1. Kaia e manakogina ei ne tatou a te poto mai te Atua? (Faataoto 4:7)

 KAFAI ne ‵tau o fai ne koe se fakaikuga tāua, e mautinoa me ne ‵talo atu koe mō te poto—me e iloa ne koe me se mea e ‵tau o fai. (Iako. 1:5) Ne tusi mai te tupu ko Solomona: “A te poto ko te ‵toe mea tāua.” (Faitau te Faataoto 4:7.) E tonu, ne seki fakauiga a Solomona ki so se vaegā poto. Ne fakauiga a ia ki te poto telā e maua mai i a Ieova te Atua. (Faata. 2:6) Kae e mata, e mafai o fesoasoani atu a te poto mai te Atua ki fakalavelave e fe‵paki mo tatou i aso nei? Ao, e mafai eiloa, e pelā mo te mea ka onoono tatou ki ei i te mataupu tenei.

2. Se a te auala e tasi e mafai ei o maua ne tatou te poto tonu?

² A te auala e tasi e mafai ei o poto tonu tatou, ko te sukesuke kae fakagalue a akoakoga a tāgata ‵poto e tokolua. Muamua la, ka mafau‵fau tatou ki a Solomona. E fai mai te Tusi Tapu me “ne tuku atu ne te Atua ki a Solomona a te poto mo te atamai lasi ‵ki.” (1 Tupu 4:29) A te lua, ka mafau‵fau tatou ki a Iesu telā ko te ‵toe tino poto eiloa ne ola i te lalolagi nei. (Mata. 12:42) E fai mai penei te valoaga e uiga ki a Iesu: “Ko te agaga o Ieova ka nofo i luga i a ia, te agaga o te poto mo te malamalama.”—Isa. 11:2.

3. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ Mai te fakaaogaga o te poto ne tuku atu ne te Atua, ne mafai ei ne Solomona mo Iesu o tuku mai a manatu fakatonutonu kolā ka aoga eiloa ki a tatou katoa. I te mataupu tenei, ka mafau‵fau tatou ki mea e tolu mai i ei: Ko te manakoga ke maua se kilokiloga paleni ki tupe, ki galuega ‵togi, mo tatou eiloa.

4. Ne ‵kese pefea te tulaga o Solomona mo Iesu i mea tau tupe?

⁴ A Solomona ne maumea malosi kae nofo i se fale gali ‵ki. (1 Tupu 10:7, 14, 15) I te suā feitu, a Iesu e se uke ana kope kae e seai sena fale totino. (Mata. 8:20) Kae ko tāgata konei ne maua ne lāua se kilokiloga paleni ki kope faka-te-foitino, me ne maua ne lāua a te poto mai te Tino e tokotasi—ko Ieova te Atua.

5. Se a te kilokiloga paleni ki tupe ne maua ne Solomona?

⁵ Ne taku ‵tonu mai ne Solomona me i tupe “se puipuiga.” (Fai. 7:12) A tupe e mafai o ‵togi ki ei a mea e manakogina mō te olaga mo nisi mea e ma‵nako tatou ki ei. Kae faitalia loa tena maumea, ne iloa ne Solomona me e isi ne mea e sili atu te lotou tāua i lō tupe. E pelā mo ana pati ne tusi mai: “E ‵tau o filifili ki se igoa ‵lei [io me, “se ata ‵lei,” fml.] i lō koloa e uke.” (Faata. 22:1) Ne lavea foki ne Solomona me i tino kolā e fia‵fia ki tupe e faigata o lotoma‵lie ki mea ko maua ne latou. (Fai. 5:10, 12) Kae ne fai mai a ia ke fakaeteete i te talitonu katoatoa ki tupe me e mafai o ‵galo fakavave atu fua a tupe e maua ne tatou.—Faata. 23:4, 5.

6. Se a te kilokiloga paleni ne maua ne Iesu ki kope faka-te-foitino? (Mataio 6:31-33)

⁶ Ne maua ne Iesu se kilokiloga paleni ki kope faka-te-foitino. Ne fiafia a ia ki meakai mo meainu. (Luka 19:2, 6, 7) I se taimi e tasi, ne faite ne ia te ‵toe uaina ‵lei—ko tena vavega muamua eiloa. (Ioa. 2:10, 11) Kae i te aso ne mate ei a ia, ne pei a ia ki se gatu ‵togi ‵mafa. (Ioa. 19:23, 24) Kae ne seki talia ne Iesu a kope faka-te-foitino ke fai mo fai te ‵toe mea tāua i tena olaga. Ne fai atu a ia ki ana soko: “E seai se tino e mafai o tavini ki matai e tokolua . . . E se mafai o tavini koutou ki te Atua fakatasi mo Koloa.” (Mata. 6:24) Ne akoako mai a Iesu me kafai e ‵sala muamua ne tatou a te Malo, ka fakamautinoa eiloa ne Ieova me e maua ne tatou a mea e manakogina.—Faitau te Mataio 6:31-33.

7. Ne maua pefea ne se taina a mea aoga mai te tumau i se kilokiloga paleni ki tupe?

 ⁷ E tokouke a ‵tou taina mo tuagane ne maua ne latou a mea aoga mai te fakagalue aka ne latou a te poto mai te Atua e uiga ki mea tau tupe. Mafaufau ki te taina taka ko Daniel. Ana muna: “I te taimi koi talavou ei, ne fakaiku aka ne au a mea faka-te-agaga mo fai a toe mea tāua i toku olaga.” Ona ko te mea ne fakafaigofie ne ia tena olaga, ne mafai ne Daniel o fakaaoga ana taimi mo ana atamai mō Ieova. Ne toe fai mai a ia: “E mafai o fai ‵tonu atu au me ne seki salamō lele eiloa au ki te auala ne filifili ne au. E tonu, ne mafai o uke aku tupe moi fai ne fakatāua ne au a te mea tenā i toku olaga. Kae e mafai pefea ne tupe o sui a va fakataugasoa ‵gali ko maua nei ne au? E mafai pefea ne latou o sui a te fiafia ko maua nei ne au ona ko te fakamuamua ne au o te Malo? E seai se aofaki tupe e mafai o ‵pau mo fakamanuiaga ne tuku mai ne Ieova ki a au.” E manino ‵lei me ka maua eiloa ne tatou a mea aoga māfai e fakamuamua ne tatou a mea faka-te-agaga i lō tupe.

8. E iloa pefea ne tatou me ne maua ne Solomona se kilokiloga paleni ki galuega? (Failauga 5:18, 19)

⁸ Ne taku mai ne Solomona me i te fiafia e maua ne tatou mai i ‵tou galuega ‵mafa se “meaalofa mai i te Atua.” (Faitau te Failauga 5:18, 19.) Ne tusi mai a ia: “E isi se aoga o so se vaegā galuega ‵mafa.” (Faata. 14:23) Ne malamalama ‵lei a Solomona i te uiga o ana pati. A ia se tino galue malosi! Ne faite ne ia a fale, ‵toki a togavine, mo fatoaga mo vai. Ne faite foki ne ia a fa‵kai ‵lasi. (1 Tupu 9:19; Fai. 2:4-6) A mea konā ne galuega ‵mafa kae e mautinoa me ne lotomalie katoatoa a ia ki ei. Kae ne seki fakalagolago a Solomona ki mea katoa konā ke maua ne ia mai i ei a te fiafia. Ne aofia foki a ia i mea faka-te-agaga. E pelā mo te fakatonutonu ne ia te faitega o te faletapu ‵malu mo te tapuakiga ki a Ieova—se galuega fakatūtū telā e fitu tausaga te leva! (1 Tupu 6:38; 9:1) I te otiga ne aofia a ia i mea katoa, mea faka-te-foitino mo mea faka-te-agaga, ne iloa aka ne Solomona me i mea faka-te-agaga e sili atu te lotou tāua i lō mea faka-te-foitino. Ne tusi mai a ia: “Tenei eiloa te fakaotiga o mea katoa kolā ne lagona: Mataku ki te Atua tonu kae fakalogo ki ana fakatonuga.”—Fai. 12:13.

9. Ne fakamautinoa pefea ne Iesu me ne seki fakatāua malosi ne ia tena galuega e pelā me se kamuta?

⁹ A Iesu se tino galue malosi. I te taimi koi foliki ei a ia i tena nofoga i te lalolagi, ne galue a ia e pelā me se kamuta. (Male. 6:3) E mautinoa me ne fia‵fia malosi ana mātua ki tena fesoasoani i te taimi ne ga‵lue malosi lāua o tausi atu ki te lotou kāiga tokouke. E pelā me se kamuta, kāti e tokouke a tino ne fia‵fia ki mea ne faite ne Iesu telā ne ‵lei katoatoa! Kāti ne fiafia malosi eiloa a Iesu ki tena galuega. Kae e tiga eiloa a ia se tino galue malosi, ne fakaavanoa ne Iesu a taimi mo mea faka-te-agaga. (Ioa. 7:15) Fakamuli ifo, e pelā me se tino talai, ne fai atu a ia ki ana tino fakalogo‵logo: “Sa ga‵lue ke maua a meakai kolā e se tumau, kae ke maua a meakai kolā e tumau mō te ola se-gata-mai.” (Ioa. 6:27) Kae i tena Lāuga i luga i te Mauga, ne fai atu a Iesu: “Fakaputu ne otou koloa i te lagi.”—Mata. 6:20.

10. Se a te tulaga faigata e mafai o fe‵paki mo nisi tino i olotou galuega ‵togi?

¹⁰ A te poto mai te Atua, e fesoasoani mai ke maua ne tatou se kilokiloga paleni ki galuega ‵togi. E pelā me ne Kelisiano, ne akoako tatou ke “galue malosi . . . , ke fai ne [tatou] a galuega ‵lei.” (Efe. 4:28) E masani o lavea ne pule o galuega a te ‵tou fakamaoni, te ‵tou ga‵lue  malosi, kae e mafai o fakaasi mai ne latou a te tāua o ‵tou galuega ki a latou. E mafai o fakamalosi mai ke ga‵lue malosi tatou i itula e uke atu, mo te mafaufauga ke maua ne te pule se kilokiloga ‵lei e uiga ki Molimau a Ieova. Fakamuli ifo, ka mafai o lavea ne tatou me ko kamata o se fakatāua ne tatou a ‵tou tiute i te kāiga, mo polokalame faka-te-agaga. E ‵tau o fai ne tatou se fakamafuliga—ke paleni i mea katoa.

11. Se a te mea ne tauloto ne se taina e uiga ki te mauaga o se kilokiloga paleni ki galuega ‵togi?

¹¹ Ne lavea faka‵lei ne te taina talavou ko William se fakaakoakoga ‵lei o se tino telā ne iloa ne ia o fakatulaga faka‵lei tena galuega ‵togi. Ne fai mai a William e uiga ki se toeaina telā ne fakagalue muamua ne ia a ia: “[A te taina tenei] se fakaakoakoga ‵lei o se tino telā e iloa ne ia o fakapaleni ana galuega. A ia e galue malosi, kae e maua ne ia se fesokotakiga ‵lei mo tino ona ko te ‵lei o ana galuega. Kae i te fakaotiga o te aso, māfai ko oti ne fai a galuega, e iloa ne ia o taofi a galuega katoa kae saga atu ki tena kāiga mo tena tapuakiga. Kae e iloa ne koutou? A ia se tokotasi o toe tino fiafia eiloa ne iloa ne au!” *

12. Ne fakaasi mai pefea ne Solomona me ne maua ne ia se kilokiloga paleni ki a ia eiloa, kae ne galo pefea i a ia te mea tenā?

¹² I te taimi koi tapuaki atu mo te fakamaoni ki a Ieova, ne maua ne Solomona se kilokiloga paleni ki a ia eiloa. E pelā me se talavou, ne fakaasi ‵tonu mai ne ia ana vāivāiga kae akai atu ki a Ieova mō tena takitakiga. (1 Tupu 3:7-9) I te kamataga o tena pulega, ne iloa foki ne Solomona a te fakamataku o te uiga fakamatamata. Ne tusi mai a ia: “E mua te fakamatamata, ko pakū ei ki lalo se tino, kae e mua te fakamaualuga, ko siga ei a ia.” (Faata. 16:18) Se mea fakafanoanoa, me fakamuli ifo ne fakatamala a Solomona o fakagalue aka ana pati fakatonutonu. I se taimi e tasi i  tena pulega fakatupu, ne maua ne ia te fakamatamata kae kamata o fakaseaoga ne ia a fakatonuga a te Atua. E pelā mo te tulafono e tasi e fai mai me e se ‵tau mo se tupu Epelu o fai ke “tokouke ana avaga, ko te mea ke mo a ma takitaki ‵se tena loto.” (Teu. 17:17) Ne seki fakalogo a Solomona ki te tulafono tenā kae ne fai ne ia a avaga e 700 mo avaga fakasalasala e toko 300 telā e tokouke i a latou ne tino fapaupau! (1 Tupu 11:1-3) Kāti ne mafaufau a Solomona me e “se fakamataku” te mea tenei ki a ia. Kae e ui i ei, ne logo‵mae fakamuli a Solomona i ikuga o tena sē fakalogo ki a Ieova.—1 Tupu 11:9-13.

13. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te mafaufau ‵loto ki te uiga loto maulalo o Iesu?

¹³ Ne fakatumau ne Iesu a tena kilokiloga paleni ki a ia eiloa. A koi tuai o vau ki te lalolagi, ne gali ‵ki a galuega ne fai ne Iesu i tena taviniga ki a Ieova. E auala i a Iesu, “ne faite a nisi mea katoa i te lagi mo te lalolagi.” (Kolose 1:16) I tena papatisoga, e mautinoa me ne masaua ne Iesu a mea katoa ne fai ne ia i te taimi ne ‵nofo ei a ia mo tena Tamana. (Mata. 3:16; Ioa. 17:5) Kae ne seki fai ne te iloaga tenā ke fakamatamata a Iesu. E ‵kese mai i ei, e seki fakamaluga ne ia a ia eiloa i lō nisi tino. Ne fai atu a ia ki ana soko me ne seki vau a ia ki te lalolagi “ke tavini mai a tino ki a ia, kae ke tavini atu ki tino kae tuku atu foki tena ola e pelā me se togiola mō tino e tokouke.” (Mata. 20:28) Ne taku ‵tonu mai foki ne ia mo te loto maulalo me e se mafai o fai ne ia se mea i tena loto eiloa. (Ioa. 5:19) Ko tafaga la te lasi o te loto maulalo ne fakaasi mai ne Iesu! Ne tuku mai ne Iesu te ‵toe fakaakoakoga ‵lei ke tau‵tali tatou ki ei.

14. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai i a Iesu e uiga ki te mauaga o se kilokiloga ‵lei ki a tatou eiloa?

¹⁴ Ne akoako ne Iesu ana soko ke maua ne latou se kilokiloga ‵lei ki a latou eiloa. I se taimi e tasi, ne fakatalitonu atu a Iesu ki a latou: “Ke oko eiloa ki laulu i otou ulu ko oti katoa ne lau.” (Mata. 10:30) Ko oko eiloa i te fakamafanafana mai o pati konā, maise māfai ko isi ne ‵tou kilokiloga sē ‵lei ki a tatou eiloa. E fakauiga i ei me e fiafia malosi a te ‵tou Tamana faka-te-lagi ki a tatou—e tāua tatou i  tena kilokiloga. E se ma‵nako eiloa tatou o fakafesili aka te fakamasinoga a Ieova māfai ko fakaiku aka ne ia me e se ‵tau o fai tatou mo ana tino tapuaki kae maua te ola se-gata-mai i tena lalolagi fou.

15. (a) Se a te kilokiloga paleni ki a tatou eiloa e fakamalosi mai i Te Faleleoleo Maluga ke ati aka ne tatou? (e) E ‵tusa mo te ata i te itulau e 24, kafai e tō fakatāua ne tatou a tatou eiloa, ne a fakamanuiaga ka ‵galo mai i a tatou?

¹⁵ I se 15 tausaga ko ‵teka, ne fakamalosi mai Te Faleleoleo Maluga ke ati aka se kilokiloga paleni ki a tatou eiloa: “E se ma‵nako eiloa tatou ke tō silia te ‵tou mafau‵fau ifo ki a tatou eiloa ke fai ei mo mea e fakamata‵mata ei ki ei; kae e se ma‵nako foki tatou ke mafau‵fau me e seai ne ‵tou aogā. I lō te fai penā, e ‵tau o paleni te ‵tou kilokiloga e uiga ki a tatou eiloa, ko te iloa ne tatou a ‵tou tapulā e pelā foki mo ‵tou mea e mafai o fai. Ne fakaasi mai ne se fafine Kelisiano te tulaga tenā i ana pati konei: ‘Au e se se tino masei; a ko au foki e se se tino taulia malosi. E isi ne uiga ‵lei mo uiga se ‵lei i a au, e pelā eiloa mo tino katoa.’” * E lavea ne koe a te aoga ki a tatou ke ati aka se kilokiloga paleni ki a tatou eiloa?

16. Kaia e tuku mai i ei ne Ieova a manatu fakatonutonu ‵poto ki a tatou?

¹⁶ E tuku mai ne Ieova a pati fakatonutonu ‵poto e auala i tena Muna. E alofa a ia ki a tatou kae manako a ia ke fia‵fia tatou. (Isa. 48:17, 18) A te auala poto—ko te auala e maua i ei a te fiafia sili—telā ko te fakamuamua o mea kolā e manako ki ei a Ieova i ‵tou olaga. Kafai e fai tatou penā, ka ‵kalo keatea tatou mai i fakalavelave e uke e maua ne tino e fakatāua ne latou a mea tau tupe, galuega ‵togi, mo latou eiloa. Ke na fakaiku aka ne tatou taki tokotasi ke ‵poto tatou kae fai te loto o Ieova ke fiafia!—Faata. 23:15.