1, 2. (a) Kaia e mafai o maua ne tatou te loto malosi mai fakaakoakoga a Noa, Tanielu mo Iopu? (e) Ne a fakanofonofoga o Esekielu i te taimi ne tusi ei ne ia a pati kolā ne fakamau i te Esekielu 14:14?

E MATA, e fakafesagai atu koe ki mea faiga‵ta, e pelā mo masaki, fakalavelave i mea tau tupe, io me ko fakasauaga? E mata, e faigata i nisi taimi ke fakatumau tou fiafia i te taviniga ki a Ieova? Kafai e penā loa, ke maua te loto malosi mai fakaakoakoga a Noa, Tanielu mo Iopu. A latou ne tino sē ‵lei katoatoa, kae ne uke atu a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo latou, e aofia i ei a nisi mea kolā ne fakama‵taku ki olotou ola. E ui i ei, ne tumau eiloa te lotou fakamaoni, mai te fai mo fakaakoakoga o te fakatuanaki mo te faka‵logo i mua o te Atua.—Faitau te Esekielu 14:12-14.

² Ne tusi ne Esekielu a pati o te ‵tou tusi siki fakavae i Papelonia kāti i te 612 T.L.M. * (Eseki. 1:1; 8:1) Ko pili atu ki te fakaseaiga o aposetate  Ielusalema telā ne ‵valo mai me ka tupu i te 607 T.L.M. Ne nāi tino fua ne fakaasi mai ne latou a uiga o Noa, Tanielu mo Iopu kae ne fakamailogagina latou mō te faka‵saoga. (Eseki. 9:1-5) E aofia i nāi tino konā ko Ielemia, Paluka, Epetimeleka, mo tino Lekapa.

3. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ E penā foki i aso nei, ko tino kolā kolā e seai ne pona o latou i a Ieova—tino e pelā mo Noa, Tanielu mo Iopu—ka fakamailogagina mō te faka‵saoga māfai ko oko mai te gataga o te olaga masei tenei. (Faka. 7:9, 14) Tela la, ke na sau‵tala nei tatou ki te pogai ne fakaaoga ei ne Ieova a tāgata konā e pelā me ne fakaakoakoga o te amiotonu. I te taimi e sau‵tala ei tatou ki tino taki tokotasi konā, ka ‵saga atu loa tatou ki (1) mea faiga‵ta ne fe‵paki mo latou taki tokotasi mo te (2) auala e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki te lotou fakatuanaki mo te faka‵logo.

4, 5. Ne a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Noa, kae kaia ne tāua ‵ki eiloa a te kufaki?

⁴ Mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Noa. I taimi o te tupuna tagata o Noa ko Enoka, ne fai ne tino a amioga sē amioatua. Ne fai ne latou a “faifaiga matagā” ki a Ieova. (Iuta 14, 15) Ne gasolo aka ki luga a amioga fakasaua. A te ‵tonuga loa, i aso o Noa, “a te lalolagi . . . ne ‵fonu i amioga fakasaua.” Ne ‵fuli eiloa a agelu ma‵sei ke ‵liu tino, puke a fāfine mo fai olotou vaga, kae faka‵fua mai ne latou ne tama‵liki fai fakaa‵tea. (Kene. 6:2-4, 11, 12) Kae ne tu ‵kese eiloa a Noa. “Kae ko Ieova ne fiafia eiloa ki a Noa. . . . Ne fakamaoni faeloa a ia i tafa o tino kolā ne ola fakatasi mo ia. Ne sa‵sale fakatasi eiloa a Noa mo te Atua tonu.”—Kene. 6:8, 9.

⁵ Mafaufau la ki pati e uiga ki te tagata amiotonu tenā. Te pogai, me i a Noa ne seki sa‵sale fakatasi mo te Atua i te lalolagi masei tenā mai mua o te Lolo mō se 70 io me se 80 tausaga—tausaga o te olaga o te tokoukega o tino i aso nei. Ne ola a ia i te lalolagi tenā mō tausaga toeitiiti ko kātoa te 600! (Kene. 7:11) Kae e se penei mo tatou i aso nei, ne seki ai se fakapotopotoga o taina tali‵tonu i ona aso—e penā foki ana taina mo tuagane ‵tonu—ke mafai o fesoasoani atu ki a ia i te feitu faka-te-agaga. *

6. I auala fea ne fakaasi atu ei ne Noa te lasi o tena loto malosi?

⁶ Ne seki lotomalie a Noa ke maua fua ne ia se olaga gali. Ne fai foki a ia e pelā me se “tino talai o te amiotonu,” telā ne fakaasi atu ne ia ki tino a tena fakatuanaki ki a Ieova. (2 Pe. 2:5) “E auala i tena fakatuanaki ne taku fakamasei ne ia te lalolagi,” ne tusi mai te apositolo ko Paulo. (Epe. 11:7) Tela la, e tonu eiloa me ne fakafesagai atu a Noa mo fakatauemuga mo ‵tekemaiga, kāti penā foki mo fakamatakutakuga fakasaua. Kae ko ia la ne seki “mataku ki tāgata.” (Faata. 29:25) I lō te fai penā, ne maua ne ia te loto malosi telā e tuku atu ne Ieova ki ana tavini fakamaoni.

7. I te taimi ne faite ei te vaka, ne a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Noa?

⁷ Mai tua o te sa‵salega fakatasi o Noa mo te Atua mō tausaga e silia atu mo te lima selau, ne fakatonu atu a Ieova ke faite ne ia se vaka ke faka‵sao ei a ola o tino mo manu. (Kene. 5:32; 6:14) Ne foliga mai me ne faigata ‵ki eiloa te galuega tenā—kāti e se mai te kilokiloga e uiga ki te faitega! Ne iloa ‵lei ne Noa me ka uke ‵ki eiloa a fakatauemuga mo ‵tekemaiga mai tino. E ui i ei, ne fakalogo eiloa a ia fakatasi mo te fakatuanaki. “Ne fai eiloa ne ia a mea katoa.”—Kene. 6:22.

8. I auala fea ne talitonu ei a Noa i a Ieova ko te Tino telā e tuku mai ne ia a mea faka-te-foitino?

⁸ A te suā mea faigata ne fepaki mo Noa ko te tausiga o tena kāiga i te feitu faka-te-foitino. Mai mua o te Lolo, ne ‵tau mo tino o ga‵lue malosi ke maua a mea‵kai mai te laukele, kae tenā eiloa te mea ne fai ne Noa. (Kene. 5:28, 29) E se gata i ei,  ne fakamuamua ne ia tena olaga e se ki mea faka-te-foitino, kae ki te Atua. Ke oko foki ki te taimi ne faite ne ia te vaka, kāti i se leva e 40 ki te 50 tausaga, ne saga tonu atu eiloa a Noa ki tena feitu faka-te-agaga. Kae ne tumau eiloa a ia i te fai penā mō se 350 tausaga mai tua ifo o te Lolo. (Kene. 9:28) Mafaga o fakaakoakoga gali e uiga ki o te fakatuanaki mo te fakalogo!

9, 10. (a) E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Noa? (e) E pefea te kilokiloga a te Atua ki a latou katoa kolā e ‵piki ‵mau ki ana tulafono amio‵tonu?

⁹ Te auala e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Noa. E fai tatou penā mai te ‵piki ‵mau ki te amiotonu o te Atua, mai te sē fai mo fai ne vaega o te lalolagi a Satani, kae ke fakamumau faeloa a manakoga o te Malo. (Mata. 6:33; Ioa. 15:19) Ke fakamautinoa aka me e se talia ne tatou te lalolagi mai te auala e ola ei tatou. E tonu, ke oko foki ki aso nei, ne iku atu foki te ‵tou ‵mautakitaki ki tulafono a te Atua e uiga ki te avaga mo faifaiga fakatauavaga sē ‵tau ki tulaga sē ‵lei i nisi fenua. (Faitau te Malaki 3:17, 18.) Kae e pelā mo Noa, e ma‵taku tatou ki a Ieova kae se ko tāgata. E iloa ne tatou me ko ia fua tokotasi e tuku mai ne ia te ola se gata mai.—Luka 12:4, 5.

¹⁰ Kae e a tatou taki tokotasi? E mata, ka tumau tatou i te ‘sa‵sale mo te Atua,’ faitalia me e fakatauemu kae fakaitaita mai a nisi tino ki a koe io me tofotofo aka ne fakalavelave i mea tau tupe a tou fakatuanaki ki te Tino telā e tausi ne ia koe? Kafai e fakaakoako koe ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Noa, ko mafai ei o talitonu koe me ka tausi eiloa koe ne Ieova.—Fili. 4:6, 7.

11. Ne a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Tanielu mo ana taugasoa e tokotolu i Papelonia? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹¹ Mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Tanielu. Ne ola a Tanielu e pelā me se pagota i Papelonia, se fakai ne ‵fonu i te ifo ki tupua mo mea faivailakau. E se gata i ei, ne ‵kilo fatauva atu a te kau Papelonia ki tino Iutaia, kae fakatauemu latou fakatasi mo te lotou Atua, ko Ieova. (Sala. 137:1, 3) Ne ‵tau eiloa o logo‵mae te mea tenei ki tino Iutaia fakamaoni e pelā mo Tanielu! E se gata i ei, ne lauiloa foki a ia mo ana taugasoa e tokotolu—ko Hanania, Misaeli mo Asalia—me ne fakamasani latou ke ga‵lue mō te tupu. Ne fakatoka foki se fakasologa o mea‵kai e ‵kai ei latou. E tonu, ne fai a mea‵kai mo meainu e pelā me mataupu ‵mafa me ne seki manako a Tanielu ke “fakalailai ne ia a ia eiloa ki mea‵kai ‵gali a te tupu.”—Tani. 1:5-8, 14-17.

12. Ne a uiga ‵lei ne fakaasi mai ne Tanielu, kae kaia e tu ‵kese i ei a te mea tenei?

¹² A te poto mo te malamalama o Tanielu ne fai pelā me se tofotofoga i se auala sē lavea, telā ne takitaki atu ei ki te mauaga ne ia o se tauliaga fakapito. (Tani. 1:19, 20) Kae i lō te uiga faigata kae saua, ne tumau eiloa a ia i te loto maulalo kae agamalu, kae tuku atu ne ia a tavaega ki a Ieova. (Tani. 2:30) A te ‵tonuga loa, ne taku ne Ieova a Tanielu i te folikiga e pelā me se tino tāua kae se fakaakoakoga foki o te amiotonu, fakatasi mo Noa mo Iopu. E mata, ne galo atu te loto talitonu o te Atua ki a Tanielu? Ikai eiloa! Ne tumau eiloa te fakamaoni mo te fakalogo o Tanielu ke oko eiloa ki te fakaotiga o tena olaga. E tonu, kāti ko 90 tupu ana tausaga i te taimi ne fai atu ei te agelu a te Atua ki a ia, penei: “Tanielu, te tagata tāua ‵ki.”—Tani. 10:11.

13. I te auala fea ne mafai ei o fai a Tanielu e pelā me se fakamanuiaga ki tino Iutaia?

¹³ Ona ko te taliaga a te Atua, ne fai ei a Tanielu mo ofisa maluga mai lalo i te pulega a Papelonia mo Metai mo Pelesia. (Tani. 1:21; 6:1, 2) Kāti ne gasuesue eiloa a Ieova i te auala tenei ko te mea ke fai a Tanielu mo fakamanuiaga ki tino o tena fenua, e pelā foki mo te mea ne fai ne ia ki a Iosefa i Aikupito mo Eseta mo Moletekai i Pelesia. * (Tani. 2:48) Mafaufau aka la ki te  fakamafanafana loto ki pagota Iutaia, e aofia i ei a Esekielu, ke lavea ne latou te lima o Ieova e galue i te auala tenei!

14, 15. (a) I auala fea e tai ‵pau ei ‵tou fakanofonofoga mo Tanielu? (e) Ne a mea e mafai ne mātua i aso nei o tauloto mai mātua o Tanielu?

¹⁴ Te auala e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Tanielu. I aso nei, e ola tatou e pelā me ne tino fakaa‵tea, i se lalolagi telā ko oti ne fakamaseigina i mea tau amioga mo te feitu faka-te-agaga ne Papelonia te Sili, te emupaea o lotu ‵se katoa i te lalolagi, “se koga e ‵nofo i ei a temoni.” (Faka. 18:2) Kae e tu ‵kese eiloa tatou kae fakatauemugina foki ne tino. (Male. 13:13) Tela la, e pelā mo Tanielu, ke na fakapili‵pili atu tatou ki a Ieova te ‵tou Atua. Kafai e tali‵tonu tatou ki a ia i te loto maulalo mo te fakalogo, ka tāua eiloa tatou i tena kilokiloga.—Haka. 2:7.

¹⁵ E mafai ne mātua o tau‵tali atu i te fakaakoakoga a mātua o Tanielu. I te auala fea? Faitalia te uke o amioga ma‵sei i Iuta i te taimi koi foliki i ei a Tanielu, ne puti aka eiloa te tamaliki tenei ke alofa ki te Atua. A te mea tenei e seki tupu fakafuasei. Se fakaasiga o te ‵lei o te akoakoga a mātua. (Faata. 22:6) E fakaasi mai foki loa i te uiga o te igoa o Tanielu “A Toku Famasino ko te Atua,” me i ana mātua ne tino e ma‵taku ki te Atua. (Tani. 1:6, fml.) Tela la, mātua, sa ‵fiu vave i otou tama‵liki, kae akoako latou mo te kufaki. (Efe. 6:4) Ke ‵talo fakatasi foki mo latou kae penā foki mō latou. Kafai e taumafai koe o faka‵goto a te munatonu mai te Tusi Tapu ki olotou loto, ko ‵sala atu eiloa koe ki fakamanuiaga e uke mai i a Ieova.—Sala. 37:5.

16, 17. Ne a mea faiga‵ta kese‵kese ne fe‵paki mo Iopu?

¹⁶ Mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Iopu. E tai ‵kese eiloa te tala o Iopu. Mai mua o ana fakalavelave, “ne sili atu ei a ia i tino katoa i Saegala.” (Iopu 1:3) A ia ne maumea, lauiloa, kae āva ki ei a tino. (Iopu 29:7-16) Kae faitalia a mea katoa konei, ne seki ati aka ne ia se kilokiloga fia maluga io me mafaufau me sē manakogina ne ia a te Atua. A te ‵tonuga loa, ne taku ne Ieova a ia ko “taku tavini,” kae toe fai atu: “A ia se tagata fai mea tonu kae fakamaoni, e mataku ki te Atua kae ‵kalo kea‵tea mai mea ma‵sei.”—Iopu 1:8.

¹⁷ I se vaitaimi toetoe, ne mafuli katoatoa ei te olaga o Iopu. Ne iku atu eiloa a ia ki te tulaga mativa kae puapuaga. E iloa ne tatou te pogai, ko Satani te tino gutu fatufatu telā ne losi ‵se atu me i a Iopu e tapuaki atu fua ki te Atua ona ko ana manakoga kaima‵nako. (Faitau te Iopu 1:9, 10.) Ne seki fakatafa kea‵tea ne Ieova te ‵losiga masei tenā, telā ne taketi tonu atu eiloa ki a ia! I lō te fai penā, ne tuku atu ne ia te avanoaga ki a Iopu ke  fakatalitonu atu tena loto fakamaoni, kae fakaasi atu me i tena tapuakiga ne fakavae mai se loto ‵ma kae sē kaimanako.

18. (a) Se a te mea e gali ki a koe e uiga ki te fakamaoni o Iopu? (e) Se a te mea e fakaasi mai e uiga ki a Ieova mai Ana faifaiga ki a Iopu?

¹⁸ Ne fakatoka ne Satani se palani i se auala poto, e auala i osoatuga matagā ki luga i a Iopu, kae fai ei ke mafaufau a Iopu me ko te Atua e ‵tau o ‵losi atu ki ei. (Iopu 1:13-21) Kae ne oko atu foki a te tokotolu tino fakamafanafana fakaloi‵loi kae fai atu olotou pati sē ‵lei ki a Iopu me ko tuku atu ne te Atua te fakasalaga telā e ‵tau o maua ne ia! (Iopu 2:11; 22:1, 5-10) Kae ne fakatumau eiloa ne Iopu a tena fakamaoni. Ao, ne faipati sē ‵lei a ia i nisi taimi, kae ne malamalama a Ieova i te logo‵mae telā ne oko ki a Iopu. (Iopu 6:1-3) Ne lavea ne te Atua se tagata loto mafatia telā ne seki fulitua atu ki a ia, faitalia eiloa me ne fakamasiasi valevale a ia ne Satani e auala i pati mo losiga ‵loi ne fai ki a ia. I te otiga o fakalavelave, ne tapolo ne Ieova a fakamanuiaga a Iopu pelā mo te taimi muamua, kae tuku atu foki ki a ia se 140 tausaga o tena olaga. (Iako. 5:11) Talu mai te taimi tenā, ne tumau eiloa tou tagata i te tapuaki katoatoa atu ki a Ieova. E mafai pefea o tali‵tonu tatou ki ei? Ko leva eiloa ne mate a Iopu i se fia selau tausaga ko ‵teka i te taimi ne tusi ei ne Esekielu a pati konei i te ‵tou tusi siki fakavae.

19, 20. (a) E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Iopu? (e) I ‵tou faifaiga ki nisi tino, e mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te atafai o te Atua?

¹⁹ Te auala e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki te fakatuanaki mo te fakalogo o Iopu. Faitalia ‵tou fakanofonofoga, ke na tumau faeloa i te fakamuamua ne tatou a Ieova i ‵tou olaga, mai te tali‵tonu katoatoa ki a ia kae faka‵logo ki ei mo te loto kātoa. E tonu, e uke ‵ki a pogai ke fai tatou penā i lō a Iopu! Mafaufau la: Ko iloa ne tatou a mea e uke atu e uiga ki a Satani mo ana auala faitogafiti. (2 Koli. 2:11) Fakafetai tatou ki te tusi o Iopu, me ko iloa ne tatou te pogai e talia ei ne te Atua a logo‵maega. E malama‵lama tatou me i te Malo o te Atua se malo i te lalolagi telā ko i lima o Keliso Iesu. (Tani. 7:13, 14) Kae ko iloa ne tatou me ko pili o aumai ne te Malo tenei a te fakaseaiga tumau ki logo‵maega katoa.

²⁰ E faka‵mafa mai i te tala o Iopu a te tāua ke fakaasi atu ne tatou te atafai ki taina Kelisiano kolā e fa‵ki i mea faiga‵ta. E pelā mo Iopu, kāti e mafai o fai‵pati sē ‵lei a nisi tino i nisi taimi. (Fai. 7:7) Kae i lō te fakamasino io me ‵losi atu ki a latou, ke fakaasi atu ne tatou te malamalama mo te atafai. I te auala tenei, ko fakaakoako atu tatou ki te ‵tou Tamana alofa kae alofa fakamagalo, ko Ieova.—Sala. 103:8.

21. E fakaata mai pefea i pati i te 1 Petelu 5:10 a mea ne ‵tupu i olaga o Noa, Tanielu mo Iopu?

²¹ E tiga eiloa ne ola a Noa, Tanielu mo Iopu i taimi mo fakanofonofoga kese‵kese, ne kufaki eiloa ne latou a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo latou. E fakamasaua mai ne tala o latou a pati a te apositolo ko Paulo, telā ne tusi mai penei: “Kae kafai ko oti ne logo‵mae koutou i se taimi toetoe, a te Atua o te alofa tauanoa, . . . ka fakakatoatoa ne ia otou akoakoga. Ka faka‵mautakitaki ne ia koutou, ka fakamalosi ne ia koutou, ka tuku ne ia koutou i luga i se fakavae telā e ‵mautakitaki.”—1 Pe. 5:10.

22. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

²² E auala i pati fakamalosi loto a Petelu, e fakaasi mai eiloa ne Ieova tena loto talitonu me i ana tavini ka ‵mautakitaki kae ma‵losi. E aoga eiloa a pati konei ki tino o te Atua i aso nei. E ma‵nako a tatou katoa ke fakamalosigina ne Ieova kae ke tu ‵mautakitaki i te ‵tou tapuakiga. Tela la, ke na fakaakoako ki te fakatuanaki mo te faka‵logo o Noa, Tanielu mo Iopu! E pelā mo te mea ka lavea ne tatou i te suā mataupu, a te kī ki te lotou fakamaoni ko te iloa ‵lei ne latou a Ieova. A te ‵tonuga loa, a latou ne “malamalama i mea katoa” he required of them. (Faata. 28:5) E mafai foki o fai tatou penā.