1. Kaia ne faka‵pau ei ne Ieova a ia ki se mātua koi faū tena pepe?

“E A, E mafai ne se fafine o puli i a ia tena tamaliki koi faū?” Tenā te fesili ne fai atu ne Ieova i aso o te pelofeta ko Isaia. “Faitalia me e mafai o puli i fāfine konei, kae e se mafai eiloa o puli koe i a au,” ko pati a te Atua ki ana tino. (Isa. 49:15) E se masani o faka‵pau ne ia a ia ki se mātua. Kae ne fai a ia penā i te taimi tenei. Ne fakaaoga ne Ieova a te alofa i te va o te mātua mo te tamaliki ke fakaasi mai ei te lasi o tena alofa ki ana tavini. E malamalama a te tokoukega o mātua i te uiga o pati a te tuagane ko Jasmin, “Kafai e faū ne koe tau tama, ko ati aka ne koulua se va ‵pili ‵ki telā ka tumau i te olaga kātoa.”

2. E pefea a lagonaga o Ieova māfai ko tapeapea kea‵tea mai i a ia se tokotasi o ana tamaliki?

² E iloa ne Ieova māfai ko taofi aka ne se tokotasi o ana tamaliki a tena ‵kau fakatasi mo te fakapotopotoga Kelisiano mo te kau atu ki te galuega talai. Mafaufau la ki te logo‵mae e oko ki a ia ma kilo atu ki te fia afe o ana tavini ko kamata o ‵mate faka-te-agaga * i tausaga katoa.

3. Se a te mea e manako ki ei a Ieova?

³ E tokouke a taina mo tuagane pele kolā ne ‵mate faka-te-agaga e toe ‵foki mai ki te fakapotopotoga, kae talia ne tatou a latou mo te fiafia lasi! E manako a Ieova ke toe ‵foki mai latou, kae tenā foki te mea e ma‵nako tatou ki ei. (1 Pe. 2:25) E mafai pefea o fesoasoani tatou ki a latou? Koi tuai o tali ne tatou te fesili tenā, se mea ‵lei ke maina tatou i pogai ko se ‵kau mai ei a nisi tino ki fakatasiga mo te galuega talai.

4. Ne pokotia pefea a nisi tino i olotou galuega ‵togi?

⁴ Nisi tino ko fakatāua malosi ne latou olotou galuega ‵togi. “Ko tō uke oku taimi mo toku malosi e fakamāumāu ki taku galuega ‵togi,” ko pati a Hung, * se taina e nofo i Asia. “Ne fai ifo au mo te valea ki a au eiloa me kafai ko ‵lei toku olaga i mea tau tupe, ko mafai ei o tavini faka‵lei atu au ki a Ieova. Tenā ne galue ei au i itula e uke. Ne kamata o galo au i fakatasiga e uke kae fakamuli loa ne seki toe ‵kau fakatasi eiloa au mo te fakapotopotoga. E foliga mai me ne fakagaligali aka te lalolagi ke futifuti malie ne ia a tino kea‵tea mai te Atua.”

5. Ne pokotia pefea se tuagane i fakalavelave e uke e fepaki mo ia?

⁵ E uke a fakalavelave o nisi taina mo tuagane. A Anne mai Peletania e tokolima ana tama‵liki. “E tokotasi taku tamaliki ne fanau mai e masaki,” ko te fakamatalaga a Anne. “Fakamuli ifo, ne fakatea taku tama fafine e tokotasi kae masaki taku suā tama tagata ki tena mafaufau. Ne mafatia malosi au kae seki toe fano au ki fakatasiga mo te galuega talai. E seki leva kae mate au i te feitu faka-te-agaga.” E a‵lofa malosi tatou ki a Anne mo tena kāiga pelā foki mo nisi tino kolā e fe‵paki mo tulaga faiga‵ta penā!

6. E mafai pefea o tapeapea kea‵tea se tino mai tino o Ieova ona ko te sē fakagalue ne ia a pati i te Kolose 3:13?

⁶ Faitau te Kolose 3:13. E tokouke a tavini a Ieova ne logo‵mae ona ko mea ne fai atu ne se taina talitonu. Ne iloa ne te apositolo ko Paulo me i nisi taimi e mafai o “isi se pogai e fameo ei se tino” ki se taina io me se tuagane. Kāti e isi ne faifaiga sē ‵tonu ne fai mai ki a tatou. Kafai e se fakaeteete tatou, e mafai o kaitāua tatou. A te kaitaua e mafai o takitaki malie ne ia se tino ke tapeapea kea‵tea mai tino o Ieova. Mafaufau ki te tala o Pablo, se taina i Amelika ki Saute. E isi ne ‵losiga ‵se ne fai ki a ia, kae ne tapale kea‵tea ei ana tauliaga i te fakapotopotoga. Ne saga atu pefea a ia ki ei? “Au ne kaitaua,” ko pati a Pablo, “kae ne kamata malie au o tapeapea kea‵tea mai te fakapotopotoga.”

7. E mafai pefea o pokotia se tino ona ko te sē ‵lei o tena loto lagona?

⁷ Io me i te loto lagona telā e se ‵lei e mafai o fakalogo‵mae atu ki se tino telā ne ofa ne ia se tulafono a te Atua i aso mua, kae mafaufau ifo me ko se aoga ki a ia te alofa o te Atua. Faitalia me ko salamō ‵tonu a ia kae ko oti foki ne fakamagalo, e mafai o mafaufau ifo a ia me ko se ‵tau o fai a ia mo fai se tokotasi o tino o te Atua. Konā loa lagonaga ne maua ne te taina ko Francisco. “Ne polopoloki ‵mafa au i te faiga ne au a amioga fakatauavaga sē ‵tau,” ko ana pati. “E tiga loa ne kau sāle au ki fakatasiga i te kamataga, ne loto mafatia au kae mafaufau ifo me ko se ‵tau o toe kau au ki tino o Ieova. Ne masei ‵ki toku loto lagona, kae ne talitonu au me e seki fakamagalo au ne Ieova. Fakamuli ifo, ne seki toe kau atu au ki te fakapotopotoga.” Ne a ou lagonaga ki taina mo tuagane kolā e fe‵paki mo tulaga konei ne sau‵tala tatou ki ei? E mata, e loto malamalama koe i a latou? Kae sili atu i ei, ne a lagonaga o Ieova ki a latou?

8. E mata, e mafai o puli i a Ieova a tino kolā ne tavini muamua atu ki a ia? Fakamatala mai.

⁸ E se mafai o puli i a Ieova a tino kolā ne tavini muamua atu ki a ia kae ko taofi aka te lotou ‵kau mo ana tino i se taimi toetoe; e se puli foki i a ia a galuega ne fai ne latou i tena taviniga. (Epe. 6:10) Ne fakamau ne te pelofeta ko Isaia se tala fakatusa gali e fakaasi mai ei te alofa o Ieova ki ana tino. Ne tusi mai a Isaia, “E pelā me se tausi mamoe ka tausi ne ia ana lafu mamoe. Ka fakamaopoopo mai ne ia a mamoe ki tena lima, kae ka sau  aka ne ia latou i ana fatafata.” (Isa. 40:11) E pefea a lagonaga o te Tausi Mamoe Sili māfai ko takasēsē kea‵tea se mamoe e tasi a ia mai te lafu? Ne fakaasi mai ne Iesu a lagonaga o Ieova i tena fesili ki ana soko: “Se a te otou faka‵tau? Kafai se tagata e 100 ana mamoe kae takasēsē atu kea‵tea se mamoe e tasi, e a, ka se tiaki ne ia ana mamoe e 99 i luga i mauga kae fano o ‵sala te mamoe e tasi telā ko takasēsē kea‵tea? Kae kafai ko maua ne ia, e fai ‵tonu atu au ki a koutou, e sili atu tena fiafia ki te mamoe tenā i lō mamoe e 99 kolā ne seki takasē‵se kea‵tea.”—Mata. 18:12, 13.

9. Ne a faifaiga a tausi mamoe ‵lei i taimi o te Tusi Tapu e fai ki olotou mamoe? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

⁹ Kaia e ‵lei ei ke fakatusa ne tatou a Ieova ki se tausi mamoe? Me i te tausi mamoe ‵lei i aso o te Tusi Tapu e atafai malosi ki ana mamoe. E pelā mo Tavita, ne taua atu a ia ki se leona mo se pea ke puipui a tena lafu. (1 Samu. 17:34, 35) A te tausi mamoe ‵lei ka iloa fakavave ne ia māfai e galo sena mamoe e tasi. (Ioa. 10:3, 14) Ka tiaki ne se vaegā tausi mamoe penā a mamoe e 99 i loto i se sai io me ke tausi ne nisi tausi mamoe kae fano o ‵sala te mamoe ne galo. Ne fakaaoga ne Iesu te tala fakatusa tenā ke akoako mai ei ki a tatou se munatonu tāua: “Toku Tamana i te lagi, e se manako ke mate se tokotasi o tino fatauva konei.”—Mata. 18:14.

10. E ‵tusa mo te Esekielu 34:11-16, se a te mea ne tauto mai a Ieova me ka fai ne ia ki ana mamoe ne ‵galo?

¹⁰ E alofa a Ieova ki a tatou taki tokotasi, e aofia ei a “tino fatauva” kolā ne takasēsē kea‵tea mai tena lafu. Ne tauto mai a te Atua e auala i te pelofeta ko Esekielu me ka salasala a ia ki ana mamoe ne ‵galo kae fesoasoani atu ki a latou ke toe ma‵losi latou i te feitu faka-te-agaga. Kae ne fai mai ne ia a mea kolā ka fai ne ia ke faka‵sao ei latou, ko mea kolā e fai ne so se tausi mamoe Isalaelu māfai ko galo se mamoe. (Faitau te Esekielu 34:11-16.) Muamua la, ka ‵sala te tausi mamoe ki te mamoe, se mea telā e manakogina ei a taimi mo taumafaiga e uke. Kafai ko maua ne ia te mamoe ne galo, ko aumai ei ne te tausi mamoe  ki te lafu. E se gata i ei, kafai ko pakia io me fiakai se mamoe, ka fesoasoani atu eiloa mo te alofa a te tausi mamoe ki te manu vāivāi tenā, o fusi ana pakiaga, ko sau ei ne ia, kae fagai foki. A toeaina, kolā ko tausi mamoe o “te lafu mamoe a te Atua,” e ‵tau o fai foki ne latou a mea konei ke fesoasoani atu ki se tino telā ko takasēsē kea‵tea mo te fakapotopotoga. (1 Pe. 5:2, 3) E salasala a toeaina ki a latou, fesoasoani ki a latou ke ‵foki mai ki te lafu, kae fakaasi atu te alofa mai te fesoasoani atu ki a latou i te feitu faka-te-agaga. *

11. Se a te mea ne malamalama i ei se tausi mamoe ‵lei?

¹¹ E malamalama a te tausi mamoe ‵lei me e mafai o galo se mamoe. Kae kafai ko takasēsē kea‵tea se mamoe mai te lafu, e se fai fakamasei ne te tausi mamoe a ia. Mafaufau ki te fakaakoakoga ne fakaasi mai ne te Atua i te taimi ne fesoasoani atu a ia ki nisi tavini a ia kolā ne takasēsē kea‵tea mai i a Ieova mō se taimi.

12. Ne pefea a faifaiga a Ieova ki a Iona?

¹² Ne tele kea‵tea te pelofeta ko Iona mai te galuega ne ‵tofi atu ke fai ne ia. Kae ko Ieova ne seki ‵fiu vave i a Iona. E pelā me se tausi mamoe ‵lei, ne fakasao ne Ieova a ia kae fesoasoani atu ki a ia ke maua te malosi ke fakaoti tena galuega. (Iona 2:7; 3:1, 2) Fakamuli ifo, ne fakaaoga ne te Atua a te lakau ko te kikaiona ke fakamalamalama atu ki a Iona a te tāua o ola o tino taki tokotasi. (Iona 4:10, 11) Se a te akoakoga? E se ‵tau o ‵fiu vave a toeaina i tino kolā ko ‵mate faka-te-agaga. Kae e ‵tau mo latou o taumafai ke malamalama i te pogai ko takasēsē kea‵tea ei se mamoe mai te lafu. Kae kafai ko foki mai te mamoe tenā ki a Ieova, e tumau loa a toeaina i te fakaasi atu o te alofa tonu ki a ia.

13. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te auala ne saga atu ei a Ieova ki te tino ne tusi ne ia te Salamo 73?

¹³ Ne loto vāivāi a te tino ne tusi ne ia te Salamo 73 i te laveaga ne ia a te manuia o tino amio ma‵sei. Ne fakafesili aka ne ia me e mata a te faiga o te loto o te Atua se mea aoga eiloa. (Sala. 73:12, 13, 16) Ne saga atu pefea a Ieova ki ei? Ne seki taku fakamasei ne ia te  tagata tenā. Kae ne talia ne te Atua ke fakamau ana pati ki loto i te Tusi Tapu. Fakamuli ifo, ne iloa aka ne te faisalamo me i te ‵toe mea tāua ko te mauaga o se fesokotakiga ‵lei mo Ieova, kae ka fai i ei ke aoga te olaga. (Sala. 73:23, 24, 26, 28) Se a te akoakoga? E se ‵tau mo toeaina o fakamasino fakavave aka ne latou a tino kolā ko fakalotolotolua ki te aoga o te tavini atu ki a Ieova. I lō te fakamasei atu latou, e ‵tau mo toeaina o taumafai ke malamalama i te pogai e fai‵pati kae fai ei a tino konā penā. Tenā ko fatoa mafai ei o iloa ne toeaina a fakamalosiga mai te Tusi Tapu kolā e manakogina ke fakaaoga.

14. Kaia ne manako ei a Elia ki se fesoasoani, kae ne fesoasoani atu pefea a Ieova ki a ia?

¹⁴ Ne tele kea‵tea te pelofeta ko Elia mai i te tupu fafine ko Iesepela. (1 Tupu 19:1-3) Ne mafaufau ifo a ia me ko seai ne nisi pelofeta a Ieova, kae ko seai foki se aoga o tena galuega. Ne loto mafatia malosi a Elia kae manako ko ia ke na mate. (1 Tupu 19:4, 10) I lō te fakamasei atu ki a Elia, ne fakatalitonu atu a Ieova me ka fakatasi atu a Ia ki a ia, kae ke talitonu a ia ki te malosi o te Atua, kae koi uke ‵ki a galuega e ‵tau o fai ne ia. Ne fakalogologo faka‵lei eiloa a Ieova mo te atafai ki mea e manavase ki ei a Elia kae tuku atu ki a ia se galuega fou. (1 Tupu 19:11-16, 18) Se a te akoakoga? E ‵tau mo tatou katoa, maise ko toeaina, o fai faka‵lei ne latou a mamoe a Ieova. Faitalia me kaitaua se tino io me mafaufau ifo me e seai se aoga o te alofa fakamagalo o Ieova ki a ia, e fakalogo‵logo eiloa a toeaina ki a ia i te taimi e fakaasi mai ei ne ia a mea katoa i tena loto. Tenā ko taumafai ei latou o fakatalitonu atu ki te mamoe ne galo me e fakatāua ne Ieova a ia.

15. E ‵tusa mo te Ioane 6:39, ne a lagonaga o Iesu ki mamoe a tena Tamana?

¹⁵ Ne a lagonaga e manako a Ieova ke maua ne tatou ki ana mamoe kolā ko ‵galo? Ne tuku mai ne Iesu se fakaakoakoga mō tatou. Ne iloa ne ia me tāua ‵ki a mamoe a Ieova i te kilokiloga a te Atua, tenā ne fai ne Iesu te ‵toe mea e mafai o fai ke fesoasoani atu ki “mamoe o te fenua o Isalaelu kolā ko ‵galo” ke toe ‵foki ki a Ieova. (Mata. 15:24; Luka 19:9, 10) E pelā me se tausi mamoe ‵lei, ne fai foki ne Iesu te ‵toe mea e mafai ke seai loa se mamoe a Ieova e galo atu.—Faitau te Ioane 6:39.

16-17. E ‵tau o pefea a lagonaga o toeaina e uiga ki te fesoasoani atu ki a latou kolā ko takasēsē kea‵tea? (Onoono ki te pokisi “ Lagonaga e Mafai o Maua ne se Mamoe Telā ko Galo.”)

¹⁶ Ne fakamalosi atu te apositolo ko Paulo ki toeaina o te fakapotopotoga i Efeso ke tau‵tali i te fakaakoakoga a Iesu. “E ‵tau mo koutou o fesoasoani atu ki a latou kolā e vāi‵vai, kae e ‵tau o masaua ne koutou a pati a te Aliki ko Iesu, kolā ne fai mai ‘E sili atu te fiafia o te tino telā e tuku atu ana mea i lō te maua ne ia.’” (Galu. 20:17, 35) E manino ‵lei, me panaki eiloa mo toeaina a te tiute tāua tenei i aso nei. “Kafai e mafaufau au ki te alofa o Ieova ki ana mamoe kolā ko ‵galo, e fakamalosi mai ei ki a au ke fai so se mea ke fesoasoani atu ki a latou,” ko te fakamatalaga a Salvador, se toeaina i Sepania. “E pelā me se tausi mamoe faka-te-agaga, e talitonu au me manako a Ieova ke alofa foki au ki a latou.”

¹⁷ A latou kolā ne faipati ki ei te mataupu tenei me ne tapeapea kea‵tea, ne maua ne latou te fesoasoani ke toe ‵foki mai ki a Ieova. I te taimi nei, e tokouke foki a tino kolā ne takasēsē kea‵tea e ma‵nako foki ke fai penā. Ka fakamatala mai i te suā mataupu a mea e tai uke atu e mafai o fai ne tatou ke fesoasoani ki a latou ke ‵foki ki a Ieova.