1, 2. Kaia e manava‵se ei a nisi mātua māfai ko ma‵nako olotou tama‵liki ke fai te lotou tukuatuga mo te papatisoga?

E LAU i afe o akoga faka-te-Tusi Tapu e fai te lotou tukuatuga ki a Ieova kae papatiso foki. E aofia i ei a talavou e tokouke kolā ne puti aka i te munatonu kae ko filifili nei ne latou te ‵toe olaga ‵lei. (Sala. 1:1-3) Kafai koe se mātua Kelisiano, e seai se fakalotolotolua me e olioli eiloa koe ki te aso telā ka papatiso ei tau tamaliki.—Fakatusa ki te 3 Ioane 4.

² Kae kāti koi isi loa ne mea e manavase koe ki ei. Kāti ne lavea ne koe a nisi talavou ko oti ne papatiso kae fakamuli ifo ko fakafesili ne latou a te poto ke ola e ‵tusa mo tulaga o te Atua. Ko oti foki ne tiaki ne nisi talavou a te munatonu. Tela la, kāti e manavase koe me ka kamata tau tama o ola i se olaga Kelisiano kae oti aka ko ‵fuli kae galo atu i a ia a te alofa ki te munatonu. Kāti e mafai o fai a ia pelā mo latou i te fakapotopotoga i Efeso i te senitenali muamua telā ne fai mai a Iesu e uiga ki a latou: “Ko oti ne tiakina ne koe te alofa telā ne maua muamua ne koe.” (Faka. 2:4) E mafai pefea o ‵kalo keatea koe mai i se tulaga penā kae fesoasoani atu foki pefea koe ki tau tama ke ‘gasolo atu ki te fakaolataga’? (1 Pe. 2:2)  I tena tali, ke na mafaufau tatou ki te fakaakoakoga a Timoteo.

3. (a) Ne a fakanofonofoga ne fai ei a Timoteo mo fai se Kelisiano, kae ne saga atu pefea a ia ki akoakoga Kelisiano? (e) Ne a mea e tolu ne fakamalosi atu a Paulo ki a Timoteo e uiga ki te tauloto ki mea?

³ Kāti ko te 47 T.A., i te asiga muamua a te apositolo ko Paulo ki Lusa, ne kamata ei o kau atu a Timoteo ki te Lotu Kelisiano. E tiga eiloa kāti koi tai foliki malie a Timoteo i te taimi tenā, kāti ne fakagalue faka‵lei ne ia a mea i tena olaga. I se lua tausaga mai tua ifo, ne fai a ia mo fai se soa faimalaga o Paulo. I se 16 tausaga mai tua ifo i ei, ne tusi atu a Paulo ki a Timoteo: “Ke tumau i mea kolā ne tauloto ne koe kae talitonu ki ei, me e iloa ne koe a tino kolā ne akoako ne lāua a koe, me ne iloa ne koe a tusitusiga tapu [ko Tusitusiga Epelu] mai tau folikiga, kolā e fai ei ke poto koe e uiga ki te fakaolataga e auala i te fakatuanaki ki a Keliso Iesu.” (2 Timo. 3:14, 15) Onoono la me ne fai atu a Paulo (1) ne iloa ne koe a tusitusiga tapu, (2) kae talitonu ki mea ne tauloto, kae (3) fai ei ke poto e uiga ki te fakaolataga e auala i te fakatuanaki ki a Keliso Iesu.

4. Ne a mea faigaluega ma‵goi ne aoga ki a koe i te taimi ne akoako ei au tamā tama‵liki? (Onoono ki te ata i te kamataga.)

⁴ E pelā me se mātua Kelisiano, e manako koe ke iloa ne tau tama a tusitusiga tapu, telā e aofia i ei a Tusitusiga Epelu mo Tusitusiga Eleni Kelisiano i aso nei. E ‵tusa mo te lotou ata‵mai, e mafai eiloa ne tamaliki fo‵liki o tauloto ki akoakoga faigofie e uiga ki tino mo mea ‵tupu i te Tusi Tapu. Ko oti ne fakatoka ne te fakapotopotoga a Ieova a mea faigaluega e uke e mafai o fakaaoga ne mātua ke fesoasoani atu ki olotou tama‵liki. E masaua ne koe a nisi mea kolā ko avanoa i tau ‵gana? Masaua, a te poto i te Tusi Tapu ko te fakavae e ati aka ei se fesokotakiga malosi mo Ieova.

5. (a) Se a te mea e fakauiga ki ei a te “talitonu ki ei”? (e) E iloa pefea ne tatou me ne talitonu eiloa a Timoteo ki te tala ‵lei e uiga ki a Iesu?

⁵ E tāua eiloa te poto i tusitusiga tapu. Kae e uke atu a mea e aofia i te akoakoga o tama‵liki ki mea faka-te-agaga i lō te akoako atu fua o latou e uiga ki tino mo tala i te Tusi Tapu. A Timoteo foki ne “talitonu ki ei.” I te ‵gana mua, a te fuaiupu tenā e fakauiga ki te “mautinoa i ei” io me ko te “loto talitonu mo te mautinoa i te munatonu e uiga ki se mea.” Ne iloa ne Timoteo a Tusitusiga Epelu mai te taimi koi foliki ei. Ne oko ki se tulaga telā ne talitonu a ia e auala i fakamaoniga ‵tonu me i a Iesu ko te Mesia. I nisi tugapati, ne fakamalosi aka tena iloa ne mea kolā ne talitonu a ia ki ei. A te ‵tonuga loa, ona ko te lasi o te talitonu o Timoteo ki te tala ‵lei, ne fai ei a ia mo fai se soko papatiso kae kau atu ki a Paulo i tena galuega fakamisionale.

6. E mafai pefea o fesoasoani atu koe ki au tama‵liki ke tali‵tonu ki mea e tauloto ne latou mai te Muna a te Atua?

⁶ E fesoasoani atu pefea koe ki te atiakaga o te loto talitonu i au tama‵liki ko te mea ke mafai o tali‵tonu latou e pelā mo Timoteo? Muamua la, ke kufaki koe. E se maua fua a te loto talitonu i se po e tasi; e se mafai foki o tuku atu ne koe ki au tamaliki ona fua ko te mea e talitonu koe ki ei. E ‵tau o fakaaoga ne tama‵liki taki tokotasi a ‘te malosi o te mafaufau’ ke ati aka tena loto talitonu e uiga ki te munatonu i te Tusi Tapu. (Faitau te Loma 12:1.) E pelā me se mātua, e fai eiloa ne koe se tusaga tāua i te feitu tenei, maise eiloa māfai e uke a fesili a tau tama. Mafaufau ki se fakaakoakoga.

7, 8. (a) E fakaasi atu pefea ne se tamana Kelisiano e tokotasi a te kufaki i te akoakoatuga o tena tamaliki fafine? (e) Ne fakaasi atu pefea ne koe a te vaegā kufaki tai ‵pau penā?

⁷ A Thomas, te tamana o se tamaliki fafine ko 11 ana tausaga, ne fai mai: “E mafai o fesili mai taku tama, ‘E mata, ne fakaaoga ne Ieova a te evolusione ke faite malielie aka ei a mea ola i te lalolagi?’ io me, ‘Kaia e  se ‵kau ei tatou ki mea a te fenua—pelā mo te palota—ke taumafai o faka‵lei aka a mea?’ I nisi taimi, ne ‵tau o ū ne au toku alelo ke se fai atu se tali mautinoa ki ei. E se maua loa te loto talitonu mai i se fakamatalaga lasi e tasi o te munatonu. E maua mai i tamā fakamaoniga fo‵liki.”

⁸ E pelā mo te mea e iloa ne Thomas, e aofia i te akoako atu a te kufaki. A te ‵tonuga loa, e tāua eiloa te kufaki ki Kelisiano katoa. (Ko. 3:12) E iloa ne Thomas me e manakogina ke sau‵tala ki ei i taimi e uke mō se vaitaimi tai leva. E ‵tau o fakamatala faka‵lei atu ne ia mai te Tusi Tapu ko te mea ke ati aka te loto talitonu o tena tamaliki fafine ki mea e tauloto ne ia. E fai mai a Thomas: “Maise eiloa i manatu tāua, e ma‵nako māua mo taku avaga ke iloa me ko te mā tama e talitonu eiloa ki mea e tauloto ne ia kae e ‵tagi tonu foki ki a ia. Kafai e isi ne ana fesili ‵lei, e ‵lei ‵ki eiloa. Kae fai ‵tonu atu au me e manavase au māfai e talia ne ia se mea e aunoa mo ne fesili.”

9. E faka‵goto ifo pefea ne koe ki loto o au tama‵liki a te Muna a te Atua?

⁹ Mai i te akoako atu o mātua mo te kufaki, ka mafai ei o gasolo malielie aka te malamalama o tama‵liki i “te lauefa, te loa, te maluga, mo te ‵poko” o te fakatuanaki. (Efe. 3:18) E mafai o onoono tatou ki se mea telā e fetaui ‵lei ki te lotou ma‵tua mo te ata‵mai. Kafai ko kamata o tali‵tonu latou ki mea e tauloto ne latou, ka momea aka te lotou ma‵losi o ‵pulu olotou talitonuga i mua o nisi tino, e aofia i ei a tamaliki a‵koga. (1 Pe. 3:15) E pelā mo te mea tenei, e mata, e mafai ne au tama‵liki o fakamatala atu mai te Tusi Tapu a mea e ‵tupu māfai ko mate se tino? E mata, e tagi ‵tonu a fakamatalaga i te Tusi Tapu ki a latou? * Ao, e manakogina a te kufaki ke faka‵goto faka‵lei ki te loto o tau tama a te Muna a te Atua, kae e aoga eiloa a taumafaiga ki ei.—Teu. 6:6, 7.

10. Se a te mea e ‵tau o fai mo vaega tāua o au akoakoga?

¹⁰ E tonu, e tāua foki tau fakaakoakoga i te atiakaga o te loto talitonu. A Stephanie, te mātua o tama‵liki fā‵fine e tokotolu, e fai mai: “Talu mai te taimi koi fo‵liki ei aku tama‵liki, ne fesili ifo faeloa au penei, ‘E mata, e faipati atu au ki aku tama‵liki ki pogai e talitonu ei au me e ola tonu a Ieova, tena alofa, mo te ‵tonu o ana auala? E mata, e lavea ‵lei ne aku tama‵liki me e alofa tonu au ki a Ieova?’ E se fakamoemoe au ke tali‵tonu aku tama‵liki seiloga ke talitonu au.”

11, 12. Se a te poto, kae kaia e mafai ei o fakaiku aka ne tatou me e se fakavae katoatoa ki tausaga o se tino?

¹¹ E pelā mo te mea ko oti ne matea ne tatou, a Timoteo (1) ne iloa ne ia a Tusitusiga kae ko te (2) ne talitonu ki ana talitonuga. Kae se a te mea ne fakauiga ki ei a Paulo me e mafai o fai ne tusitusiga tapu a Timoteo ke ‘poto e uiga ki te fakaolataga’?

¹² E fakamatala mai i te Insight on the Scriptures, Tusi i te 2, me e ‵tusa mo te Tusi Tapu, e aofia i te poto a “te atamai ke fakaaoga mo te manuia a te iloa mo te malamalama ke faka‵lei aka a fakalavelave, ‵kalo keatea io me fakaseke mai i mea fakama‵taku, kausaki atu ki fakamoemoega mautinoa, io me fakatonutonu atu a nisi tino ke fai penā. E ‵kese mai te valea.” E fai mai te Tusi Tapu me i “te loto o se tamaliki, e saisai ne te valea.” (Faata. 22:15, fml) A te ‵tonuga loa, a te poto—e ‵kese mai te valea—se fakamaoniga e tasi o te matua ‵lei. A te matua ‵lei faka-te-agaga e se fakavae muamua ki tausaga o te tino kae ki te mataku ‵tau ki a Ieova mo te toka o fakalogo ki  ana fakatonuga.—Faitau te Salamo 111:10.

13. E mafai pefea ne se tamaliki o fakaasi mai me ko maua ne ia te poto e uiga ki te fakaolataga?

¹³ Tama‵liki kolā ko ma‵tua ‵lei i te feitu faka-te-agaga e se “peipei valevale ne galu kae agi valevale” ne olotou manakoga io me ko fakamalosiga mai i olotou taugasoa. (Efe. 4:14) I lō te fai penā, e gasolo atu latou ki mua mai te fakaaogaga o “te malosi o olotou mafaufau ke fakavasega aka ei a te mea tonu mai te mea ‵se.” (Epe. 5:14) E fakaasi mai ne latou te lotou gasolo aka o ma‵tua e auala i olotou fakaikuga ‵poto—ke oko foki ki taimi e se onoono atu ei olotou mātua io me ko nisi tino ma‵tua. (Fili. 2:12) E manakogina eiloa te vaegā poto tenā ke maua te fakaolataga. (Faitau te Faataoto 24:14.) E fesoasoani atu pefea koe ki au tama‵liki ke maua ne latou te mea tenā? A te mea muamua, fakamautinoa aka me e fakaasi manino atu ne koe ou tulaga faka-te-Tusi Tapu ki au tama‵liki. E auala i au pati mo au faiga, fai ke iloa ne latou me i tulaga kolā e maua i te Muna a te Atua ko tulaga foki o koe.—Loma 2:21-23.

14, 15. (a) Ne a manatu tāua e ‵tau o mafaufau faka‵lei ki ei se tamaliki telā ko mafaufau ke papatiso a ia? (e) E fesoasoani atu pefea koe ki au tama‵liki ke mafau‵fau ‵loto ki fakamanuiaga kolā e maua mai te fakalogo ki tulafono a te Atua?

¹⁴ Kae e uke atu a mea e aofia i ei i lō te fai atu fua ki au tama‵liki a te mea tonu mo te mea ‵se. Se mea ‵lei foki ke fesoasoani atu koe ki a latou ke iloa ne latou o fakamatala faka‵lei mai a vaegā fesili pelā mo te: ‘Kaia e fakatapu ei ne te Tusi Tapu a mea kolā e mafai o gali ki te foitino? Ne a mea e fakatalitonu mai ki a au me i tulaga i te Tusi Tapu ne fai faeloa mō toku ‵lei?’—Isa. 48:17, 18.

¹⁵ A te tamaliki telā ko fia papatiso e ‵tau o fesoasoani atu ki ei ke malamalama faka‵lei i te suā mea—ko ana lagonaga e uiga ki tiute o te fai mo fai se Kelisiano. Ne a mea aoga e maua mai i ei? Ne a mea faiga‵ta e iku mai i ei? E sili atu pefea te uke o mea aoga e maua mai i ei i lō mea faiga‵ta? (Male. 10:29, 30) Konā a mea faiga‵ta e mafai o fe‵paki mo se tino mai tua o te papatisoga. Tela la, se mea tāua ke mafau‵fau faka‵lei ki mea penā kae koi tuai o ‵laka atu ki te lasaga tāua  tenā. Kafai e fesoasoani atu ki tama‵liki ke mafau‵fau faka‵lei ki fakamanuiaga o te fakalogo mo ikuga sē ‵lei o te sē fakalogo, ka fai i ei ke momea aka te lotou loto tali‵tonu totino. Ki te ā? Ki tulaga i te Tusi Tapu, me ne fai faeloa mō te ‵lei o latou.—Teu. 30:19, 20.

16. Ne a mea e ‵tau o mafau‵fau ki ei a mātua māfai ko oti ne papatiso se tamaliki kae ko kamata o vāivāi tena fakatuanaki?

¹⁶ Kae e a māfai ko kamata o fakaasi mai ne tau tama a manatu fakalotolotolua i se taimi mai tua o tena papatisoga? E pelā mo te tosina atu o se talavou papatiso ki mea o te lalolagi io me kamata o fakafesili aka ne ia a te poto ke ola e ‵tusa mo akoakoga fakavae i te Tusi Tapu. (Sala. 73:1-3, 12, 13) E pelā me se mātua, masaua me i te auala e fakafesagai atu ei koe ki fesili penā mai i tau tama e mafai o fakamalosi atu ki tau tama ke fakapilipili atu ki tou fakatuanaki io me ke faka‵mao keatea mai i ei. Ke na fakaiku aka ke se kinau koe mo tau tama e uiga ki te manatu tenei, faitalia me koi foliki io me ko tai talavou nei a ia. A tou fakamoemoega ko te ‵lago atu mo te fesoasoani atu i se auala ‵lei.

17, 18. Kafai e isi ne mea ko fakalotolotolua ki ei se talavou, e mafai pefea o fesoasoani atu a mātua?

¹⁷ E tonu, ko oti ne fai ne se talavou telā ko oti ne papatiso se tukuatuga katoatoa ki a Ieova. A te tukuatuga tenā se tautoga ke alofa a ia ki te Atua kae fakamuamua tena loto i lō so se isi mea aka. (Faitau te Maleko 12:30.) E se manatu māmā a Ieova ki te tautoga tenā, kae e se ‵tau foki o manatu māmā ki ei so se tino telā ne fai ne ia. (Fai. 5:4, 5) I se taimi ‵lei mo se auala ‵lei, fakamasaua atu ki tau tama a manatu ‵tonu konā. Kae koi tuai o fai te mea tenā, fakaaoga faka‵lei a mea kolā ne fakatoka ne te fakapotopotoga a Ieova mō mātua. A te faiga penā e mafai ei o fakatoka ne koe a te fakavae ke faka‵mafa atu a te tāua o te tukuatuga ki a Ieova mo te fai mo fai se Kelisiano papatiso mo fakamanuiaga e maua mai i ei.

¹⁸ E pelā mo manatu fesoasoani e mafai o maua i mataupu fakaopoopo “Questions Parents Ask,” i te itulau mai tua o te tusi ko te Questions Young People Ask—Answers That Work, Tusi 1. E fai mai: “Sa fakaiku fakavave aka ne koe me i tau tama ko ‵teke atu ki tau lotu. I te ukega o taimi, e isi se pogai mai tua.” E mafai ko fakamalosiga mai taugasoa. Kāti a nisi pogai ko te sē sologa i te nofo tokotasi io me ko lagonaga me e ‵lei atu a nisi talavou Kelisiano i a ia i te feitu faka-te-agaga. E toe fai mai te mataupu fakaopoopo tenā: “Se mea tāua me i vaegā mataupu penā e se uke a mea e fai ne latou ki akoakoga o tau lotu. E lasi te fakamalosiga e maua mai i fakanofonofoga kolā e fakafaigata aka ei ke fakatumau a te fakatuanaki—i te taimi nei.” E tuku mai i te mataupu fakaopoopo a nai manatu fesoasoani ki te auala e mafai o fesoasoani atu se mātua Kelisiano ki se talavou telā ko tai vāivāi tena loto talitonu.

19. E mafai pefea ne mātua o fesoasoani ki olotou tama‵liki ke ‘‵poto e uiga ki te fakaolataga’?

¹⁹ E pelā me se mātua, e maua ne koe se tiute ‵mafa—mo se tauliaga—ke puti aka au tama‵liki “i polopolokiga mo fakatakitakiga a Ieova.” (Efe. 6:4) E pelā mo te mea ne lavea ne tatou, e manakogina i ei a te akoako atu o latou ki mea e fai mai i te Tusi Tapu kae fesoasoani atu foki ke ati aka te loto talitonu ki mea e tauloto ne latou. Ao, e manakogina ne latou se loto talitonu malosi telā e fakamalosi ei latou ke fai te lotou tukuatuga ki a Ieova kae tavini atu ki a ia mo te loto kātoa. Ke na fesoasoani atu eiloa a te Muna a Ieova, tena agaga, mo au taumafaiga e pelā me se mātua ke fai au tama‵liki ke ‘‵poto e uiga ki te fakaolataga.’