Ne Fakavāivāi Mai ki a Au a Gatu mo Teuga

NE FAKAMATALA MAI NE EILEEN BRUMBAUGH

NE PUTI aka au i te lotu ko te Old Order German Baptist Brethren, telā e tai ‵pau mo lotu a te kau Amish mo te kau Menno. Ne kamata te lotu Brethren i Siamani i te 1708 e pelā me se auala ke toe fakamalosi aka i te feitu faka-te-agaga telā e taku ki te Pietism. E fai mai The Encyclopedia of Religion me i te Pietism ne fakamailoga ki se “fakaasiga o te ma‵nako malosi o tino ki te tala ‵lei a Keliso.” Ona ko te kilokiloga tenā, ne mafai ei o manuia a te galuega fakamisionale i fenua kese‵kese.

I te 1719 ne takitaki atu se tamā potukau ne Alexander Mack ki te koga telā e taku nei ki Pennsylvania, i Amelika. Talu mai te taimi tenā, ne faka‵tu aka a potukau ‵fou kae toe mavae‵vae foki ki nisi potukau. Ne tau‵tali atu a potukau takitasi ki olotou fakamatalaga totino e uiga ki akoakoga a Alexander Mack. E toko 50 a tino i te motou tamā lotu. Ne faka‵mafa mai i ei a te faitau ki te Tusi Tapu mo te tautali fakapili‵pili atu ki fakaikuga a tino o te lotu.

Ne puke ‵mau te motou kāiga ki te lotu mo te vaegā olaga tenei i te tolu o kautama. Ne kau atu au ki te lotu kae papatiso i te taimi ko 13 ei oku tausaga. Ne puti aka au ke talitonu me se mea ‵se ke isi io me fakaaoga ne koe se motoka, se tulakita, se telefoni, se letio io me ko so se mea e fakaola ki te iti. Ne ‵tau fua o ‵pei motou fāfine ki gatu mata ‵tau, kae e se ‵tau o ‵kati io me e se pulou a ulu. E faka‵loa ne motou tāgata olotou talafa. A te mea telā e mafau‵fau matou ki ei, me i te sē fai mo fai se vaega o te lalolagi, e aofia i ei a te sē ‵pei ki vaegā gatu o aso nei, mea vali gutu mo mata, io me ko malele mo ligi, kolā ne fakaasiga o te uiga agasala ko te fakamatamata.

Ne akoako matou ke āva malosi ki te Tusi Tapu, telā ne mafau‵fau matou me ko omotou mea‵kai faka-te-agaga. A koi tuai o ‵kai i taeao katoa, ne maopoopo matou i te talaluma kae fakalogo‵logo ki a Papa e faitau mai se mataupu mai te Tusi Tapu kae fakamatala mai ne ia ana mea ne faitau. Ka oti ko to‵tuli matou katoa i te taimi e ‵talo ei a Papa. Mai tua ifo, ne toe fakafoki mai ne Māmā a te ‵Talo a te Aliki. Ne olioli faeloa au ki motou tapuakiga i taeao me ko maopoopo i ei te motou kāiga kātoa ke mafau‵fau ki mea faka-te-agaga.

Ne ‵nofo matou i Delphi, Indiana, telā e ‵toki ei ne matou a vaegā lakau kese‵kese. E avatu ne matou i luga i ka kolā e ‵taki ne solofanua, kae ‵togi atu i te auala io me mai fale ki fale. Ne mafau‵fau matou me i te galue malosi se vaega o te motou taviniga ki te Atua. Tela la, ne ‵saga tonu atu matou ki ei, kae na ko te Aso Sa, telā e se ‵tau o isi ne galuega ‵mafa e fai i ei. Kae i nisi taimi, ne ga‵lue malosi te motou kāiga i te motou fatoaga telā ko faigata ke puke ‵mau ki motou kilokiloga faka-te-agaga.

Avaga mo se Kāiga

I te 1963, i te taimi ko 17 ei oku tausaga, ne avaga māua mo James, se tino foki o te lotu ko te Old Brethren. A tino muamua i tena kāiga ke ‵kau ki te lotu ko te Old Brethren ko mātua o ana tupuna. Ne ‵pau eiloa te lasi o te mā manakoga ke tavini atu ki te Atua kae tali‵tonu me i te motou lotu ko te lotu tonu fua e tasi.

I te 1975, ko toko ono mā tama‵liki, kae i te 1983 ne fanau mai te toko fitu kae ko te ‵toe tamaliki foki loa. A Rebecca, ko te tokolua, ko te mā tamaliki fafine eiloa e tokotasi. Ne ga‵lue malosi matou, fakamu‵tana mea ‵togi, kae ola i se olaga faigofie. Ne taumafai māua ke ati aka i loto o mā tama‵liki a akoakoga fakavae mai te Tusi Tapu kolā ne tauloto ne māua mai i mā mātua mo nisi tino o te lotu ko te Old Brethren.

Ne tāua ‵ki a foliga i tua ki te lotu ko te Old Brethren. Ne mafau‵fau matou me i te auala e fai ei ne se tino ana gatu e fakaasi atu i ei a mea i tena loto, ona ko te mea e seai se tino e iloa ne ia a mea i te loto o te suā tino. Tela la, kafai ko tō fakagaligali katoa ne se tino ana laulu, e ‵kilo atu eiloa ki ei e pelā me se fakaasiga o te fakamatamata. Kafai ko tō ‵lasi a mea fakagaligali i se gatu, se fakaasiga foki o te fakamatamata. I nisi taimi, e fai ne vaegā mea penei ke se ‵saga tonu atu tatou ki toe mea tāua kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu.

Taimi ne Nofo Atu i te Falepuipui

I te fakaotiotiga o tausaga talu mai te 1960, a te taina o taku avaga, ko Jesse, ne tupu aka foki i te lotu ko te Old Brethren, ne ‵pei ki te falepuipui ona ko te ita fitifiti ma kau atu ki te kautau. I te taimi ne nofo atu ei a ia i konā, ne fetaui a ia mo se Molimau a Ieova, telā ne mafaufau foki me e se ‵lago atu a akoakoga fakavae i te Tusi Tapu ki te aofia i taua. (Isaia 2:4; Mataio 26:52) Ne sau‵tala a Jesse mo te kau Molimau ki te Tusi Tapu i taimi e uke kae ne lavea ‵lei foki ne ia olotou uiga. Mai tua o ana sukesukega ‵loto ki te Tusi Tapu, ne papatiso a ia e pelā me se Molimau a Ieova—telā ne seki fia‵fia malosi māua ki ei.

Ne faipati atu a Jesse ki taku avaga e uiga ki mea ne tauloto ne ia. Ne fakatoka foki ne ia ke maua faeloa ne James a mekesini ko te Faleleoleo Maluga mo te Ala Mai! A te faitau ki ei ne fakamalosi aka ei te fiafia o James ki te Tusi Tapu. Ona ko te mea ne maua faeloa ne James a te manakoga ke tavini ki te Atua kae ne lagona faeloa ne ia tena ‵mao mai i a Ia, ne fiafia a ia ki so se mea telā ne mafai o fesoasoani atu ke fakapilipili atu a ia ki te Atua.

Ne fakamalosi mai motou toeaina ke fai‵tau ki mekesini fakalotu a te Amish, te lotu Menno, mo nisi lotu o te Old Brethren, faitalia me ne ‵kilo atu matou ki lotu konā e pelā me ne vaega o te lalolagi. Kae ne takalialia toku tamana ki te kau Molimau. Ne mafaufau a ia me e se ‵tau eiloa o fai‵tau matou ki Te Faleleoleo Maluga mo te Ala Mai! Tela la, ne seki fiafia au māfai ko lavea atu a James e faitau ki ei. Ne manavase au i te mea ma talitonu ki akoakoga ‵se.

Kae ko leva ne fakafesili aka ne James a nisi talitonuga o te Old Brethren telā ne mafaufau a ia me e ‵teke ki te Tusi Tapu—kae maise te akoakoga me i te faiga o so se galuega ‵mafa i te Aso Sa se agasala. E pelā mo te mea ne akoako mai ne te Old Brethren, e saoloto ke fainu au manu i te Aso Sa kae e tapu ma unu se mouku. Ne seki mafai o tuku atu ne toeaina i te lotu se pogai faka-te-Tusi Tapu mō te tulafono tenā. Fakamuli ifo, ne kamata malielie foki au o fakalotolotolua ki vaegā akoakoga penā.

Ona ko te mea ko leva ne tali‵tonu māua me i te motou lotu ko te lotu a te Atua kae mafau‵fau foki ki mea ka ‵tupu māfai ko tiaki ne māua te lotu, ne faigata ki a māua ke tiaki a te lotu ko te Old Brethren. Kae ko se mafai o talia ne mā loto lagona ke tumau i se lotu telā ne mafau‵fau māua me ko se tau‵tali katoatoa ki te Tusi Tapu. Tela la, i te 1993, ne tusi ne māua se tusi telā e fakamatala atu ei a pogai ko tiaki ne māua kae fakamolemole atu ke faitau ki te fakapotopotoga. Ne faka‵tea māua mai i te potukau tenā.

Se Manakoga mō te Lotu Tonu

Mai i konā, ne kamata o ‵sala malosi atu māua ki te lotu tonu. Ne salasala atu māua ki se lotu telā e fai ne latou a mea kolā e akoako atu ne latou ki nisi tino ke fai. Muamua la, ne ‵teke atu māua ki lotu katoa kolā e ‵kau ki taua. Kae koi fia‵fia māua ki lotu kolā e ‵pei ki vaegā gatu mua, me ne mafau‵fau māua me i te ‵pei ki gatu penā se fakailoga o te sē fai mo fai ne vaega o te lalolagi. Mai te 1983 ki te 1985, ne faima‵laga sāle atu māua i te fenua kātoa o iloilo aka a lotu takitasi—te lotu Menno, te lotu Quakers, mo nisi potukau kolā e ‵pei ki “vaegā gatu mua.”

I te taimi tenā, ne asi mai foki ki a matou a te kau Molimau i te motou fatoaga, telā e pili ki Camden, Indiana. E fakalogo‵logo māua, kae fai atu ke fakaaoga fua te ‵kopi o te Tusi Tapu ko te King James. Ne āva au ki te tulaga o te kau Molimau i taua. Kae ne faigata ke fakalogo au ki a latou me kafai e se lavea ne latou te tāua ke ‵vae keatea mai te lalolagi e auala i te ‵pei ki vaegā gatu mua, ne mafaufau au me ne seki mafai o fai latou mo fai te lotu tonu. Ne mafaufau au me ko te fakamatamata ne fai ei ke ‵kese a teuga o nisi tino mai i a matou. Ne talitonu au me i mea io me ko kope e fai ei se tino ke fakamatamata.

Ne kamata o fano a James ki te Fale Tapuaki o Molimau a Ieova, kae ne ave ne ia a nisi o mā tama‵liki tagata. Ne seki fiafia malosi au ki ei. Ne fakamalosi mai taku avaga ke olo matou, kae ne seki fia fano au. Kae i te aso e tasi, ne fai mai a ia, “Kafai foki loa e se talia ne koe olotou akoakoga, vau fua ke lavea ne koe olotou faifaiga i te va o te suā tino ki te suā tino.” Ne ofo malosi a ia i te mea tenei.

Fakamuli ifo, ne fakaiku aka ne au ke fanatu kae ne fakaeteete malosi au. Ne sasale atu au ki loto i te Fale Tapuaki mo toku vaegā gatu mua mo te pulou. Ne olo atu aku nisi tama‵liki tāgata e aunoa mo ne taka, kae ‵pei foki ki vaegā gatu mua. Kae ne o‵mai a te kau Molimau kae atafai mai mo te a‵lofa ki a matou. Ne mafaufau ifo au, ‘Matou e ‵kese, kae e tali ‵lei eiloa ne latou a matou.’

Ne ofo au i olotou uiga a‵lofa, kae koi manako eiloa au ke maimoa atu fua. E se tu atu au io me e usu olotou pese. Mai tua o te fakatasiga, ne fai atu aku fesili e uke ki a latou, e uiga ki mea ne mafaufau au me ne ‵se latou i ei io me ko olotou fakamatalaga ki se tusi faitau. E tiga eiloa ne seki faipati atu au i se auala atafai, ne ‵saga faka‵lei mai ki a a au a tino katoa. Ne poi foki au me ne fai atu se fesili ki tino kese‵kese kae ne ‵pau olotou tali katoa. I nisi taimi, ne tusi ne latou ki lalo te tali, telā ne fesoasoani malosi mai ke toe sukesuke fakamuli loa au i a au eiloa ki te mataupu tenā.

I te tau mafanafana o te 1985, ne ‵kau atu te motou kāiga ki se fono a Molimau a Ieova i Memphis, Tennessee—ke onoono fua ki ei. Koi faka‵loa ne James tena talafa, kae koi ‵pei foki ki motou vaegā gatu mua. I malōlōga i tutonu, toeitiiti ko seai eiloa se taimi e seai ne tino e asi mai ki a matou. Ne otia motou loto i te a‵lofa, te ‵saga tonu mai, mo te talimalo faka‵lei o matou ne latou. Ne ofo foki matou i te tasi o latou i mea katoa, me faitalia te koga ne ‵kau atu matou ki se fakatasiga, e ‵pau eiloa a akoakoga.

Ne otia a James i te ‵saga faka‵lei mai o te kau Molimau, telā ne talia ei ne ia se akoga faka-te-Tusi Tapu. Ne iloilo fakalikiliki ne ia a mea katoa, ke fakamautinoa faka‵lei ne ia ana mea e tauloto. (Galuega 17:11; 1 Tesalonia 5:21) E seki leva kae ne mafaufau a James me ko maua ne ia te munatonu. Kae ko au, koi fakalotolotolua eiloa. Ne manako au o fai te mea tonu, kae ne seki manako au ke fakaakoako ki vaegā “teuga ‵fou” kae fai pelā me se “tino faka-te-lalolagi.” I te taimi muamua ne fiafia au ke kau atu ki te akoga, ne nofo au mo te King James Version i toku vae e tasi kae ko te Tusi Tapu o te Lalolagi Fou i te suā vae. Ne onoono faka‵lei au ki fuaiupu katoa i te avā ‵fuliga ke fakamautinoa aka me e se fakaloiloigina au.

Te Auala ne Talitonu ei Au

I te taimi ne fai ei motou sukesukega mo te kau Molimau, ne iloa aka ne māua me i te ‵tou Tamana faka-te-lagi ko te Atua e tokotasi, kae e se tokotolu i te tino e tokotasi, kae ko tatou ne tino ola kae e seai se agaga telā e se mafai o tamate i loto i a tatou. (Kenese 2:7; Teutelonome 6:4; Esekielu 18:4; 1 Kolinito 8:5, 6) Ne tauloto foki ne matou me i seoli ko te tanuga masani o tino katoa, kae e sē se afi fakalogo‵mae. (Iopu 14:13; Salamo 16:10; Failauga 9:5, 10; Galuega 2:31) A te iloa atu o te munatonu e uiga ki seoli se matugā mea tāua eiloa, me ne seki mafai o fia‵fia a te lotu ko te Old Brethren ki tena uiga.

Kae koi masalosalo loa au me e fai pefea te kau Molimau mo fai te lotu tonu, me koi fai latou mo fai ne vaega o te lalolagi. E se ola latou e ‵tusa mo te olaga “mua,” telā ne mafaufau au me e ‵tau o fai penā. Kae ko iloa foki ne au me ne faka‵logo latou ki te fakatonuga a Iesu ke talai te tala ‵lei o te Malo ki tino katoa. Ne ‵numi valevale au!—Mataio 24:14; 28:19, 20.

I te taimi faigata tenei, ne fesoasoani mai te a‵lofa o te kau Molimau ke tumau taku iloiloga. Ne ‵saga tonu mai a te fakapotopotoga kātoa ki te motou kāiga. Ne asi mai a tino kese‵kese o te fakapotopotoga—i nisi taimi ko fakalesi fua latou o ‵togi motou susu mo fuamoa ke fai mo auala e asi mai ei latou—ne kamata o ‵kilo atu matou ki a latou e pelā me ne tino ‵lei eiloa. Ne seki fakaseke ne latou te motou fale ona ko te iloa atu me e fai ne se Molimau te motou akoga. I lō te fai penā, i so se taimi e ‵mai a tino i te fakapotopotoga ki te kogā koga e ‵nofo matou i ei, e o‵mai sāle loa o fakatalofa mai. Ne ma‵nako tonu matou ki te avanoaga tenei ke iloa ‵lei ne matou a te kau Molimau, kae ne fakatāua malosi ne matou a te lotou ‵saga tonu mai mo te lotou a‵lofa.

Kae e se ko Molimau fua i te fakapotopotoga telā e pili mai ki a matou ne ‵saga tonu mai. I te taimi koi faigata ei ki a au a te mataupu e uiga ki te faiga faka‵lei o gatu mo teuga, a Kay Briggs, se Molimau mai i se fakapotopotoga pili mai, telā ne manako foki o fakaaoga a teuga mua kae ke se fakaaoga a mea vali gutu mo mata, ne asi mai ki a au. Ne fiafia au ki tou fafine kae ne mafai o sau‵tala faka‵lei māua. Kae i te aso e tasi, a Lewis Flora, telā ne puti aka foki i se lotu telā e puke ‵mau ki vaegā gatu mua, ne asi mai ki a au. Ne mafai o lavea ne tou tagata se mea faigata i oku foliga kae ne tusi mai ne ia se tusi telā e sefulu a itulau, i tena taumafai o fakamafanafana mai ki toku mafaufau sē tokagamalie. Ne fai ne ana uiga atafai ke tagi au, kae ne faitau fakafia au ki tena tusi.

Ne fesili atu au ki se ovasia faimalaga, ko te Taina ko  O’Dell, ke fakamatala mai ki a au a te uiga o te Isaia 3:18-23 mo te 1 Petelu 3:3, 4. Ne fesili atu au: “E a, e se fakaasi mai i konei me e manakogina ke ‵pei ki gatu mua ke fakafiafia atu ki te Atua?” Ana muna: “E a, e isi se mea masei ke pei ki se pulou? E a, e masei a te ‵fili o laulu?” I te lotu ko te Old Brethren, ne ‵fili sāle ne matou a laulu o tamaliki fā‵fine, kae ko fāfine e ‵pei ki pulou. Ko lavea ei ne au a te sē tau‵tali faka‵lei atu ki mea katoa i ei, kae ne ofo malosi au i te kufaki mo te atafai o te ovasia faimalaga.

Ne kamata malielie o momea aka toku loto talitonu, kae e tasi te mea koi fakalavelave malosi mai—fāfine e ‵kati olotou laulu. Ne fakamatala mai ne toeaina Kelisiano me e isi ne fāfine e se ‵loa malosi olotou lāulu e pelā mo nisi fāfine. E mata, e ‵lei atu a laulu o se fafine e tasi i lō te suā fafine ona ko te mea tenā? Ne fesoasoani mai foki latou ke lavea ne au te tulaga o te loto lagona i te filifiliga o gatu mo teuga kae tuku mai ne latou a fakamatalaga ke fano mo au o faitau i te fale.

Ko Fakagalue a Mea ne Tauloto ne Māua

Ne salasala māua ki fuataga ‵lei kae ne maua ne māua. Ne fai mai a Iesu: “Ona ko te mea tenei ka iloa ei ne tino katoa i a koutou ko oku soko, māfai e fakatau a‵lofa koutou.” (Ioane 13:35) Ne tali‵tonu māua me e fakaasi mai ne Molimau a Ieova a te alofa tonu. Kae ne faka‵numi foki a te mea tenei ki mā tama‵liki ma‵tua e tokolua, ko Nathan mo Rebecca, me ne talia ne lāua te lotu ko te Old Brethren kae papatiso i ei. Fakamuli ifo, ne otia lā loto i muna‵tonu i te Tusi Tapu ne fakaasi atu ne māua, e pelā foki mo te alofa ne fakaasi mai ne te kau Molimau.

E pelā mo Rebecca, ne manako faeloa ke maua ne ia se fesokotakiga pili mo te Atua. Ne faigofie atu ki tou fafine ke ‵talo atu ki a ia i te taimi ne iloa ne ia me e se fakatoka ne ia a mea takitasi ka fai ne se tino io me ko tena olaga i aso mai mua. Ne momea aka tena pili atu ki te Atua i te iloaga ne ia me e se fai a ia mo vaega o se Tolutasi telā e se mafai o fakamatalagina, a ia se tino tonu, telā e mafai o fakaakoako tou fafine ki ei. (Efeso 5:1) Kae ne fiafia foki tou fafine me ko se toe ‵tau o fakaaoga ne ia a pati konei ko te “thee” mo te “thou” māfai ko faipati atu ki a Ia. I te iloaga ne ia a mea e manako ki ei te Atua e uiga ki ‵talo, e pelā foki mo tena fuafuaga sili mō tino ke ola ki te se-gata-mai i te lalolagi palataiso, ne maua ne ia se lagonaga fou o tena pili atu ki tena Mafuaga.—Salamo 37:29; Fakaasiga 21:3, 4.

Tauliaga ne Maua ne Matou Katoa

A James mo au mo tama‵liki ma‵tua e tokolima—Nathan, Rebecca, George, Daniel, mo John—ne papatiso e pelā me ne Molimau a Ieova i te ‵tau ‵vela i te 1987. A Harley ne papatiso i te 1989, kae ko Simon i te 1994. Ne tuku katoatoa atu te motou kāiga ki te galuega ne fakatonu atu ne Iesu ki ana soko ke fai, ko te folafolaatuga o te tala ‵lei o te Malo o te Atua.

A mā tama tāgata e tokolima—Nathan, George, Daniel, John, mo Harley—e pelā foki mo te mā tamaliki fafine ko Rebecca—ko oti ne tavini atu i te ofisa lagolago o Molimau a Ieova i Amelika. A George koi nofo atu eiloa i ei mai tua o te 14 tausaga, kae ko Simon, telā ne fatoa oti ana akoga i te 2001, ne fatoa fai foki nei mo fai se sui galue i te ofisa lagolago. Ko fai nei mā tama‵liki tagata katoa mo toeaina io me ne tavini fesoasoani i fakapotopotoga o Molimau a Ieova. A taku avaga e tavini atu pelā me se toeaina i te Fakapotopotoga ko Thayer, i Missouri, kae tumau toku galue malosi i te galuega talai.

Ko tokotolu nei ma mokopuna—Jessica, Latisha, mo Caleb—kae ko oko loa te fakafiafia ke lavea atu olotou mātua e fakamalosi aka se alofa ki a Ieova i olotou tamā loto. E pelā me se kāiga, e fia‵fia matou me ne ‵futi atu ne Ieova a matou ki a ia kae fesoasoani mai ke lavea atu ana tino kolā e tauave tena igoa ona ko te alofa ne fakaasi mai ne latou.

E mafau‵fau malosi matou ki nisi tino e maua ne latou se manakoga sili ke fakafiafia atu ki te Atua kae ne akoako olotou loto lagona ne olotou fakanofonofoga i lō te Tusi Tapu. E fakamoe‵moe matou ke maua foki ne latou a te fiafia ko maua nei ne matou mai te olo atu mai fale ki fale, e se mo omotou mea ‵togi, kae mo te fekau e uiga ki te Malo o te Atua mo mea ‵gali ka fai ne ia. Ko ‵fonu eiloa oku mata i loimata o te fiafia māfai ko mafaufau au ki te kufaki mo te alofa ne fakaasi mai ne tino kolā e tauave ne latou te igoa o Ieova!

[Ata]

Ko fitu oku tausaga, kae fakamuli ifo ko tai matua

[Ata]

James, George, Harley, mo Simon, e ‵pei ki vaegā gatu mua

[Ata]

Toku ata tenei e avatu ne au aku mea ‵togi ki se maketi ne sae mai i se nusipepa

[Ata]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[Ata]

Ko te motou kāiga i aso nei