1-3. (a) Kaia ne alofa ei a Ieova ki a Solomona, kae ne a fakamanuiaga ne maua ne Solomona? (e) Ne a fesili ka tali aka ne tatou i te mataupu tenei?

NE FAI a Solomona mo tupu o Isalaelu i te taimi koi talavou ei a ia. I te kamataga o tena pulega, ne fakasae atu a Ieova ki a ia i se moemiti kae ne fai atu: “Fai mai a te mea telā e manako koe ke tuku atu ne au.” Ne tali atu a Solomona: “Koi talavou fua au kae e se lasi toku iloa. . . . Tela la, ke na tuku mai aka ki tau tavini te loto fakalogo ke fakamasino ou tino.” (1 Tupu 3:5-10) “Se loto fakalogo”—mafaga o fakamolemole agamalu tenā! E se tioa eiloa o alofa a Ieova ki a Solomona! (2 Samu. 12:24) Ne fiafia eiloa a te ‵tou Atua ki te tali a te tupu talavou tenei, telā ne tuku atu ei ne ia ki a Solomona “te poto mo te loto malamalama.”—1 Tupu 3:12.

² Ona ko tena fakamaoni, ne maua ei ne Solomona a fakamanuiaga e uke. Ne maua ne ia te fakaaloalo ke faite se faletapu “mō te igoa o Ieova te Atua o Isalaelu.” (1 Tupu 8:20) Ne takutakua a ia ona ko tena poto ne tuku mai ne te Atua. Kae ko mea kolā ne fai mai ne ia i te taimi ne fakaosofia ei ne te Atua ne fakamau katoa ki lalo i tusi e tolu o te Tusi Tapu. E tasi mai i ei ko te tusi o Faataoto.

³ A te loto ne sae mai kāti fakaselau taimi i te tusi o Faataoto. E pelā me se fakaakoakoga, i te Faataoto 4:23, e fai‵tau tatou penei: “Mai i mea katoa kolā e ‵tau o puipui ne koe, ke puipui tou loto.” I te fuaiupu tenei, se a te mea e fakasino atu ki ei a te pati ko te “loto”? Ka tali aka ne tatou a te fesili tenā i te mataupu tenei. Ka sau‵tala foki tatou ki tali o nisi fesili konei e lua: I te auala fea e taumafai ei a Satani o fakapoisini io me fakamasei ‵tou loto? Kae ne a mea e mafai ne tatou o fai ke puipui ei ‵tou loto? Ke tumau i te fakamaoni ki te Atua, e ‵tau o malamalama tatou i tali o fesili tāua konā.

4-5. (a) E fesoasoani mai pefea te Salamo 7:9 ke malamalama tatou i te uiga o te pati “loto”? (e) I te auala fea e fakaata mai ei ne ‵tou ola ‵lei i te feitu faka-te-foitino a te tāua ke puipui ‵tou fatu fakatusa?

⁴ I te Faataoto 4:23, a te “loto” ne fakasino atu foki ki “lagonaga ‵loto.” (Faitau te Salamo 7:9.) I nisi tugapati, e fakasino atu foki a te “loto” ki ‵tou mafaufauga, lagonaga, kilokiloga, mo manakoga. E fakaasi mai i ei a mea i ‵tou loto, kae e se ko ‵tou foliga fua i tua.

⁵ Onoono aka ki te auala e fakaata mai ei ne ‵tou ola ‵lei i te feitu faka-te-foitino a te tāua o ‵tou fatu fakatusa. Muamua la, ke malosi ‵lei ‵tou foitino, e ‵tau o ‵kai tatou ki mea‵kai paleni, kae ke fakamalosi‵losi faeloa ‵tou foitino. I se auala tai ‵pau, ke maua te malosi ‵lei i te feitu faka-te-agaga, e ‵tau o filifili ne tatou a mea‵kai faka-te-agaga paleni kae fakamalosi faeloa ‵tou fakatuanaki ki a Ieova. E fakaasi atu ne tatou a te vaegā fakatuanaki tenā ki a Ieova mai te fakagalue aka a mea e tauloto ne tatou kae fai‵pati atu e uiga ki ‵tou fakatuanaki. (Loma 10:8-10; Iako. 2:26) Te lua, e ‵tusa mo ‵tou kilokiloga i tua, e mafai o mafau‵fau tatou i a tatou e mata ma‵losi, kae tela la e ma‵saki. I se auala tai ‵pau i te feitu faka-te-agaga, kāti e mafau‵fau tatou me e ma‵losi ‵tou fakatuanaki, kae e mafai eiloa o ‵sae aka a manakoga ma‵sei i ‵tou loto. (1 Koli. 10:12; Iako. 1:14, 15) E ‵tau o masaua ne tatou me e manako a Satani o fakapoisini tatou e auala i ana mafaufauga. I te auala fea e taumafai a ia o fai te mea tenā? Kae e mafai pefea o puipui ne tatou a tatou eiloa?

6. Se a te fakamoemoega o Satani, kae i te auala fea e taumafai a ia o fakataunu te fakamoemoega tenā?

⁶ E manako a Satani ke fai tatou e pelā mo ia—se tino ‵teke telā e se talia ne ia a tulafono a Ieova kae e fakamalosi aka a ia ne te kaimanako. E se mafai ne Satani o faimālō tatou ke mafau‵fau kae fai a mea e manako a ia ki ei. Tela la, e taumafai a ia ke manumalo i nisi auala. E pelā me se fakaakoakoga, e fai ne ia ke sikomia tatou ne tino kolā ko oti ne fakamasei ne ia. (1 Ioa. 5:19) E fakamoemoe a ia ke fakamāumāu ne tatou a taimi e uke mo latou, faitalia me e iloa ne tatou me i taugasoa ma‵sei ka “fakamasei” ne latou a ‵tou mafaufauga mo faifaiga. (1 Koli. 15:33) Ne galue te togafiti tenā ki te Tupu ko Solomona. Ne avaga a ia ki fāfine fapau‵pau e tokouke, kae ne “ma‵losi a fakamalosiga a ana avaga ki a  ia” kae ne “‵fuli malielie ne ana avaga a tena loto” ke fulitua atu ki a Ieova.—1 Tupu 11:3; fml.

7. Ne a foki a mea e fakaaoga ne Satani ke fakasalalau atu ana mafaufauga, kae kaia e ‵tau o fakaeteete tatou i ei?

⁷ E fakaaoga ne Satani a ata vitio mo polokalame i TV ke fakasalalau atu ei ana mafaufauga. E iloa ne ia me magoi atu a fakamalosiga e maua mai i tala konā i lō te fai fua pelā me se mea fakafiafia ki a tatou; e akoako mai ei ke iloa ne tatou te auala e fakaaoga ei ‵tou mafaufau, fakaasi atu ‵tou lagonaga mo ‵tou faifaiga. Ne fakaaoga faka‵lei ne Iesu a te auala tenei ke akoako atu. E pelā loa mo ana tala fakatusa ki te tuakoi Samalia, mo te tamaliki tagata fakamāumāu mea. (Mata. 13:34; Luka 10:29-37; 15:11-32) Kae e tiga te feitu tenā, e mafai foki o fakaaoga ne tino kolā ko oti ne fakapoisini olotou mafaufau ki mafaufauga o Satani a tala penā ke fakamasei ei tatou. Tela la, e ‵tau o paleni ‵lei tatou i te feitu tenei. E mafai o fakafiafia kae akoako ne ata vitio mo polokalame i te TV a tatou e aunoa mo te fakamasei mai ki ‵tou mafaufauga. Kae e ‵tau eiloa mo tatou o fakaeteete. Kafai ko filifili a fakafiafiaga, e ‵tau o ‵sili ifo tatou penei, ‘E mata, e akoako mai ne te ata vitio io me ko te polokalame tenei i te TV me e ‵lei fua ke talia ne tatou a manakoga o te foitino?’ (Kala. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Ne a mea e ‵tau o fai ne koe māfai e iloa ne koe me e fakamalosi aka ne te vaegā polokalame tenā a mafaufauga fakasatani? Ke ‵kalo kea‵tea mai i ei e pelā loa māfai e kalo kea‵tea koe mai se masaki ‵pisi!

8. E mafai pefea ne mātua o fesoasoani ki olotou tama‵liki ke puipui olotou loto?

⁸ Mātua, e maua ne koutou se tiute fakapito ke puipui otou tama‵liki mai taumafaiga a Satani ke fakamasei ne ia olotou loto. E mautinoa eiloa me e mafai ne koutou o fai so se mea ke puipui otou tama‵liki mai masaki. E tausi ne koutou otou fale ke ‵ma, kae ‵pei kea‵tea so se mea telā e mafai o fakamāfua ne ia te ma‵saki o otou tama‵liki. I te auala foki tenā, e ‵tau o puipui ne koutou a otou tama‵liki mai ata vitio, polokalame i TV,  tafaoga i vitio, mo fakatuatusi kolā e aofia i ei a mafaufauga o Satani ke mafai o fakamasei ei latou. Ne tuku atu ne Ieova ki a koutou a te pulega ke mafai o tausi atu ki te ola ‵lei o otou tama‵liki i te feitu faka-te-agaga. (Faata. 1:8; Efe. 6:1, 4) Tela la, sa ma‵taku ke fakatoka ne koutou a tulafono i te fale kolā e fakavae ki te Tusi Tapu. Fakailoa ki otou tama‵liki a ata kolā e mafai o onoono ki ei mo ata kolā e se mafai o onoono latou ki ei, kae fesoasoani ki a latou ke malamalama i te pogai e fai ei ne koutou se fakaikuga penā. (Mata. 5:37) Kafai ko ga‵solo latou o ma‵tua, fakamasani ke iloa ne latou o fakavasega te mea ‵lei mo te mea masei e ‵tusa mo tulaga o Ieova. (Epe. 5:14) Kae masaua, ka tauloto ne otou tama‵liki a mea e uke mai otou pati kae sili atu i ei otou faifaiga.—Teu. 6:6, 7; Loma 2:21.

9. Se a te mafaufauga e tasi telā ne fakamalosi aka ne Satani, kae kaia e fakamataku ei?

⁹ E taumafai foki a Satani o fakamasei ‵tou loto ke fai ei ke tali‵tonu tatou ki te poto o te tagata i lō mafaufauga o Ieova. (Kolose 2:8) Mafaufau ki te mafaufauga telā ne fakamalosi aka ne Satani—me i te fai ke maumea se tino ko te ‵toe fakamoemoega tāua i te olaga. A latou kolā e mafau‵fau penei e mafai o fakalotolotolua me ka mau‵mea latou io me ikai. E ‵pau eiloa te fakamataku o auala konei. Kaia? Me e mafai eiloa o ‵saga malosi atu latou o ‵sala a tupe e uke, ko sē fakatāua ei ne latou a olotou ola ‵lei, fesokotakiga i te kāiga penā foki mo te Atua, ona ko te kausaki atu ki olotou fakamoemoega. (1 Timo. 6:10) E loto fakafetai eiloa tatou me e fesoasoani mai ‵tou Tamana faka-te-lagi poto ke maua ne tatou se kilokiloga paleni e uiga loa ki tupe.—Fai. 7:12; Luka 12:15.

10-11. (a) Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke puipui ei tatou? (e) Ne a galuega a leoleo i aso mua, kae i te auala fea e fai ei ‵tou loto lagona e pelā me se leoleo?

¹⁰ Kafai e ma‵nako tatou ke manumalo i te puipuiga o ‵tou loto, e ‵tau o lavea faka‵lei ne tatou a mea fakama‵taku kae gasue‵sue fakavave o puipui tatou mai i ei. A te pati “puipui” telā ne ‵fuli i te Faataoto 4:23, e fakamasaua mai ki a tatou e uiga ki te galuega telā ne fai ne se leoleo. I aso o te Tupu ko Solomona, ne ‵tu atu eiloa a leoleo i ‵pui o te fakai o puipui kae fakailoa atu ki tino māfai ko lavea ne latou te fili ko pili atu. E fesoasoani mai te ata fakatusa tenā ke malamalama tatou i mea e ‵tau o fai ne tatou ke taofi aka ei a Satani mai te fakapoisini ne ia ‵tou mafaufauga.

¹¹ I aso mua, ne ga‵lue fakatasi eiloa a leoleo mo tino tausi mataloa. (2 Samu. 18:24-26) Mai te ga‵lue fakatasi, ne fesoasoani atu latou ke puipui te fakai mai te fakamautinoa aka me i mataloa o te fakai e ‵pono māfai ko pili atu se fili. (Nee. 7:1-3) E mafai ne ‵tou loto lagona * kolā ne akoako faka‵lei ki te Tusi Tapu o fai pelā me ko ‵tou leoleo kae fakailoa mai a taumafaiga a Satani ke fakamasei ‵tou loto—i nisi tugapati, māfai e taumafai a ia o faka‵se ‵tou mafaufauga, lagonaga, kilokiloga io me ko manakoga. Kafai e fakailoa mai ne ‵tou loto lagona se mea fakamataku, e ‵tau mo tatou o faka‵logo kae ‵pono te mataloa i se auala fakatusa.

12-13. Ne a mea e mafai o tofotofogina ke fai ne tatou, kae e ‵tau o ‵saga atu pefea tatou ki ei?

¹² Mafaufau ki se fakaakoakoga e uiga ki te auala e mafai ei ne tatou o puipui tatou ke mo a e fakamalosigina ne mafaufauga o Satani. Ne akoako mai ne Ieova tatou me e se “‵tau o sae mai i a [tatou] se pati e uiga ki amioga fakatauavaga sē ‵tau mo so se vaega o amioga lai‵lai.” (Efe. 5:3) Kae ne a mea ka fai ne tatou māfai e sau‵tala a ‵tou taugasoa mo tino e ga‵lue tasi mo tatou ki mataupu e uiga ki amioga fakatauavaga sē ‵tau? E iloa  ne tatou me e ‵tau o “‵teke tatou ki amioga sē amioatua mo manakoga faka-te-lalolagi.” (Tito 2:12) A te leoleo, telā ko ‵tou loto lagona, e mafai o fakailoa mai ne ia ki a tatou se mea fakamataku. (Loma 2:15) Kae e mata, ka faka‵logo tatou ki ei? E mafai o tofotofogina tatou ke faka‵logo ki ‵tou taugasoa io me ke onoono atu ki ata kolā e onoono latou ki ei. Kae tenei te taimi ke ‵pono ne tatou a mataloa o te fakai, i se auala fakatusa, mai te ‵fuli ne tatou te sau‵talaga io me olo kea‵tea mai i a latou.

¹³ E manakogina te loto toa ke ‵teke atu a fakamalosiga ma‵sei mai ‵tou taugasoa ke mafau‵fau io me ke fai a amioga ma‵sei. E mautinoa i a tatou me e matea ne Ieova a taumafaiga e fai ne tatou, kae ka tuku mai ne ia te malosi mo te poto e manakogina ke ‵teke atu a mafaufauga fakasatani. (2 Nofo. 16:9; Isa. 40:29; Iako. 1:5) Kae e mafai pefea o tumau tatou i te faiga o ‵tou tusaga i te puipuiga o ‵tou loto?

14-15. (a) Se a te mea e ‵tau o ‵tala atu ‵tou loto ki ei, kae e mafai pefea o fai ne tatou te mea tenā? (e) E fesoasoani mai pefea ki a tatou a te Faataoto 4:20-22 ke maua ne tatou a mea aoga mai ‵tou faitauga ki te Tusi Tapu? (Ke onoono foki ki te pokisi “ Te Auala ke Mafaufau ‵Loto.”)

¹⁴ Ke puipui ‵tou loto, e se ‵tau fua o ‵teke atu tatou ki fakamalosiga ma‵sei, kae e ‵tau foki o talia ne tatou a fakamalosiga ‵lei. Toe mafaufau aka la ki te tala fakatusa e uiga ki se fakai telā e isi ne ana ‵pui. Ne ‵pono ne te tausi mataloa a mataloa o te fakai ke mo a e ulu mai te fili ki loto, kae i nisi taimi, e ‵tala ne ia a mataloa ke mafai o aumai ki loto i te fakai a mea‵kai mo nisi mea aka. Kafai ne seki ‵tala aka loa a mataloa, ka fia‵kai eiloa a tino o te fakai. I se auala tai ‵pau, e ‵tau o ‵tala ‵tou loto ke talia a mafaufauga o te Atua ke fakamalosi aka ei tatou i aso takitasi.

¹⁵ E aofia i te Tusi Tapu a mafaufauga o Ieova, tela la, i aso takitasi e fai‵tau tatou ki ei, e talia ne tatou a mafaufauga o Ieova ke fakamalosi aka ei te auala e mafau‵fau ei tatou, ‵tou lagonaga mo ‵tou faifaiga. E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai ‵tou faitauga ki te Tusi Tapu? E tāua te ‵talo. E fai mai se tuagane Kelisiano, penei: “A koi tuai o faitau taku Tusi Tapu, e ‵talo atu au ki a Ieova, akai atu ke fesoasoani mai ke ‘lavea faka‵lei ne au a mea fakaofoofogia’ i tena Muna.” (Sala. 119:18) E ‵tau foki o mafaufau ‵loto tatou ki mea e faitau ne tatou. Kafai e ‵talo tatou, fai‵tau kae mafaufau ‵loto, ka ‵goto eiloa te Muna a te Atua ki “[‵tou] ‵kano loto,” kae ka fia‵fia malosi tatou ki mafaufauga o Ieova.—Faitau te Faataoto 4:20-22; Sala. 119:97.

16. Ne maua pefea ne te tokoukega a mea aoga mai te onoono atu ki te polokalame ko te Leo Fakasalalau o te JW?

¹⁶ A te suā auala e talia ei ne tatou a mafaufauga o te Atua ke fakamalosi ei tatou, ko te onoono atu ki te Leo Fakasalalau o te JW^®. E fai mai se tauavaga, penei: “E fai eiloa a polokalame i masina takitasi e pelā me se tali ki mā ‵talo! Ne fakamalosi ei māua māfai ko maua ne māua lagonaga fanoa‵noa io me sē sologa. Kae e fakalogo‵logo faeloa māua ki pese o te Leo Fakasalalau o te JW^® i te mā fale. E fakatagi ne māua i taimi kuka, ‵teu, io me inu ei ma ipu ti.” E fesoasoani mai a polokalame konei ke puipui mā loto. E akoako mai ke mafau‵fau māua pelā mo Ieova kae ke ‵teke atu a mafaufauga o Satani.

17-18. (a) E pefea ‵tou lagonaga māfai e fakagalue aka a mea e tauloto ne tatou mai i a Ieova, e pelā mo mea ne fakaasi mai i te 1 Tupu 8:61? (e) Se a te mea e tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a te Tupu ko Hesekia? (i) E ‵tusa mo te ‵talo a Tavita i te Salamo 139:23, 24, se a te mea e mafai o ‵talo atu tatou ki ei?

¹⁷ I taimi takitasi e lavea ei ne tatou a mea aoga mai te faiga o te mea tonu, e gasolo aka faeloa te ma‵losi o ‵tou fakatuanaki. (Iako. 1:2, 3) E fia‵fia tatou me e fai ne tatou ke fiafia a Ieova ke taku ne ia tatou ko ana tama‵liki, kae ko ‵tou manakoga ke fakafiafia atu a ia ka gasolo aka eiloa o malosi. (Faata. 27:11) E fai  eiloa a tofotofotoga takitasi konā e pelā me se avanoaga ke fakaasi atu me e tavini atu tatou ki te ‵tou Tamana atafai mo te loto kātoa. (Sala. 119:113) Kae e fakamaoni atu ne tatou a te ‵tou a‵lofa ki a Ieova mo te loto kātoa telā ko oti ne fakaiku aka ke faka‵logo ki ana fakatonuga kae ke fai tena loto.—Faitau te 1 Tupu 8:61.

¹⁸ E mata, ka fai ne tatou a mea ‵se? Ao; a tatou e se ‵lei katoatoa. Kafai e ‵siga tatou, masaua te fakaakoakoga a te Tupu ko Hesekia. Ne fai ne ia a mea ‵se. Kae ne salamō kae tumau i te tavini atu ki a Ieova “mo te loto kātoa.” (Isa. 38:3-6; 2 Nofo. 29:1, 2; 32:25, 26) Tela la, ke na ‵teke atu ne tatou a fakaosoosoga a Satani ke fakapoisini ne ia tatou ki ana mafaufauga. Ke ‵talo atu ko te mea ke ati aka ne tatou se “loto fakalogo.” (1 Tupu 3:9; faitau te Salamo 139:23, 24.) E mafai o tumau tatou i te fakamaoni ki a Ieova, māfai fua e puipui ne tatou a ‵tou loto.