1-2. (a) Kaia e mafai ei o fakamoe‵moe tatou me ka fakatoka ne Iesu se auala faigofie ke fakamanatu ei tena mate? (e) Ne a uiga o Iesu ka sau‵tala nei tatou ki ei?

E MAFAI o fakamatala mai ne koe a mea e ‵tupu i te Fakamanatuga o te mate o Keliso telā e fai fakatasi i te tausaga? E mautinoa eiloa me e mafai o masaua ne te tokoukega a mea ne fai i te taimi o te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi. Kaia? Me i te ‵kaiga e faigofie fua. Kae ko te fakatasiga tenei e tāua ‵ki. Tela la, e mafai o ‵sili ifo tatou penei, ‘Kaia e faigofie i ei a te fakatokaga tenei?’

² Talu mai te galuega talai a Iesu i te lalolagi nei, ne lauiloa a ia i te akoako atu o muna‵tonu tāua i se auala faigofie, manino kae malamalama i ei. (Mata. 7:28, 29) I te auala foki tenā, ne fakatoka ne ia se ‵kaiga faigofie kae aoga foki ke fakamanatu * ei tena mate. Ke na sau‵tala faka‵lei nei tatou ki te ‵kaiga tenei o te Fakamanatuga mo nisi mea kolā ne faipati kae fai ne Iesu. Ka malamalama faka‵lei tatou i te auala ne fakaasi mai ei ne Iesu te loto maulalo, te loto toa mo te alofa, kae ka tauloto tatou ki te auala e mafai ei o fakaakoako faka‵lei atu tatou ki a ia.

3. E pelā mo te mea ne fakaasi mai i te Mataio 26:26-28, e pefea te faigofie o te ‵kaiga o te Fakamanatuga telā ne kamata ne Iesu, kae se a te mea e fakauiga ki ei a mea fakatusa konei e lua?

³ Ne kamata ne Iesu a te Fakamanatuga o tena mate fakatasi mo ana apositolo fakamaoni e toko 11. Ne fakaaoga ne ia a mea kolā ne ‵toe mai i te ‵kaiga o te Paseka ke fai ne ia te fakamanatuga faigofie tenei. (Faitau te Mataio 26:26-28.) Ne fakaaoga fua ne ia te falaoa sē faka‵fete mo te uaina kolā ne ‵toe mai. Ne fai atu  a Iesu ki ana apositolo me i mea tāua konei e fakauiga eiloa ki tena foitino ‵lei katoatoa mo tena toto, telā ko pili o ofo atu ne ia pelā me se taulaga mō latou. Kāti ne seki ‵poi a te kau apositolo i te auala faigofie ne fakatoka ei te ‵kaiga fou kae tāua tenei. Kaia?

4. E fesoasoani mai pefea te manatu telā ne tuku atu ne Iesu ki a Maleta ke malamalama tatou i te pogai ne fakafaigofie ei ne ia te ‵kaiga o te Fakamanatuga?

⁴ Mafaufau la ki te mea ne tupu i masina e lua mai mua atu, talu mai te tolu tausaga o te galuega talai a Iesu, i te taimi ne asi atu a ia ki te fale o ana taugasoa ‵pili—ko Lasalo, Maleta mo Malia. I te nofoga a Iesu i konā, ne kamata o akoako atu a ia. Ne nofo atu i konā a Maleta, kae ne fakalavelave malosi a ia i te fakatokaga o se ‵kaiga lasi mō tena mālō. I te laveaga ne ia te mea tenei, ne faka‵tonu aka ei ne Iesu mo te atafai a Maleta, mai te fesoasoani atu ke lavea ne tou fafine me sē manakogina ke fakatoka ne ia se ‵kaiga fakalasi‵lasi. (Luka 10:40-42) Fakamuli ifo, i se fia itula fua mai mua o mate a ia pelā me se taulaga, ne fakagalue ne Iesu ana pati fakatonutonu konā. Ne fakafaigofie ne ia te ‵kaiga o te Fakamanatuga. Se a te mea e fakaasi mai i ei e uiga ki a Iesu?

5. Se a te mea e fakaasi mai i te ‵kaiga faigofie tenei e uiga ki a Iesu, kae e fetaui ‵lei pefea a te mea tenei mo te Filipi 2:5-8?

⁵ Ne loto maulalo eiloa a Iesu i ana pati mo ana faifaiga. Tela la, e sē se mea fou me ne fakaasi atu ne ia te loto maulalo sili i tena toe po i te lalolagi nei. (Mata. 11:29) Ne iloa ne ia me ko pili o ofo atu ne ia te ‵toe taulaga sili i tala fakasolopito o tino kae ka fakatu aka ne Ieova a ia ke fai mo Tupu i te lagi. E se gata i ei, ne seki fakamuamua ne ia a ia eiloa mai te fakatonu atu ke fakatoka se ‵kaiga lasi ke fakamanatu ei tena mate. I lō te fai penā, ne fai atu a ia ki ana soko me e ‵tau o fakamanatu ne latou tena mate fakatasi i te tausaga e auala i se ‵kaiga faigofie. (Ioa. 13:15; 1 Koli. 11:23-25) E fakaasi mai i te ‵kaiga faigofie kae tāua tenei me i a Iesu e sē se tino fakamatamata. E mafai o fia‵fia tatou me i te loto maulalo se tasi o uiga tu ‵kese o te ‵tou Tupu faka-te-lagi.—Faitau te Filipi 2:5-8.

6. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te loto maulalo o Iesu māfai e fakafesagai mo mea faiga‵ta?

⁶ E mafai pefea o fakaakoako tatou ki te loto maulalo o Iesu? Mai te fakamuamua ne tatou a nisi tino i lō tatou. (Fili. 2:3, 4) Toe mafaufau aka la ki te ‵toe po o Iesu i te lalolagi nei. Ne iloa ne Iesu me ko pili o fakafesagai atu a ia ki se mate fakalogo‵mae; kae ui i ei, ne manavase malosi a ia ki ana apositolo fakamaoni, kolā ko pili o fanoa‵noa ona ko ia. Tela la, ne fakamāumāu ne ia te ‵toe po o ia ke fakatonutonu, fakamalosi kae fakatalitonu atu ki a latou. (Ioa. 14:25-31) Ne fakaasi atu ne Iesu mo te loto maulalo a tena manavase malosi ki te ‵lei o nisi tino i lō a ia. A te mea  tenā se fakaakoakoga ‵lei ne tuku mai ne ia mō tatou!

7. Ne fakaasi mai pefea ne Iesu te loto toa sili i te otiga ne kamata ne ia te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi?

⁷ I te otiga ne kamata ne Iesu a te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi, ne fakaasi atu ne ia te loto toa fakaofoofogia. I te auala fea? Ne talia ne Iesu te loto o tena Tamana mō ia, e tiga eiloa ne iloa ne tou tagata me i te faiga tenā ka tamate ei a ia e pelā me se tino ne muna masei. (Mata. 26:65, 66; Luka 22:41, 42) Ne fakatumau ne Iesu te fakamaoni ‵lei katoatoa ko te mea ke faka‵malu atu ki te igoa o Ieova, fakamaluga aka te pulega sili a te Atua, kae ‵tala te auala ki te ola se-gata-mai mō tino loto sala‵mo. I te taimi foki tenā, ne fakatoka ne Iesu ana soko mō te mea telā ko pili o fakafesagai mo latou.

8. (a) Ne a pati a Iesu ne fai ki ana apositolo fakamaoni? (e) I tausaga mai tua o tena mate, ne tau‵tali pefea ana soko i te fakaakoakoga o te loto toa o Iesu?

⁸ Ne fakaasi mai foki ne Iesu te loto toa mai te sē saga atu ki so se manavasega kae saga ‵tonu ki manakoga o ana apositolo fakamaoni. A te ‵kaiga faigofie, telā ne kamata ne ia mai tua o te fanoga kea‵tea o Iuta, se fakamasauaga ki a latou kolā ka fai mo ana soko fakaekegina e uiga ki te aoga o te toto maligi o Iesu pelā foki mo te aofia o latou i te feagaiga fou. (1 Koli. 10:16, 17) Ke fesoasoani atu ki a latou ke tumau i te fakamaoni kae ke maua te lotou taui i te lagi, ne fai atu eiloa ne Iesu ki ana soko a mea kolā e fakamoe‵moe ki ei lāua mo tena Tamana ke fai ne latou. (Ioa. 15:12-15) Ne fai atu foki a Iesu ki ana soko e uiga ki mea faiga‵ta ka oko atu ki a latou. Oti aka, fakamalosi atu ei ne ia latou ke tau‵tali ki tena fakaakoakoga ke “loto ‵toa!” (Ioa. 16:1-4a, 33) I tausaga e uke fakamuli ifo, ne tumau eiloa a soko o Iesu i te tau‵tali atu i te auala tenei mai te talia ne latou a mea faiga‵ta kae fakaasi atu te loto toa. E tiga eiloa e fai ne te mea tenei ke logo‵mae latou, ne fakatau fesoasoani eiloa latou i mea faiga‵ta kese‵kese ne fe‵paki mo latou.—Epe. 10:33, 34.

9. E mafai pefea o fakaakoako tatou ki a Iesu mai te fakaasi atu o te loto toa?

 ⁹ E penā foki i aso nei, e tau‵tali tatou i te fakaakoakoga a Iesu mai te fakaasi atu o te loto toa. E pelā me se fakaakoakoga, e manakogina te loto toa ke fesoasoani atu ki ‵tou taina kolā ne fakasauagina ona ko te lotou fakatuanaki. I nisi taimi, e ‵pei atu ‵tou taina ki falepuipui ona ko fakamasinoga sē ‵tonu. Kafai e ‵tupu a mea konā, e ‵tau o fai ne tatou a mea e mafai ne tatou o fai mō latou, e aofia i ei a te ‵pulu ne tatou a latou. (Fili. 1:14; Epe. 13:19) A te suā auala e fakaasi atu ne tatou te loto toa ko te tumau i te talai atu “mo te loto toa.” (Galu. 14:3) E pela mo Iesu, ko oti ne fakaiku aka ne tatou ke talai atu te fekau o te Malo, faitalia me e ‵teke kae fakasauagina tatou. Kae i nisi taimi, e mafai o sē lava te loto toa. Se a te mea e mafai ne tatou o fai?

10. I vaiaso mai mua o te Fakamanatuga, ne a mea e ‵tau o fai ne tatou, kae kaia?

¹⁰ E mafai o fakamalosi aka ‵tou loto ‵toa mai te mafau‵fau ki te fakamoemoega telā e mafai o maua ne tatou mai te taulaga togiola a Keliso. (Ioa. 3:16; Efe. 1:7) I vaiaso mai mua o te Fakamanatuga, e maua ne tatou se avanoaga fakapito ke ati aka ‵tou loto fakafetai mō te togiola. I te taimi tenā, ke tumau i te fai‵tau ki tusi fai‵tau mō te Fakamanatuga kae ‵talo kae mafaufau ‵loto ki mea ne ‵tupu mai mua o mate a Iesu. Kae kafai e maopoopo tatou mō te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi, ka malamalama faka‵lei tatou i te tāua o mea fakatusa o te Fakamanatuga mo te ‵tu ‵kese o te taulaga telā e sui ne mea fakatusa konā. Kafai e malamalama tatou i te mea ne fai ne Iesu mo Ieova mō tatou, mo te auala e aoga ei a te mea tenā ki a tatou mo ‵tou tino pele, ka gasolo aka eiloa o mautinoa ‵tou fakamoemoega mō aso mai mua, kae ka fakamalosigina ei tatou ke kufaki mo te loto ‵toa ke oko ki te gataga.—Epe. 12:3.

11-12. Ne a mea ko oti ne tauloto ne tatou?

¹¹ Tela la, ne tauloto ne tatou me i te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi se fakamasauaga e uiga ki te togiola tāua mo uiga tu ‵kese foki o Iesu e  pelā mo te loto maulalo mo te loto toa. Ko oko eiloa i te ‵tou loto fakafetai me e tumau eiloa i te fakaasi mai ne Iesu a uiga e pelā me ko te ‵tou Faitaulaga Sili faka-te-lagi, telā e fai ne ia mō tatou! (Epe. 7:24, 25) Ke fakaasi atu ‵tou loto fakafetai, e ‵tau o fakamaoni tatou o fakamanatu te mate o Iesu, e pelā mo te mea ne fakatonu mai ne ia. (Luka 22:19, 20) E fai ne tatou te mea tenei i te aso telā e fetaui tonu mo Nisani 14, te ‵toe po masina tāua o te tausaga.

¹² Ka tauloto ne tatou mai te fakatokaga faigofie o te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi a te suā uiga o Iesu telā ne fakamalosi ei a ia ke mate mō tatou. E pelā me se tagata telā ne ola i te lalolagi, ne lauiloa a Iesu i tena uiga tenei. Se a te uiga tenā?

13. E fakamatala mai pefea i te Ioane 15:9 mo te 1 Ioane 4:8-10 a te alofa telā ne fakaasi mai ne Ieova mo Iesu, kae ko oi e maua ne latou a mea aoga mai i ei?

¹³ Ne fakaata mai ne Iesu i se auala ‵lei katoatoa a te lasi o te alofa o Ieova mō tatou i mea katoa ne fai ne ia. (Faitau te Ioane 15:9; 1 Ioa. 4:8-10.) Mai mea katoa, ne loto fiafia a Iesu ke tuku mai tena ola mō tatou. Faitalia me ko tatou ne tino fakaekegina io me aofia i “nisi mamoe,” e maua ne tatou a mea aoga mai te alofa telā ne fakaasi mai ne Ieova mo tena Tama e auala i te taulaga tenā. (Ioa. 10:16; 1 Ioa. 2:2) Mafaufau foki ki mea fakatusa kolā e fakaaoga i te Fakamanatuga; e fakaasi mai i ei te alofa o Iesu mo tena saga tonu mai ki ana soko. I te auala fea?

14. I te auala fea ne fakaasi atu ei ne Iesu te alofa ki ana soko?

¹⁴ Ne fakaasi mai ne Iesu te alofa mō ana soko fakaekegina mai te fakatokaga ne ia o se ‵kaiga faigofie ke fakamanatu ne latou. I te gasologa o taimi, ne ‵tau o fakamanatu ne soko fakaekegina a te Fakamanatuga fakatasi i te tausaga, kae fai ne latou mai lalo i fakanofonofoga kese‵kese, e aofia i loto i falepuipui. (Faka. 2:10) E mata, ne mafai o faka‵logo latou ki a Iesu? Ao, ne faka‵logo eiloa latou!

15-16. Ne mafai pefea ne nisi tino o fakamanatu te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi mai lalo i tulaga faiga‵ta?

¹⁵ Ke oko mai ki aso nei, koi fai eiloa ne Kelisiano ‵tonu a taumafaiga e uke ke fakamanatu te mate o Iesu. Ne tau‵tali eiloa latou ki te auala e fai ei te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi e ‵tusa mo te mea e mafai ne latou o fai, i nisi taimi mai lalo i tulaga faiga‵ta. Onoono aka ki fakaakoakoga konei mai lalo. I te taimi ne nofo atu ei i te falepuipui i Saina, ne ‵tau o ‵sala ne te taina ko Harold King se auala ke fakamanatu ne ia te mate o Iesu. Ne fakatoka ne ia i se auala ‵funa a mea fakatusa o te Fakamanatuga, mai te fakaaoga a mea ne maua ne ia. Ne galue faka‵lei foki ne ia a te po o te masina mō te Fakamanatuga. I te okoga ki te taimi o te fakamanatuga, ne fai eiloa ne ia tokotasi i tena potu—a te fakamanatuga mai te usu pese, ‵talo, kae fai se lāuga faka-te-Tusi Tapu.

¹⁶ Tenei te suā fakaakoakoga. E isi se potukau o tuagane kolā ne ‵pei ki te falepuipui i te Taua i te Lua a te lalolagi, ne ‵tu atu olotou ola i se tulaga fakamataku me ne fakamanatu ne latou te ‵Kaiga a te Aliki i te Afiafi. Kae ona ko mea kolā ne fakaaoga i te fakatasiga e faigofie fua, ko mafai ei ne latou o maimoa ki te Fakamanatuga i se auala telā e se lavea ne tino. Ne lipoti mai latou: “Ne ‵tu fakapukupuku matou, kae fakatu ne matou se nofoga i te kogāloto mo se laugatu ‵kena mo mea fakatusa. Ne fakamaina ne matou te potu ki se moligako, me e mafai o ‵poa matou māfai e faka‵ka te moli iti . . . . Ne fakaasi fakafia atu ne matou a motou tautoga ki te Tamana ke fakaaoga a motou malosi katoa ke fakamaluga aka ei a Tena igoa tapu.” Ko oko eiloa i te tu ‵kese o te fakatuanaki ne fakaasi ne latou! Kae ko oko eiloa i te lasi o te alofa ne fakaasi ne Iesu, me ne fakafaigofie ne ia te auala ke mafai ei ne tatou o fakamanatu a te Fakamanatuga faitalia a tulaga faiga‵ta e fe‵paki mo tatou!

17. Ne a fesili e mafai o ‵sili ifo ne tatou ki a tatou eiloa?

 ¹⁷ Ona ko te pili mai o te Fakamanatuga, e ‵tau o ‵sili ifo ne tatou taki tokotasi a fesili konei: ‘E mafai pefea o fakaakoako malosi atu au ki a Iesu i te fakaasiga o te alofa? E mata, e fakamuamua ne au a manakoga o oku taina tapuaki i lō oku manakoga totino? E mata, e fakamoemoe au ke maua a mea e uke mai oku taina mo tuagane i lō a mea e mafai ne latou o tuku mai, io me iloa ‵lei ne au olotou tapula?’ Ke na fakaakoako faeloa tatou ki a Iesu kae fakaasi atu a “lagonaga fakataina.”—1 Pe. 3:8.

18-19. (a) Se a te mea e mafai o tali‵tonu tatou ki ei? (e) Se a te mea ka fakaiku aka ke fai ne koe?

¹⁸ A te fakatonuga ke fakamanatu a te Fakamanatuga o te mate o Keliso ko pili o gata atu. Kafai ko “vau” a Iesu i te taimi o te fakalavelave lasi, ka fakamaopoopo ne ia a te ‵toega o ana “tino filifilia” ki te lagi, kae ka se toe fakamanatu eiloa a te Fakamanatuga.—1 Koli. 11:26; Mata. 24:31.

¹⁹ Kafai ko se toe fakamanatu a te Fakamanatuga, e mafai eiloa o tali‵tonu tatou me ka masaua eiloa ne tino o Ieova a te ‵kaiga faigofie tenei e pelā me se fakailoga o te lasi o te loto maulalo, loto toa mo te alofa telā ne fakaasi mai eiloa ne se tagata. I te taimi tenā, a latou kolā ne ‵kau ki te ‵kaiga fakapito tenei ka fakailoa atu ne latou a te aoga o te ‵kaiga tenei ki tino kolā ka ola i te taimi tenā. Kae ke maua a mea aoga mai te ‵kaiga tenā i te taimi nei, e ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke fakaakoako atu ki te loto maulalo, loto toa mo te alofa o Iesu. Kafai e fai tatou penā, e mafai o loto tali‵tonu tatou me ka maua ne tatou a te ‵tou taui mai i a Ieova.—2 Pe. 1:10, 11.