. 5:17) E fiafia malosi a ia o fakalogologo ki ana tino tapuaki. (Faata. 15:8) Ne a mea e mafai o ‵talo atu koe ki ei māfai ko maua a lagonaga loto vāi‵vai? Fakaasi atu a mea katoa i tou loto ki a Ieova, e pelā mo Elia. (Faitau te Salamo 62:8.) Fai atu ki a ia a mea e manavase koe ki ei mo ou lagonaga e uiga ki ei. Fakamolemole atu ki a Ieova ke fesoasoani atu ke fa‵ki koe i ou lagonaga. E pelā me se mea e tasi, kafai ko maua ne koe a lagonaga loto vāi‵vai, io me ma māfai ko talai atu i te akoga, fakamolemole ki a Ieova ke tuku atu te loto malosi ko te mea ke mafai o faipati atu koe. E mafai foki o fakamolemole atu koe ki a ia mō te poto ke fakamatala atu ou talitonuga mo te atamai. (Luka 21:14, 15) Kafai e faigata ke fa‵ki koe i ou lagonaga sē ‵lei, akai atu ki a Ieova ke fesoasoani atu ke faipati koe ki se Kelisiano matua ‵lei e uiga ki ei. E mafai o fakamolemole atu koe ki a Ieova ke fesoasoani atu ki te tino telā ka faipati koe ki ei ke fakalogologo atu mo te loto malamalama. Fakaasi atu a mea katoa i tou loto ki a Ieova, onoono ki te auala e tali atu a ia ki au ‵talo kae talia te fesoasoani o nisi tino; ka fakafeoloolo aka ei ou lagonaga loto vāi‵vai.

E mata, e onoono koe ki auala ke fakalauefa atu tau taviniga kae ga‵lue fakatasi mo nisi tino? (Onoono ki te palakalafa e 7)

7. Se a te mea e tauloto ne koe mai te tala o Mauricio?

7 Ne tuku mai ne Ieova ki a tatou katoa se galuega aoga ke fai. E mafai o maua ne koe te loto talitonu me e lavea kae fakatāua ne ia a mea katoa e fai ne koe i ou tofiga i te fakapotopotoga mo te galuega talai. (Sala. 110:3) E fesoasoani mai pefea a te fakalavelave i te galuega tenei māfai ko maua a lagonaga loto vāi‵vai? Mafaufau ki te tala o se taina talavou e igoa ki a Mauricio. * Mai tua malie o te papatisoga a Mauricio, ne kamata o tapeapea atu keatea sena taugasoa pili mai te munatonu. “A te kilo atu ki tena tapeapea atu keatea, ne pokotia malosi ei toku loto talitonu,” ko muna a Mauricio. “Ne mafaufau au me e mata e mafai ne au o fakataunu taku tukuatuga kae tumau i te fai mo vaega o te kāiga o Ieova. Ne maua ne au a lagonaga loto vāi‵vai kae mafaufau me e seai se tino e malamalama i oku lagonaga.” Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Mauricio? “Ne fakalauefa ne au taku taviniga,” ko ana pati. “Ne fesoasoani mai te mea tenā ke mo a ma tumau toku mafaufau ki a au eiloa mo oku lagonaga sē ‵lei. Ne fiafia au kae ne fakafeoloolo aka foki i ei oku lagonaga loto vāi‵vai i taimi e ga‵lue tasi ei au mo nisi tino i te galuega talai.” A te ‵tonuga loa, ke oko foki ki te taimi ko se mafai ne tatou o talai fakatasi mo nisi tino, ne fakamalosigina tatou i te ‵kau fakatasi mo latou i vaegā faifaiga pelā mo te talai atu e auala i te tusiga o tusi mo telefoni. Se a te sūā mea ne fesoasoani atu ki a Mauricio? Ne toe fai mai a ia: “Ne fai foki ne au a nisi galuega ko te mea ke fakalavelave faeloa au i te fakapotopotoga. Ne tuku kātoa atu toku loto ki te fakatokatokaga mo te faiga oku tōfiga i te akoga. Ne fai ne tōfiga konei ke maua ne au a lagonaga me e fakatāua au ne Ieova mo nisi tino.”

TAIMI E LOTO VĀI‵VAI EI TATOU ONA KO TOFOTOFOGA FAIGA‵TA

8. E mafai pefea o pokotia tatou i tofotofoga faiga‵ta?

8 E fakamoe‵moe tatou ke fe‵paki mo tofotofoga i aso fakaoti konei. (2 Timo. 3:1) Kae e mafai eiloa o ‵poi tatou māfai ko fe‵paki mo se tofotofoga. E mafai o fe‵paki tatou mo fakalavelave i mea tau tupe, se masaki fakamataku, io me ko te galo atu o se tino pele i te mate. I vaegā taimi penā, e mafai o loto mafatia kae loto vāi‵vai tatou, kae maise eiloa māfai ko foliga mai me ko ‵soko atu te tofotofoga e tasi ki te suā tofotofoga io me fe‵paki mo tofotofoga e uke i te taimi e tasi. Kae masaua, me e tausi faka‵lei mai a Ieova ki a tatou, kae fakatasi mo tena fesoasoani, e mafai o fakafesagai atu tatou ki so se tofotofoga mo te loto talitonu.

9. Fakamatala mai a nisi tofotofoga ne fe‵paki mo Iopu.

9 Mafaufau ki te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki te tagata fakamaoni ko Iopu. Ne fe‵paki a ia mo tofotofoga faka‵mae loto i se vaitaimi toetoe. I te aso e tasi, ne iloa ne Iopu a mea ‵tupu matagā kolā ne ‵galo atu ei ana lafu manu, tamate ana tavini, kae sili atu i te masei, ne ‵mate atu foki i ei ana tamaliki pele. (Iopu 1:13-19) E seki leva, kae koi fakafesagai a ia mo te loto mafatia lasi, ne maua ne Iopu se masaki fakalogo‵mae kae fakatakalialia. (Iopu 2:7) Ne masei ‵ki tena tulaga telā ne fai atu ei a Iopu: “Au e takalialia ki toku ola; e se manako au ke tumau i te ola.”—Iopu 7:16.

Ke fakatalitonu atu ki a Iopu tena alofa atafai, ne faipati atu a Ieova ki a ia e uiga ki auala e uke kolā e atafai atu ei a Ia ki Ana mea ne faite (Onoono ki te palakalafa e 10)

10. Ne tuku atu pefea ne Ieova a mea e manakogina ne Iopu ke kufaki i ana tofotofoga? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

10 Ne tausi faka‵lei eiloa ne Ieova a Iopu. Ona ko te mea ne alofa a Ieova ki a Iopu, ne tuku atu ne ia a mea e manakogina ne tou tagata ke kufaki i ana tofotofoga mo te manuia. Ne faipati atu a Ieova ki a Iopu, kae fakamasaua atu ki a ia e uiga ki Tena poto sili mo tena tausiga alofa ki Ana mea ne faite. Ne taku atu ne ia a manu fakaofoofogia e uke. (Iopu 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Ne fakaaoga foki ne Ieova a te talavou fakamaoni ko Eliu ke fakamalosi kae fakamafanafana atu ki a Iopu. Ne fakatalitonu atu ne Eliu ki a ia me e taui faeloa ne Ieova ana tino tapuaki mō te lotou kufaki. Kae ne fakamalosi aka foki ne Ieova a Eliu ke tuku atu mo te alofa a nisi pati polopoloki ki a Iopu. Ne fesoasoani atu a Eliu ki a Iopu ke saga tonu atu ki te ‵toe mataupu tāua mai te fakamasaua atu e uiga ki tena tulaga i mua o Ieova, te Mafuaga o te iunivesi. (Iopu 37:14) Ne tuku atu foki ne Ieova ki a Iopu se tōfiga; ne ‵tau o ‵talo atu a ia mō ana taugasoa e tokotolu kolā ne agasala. (Iopu 42:8-10) E fesoasoani mai pefea a Ieova ki a tatou i aso nei māfai ko fe‵paki mo tofotofoga faiga‵ta?

11. Se a te fakamafanafanaga e tuku mai i te Tusi Tapu māfai ko fe‵paki tatou mo tofotofoga?

11 E se faipati ‵tonu mai a Ieova ki a tatou e pelā mo tena faipati ‵tonu ki a Iopu, kae e faipati mai a ia ki a tatou e auala i Tena Muna, ko te Tusi Tapu. (Loma 15:4) E fakamafanafana ne ia tatou mai te tukumaiga o se fakamoemoega mō aso mai mua. Mafaufau ki nai manatu mai te Tusi Tapu kolā e mafai o fakamafanafana mai māfai ko fe‵paki tatou mo tofotofoga. I te Tusi Tapu, e fakatalitonu mai a Ieova me ka seai se mea—kae aofia i ei a tofotofoga faiga‵ta—“ka mafai o ‵vae ne ia tatou kea‵tea mai [tena] alofa.” (Loma 8:38, 39) E fakatalitonu mai foki me i a Ia “e pili ki a latou kolā e ka‵laga atu ki a ia” e auala i ‵talo. (Sala. 145:18) E fai mai a Ieova me kafai e fakalagolago tatou ki a ia, e mafai o kufaki tatou i so se tofotofoga kae e maua foki i ei ne tatou se tamā fiafia māfai ko logo‵mae tatou. (1 Koli. 10:13; Iako. 1:2, 12) E fakamasaua mai foki te Muna a te Atua me e se tumau kae e se leva foki ‵tou tofotofoga māfai ko fakatusa ki te taui se-gata-mai telā e ofo mai ne ia. (2 Koli. 4:16-18) E tuku mai ne Ieova te fakamoemoega mautinoa me ka fakaseai atu ne ia a te māfuaga tonu o ‵tou tofotofoga katoa—ko Satani te Tiapolo mo latou kolā e fakaakoako ki ana auala ma‵sei. (Sala. 37:10) Kai tauloto ne koe a nisi fuaiupu fakamafanafana i te Tusi Tapu ke fesoasoani atu ke kufaki koe i tofotofoga i aso mai mua nei?

12. Se a te mea e fakamoemoe a Ieova ke fai ne tatou māfai e fia maua katoatoa ne tatou a mea aoga mai tena Muna?

12 E fakamoemoe a Ieova ke fakaavanoa ne tatou a taimi ke suke‵suke faeloa ki te Tusi Tapu kae mafaufau ‵loto ki mea e faitau ne tatou. Kafai e fakagalue aka a mea e tauloto ne tatou, ka gasolo aka o malosi ‵tou fakatuanaki kae momea aka foki te ‵pili o tatou ki te ‵tou Tamana faka-te-lagi. E iku atu i ei ki te fakamalosi aka o tatou ke kufaki i tofotofoga. E tuku mai foki ne Ieova tena agaga tapu ki a latou kolā e fakalagolago ki tena Muna. Kae ko te agaga tenā e mafai o tuku mai ne ia “te malosi telā e sili atu i te malosi masani” ke kufaki i so se tofotofoga.—2 Koli. 4:7-10.

13. E fesoasoani mai pefea a mea‵kai faka-te-agaga kolā e tuku mai ne “te tavini fakamaoni kae poto” ke kufaki tatou i tofotofoga?

13 Mai te ‵lago atu o Ieova, e mafai ei o fakatoka ne “te tavini fakamaoni kae poto” a mataupu, vitio, mo pese e uke kolā e mafai o fesoasoani mai ke ati aka te fakatuanaki kae tumau i te matapula‵pula i te feitu faka-te-agaga. (Mata. 24:45) E ‵tau o fakaaoga faka‵lei ne tatou a vaegā fakatokaga penā kolā e tuku mai i te taimi tonu. Ne fakaasi fakamuli mai nei ne se tuagane mai Amelika a tena loto fakafetai mō mea‵kai faka-te-agaga katoa konei. Ana muna: “I te 40 tausaga o taku taviniga ki a Ieova, ne tofotofo aka faeloa toku fakamaoni.” Ne fakafesagai atu a ia ki toe tofotofoga faiga‵ta—ne mate tena tupuna tagata i te ‵tuiga ne se tino fakateletele kae konā, ne maua ne ana mātua se masaki fakamataku, kae ne fakafesagai atu foki a ia ki te kenisa i taimi e lua. Se a te mea ne fesoasoani atu ke kufaki a ia? Ne fakamatala mai tou fafine: “Ne tausi mai faeloa a Ieova ki a au. A mea‵kai faka-te-agaga kolā ne tuku mai ne ia e auala i te tavini fakamaoni kae poto, ne fesoasoani mai ke kufaki au. Ona ko te mea tenā, e maua ne au a lagonaga e pelā mo Iopu, telā ne fai mai: ‘Ke oko ki te taimi e mate ei au, ka se tiaki eiloa ne au toku fakamaoni!’”—Iopu 27:5.

E mafai pefea o fai tatou mo fakamanuiaga ki nisi tino i te fakapotopotoga? (Onoono ki te palakalafa e 14)

14. E fakaaoga pefea ne Ieova ‵tou taina tapuaki ke fesoasoani mai i taimi o ‵tou tofotofoga? (1 Tesalonia 4:9)

14 Ko oti ne akoako ne Ieova ana tino ke fakatau a‵lofa kae fakatau fakamafanafana i taimi faiga‵ta. (2 Koli. 1:3, 4; faitau te 1 Tesalonia 4:9.) I te fakaakoako atu ki a Eliu, e loto fia‵fia ‵tou taina mo tuagane o fesoasoani mai ke tumau tatou i te fakamaoni māfai ko fe‵paki mo mea faiga‵ta. (Galu. 14:22) E pelā mo te fakapotopotoga a Diane, ne fakamalosi atu ki tou fafine kae fesoasoani atu ke tumau tena malosi faka-te-agaga, i te taimi ne maua ei ne tena avaga se masaki fakamataku. Ne fai mai tou fafine: “Ne faigata. Kae ne lagona ne māua a lima ma‵losi kae a‵lofa o Ieova i masina faiga‵ta konā. Ne fesoasoani mai te motou fakapotopotoga. Ne asi mai latou, telefoni mai, kae ‵sai mai ki a māua, ko mea eiloa kolā ne manakogina ke tumau māua i te fakamaoni. Ona ko te mea e seai soku pepa fakateletele, ne fakamautinoa aka ne taina mo tuagane me e kau atu au ki fakatasiga mo te galuega talai māfai e mafai ne au.” Se tinā fakamanuiaga eiloa ke aofia i se vaegā kāiga faka-te-agaga alofa penā!

E LOTO FIA‵FIA TATOU KI TE TAUSIGA ALOFA ATAFAI A IEOVA

15. Kaia e mafai o tali‵tonu tatou me e mafai o fa‵ki tatou i puapuaga?

15 Ka fe‵paki tatou katoa mo se tofotofoga. Kae e pelā mo mea ko oti ne tauloto ne tatou, ka se fakafesagai atu tatou ki se tofotofoga i a tatou eiloa. E pelā me se Tamana alofa, e tausi faka‵lei mai faeloa a Ieova ki a tatou. E kau mai a ia ki tatou, e toka o fakalogologo ki ‵tou akai mō se fesoasoani kae loto fiafia foki o ‵lago mai ki a tatou. (Isa. 43:2) E tali‵tonu tatou me e mafai o fa‵ki tatou i puapuaga, me ko oti ne tuku mai ne ia mo te kaimalie a mea katoa e manakogina ke mafai ne tatou o kufaki. Ne tuku mai foki ne ia te meaalofa ko te ‵talo, te Tusi Tapu, mea‵kai faka-te-agaga e lava kae ‵toe, mo se kautaina alofa ke fesoasoani mai i taimi e manakogina ei ne tatou.

16. E mafai pefea o tumau tatou mai lalo i te tausiga atafai a Ieova?

16 Ko oko eiloa i te ‵tou fia‵fia me e tausi faka‵lei mai ‵tou Tamana faka-te-lagi! “E fia‵fia omotou loto ona ko ia.” (Sala. 33:21) E mafai o fakaasi atu ne tatou ki a Ieova me e fakatāua ne tatou tena alofa atafai mai te fakaaoga faka‵lei o ana fakatokaga katoa ke fesoasoani mai ki a tatou. E ‵tau foki o fai ‵tou tusaga ko te mea ke tumau tatou mai lalo i te tausiga a te Atua. I nisi tugapati, kafai e tumau tatou i te faiga o te ‵toe mea e mafai ke fakalogo ki a Ieova kae fai a te mea tonu i tena kilokiloga, ka tausi faka‵lei faeloa ne ia tatou ki te se-gata-mai!—1 Pe. 3:12.

PESE 30 Toku Atua, Toku Tamana, Toku Taugasoa

^ E manakogina ne tatou te fesoasoani o Ieova ke manumalo i fakalavelave e fe‵paki mo tatou i aso nei. E fakatalitonu mai a te mataupu tenei me e tausi faka‵lei ne Ieova ana tino. E onoono faka‵lei a ia ki tulaga faiga‵ta e fe‵paki mo tatou taki tokotasi, kae tuku mai ne ia a mea e manakogina ke manumalo tatou i ei.

^ Ko oti ne ‵fuli a nisi igoa.