1. Se a te mea e mafai o tupu māfai e isi se uiga fakatau‵fai i tino?

I TE lalolagi i aso nei, e tokouke a tino e fakamalosi aka ne latou a te uiga fia fakatau‵fai. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o fakaaoga ne se tagata faipisinisi a auala faitogafiti ke sili a ia i nisi tino faipisinisi. E mafai o fakapakia ne se tino tafao a te suā tino mai te suā timu mo te iloa tonu ko te mea fua ke sili latou. Se tamaliki i te akoga e kaisoa tali i se sukega ko te mea ke mafai o ulu a ia ki se iunivesiti lauiloa. E pelā me ne Kelisiano, e iloa ne tatou me e ‵se a mea konā; a mea konā se vaega o “galuega o te foitino.” (Kala. 5:19-21) Kae e mata, e mafai ne nisi taina mo tuagane o fakamalosi aka te uiga fakatau‵fai i te fakapotopotoga e aunoa mo te iloa ne latou? E ‵tau o mafau‵fau tatou ki te mea tenei, me e mafai o pokotia a te ‵kau fakatasi o te fakapotopotoga ona ko te uiga fakatau‵fai.

2. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

² I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki uiga sē ‵lei kolā e mafai o fakamalosi ei tatou ke fakatau‵fai mo ‵tou taina. Ka sau‵tala foki tatou ki fakaakoakoga a tāgata mo fāfine fakamaoni i aso o te Tusi Tapu kolā ne seki tosina atu ki te uiga fakatau‵fai. Muamua la, ke na sau‵tala tatou ki te auala e mafai o iloilo ne tatou a ‵tou mea e fai.

3. Ne a fesili e ‵tau o ‵sili ifo ne tatou ki a tatou eiloa?

³ I te gasologa o taimi, se manatu gali ke iloilo ne tatou a ‵tou mea e fai. E mafai o ‵sili ifo tatou, penei: ‘E mata, se mea ‵lei ke mafaufau me e ‵lei fakafia atu au i nisi tino? E mata, e galue malosi  au i te fakapotopotoga me e manako au ke ‵lei fakafia atu i nisi tino? Io me e manako fua au o fai te ‵toe mea e mafai o fai ke fakafiafia a Ieova?’ Kaia e ‵tau ei o ‵sili ifo ne tatou a fesili konā? Mafaufau ki pati e fai mai i te Muna a te Atua.

4. Kaia e ‵tau ei o ‵kalo kea‵tea mai te fakatautau ki nisi tino, e pelā mo te mea e fakaasi mai i te Kalatia 6:3, 4?

⁴ E fakamalosi mai te Tusi Tapu ke ‵kalo kea‵tea mai te fakatautau tatou ki nisi tino. (Faitau te Kalatia 6:3, 4.) Kaia? I te suā feitu, kafai e mafau‵fau tatou me e ‵lei fakafia tatou i ‵tou taina, kāti ka fakamata‵mata tatou. Kae i te suā feitu, kafai e fakatau tatou ki nisi tino, ka mafai eiloa o loto vāi‵vai tatou. Faitalia te auala e filifili ne tatou, e sē se faifaiga poto tenā. (Loma 12:3) Ne fai mai se tuagane e igoa ki a Katerina, * telā e nofo i Eleni, penei: “Ne fakatautau sāle ne au a au eiloa ki nisi tino kolā e mata‵gali, e apo i te faiga o te galuega talai, kae fai taugasoa ‵lei. Tela la, ne mafaufau au i a au ko se aoga.” E ‵tau o masaua ne tatou me e ‵taki atu ne Ieova tatou ki a ia, e se ona ko tatou e mata‵gali, e apo i te fai‵pati, io me takutakua, kae ona ko te ‵tou a‵lofa ki a ia mo te loto kātoa kae faka‵logo ki tena Tama.—Ioa. 6:44; 1 Koli. 1:26-31.

5. Se a te mea e tauloto ne koe mai te tala o te taina ko Hyun?

⁵ Tenei te suā fesili e mafai o ‵sili ifo ne tatou, ‘E mata, au se tino faka‵tupu filemu io me se tino faka‵tupu fakalavelave?’ Mafaufau ki te tala o te taina e igoa ki a Hyun, telā e nofo i Kolea ki Saute. I se taimi e tasi, ne kilo atu a ia ki tino kolā e isi ne olotou tauliaga e pelā me ne ana fili. Ana muna, “Ne seki fiafia au ki taina konā, kae e se ‵lago ki olotou pati e fai.” Se a te mea ne iku mai i ei? “Ne iku atu taku kilokiloga tenā ki te mavae‵vae o te fakapotopotoga,” ne fai mai a ia. Ne fesoasoani atu a nisi taugasoa o Hyun ke lavea ne ia tena fakalavelave. Ne fai ne Hyun a fakama‵fuliga e manakogina, kae nei ko fai a ia e pelā me se toeaina atamai. Kafai ko lavea ne tatou me ko isi se uiga fia fakatau‵fai i a tatou, e ‵tau o gasue‵sue fakavave o fai a fakamafuliga.

6. E ‵tusa mo te Kalatia 5:26, ne a uiga sē ‵lei kolā e fakamalosi aka ei te uiga fakatau‵fai?

⁶ Faitau te Kalatia 5:26. Ne a uiga sē ‵lei kolā e mafai o takitaki atu ei tatou ki te uiga fakatau‵fai? Tasi ko te fia takutakua. A te tino fia takutakua e saga fua ki a ia eiloa. A te suā uiga masei ko te kaisanosano. A te tino kaisanosano e se manako fua ki mea a te suā tino, kae e manako foki o ave kea‵tea a mea kolā ko maua ne te tino tenā. E tonu, a te tino telā e kaisanosano, e ati aka ne ia te takalialia ki te suā tino. E mautinoa eiloa me e ma‵nako tatou o ‵kalo kea‵tea mai uiga ma‵sei konei!

7. Se a te mea e mafai o fakatusa ne tatou ki ei a te fia takutakua mo te kaisanosano?

⁷ A te fia takutakua mo te kaisanosano e mafai o fakatusa ki lailaiga kolā e ‵to ki loto i te fiuolo o te vakalele kae fakalailai ne ia. Kāti e mafai o lele te vakalele, kae e mafai ne lailaiga konā o ‵pono a te paipa e fano ei te fiuolo, ko fai ei ke mate te vakalele a koi tuai o fanaifo o tu kae ‵tui ki se mea. I se auala tai ‵pau, e mafai o tavini atu se tino ki a Ieova mō se taimi toetoe. Kae kafai ko ati aka ne ia te uiga fia takutakua mo te kaisanosano, ka pakia eiloa a ia. (Faata. 16:18) Ka fakagata tena taviniga ki a Ieova kae ka fakapakia ne ia a ia eiloa mo nisi tino. Kae e mafai pefea o ‵kalo kea‵tea tatou mai te fia takutakua mo te kaisanosano?

8. E mafai pefea o ‵teke atu ne tatou te fia takutakua?

⁸ E mafai o ‵teke atu ne tatou te fia takutakua mai te masaua faeloa a pati fakatonutonu a te apositolo ko Paulo ki te kau i Filipi: “Ke se fai  ne koutou se mea i te loto fakatautau io me ko te fia takutakua, kae i te loto maulalo mo te manatu me e tāua atu a nisi tino i a koutou.” (Fili. 2:3) Kafai e fakatāua ne tatou a nisi tino i lō tatou, ka sē fakatau‵fai tatou mo latou kolā e uke atu olotou taleni mo atamai i lō tatou. I lō te fai penā, ka fia‵fia eiloa tatou ki a latou. Kae maise lā māfai e fakaaoga olotou atamai konā i te taviniga a Ieova. Tela la, kafai e tau‵tali ‵tou taina mo tuagane kolā e maua ne latou a atamai konā, ki pati fakatonutonu a Paulo, ka ‵saga atu fua latou ki uiga ‵lei o tatou. Kae ka fakamalosi aka i ei te filemu mo te fealofani i te fakapotopotoga.

9. E mafai pefea o pule faka‵lei atu tatou ki te kaisanosano?

⁹ E mafai o pule faka‵lei atu tatou ki te kaisanosano mai te atiakaga o te uiga agamalu, telā ko te iloa ne tatou a ‵tou tapula. Kafai tatou e uiga agamalu, ka se taumafai tatou o fakamaoni atu me e ‵lei fakafia atu tatou io me e mafai ne tatou o fai a mea i lō nisi tino aka. I lō te mafau‵fau penā, ka taumafai tatou o tauloto mai i a latou kolā e apo malosi atu i a tatou. E pelā me se fakaakoakoga, mafaufau ki se taina telā e ‵gali sāle ana lāuga e fai i te fakapotopotoga. Kāti e mafai o fesili atu tatou ki te auala e fakatoka ei ana lāuga. Kafai e isi se tuagane e apo i te kūka, e mafai o fakamolemole atu tatou ki ne manatu fesoasoani ke fai pelā me se tino apo i te ‵kūka. Kafai e isi se talavou Kelisiano e faigata o fai taugasoa, e mafai o ‵sili atu a ia ki se tino telā e apo i te fai taugasoa. Kafai e fai tatou penā, ka ‵kalo kea‵tea tatou mai te kaisanosano kae momea aka te atamai o tatou.

10. Se a te fakalavelave ne fakafesagai atu ki ei a Kitiona?

¹⁰ Mafaufau ki mea ne ‵tupu ki a Kitiona, telā ne vau mai te matakāiga o Manase, mo tāgata o te matakāiga o Efalaima. Ona ko te fesoasoani o Ieova, ne maua ei ne Kitiona mo ana tāgata e toko 300 a te manumalo, kae ne mafai o fai ei ke fakamata‵mata latou. Ne olo atu a tāgata o Efalaima ki a Kitiona, e se ke fakamālō atu ki a ia, kae ke kinau mo ia. E foliga mai me ne kaitāua ‵ki latou me ne seki ‵kami ne Kitiona latou mai te kamataga ke ‵kau atu ki a ia o taua  ki fili o te Atua. Ne manava‵se eiloa latou ki te puipuiga o te tulaga ‵malu o te lotou matakāiga, telā ne seki lavea ei ne latou te ata kātoa—me ne fesoasoani atu a Kitiona ki te faka‵maluga o te igoa o Ieova mo te puipuiga o Ana tino.—Fama. 8:1.

11. Ne saga atu pefea a Kitiona ki tāgata o Efalaima?

¹¹ Ne fai atu a Kitiona mo te loto maulalo ki tāgata Efalaima: “Ne a mea ne fai ne au e ‵pau mo mea ko oti ne fai ne koutou?” Kae ne fakamasaua atu ne ia ki a latou a te auala ne fakamanuia ei ne Ieova a latou. Ona ko ana pati konā, ne “filemu ei latou.” (Fama. 8:2, 3) I lō te fakamatamata, ne fakaasi atu ne Kitiona a te loto maulalo ke fakatumau aka ei te filemu i te va o tino o te Atua.

12. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a te kau Efalaima mo Kitiona?

¹² Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai te tala tenei? Mai te fakaakoakoga a te kau Efalaima, e tauloto tatou me e ‵tau fua o faka‵malu ne tatou a Ieova i lō tatou. E pelā me ne ulu o kāiga io me ko toeaina, e mafai o tauloto ne tatou se akoakoga mai i a Kitiona. Kafai e se fiafia se tino ki mea e fai ne tatou, e ‵tau o malamalama tatou i te pogai e se fiafia ei a ia. E mafai foki o fakamālō tatou ki te tino mō te mea ne fai ne ia. Ka manakogina te loto maulalo ke fai te mea tenā, maise loa māfai te tino tenā e ‵se. Kae e tāua fakafia atu ke maua se va filemu i lō te fakamaoni atu me e tonu eiloa tatou.

13. Se a te fakalavelave ne fepaki mo Hana kae ne manumalo pefea a ia i ei?

¹³ Mafaufau foki ki te fakaakoakoga a Hana. Ne avaga a ia ki se tino Levi e igoa ki a Elekana, telā ne alofa malosi ki tou fafine. Kae e isi aka foki se suā avaga a Elekana, ko Penina. Ne alofa malosi atu a Elekana ki a Hana i lō Penina; kae ko “Penina e isi ne ana tama‵liki, kae ko Hana e seai ne ana tama‵liki.” Ona ko te mea tenei, ne fakaitaita ne Penina a Hana ko te mea ke “se fiafia.” Ne saga atu pefea a Hana ki ei? Ne fanoanoa ‵ki a ia! “Ne tagi ei a ia kae e se kai.” (1 Samu. 1:2, 6, 7) Kae e seai se fakamatalaga i te Tusi Tapu me ne taumafai a Hana o taui atu a mea ne fai ne Penina ki a ia. I lō te fai penā, ne ‵ligi atu ne tou fafine a mea i tena loto ki a Ieova mo te loto talitonu me ka faka‵tonu aka ne ia a mea katoa. E mata, ne ‵fuli te kilokiloga a Penina ki a Hana? E se fakaasi mai i te Tusi Tapu. Kae e iloa ne tatou me ne toe maua kae fakatumau ne Hana a te filemu i tena loto. Kae “ko se mata fanoanoa” a ia.—1 Samu. 1:10, 18.

14. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a Hana?

¹⁴ Se a te mea e tauloto ne tatou mai i te fakaakoakoga a Hana? Kafai e isi se tino e taumafai o fakatau‵fai mo koe, masaua me e ‵tau o pule faka‵lei atu koe ki ei. Ke mo a eiloa e maua ne koe se loto fakatau‵fai. I lō te taui atu o te masei ki te masei, taumafai o tausi te filemu i tou  va mo te tino tenā. (Loma 12:17-21) Kafai foki loa e se ‵fuli a ia, ka fakatumau eiloa ne koe te filemu.

15. I auala fea e tai ‵pau ei a Apolo mo Paulo?

¹⁵ Te ‵toe mea, ke mafaufau ki mea e mafai o tauloto ne tatou mai te soko ko Apolo mo te apositolo ko Paulo. A lāua katoa ne tāgata kolā e iloa ‵lei ne lāua te Tusi Tapu. A lāua ne tino lauiloa kae ne faiakoga apo. Kae ne fesoasoani atu lāua ki tino e tokouke ke fai mo soko. Kae ne seki ai loa se uiga fakatau‵fai i a lāua.

16. A Apolo se vaegā tino pefea?

¹⁶ A Apolo “se tino mai i Alesania,” telā ko te koga e tu ei se akoga lauiloa i te senitenali muamua. A ia se failauga apo, kae “e poto foki i muna mai Tusitusiga Tapu.” (Galu. 18:24) I te taimi ne nofo ei a Apolo i Kolinito, ne fakaasi atu ne nisi tino i te fakapotopotoga me e gali fakafia atu ki a latou a ia i lō nisi taina, e aofia ei a Paulo. (1 Koli. 1:12, 13) E mata, ne fakamalosi aka ne Apolo te uiga fia fakamavae‵vae i konā? Ailoga e mafaufau tatou me ne fai a ia penā. E tonu, mai tua malie o te tiakinaga ne Apolo a Kolinito, ne fakamalosi atu a Paulo ki a ia ke toe foki atu ki konā. (1 Koli. 16:12) Ne seki ‵tau eiloa o talia ne Paulo te mea tenā māfai ne iloa ne ia me ne fakamavae‵vae ne Apolo a te fakapotopotoga. E manino ‵lei me ne fakaaoga ne Apolo ana meaalofa i se auala ‵lei—ke folafola atu te tala ‵lei kae fakamalosi a taina. E tali‵tonu foki tatou i a Apolo se tagata loto maulalo. E pelā me se fakaakoakoga, e seai ne pati i te Tusi Tapu me ne kaitaua a ia ki a Akuila mo Pisila i te taimi ne “fakamatala faka‵lei atu [ne lāua] ki a ia a auala o te Atua.”—Galu. 18:24-28.

17. Ne fakamalosi aka pefea ne Paulo a te filemu?

¹⁷ Ne iloa ‵lei ne te apositolo ko Paulo a galuega ‵gali ne fai ne Apolo. Kae ne seki manavase  a Paulo me ka mafau‵fau a tino me e ‵lei fakafia atu a Apolo i a ia. Ne lavea faka‵lei atu te loto maulalo, te agamalu mo te loto malamalama o Paulo i ana polopolokiga ki te fakapotopotoga i Kolinito. I lō te tavae ne ia a ia eiloa ona ko pati a tino “Au e kau ki a Paulo,” ne avatu katoa ne ia a tavaega konā ki a Ieova te Atua mo Iesu Keliso.—1 Koli. 3:3-6.

18. E pelā mo pati i te 1 Kolinito 4:6, 7, se a te mea e tauloto ne tatou mai fakaakoakoga a Apolo mo Paulo?

¹⁸ Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai fakaakoakoga a Apolo mo Paulo? E mafai o ga‵lue malosi tatou mō Ieova, kae e mafai o fesoasoani atu tatou ki tino e tokouke ke ga‵solo ki mua kae papatiso. Kae e malamalama tatou me e mafai o manuia tatou ona fua ko te fakamanuiaga a Ieova. Mai fakaakoakoga a Apolo mo Paulo, e tauloto ne tatou i ei se suā akoakoga—ko te uke o ‵tou tiute i te fakapotopotoga, ko te lasi foki o ‵tou tusaga e fai ke fakamalosi aka te filemu. E loto fakafetai eiloa tatou māfai e fakamalosi aka ne taina taulia a te filemu mo te fealofani mai te fakavae olotou pati fakatonutonu ki te Muna a te Atua, kae ‵saga tonu atu ki te ‵tou fakaakoakoga ‵sili ko Keliso Iesu, i lō te ‵saga ki a latou eiloa!—Faitau te 1 Kolinito 4:6, 7.

19. Ne a mea e mafai o fai ne tatou taki tokotasi? (Onoono foki ki te pokisi “ ‵Kalo Kea‵tea Mai te Fakamalosi Aka te Uiga Fakatau‵fai.”)

¹⁹ A tatou katoa e isi ne ‵tou taleni ne tuku mai ne te Atua. E mafai o fakaaoga ne tatou a te meaalofa tenā “ke tavini atu te suā tino ki te suā tino.” (1 Pe. 4:10) Kāti e mafau‵fau tatou me e foliki fua ‵tou tusaga e fai. Kae ko te tamā tusaga telā e fakamalosi aka ne ia te fealofani, e pelā loa mo tamā ‵suiga telā e soko ne ia se gatu. Ke na ga‵lue malosi tatou o tapale kea‵tea so se vaega o te uiga fakatau‵fai. Kae ke na fakaiku aka ke fai ne tatou a mea katoa e mafai ke fakamalosi aka ei te filemu mo te fealofani i te fakapotopotoga.—Efe. 4:3.