1, 2. (a) E ‵kese pefea a faifaiga a Ieova ki tino mo faifaiga a tino pule? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

A TINO pule e masani faeloa o “fai pelā me ne aliki ki luga” i nisi tino, kae pule mālō atu foki ki a latou. (Mata. 20:25; Fai. 8:9) E ‵kese ‵ki eiloa latou mo Ieova! E tiga eiloa a ia ko te Atua Malosi Katoatoa, kae ko ia te ‵toe tino atafai eiloa ki luga i tino sē ‵lei katoatoa. A ia e loto alofa kae loto malamalama. E saga tonu mai a ia ki ‵tou lagonaga mo ‵tou manakoga. Ona ko te mea e “masaua ne ia i a tatou ne ‵pefu,” e se mafai o fakamolemole mai a ia ke fai ne tatou a mea e uke atu i lō a mea kolā e mafai ne tatou o fai.—Sala. 103:13, 14.

² E maua i te Tusi Tapu a fakaakoakoga e uke e uiga ki te auala atafai o Ieova i ana faifaiga ki ana tavini. Ke onoono nei tatou ki auala e tolu. Muamua la, ko te auala atafai ne fesoasoani atu ei te Atua ki te talavou ko Samuelu ke fakaoko atu ne ia se fekau o fakamasinoga ki te Faitaulaga Pule ko Eli; te lua, ko te uiga kufaki o Ieova ke faka‵lei aka a lagonaga sē fiafia o Mose ke tavini atu e pelā me se takitaki o te kau Isalaelu; kae ko te tolu, ko te auala atafai o te Atua ke ‵taki te kau Isalaelu ki tua mo Aikupito. I te taimi e mafaufau ‵loto ei tatou ki fakaakoakoga konei, fai ke iloa ne tatou me se a te akoakoga e maua ne tatou mai i ei e uiga ki a Ieova penā foki mo akoakoga e mafai o fakagalue aka ne tatou.

3. Se a te mea fakaofoofogia ne tupu ki te talavou ko Samuelu i se po e tasi, kae se a te fesili e mafai o ‵sili ifo ne tatou e uiga ki te mea tenei? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

³ Ne kamata eiloa a Samuelu o ‘tavini atu ki a Ieova’ i te faleie tapu i te taimi koi foliki ‵ki ei a ia. (1 Samu. 3:1) I te po e tasi ne moe ei a ia, kae ne tupu se mea fakaofoofogia. * (Faitau te 1 Samuelu 3:2-10.) Ne lagona ne ia se tino e kalaga atu ki tena igoa. Ne mafaufau a ia me ko te leo o te Faitaulaga Sili ko Eli telā ko matua ‵ki, telā ne tele atu ei a ia ki tou tagata kae fai atu: “Tenei au, me i a koe ne kalaga mai ki a au.” Ne fai atu a Eli i a ia seki kalaga ki ei. I te taimi ne toe tupu i ei te mea tenā fakalua taimi mai tua ifo, ne fatoā iloa aka ei ne Eli me ko te Atua ne kalaga atu ki a Samuelu. Telā ne fai atu tou tagata ki a Samuelu e uiga ki te auala ke tali atu, kae ne fakalogo eiloa a Samuelu ki ei. Kaia ne seki fakasae mai ei a Ieova ki a Samuelu i te taimi muamua e auala i sena agelu? E se taku mai a te mea tenā i te Tusi Tapu, kae e fakaasi mai i mea konei ne ‵tupu me ne fai ne Ieova a mea i te auala tenā ona ko tena atafai ki lagonaga o Samuelu. I te auala fea?

4, 5. (a) Ne saga atu pefea a Samuelu ki te galuega ne tuku atu ne te Atua ki a ia, kae ne a mea ne ‵tupu i te suā aso? (e) Se a te mea e akoako mai i te tala tenei e uiga ki a Ieova?

⁴ Faitau te 1 Samuelu 3:11-18. Ne fakatonu atu a te Tulafono a Ieova ki tama‵liki ke āva ki tino ma‵tua, maise loa se takitaki. (Eso. 22:28; Levi. 19:32) E mata, e mafai o fakaataata ne koe a Samuelu e fanatu ki a Eli i te taeao kae fai atu mo te loto toa ki tou tagata a te fekau o te fakamasinoga fakamataku a te Atua? Ailoga loa! E tonu, e fai mai te tala me i a Samuelu ne “mataku ma fakailoa atu ki a Eli a te fakaasiga.” E ui i ei, ne fakaasi manino atu ne te Atua ki a Eli me i a Ia ne kalaga atu ki a Samuelu. Tela la, ne gasuesue a Eli o fai atu ki a Samuelu ke faipati atu. “Sa ‵funa ne koe mai i a au,” ne fakatonu atu a Eli. Ne fakalogo eiloa a Samuelu o fai atu “a mea katoa.”

⁵ Ne seki poi eiloa a Eli i te fekau telā ne fai atu ki a Samuelu. E ‵pau eiloa mo te mea ne fai ne te “tagata o te Atua” telā ne seki taku mai, telā ne faipati muamua atu ki te faitaulaga sili. (1 Samu. 2:27-36) Ne fakaasi mai i te tala tenei ne aofia i ei a Samuelu mo Eli a te auala e atafai kae poto i ei a Ieova.

6. Ne a akoakoga e mafai o tauloto ne tatou mai te auala ne fesoasoani atu ei te Atua ki te talavou foliki ko Samuelu?

⁶ E mata, a koe se talavou foliki? Kafai e penā loa, e fakaasi mai i te tala o te talavou foliki ko Samuelu me i a Ieova e malamalama i mea faiga‵ta e fepaki mo koe penā foki ou lagonaga. Kāti koe e mā kae faigata o talai atu te fekau o te Malo ki tino ma‵tua io me fai ke tu ‵kese mai nisi tamaliki kolā e kautama mo koe. Ke talitonu me i a Ieova e manako o fesoasoani atu ki a koe. Tela la, ke ‵ligi atu ki tua a mea i tou loto ki a ia e auala i ‵talo. (Sala. 62:8) Mafaufau ki fakaakoakoga i te Tusi Tapu e uiga ki talavou fo‵liki e pelā mo Samuelu. Kae sau‵tala mo taina Kelisiano talavou io me ma‵tua—kolā e mafai o manumalo i tofotofoga e pelā mo mea e fepaki mo koe. E tonu, e mafai o fai atu ne latou ki a koe e uiga ki te taimi ne fesoasoani atu ei a Ieova ki a latou, kāti i auala kolā ne seki fakamoe‵moe latou ki ei.

7, 8. Ne fakaasi atu pefea ne Ieova te lasi o tena atafai ki a Mose?

⁷ I te taimi ko 80 ei tausaga o Mose, ne tuku atu ne Ieova ki tou tagata se tōfiga telā ne fai ei ke mataku tou tagata. Ne ‵tau mo Mose o faka‵sao mai a tino Isalaelu mai te ‵nofo pologa i Aikupito. (Eso. 3:10) Mai te tavini atu e pelā me se tausi mamoe i Mitiana mō se 40 tausaga, ne mautinoa eiloa me ne polepole ‵ki eiloa tou tagata ke maua te  tōfiga tenei. “Ko oi au ke fano au ki te Falao o aumai a tino Isalaelu ki tua mo Aikupito?” ko ana muna. Ne fakatalitonu atu te Atua ki a Mose: “Ka fakatasi atu eiloa au ki a koe.” (Eso. 3:11, 12) Ne tauto atu foki a ia, penei: A toeaina o Isalaelu ka “faka‵logo eiloa latou ki tou leo.” Kae ne toe tali atu a Mose: “Kae kafai e . . . se faka‵logo?” (Eso. 3:18; 4:1) E foliga mai me ne fai atu a Mose me i a Ieova e mafai o ‵se! Kae ne tumau eiloa a Ieova i te kufaki. A te ‵tonuga loa, e uke atu a mea ne fai ne ia. Ne tuku atu ne ia ki a Mose a te malosi ke mafai o fai a vavega. Ao, ko Mose te tino muamua i te Tusi Tapu ne maua ne ia te malosi tenā.—Eso. 4:2-9, 21.

⁸ Ne taumafai eiloa a Mose o fai sena fakamasakoga, mai te fai atu i a ia e se iloa o faipati. I tena tali, ne fai atu te Atua: “Ka fakatasi atu eiloa au ki a koe i te taimi e faipati ei koe, kae ka akoako atu ne au ki a koe a pati e ‵tau o fai ne koe.” E mata, ne manumalo a Mose i te mataku i te fakaotiga? E mautinoa eiloa me ne seki manumalo, me ne fakamolemole atu a ia mo te loto maulalo ki te Atua ke aumai se isi tino. I te taimi tenā, ne kamata o kaitaua a Ieova. Kae ne uiga faigofie a ia. I lō te fai penā, ne fakaasi atu ne ia te atafai ki lagonaga o Mose, mai te ‵tofi aka ne ia a Alona ke fai mo tukumuna a Mose.—Eso. 4:10-16.

9. Ne fesoasoani atu pefea a te kufaki mo te uiga atafai o Ieova ki a Mose i tena tōfiga?

⁹ Se a te mea e akoako mai i te tala tenei e uiga ki a Ieova? E pelā me ko te Atua Malosi Katoatoa, ne mafai fua o fakamatakutaku ne ia a Mose ke fakalogo fakavave atu ki a ia. I lō te fai penā, ne kufaki kae atafai a Ieova, mai te taumafai ke fakatalitonu atu ki tena tavini agamalu kae loto maulalo. E mata, ne aoga a te auala atafai tenei? Ao ne aoga eiloa! Ne fai eiloa a Mose mo takitaki tu ‵kese telā ne taumafai o fakafesagai atu ki tino i se auala agamalu kae atafai telā ne fakaasi atu ne Ieova ki a ia.—Nume. 12:3.

10. Kafai e fakaakoako atu tatou ki te uiga atafai o Ieova, e maua pefea ne tatou a mea aoga mai i ei?

¹⁰ Akoakoga kolā e mafai o fakagalue aka ne tatou: E mata, a koe se tagata avaga, se mātua io me se toeaina i te fakapotopotoga? Kafai e penā loa, e isi sou malosi pule ki luga i nisi tino. Kae ko oko eiloa i te tāua ke  fakaakoako koe ki a Ieova mai te uiga atafai, loto alofa, kae kufaki i au faifaiga ki nisi tino mai lalo i tau tausiga! (Kolose 3:19-21; 1 Pe. 5:1-3) Kafai e taumafai koe o fakaakoako atu ki a Ieova mo te Mose Sili ko Iesu Keliso, ka uiga faigofie eiloa koe kae fai pelā me se fakamalosiga ki nisi tino. (Mata. 11:28, 29) Ka fai foki koe e pelā me se fakaakoakoga ‵lei ke tau‵tali i ei.—Epe. 13:7.

11, 12. I te taimi ne ‵taki ei ne Ieova te kau Isalaelu ki tua mo Aikupito, ne puipui pefea ne ia latou?

¹¹ I te taimi ne tiakina ei ne tino Isalaelu a Aikupito i te 1513 T.L.M., kāti e silia atu mo te tolu miliona a te lotou aofaki. E nofo ki se tolu io me se fa o kautama, e aofia i ei a tama‵liki, tino ma‵tua, kae mautinoa eiloa me isi ne tino i ei e fakamasaki‵saki kae sē katoatoa ‵lei. Ke ‵taki atu a se vaitino lasi penā ki tua mo Aikupito, e mautinoa eiloa me e manakogina i ei se Takitaki telā e loto malamalama kae atafai. Kae ne fai eiloa a Ieova penā e auala i a Mose. Tela la, ne maua katoa ne tino Isalaelu se puipuiga i te taimi ne tiakina ei ne latou te fenua telā ne seki iloa aka eiloa ne latou.—Sala. 78:52, 53.

¹² I te auala fea ne puipui faka‵lei ei ne Ieova ana tino? Muamua la, ne ‵taki ne ia latou ki tua mo Aikupito e pelā me se “potukau.” (Eso. 13:18) Ona ko te lotou fakatoka faka‵lei, ne mafai o lavea ‵lei ne latou me ne fakatoka ne Ieova te mea tenā. E se gata i ei, ne fakaasi atu foki ne Ieova a tena fakatasi atu ki a latou e auala i “se kaumana i te ao” mo te “mainaga o te afi” i te po. (Sala. 78:14) Kāti e mafai o fai atu a Ieova, penei: “Sa ma‵taku. Au e fakatasi atu o takitaki kae puipui koutou.” E tonu, ne manakogina eiloa ne latou se vaegā fakatalitonuga penā!

13, 14. (a) Ne a faifaiga atafai ne fakaasi atu ne Ieova ki tino Isalaelu i te Tai Kula? (e) Ne fakaasi atu pefea ne Ieova tena malosi i luga i te kau Aikupito?

¹³ Faitau te Esoto 14:19-22. Fakaataata me nofo atu koe i konā, kae sikomia koe ne te kautau a te Falao mo te Tai Kula. Kae oti aka ko gasue mai te Atua. A te fakaputugā kaumana telā e tu i ou mua ko kamata o gasue, o ‵pono te kau Aikupito kae tuku atu latou i te pouliga. Kae ne ‵fonu eiloa te koga lasi e nofo ei koe i te mainaga! Oti aka, lavea ei ne koe a Mose e fakaloa atu tena lima ki te tai, mea loa ko vaelua te tai. Kae ne sa‵sale atu eiloa koe mo tou kāiga, mo au manu fagai i loto i te takelepapa o te tai fakatasi mo te ‵toega o tino. E se leva, kae lavea ne koe se mea tai fai fakaa‵tea. A te takelepapa o te tai e sē pelapelā io me poloka; e malō kae tai makeke eiloa, kae faigofie ke sa‵sale i ei. Ona ko te mea tenā, ko mafai foki ne te tino telā e sasale malielie o oko faka‵lei atu ki te suā feitu.

¹⁴ Faitau te Esoto 14:23, 26-30. I te taimi tenā, ne ‵tele fakavave atu a te Falao fakamatamata kae valea ki te takelepapa o te tai mo te kaitaua. I konā foki loa, ne sisi aka ei ne Mose tena lima ki te tai. I te taimi tenei, ne kamata o toe foki te tai ki te kogāloto. Ne fai eiloa te tai e pelā me se galu lasi kolā e fe‵paki ki loto, kae ne seki ai eiloa ne tino mai te kautau a te Falao ne ‵sao i te taimi tenā!—Eso. 15:8-10.

15. Se a te mea e akoako mai i te tala tenei e uiga ki a Ieova?

¹⁵ E lavea ne tatou mai te tala tenei me i a Ieova ko te Atua o te fakatoka faka‵lei—se uiga telā e fesoasoani mai ki a tatou ke maua se tokagamalie mo se puipuiga. (1 Koli. 14:33) E fakaasi mai foki ne Ieova a ia eiloa e pelā me se tausi mamoe alofa telā e atafai ki ana tino i auala ‵lei. E fakapelepele ne ia latou, kae puipui latou mai olotou fili. Ko oko eiloa i te fakamalosi loto o muna‵tonu konei i te taimi e fakafesagai atu ei tatou ki te gataga o te olaga tenei!—Faata. 1:33.

16. E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai te ‵toe mafau‵fau ki te auala ne faka‵sao ei ne Ieova a tino Isalaelu?

¹⁶ Ke oko foki loa ki aso nei, e atafai eiloa  a Ieova ki ana tino e pelā me se potukau—i te feitu faka-te-agaga mo te feitu faka-te-foitino. Ka tumau eiloa a ia i te fai penā i te taimi o te fakalavelave lasi telā ko pili fua o oko mai. (Faka. 7:9, 10) Tela la, faitalia me se tamaliki io me se tino matua, e katoatoa ‵lei io me ikai, ka se ‵poi eiloa a tino o te Atua io me ma‵taku i te taimi o te fakalavelave lasi. * A te ‵tonuga loa, ka ‵kese eiloa a mea e fai ne latou! Ka masaua eiloa ne latou a pati konei a Iesu Keliso: “‵Tu faka‵lei kae ‵kilo ki luga me ko pili mai te taimi ka faka‵sao ei koutou.” (Luka 21:28) Ka fakatumau ne latou a te loto talitonu tenā i te taimi foki o te osomaiga a Koka—ko atufenua ‵kau fakatasi kolā ka sili atu te lotou ma‵losi i lō taimi o te Falao. (Eseki. 38:2, 14-16) Kaia ka tumau ei te loto tali‵tonu o tino o te Atua? E iloa ne latou me i a Ieova e se mafai o mafuli. Ka fakaasi mai foki ne ia a ia eiloa e pelā me se Tino Faka‵sao tino telā e loto alofa kae atafai.—Isa. 26:3, 20.

17. (a) E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai tala i te Tusi Tapu e uiga ki te auala e atafai mai a Ieova ki ana tino? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁷ A fakaakoakoga i te mataupu tenei ne nāi mea fua mai te ukega kolā e fakamatala mai i ei a te auala atafai kae alofa o Ieova, penā foki mo te auala e faka‵sao ei ne ia ana tino. I te taimi e mafaufau ‵loto ei koe ki tala konā, ke masaua a fakamatalaga kolā e fakaasi mai foki i ei a uiga sē lavea o Ieova. A te faiga penā ka fakamalosi aka i ei a uiga ‵gali konā i ‵tou mafaufau mo loto, kae fakamalosi aka ei ‵tou a‵lofa ki te Atua kae fakatuanaki ki a ia. Ka onoono tatou i te suā mataupu ki auala e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki a Ieova i te fakaasiatuga o te uiga atafai ki nisi tino. Ka fakasino tonu atu eiloa ki kāiga, te fakapotopotoga Kelisiano mo te galuega talai.