1. Ne a manatu ‵tonu e uiga ki ‵tou taina talavou?

TAINA talavou, e uke ‵ki a mea e mafai o fai ne koutou. E tokouke i a koutou e ma‵losi. (Faata. 20:29) A koutou se kope tāua ki te otou fakapotopotoga. Kāti ko olioli koe ki te taimi ka ‵tofi ei koe ke fai pelā me se tavini fesoasoani. Kae kāti ka mafaufau koe me ka ‵kilo atu a nisi tino i a koe ko to foliki kae se iloa o fai a galuega tāua. Tiga loa koe koi foliki, e isi ne mea kolā e mafai nei ne koe o fai ko te mea ke tali‵tonu atu a tino i tau fakapotopotoga ki a koe.

2. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

² I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou e uiga ki te tupu ko Tavita. Ka sau‵tala foki tatou ki mea ne ‵tupu ki a Asa mo Iosefatu, ko tupu e tokolua o Iuta. Ka onoono tatou ki vaegā fakalavelave ne fe‵paki mo tāgata e tokotolu konei, te auala ne ‵saga latou ki ei, mo mea e mafai o tauloto ne taina talavou mai i a latou.

3. Se a te auala e tasi e mafai o fesoasoani atu ei a talavou ki tino ma‵tua i te fakapotopotoga?

³ I te taimi koi foliki ei a Tavita, ne ati aka ne ia a atamai kolā ne fakatāua ne nisi tino. A ia se tino e matua faka-te-agaga, kae ne ati aka ne ia tena atamai i te faiga o pese kae ne fakaaoga ne ia tena taleni tenā ki a Saulo, te tupu fakaekegina a te Atua. (1 Samu. 16:16, 23) Koutou taina talavou, e mata, e isi se otou atamai telā e mafai o aoga ki nisi tino i te fakapotopotoga? Tokouke  i a koutou e isi. Kāti e lavea ne koutou me isi ne tino tai ma‵tua i te fakapotopotoga e ma‵nako ke fakaasi atu ki a latou te auala ke fakaaoga olotou tivaisi, ki te faiga olotou sukesukega totino kae fakatoka ki fakatasiga. A mea kolā e iloa ne koutou e uiga ki tivaisi konei ka aoga malosi eiloa ki tino ma‵tua.

4. E pelā mo Tavita, ne a uiga e ‵tau o ati aka ne taina talavou? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

⁴ I tena olaga i aso takitasi, ne fai a Tavita pelā me se tino fakatalitonugina kae fakatuagagina. Pelā mo te taimi koi talavou ei, ne tausi ne ia mo te fakamaoni a mamoe a tena tamana. A te galuega tenā se galuega fakamataku ‵ki. Fakamuli ifo ne fai atu a Tavita ki te Tupu ko Saulo: “A tau tavini ne fai mo tausi mamoe a te lafu a tena tamana, kae ne vau se leona mo se pea foki. Kae ne puke ne manu takitasi konā se mamoe mai te lafu mamoe. Ne fanatu au mai tua o te manu tenā kae ta ne au kae fakasao te mamoe mai tena gutu.” (1 Samu. 17:34, 35) Ne iloa ne Tavita me ‵tau mo ia o tausi faka‵lei ki ola o mamoe. Kae ne taua atu a ia mo te loto malosi ke ‵sao latou. E mafai ne taina talavou o fakaakoako ki a Tavita mai te ga‵lue fakamaoni o fakataunu a tiute kolā e tuku atu ki a latou.

5. E ‵tusa mo te Salamo 25:14, se a te ‵toe mea tāua e mafai o fai ne taina talavou?

⁵ I te taimi koi talavou ei a Tavita, ne ati aka ne ia se va fakataugasoa ‵pili mo Ieova. E sili fakafia atu te tāua o te va fakataugasoa tenā i lō te loto malosi o Tavita io me ko tena apo i te tātā kitala. Ne seki fai fua a Ieova pelā me ko te Atua o Tavita, kae ko tena Taugasoa foki—ko tena Taugasoa pele. (Faitau te Salamo 25:14.) Taina talavou, a te ‵toe mea tāua telā e mafai o fai ne koutou ko te fakamalosi aka o te otou va fakataugasoa mo te otou Tamana i te lagi, kae e mafai o iku atu te mea tenā ki te mauaga o nisi tauliaga e uke.

6. Ne a kilokiloga sē ‵lei ne maua ne nisi tino e uiga ki a Tavita?

⁶ E tasi te fakalavelave ne fepaki mo Tavita me mafau‵fau a nisi tino me i a ia ko tō foliki io me e se fakatalitonugina. Pelā mo te taimi ne fai atu a Tavita ke taua a ia ki a Koliata, ne taumafai te Tupu ko Saulo o taofi a ia kae fai atu: “A koe koi tamaliki fua.” (1 Samu. 17:31-33) Mai mua atu i ei, ne ‵losi atu a te taina o Tavita me i a ia e se fai faka‵lei ana galuega. (1 Samu. 17:26-30) Kae se tenā loa te kilokiloga a Ieova ki a Tavita me i a ia ko tō foliki io me se fakatalitonugina. Ne iloa ‵lei ne ia te tamataene  tenei. Mai te fakalagolago ki tena Taugasoa ko Ieova ke maua mai ei te malosi, ne tamate ne Tavita a Koliata.—1 Samu. 17:45, 48-51.

7. Ne a mea e mafai o tauloto ne koe mai se tala e tasi o Tavita?

⁷ Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te mea ne tupu ki a Tavita? Ne tauloto ne tatou me ‵tau o kufaki tatou. E tai faigata ki tino kolā ne iloa ne latou koe mai tau folikiga ke ‵kilo atu ki a koe pelā me se talavou. Kae mautinoa i a koe me se kilo fua a Ieova ki ou foliga i tua. E iloa ‵lei ne ia koe mo mea kolā e mafai ne koe o fai. (1 Samu. 16:7) Fakamalosi aka tou va fakataugasoa mo te Atua. Ne fai ne Tavita te mea tenā mai te kilokilo atu ki mea a Ieova ne faite. Ne mafaufau ‵loto a Tavita ki mea a te Atua ne faite. (Sala. 8:3, 4; 139:14; Loma 1:20) A te suā mea e mafai o fai ne koe ko te ‵sala atu ki a Ieova ke maua mai ei te malosi. E pelā me se fakaakoakoga, e mata, e fakatauemu atu ou taugasoa i te akoga me i a koe se Molimau a Ieova? Ke na ‵talo eiloa ki a Ieova ke mafai ne koe o fakafesagai atu ki te fakalavelave tenā. Kae ke na fakagalue ne koe a manatu kolā e maua ne tatou i tena Muna, ‵tou tusi mo vitio. So se taimi e lavea ne koe te fesoasoani o Ieova ke fakafesagai koe ki se fakalavelave, ka gasolo aka eiloa o talitonu malosi koe ki a ia. E se gata i ei, ka tali‵tonu a nisi tino ki a koe māfai e lavea ne latou me e fakalagolago malosi koe ki a Ieova.

8-9. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Tavita ke faka‵tali mo te kufaki ki te taimi e fai ei a ia mo tupu, kae ne a mea e mafai o tauloto ne taina talavou mai tena fakaakoakoga?

⁸ Mafaufau ki te suā fakalavelave ne fepaki mo Tavita. I te otiga ne fakasopo a ia mo fai te Tupu, ne ‵tau o fai‵tali a Tavita i tausaga e uke ki te taimi tonu ka fai ei a ia mo tupu o Iuta. (1 Samu. 16:13; 2 Samu. 2:3, 4) I te vaitaimi tenā, se a te mea ne fesoasoani atu ki a ia ke faka‵tali mo te kufaki? Ne seki loto vāivāi a ia kae ne saga tonu a Tavita ki mea kolā e mafai ne ia o fai. E pelā mo te taimi ne nofo ei a ia pelā me se tino fakaa‵tea i te fenua o Filisitia, ne fakaaoga ne ia te avanoaga tenā ke taua atu ki fili o tino Isalaelu. Mai te faiga penā, ne puipui ne ia a tuakoi i laukele o Iuta.—1 Samu. 27:1-12.

⁹ Ne a mea e mafai o tauloto ne taina talavou mai te fakaakoakoga a Tavita? Fakaaoga avanoaga e maua ne koe ke tavini ki ou taina. Mafaufau ki te tala o te taina ko Ricardo. * Mai te taimi koi foliki i ei, ne manako malosi a ia ke tavini pelā me se paenia tumau. Kae seki toka a ia. Ne seki ‵fiu a ia io me kaitaua, kae ne galue malosi a Ricardo ke uke ana mea e fai i te galuega talai. Ne fai mai a ia: “Kafai e toe kilo au ki tua, ne lavea ne au me se mea ‵lei ki au ke taumafai ke gasolo ki mua. Ne saga tonu au o toe asi ki so se tino fiafia telā ne fetaui mo au kae fai ke ma‵goi aku toe asiga. Ne fai foki ne au taku akoga faka-te-Tusi Tapu muamua. I te taimi ko gasolo ei au o apo, ne gasolo aka foki o lasi toku loto talitonu ki au eiloa.” Nei la ko fai a Ricardo pelā me se paenia tumau apo kae pelā foki me se tavini fesoasoani.

10. Se a te mea ne fai ne Tavita i se taimi e tasi koi tuai o fai ne ia se fakaikuga tāua?

¹⁰ Mafaufau ki te suā mea ne tupu i te olaga o Tavita. I te taimi ne ‵nofo ei a ia mo ana tāgata pelā me ne tino fakaa‵tea i se fenua fakaa‵tea, ne tiaki ne latou olotou kāiga kae olo atu ki se taua. I te taimi koi ‵galo ei tāgata konei, ne oko mai te kautau a te fili o fakama‵sei olotou fale kae puke fakapagota olotou kāiga. Ona ko ia se tino apo i taua, ne mafai fua ne Tavita o fai se aofaga ke mafai o faka‵sao a latou kolā ne puke fakapagota. I lō te fai penā, ne ‵sala atu a Tavita ki te takitakiga a Ieova.  Mai te fesoasoani o te faitaulaga e igoa ki a Aviata, ne ‵sala atu a Tavita ki te fesoasoani o Ieova: “E mata e ‵tau o afuli ne au te potukau o tino kai‵soa?” Ne fai atu a Ieova ke fai ne Tavita te mea tenā kae ka manuia eiloa a ia. (1 Samu. 30:7-10) Ne a mea e mafai ne koe o tauloto mai te tala tenei?

11. Se a te mea e mafai o fai ne koe mai mua o fai au fakaikuga?

¹¹ Koi tuai o fai au fakaikuga, ‵sala ki ne manatu fakatonutonu. Faipati ki ou mātua. E mafai foki o maua ne koe a pati fakatonutonu aoga mai te faipati atu ki toeaina atamai. E talitonu a Ieova ki tāgata kolā ne ‵tofi ne ia, kae mafai foki koe o talitonu ki a latou. E kilo a Ieova ki a latou me ne “meaalofa” ki te fakapotopotoga. (Efe. 4:8) Ka maua ne koe a mea aoga mai te fakaakoako ki te lotou fakatuanaki mo te fakalogo ki pati fakatonutonu ‵poto kolā e tuku mai ne latou. Ke na sau‵tala nei tatou ki mea aoga e mafai o tauloto ne tatou mai te Tupu ko Asa.

12. Ne a uiga ne maua ne te Tupu ko Asa i te taimi ne fatoa kamata ei o pule?

¹² I te taimi koi talavou ei, ne fai a te Tupu ko Asa pelā me se tino loto maulalo kae loto malosi. Pelā mo te taimi ne sui ei ne ia tena tamana, ko Avia, ne galue a ia o fakaseai a te ifo ki tupua. Ne “fakatonu atu a ia ki Iuta ke ‵sala ki a Ieova te Atua olotou tupuga kae ke faka‵logo ki te Tulafono mo fakatonuga.” (2 Nofo. 14:1-7) Kae i te taimi ne vau ei a Tila te tagata Aitiope mo ana sotia e toko 1,000,000 o taua atu ki Iuta, ne saga atu a Asa mo te poto o ‵sala ki te fesoasoani o Ieova, ana muna: “Ieova, e sē se mea faigata ki a koe ke fesoasoani atu ki tino faitalia me tokouke latou io me seai se lotou malosi. Ieova te motou Atua fesoasoani mai ki a matou i a matou e fakalagolago eiloa ki a koe.” E fakaasi mai i tugapati ‵gali konei a te lasi o te loto talitonu o Asa ki a Ieova me mafai ne ia faka‵sao a ia mo ana tino. Ne talitonu a Asa ki tena tamana i te lagi, kae ne “fakatakavale ne Ieova a tino Aitiope.”—2 Nofo. 14:8-12.

13. Se a te mea ne tupu fakamuli ki a Asa, kae kaia?

¹³ E seai se fakalotolotolua me i te taua atu ki se kautau telā e toko 1,000,000 sotia i ei, se matugā mea lasi ‵ki, kae ne manuia a Asa i te taua tenā. Kae se mea fakafanoanoa, me i te taimi ne fepaki ei a ia mo se fakalavelave telā e tai foliki ifo, ne seki ‵sala atu a Asa ki te fesoasoani o Ieova. Ona ko te mataku i  pati fakamatakutaku a te Tupu ko Paasa mai Isalaelu, ne ‵sala atu a Asa ki te fesoasoani o te Tupu o Sulia. Ne iku atu te fakaikuga tenā ki se fakalavelave lasi ‵ki! E auala i tena pelofeta ko Hanani, ne fai atu a Ieova ki a Asa: “Ona ko koe ne fakalagolago ki te Tupu o Sulia kae seki fakalogo ki a Ieova tou Atua, ko ‵sao ei a te kautau a te Tupu o Sulia mai i ou lima.” Tela la, mai te taimi tena o fano ki mua, ne fepaki faeloa Asa mo taua e uke. (2 Nofo. 16:7, 9; 1 Tupu 15:32) Se a te akoakoga?

14. E mafai pefea o fakalagolago koe ki a Ieova, kae ‵tusa mo te 1 Timoteo 4:12, ka fai e fai koe penā, ne a mea ka iku mai ei?

¹⁴ Tumau i te loto maulalo mo te fakalagolago ki a Ieova. I te taimi ne papatiso ei koe, ne fakaasi ne koe te lasi o tou fakatuanaki mo tou talitonu ki a Ieova. Kae ne tuku atu ne Ieova mo te fiafia ki a koe se tauliaga ke fai mo fai se tokotasi o tino i tena kāiga. A te kī tāua i te taimi nei ko te tumau i te fakalagolago ki a Ieova. E foliga mai me faigofie ke fakalagolago ki a Ieova māfai e ‵tau o fai ne fakaikuga tāua i tou olaga. Kae pefea la i nisi taimi? E tāua ‵ki eiloa ke talitonu koe ki a Ieova māfai ko fai au fakaikuga ki fakafiafiaga, galuega ‵togi, mo fakamoemoega i te olaga. Sa fakalagolago eiloa ki tou poto. Kae ke ‵sala ki fakatakitakiga mai te Tusi Tapu kolā e fetaui ‵lei mo ou fakanofonofoga, kae galue e ‵tusa mo fakatakitakiga konā. (Faata. 3:5, 6) Kafai e fai koe penā, ka fai ne koe a Ieova ke fiafia, kae ka fai foki ei ke tali‵tonu a tino i tau fakapotopotoga ki a koe.—Faitau te 1 Timoteo 4:12.

15. E pelā mo te 2 Nofoaiga Tupu 18:1-3; 19:2, ne a mea ‵se ne fai ne te Tupu ko Iosefatu?

¹⁵ E tonu, e pelā mo tatou katoa, a koe e se ‵lei katoatoa, kae i nisi taimi e fai ne koe a mea ‵se. Kae e se ‵tau o taofi aka ne te mea tenei a koe mai te faiga o te ‵toe mea e mafai o fai i te taviniga a Ieova. Mafaufau ki te tala o te tupu ko Iosefatu. E uke ‵ki ana uiga ‵gali. I te taimi koi talavou ei, “ne ‵sala atu a ia ki te Atua o tena tamana kae tautali eiloa i ana fakatonuga.” E se gata i ei, ne uga atu ne ia a pelenise ke olo i loto i fakai o Iuta o akoako a tino e uiga ki a Ieova. (2 Nofo. 17:4, 7) Faitalia tena fakamaoni, kae ne fai ne Iosefatu i nisi taimi a fakaikuga se ‵lei. Kae tasi te fakaikuga ne fai ne ia ne iku atu ki te polopoloki ‵mafa o Iosefatu ne se sui e tokotasi o Ieova. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 18:1-3; 19:2.) Se a te akoakoga  e mafai o tauloto ne koe mai te tala tenā?

16. Ne a au mea e mafai o tauloto mai te tala o Rajeev?

¹⁶ Ke talia kae ke fakagalue ne koe a pati fakatonutonu. E pelā mo talavou tāgata e tokouke, kāti e faigata ke fakamuamua ne koe a mea kolā e ‵tau o fakamuamua. Ke mo a ma loto vāivāi. Ke mafaufau ki te tala o se taina talavou e igoa ki a Rajeev. Ne fai mai a ia e uiga ki te taimi koi talavou ei a ia: “Nisi taimi e se iloa ne au me ne a aku mea ka fai ki toku olaga. Pelā mo nisi talavou e tokouke, ne fiafia malosi atu au ki tafaoga mo nisi mea aka i lō te kau ki fakatasiga io me ko te galuega talai.” Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Rajeev? Ne fai atu ne se toeaina alofa ne pati fakatonutonu ki a ia. E fai mai a Rajeev: “Ne fesoasoani mai a ia ke mafaufau faka‵lei au ki te fakatakitakiga e maua i te 1 Timoteo 4:8.” Ne saga atu a Rajeev mo te loto maulalo ki pati fakatonutonu konā kae toe fakatonutonu aka a mea kolā e ‵tau o fakamuamua ne ia i tena olaga. Ana muna: “Ne fakaiku aka ne au ke fakamuamua a fakamoemoega faka-te-agaga.” Se a te mea ne iku mai i ei? “I nāi tausaga mai tua o te mauaga ne au a pati fakatonutonu konā,” ko pati a Rajeev, “ne fai ei au e pelā me se tavini fesoasoani.”

17. E pefea a lagonaga o tino ma‵tua ki taina talavou kolā e tavini ki a Ieova?

¹⁷ E fakatāua ne tino ma‵tua a koutou e taina talavou kolā e tavini ki a Ieova “tuauma ki tuauma” fakatasi mo latou! (Sefa. 3:9) E fia‵fia malosi latou ki te lasi o te otou loto finafinau, mo te otou ma‵losi o fai a galuega kolā ne ‵tofi atu ki a koutou. E fia‵fia malosi latou ki a koutou.—1 Ioa. 2:14.

18. E pelā mo te mea e fakaasi mai i te Faataoto 27:11, e pefea a lagonaga o Ieova ki taina talavou kolā e tavini atu ki a ia?

¹⁸ Taina talavou, ke masaua me alofa kae talitonu a Ieova ki a koutou. Ne ‵valo mai a ia me i aso fakaoti, ka isi se kautau o tamataene kolā ka loto fia‵fia o ofo atu a latou eiloa. (Sala. 110:1-3) E iloa ne ia me a‵lofa koutou ki a ia kae ma‵nako koutou o fai te ‵toe mea e mafai ke tavini atu ki a ia. Tela la, ke kufaki i mea e fai ne nisi tino kae ke kufaki foki koe i a koe eiloa. Kafai e fai ne koe a mea ‵se, ke talia ne koe a akoakoga mo polopolokiga kolā e maua ne koe, kae kilo atu ki ei pelā me ne aumai mai i a Ieova. (Epe. 12:6) Ke galue malosi o fai so se galuega telā ne ‵tofi atu ki a koe. Kae sili atu i mea katoa, so se mea e fai ne koe, fai ke fiafia tou Tamana i te lagi ona ko koe.—Faitau te Faataoto 27:11.