E MATA, a koe e manako ki se tauliaga i te fakapotopotoga kae e se mafai o maua ne koe nei? Kāti se tiute telā ne fai sāle ne te suā tino. Io me kāti se tōfiga io me se tauliaga telā ne fai ne koe i aso mua. Kae e fai ne te tulaga matua, fakamasakisaki, tulaga faiga‵ta i mea tau tupe, io me ko tiute i te kāiga, ke mu‵tana au mea e mafai o fai i te taimi nei. Io me ko fakama‵fuliga i te fakapotopotoga, kāti ko taofi aka koe mai se tōfiga telā ne ‵tofi muamua koe ki ei. Faitalia me se a te pogai, e mafai eiloa o mafaufau koe me e se fai ne koe a mea katoa kolā e mafai ne koe o fai i te taviniga ki te Atua. I vaegā tulaga penā, e masani eiloa o loto mafatia koe i nisi taimi. Kae ui i ei, se a te mea e mafai o fesoasoani atu ke mo a koe e loto vāivāi, kaitaua io me ita fakamoemoe? E mafai pefea o fakatumau ne koe a tou fiafia?

E mafai o tauloto ne tatou se akoakoga e uiga ki te fakatumauga o te fiafia mai te mafaufau ki te fakaakoakoga a Ioane te Papatiso. Ne maua ne Ioane a tauliaga tu ‵kese, kae e mautinoa eiloa me ne seki fakamoemoe a Ioane ki te mea ka tupu ki a ia i tena olaga. Kāti ne seki mafaufau a ia me ka fakamāumāu ne ia te ukega o taimi i loto i te falepuipui i lō tena galuega talai. E ui i ei, ne tumau eiloa te fiafia o Ioane, kae ne fakatumau ne ia te kilokiloga tenā i tena olaga kātoa. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a ia? Kae e mafai pefea ne tatou o fakatumau a te ‵tou fiafia māfai foki loa e fakafesagai atu tatou ki mea fakafanoa‵noa?

I te tau mafanafana i te 29 T.A., ne kamata ne Ioane a tena galuega e pelā me se tino telā e fakatoka ne ia te auala o te Mesia, i ana pati: “Sala‵mo, me ko pili mai te Malo o te lagi.” (Mata. 3:2; Luka 1:12-17) E tokouke ne ‵saga atu ki a ia. E tonu, ne au‵mai a te vaitino mai koga ‵mao ke lagona ne latou a te fekau, kae tokouke ne kamata o sala‵mo kae papatiso. Ne fakailoa atu foki ne Ioane mo te loto toa ki takitaki lotu fia amio‵tonu e uiga ki te fakamasinoga telā e faka‵tali mai mō latou, vaganā fua e ‵fuli latou. (Mata. 3:5-12) Ne fai ne Ioane a te ‵toe mea tāua i tena galuega talai i te taimi ne papatiso ei ne ia a Iesu i te 29 T.A. Mai te taimi tenā o vau ki mua, ne fakatonu atu a Ioane ki nisi tino ke tau‵tali i a Iesu, te Mesia telā ne folafola mai.—Ioa. 1:32-37.

I tena kilokiloga e uiga ki te tiute tu ‵kese tenei o Ioane, ne mafai o fai atu a Iesu penei: “E seai se tino mai i a latou kolā ne fa‵nau mai i fāfine e sili atu i a Ioane te Papatiso.” (Mata. 11:11) E seai  se fakalotolotolua me ne fiafia a Ioane ki fakamanuiaga ne maua ne ia. E pelā mo Ioane, e tokouke a tino i aso nei e maua ne latou a fakamanuiaga e uke. Mafaufau la ki te fakaakoakoga a te taina ko Terry. Ne ‵kau atu lāua mo tena avaga ko Sandra ki te taviniga tumau mō tausaga e sili atu mo te 50. Ne fai mai a Terry: “Ne maua ne au a tauliaga ‵gali e uke. Ne tavini atu au e pelā me se paenia, se tino i te Peteli, se paenia fakapito, se ovasia o te fenua, se ovasia o te atufenua, kae nei foki e pelā me se paenia fakapito.” Se mea fakafiafia eiloa ke maua a tauliaga faka-te-agaga penei, kae e pelā mo te mea ka tauloto ne tatou mai i a Ioane, e manakogina eiloa a taumafaiga e uke ke fakatumau a te fiafia māfai ko ma‵fuli a mā fakanofonofoga.

A te kī ki te tumau o Ioane te Papatiso i te fiafia ko tena loto fakafetai ki tauliaga ne maua ne ia. Mafaufau ki se fakaakoakoga. Mai tua o te papatisoga a Iesu, ne kamata o gasolo ifo a te galuega talai a Ioane te papatiso kae fanaka te galuega a Iesu. Ona ko te manava‵se, ne olo atu a soko o Ioane ki a ia kae fai atu: “Kiloke, e fai foki ne ia te papatisoga kae ko solo atu a tino katoa ki a ia.” (Ioa. 3:26) Ne tali atu a Ioane: “So se tino e ‵nofo mo te fafine ka fakaipoipo ko ia tenā te tagata ka fakaipoipo. Kae kafai e tu a te taugasoa o te tagata ka fakaipoipo kae e lagona ne ia a tena leo, ka fiafia malosi eiloa a ia ona ko te leo o te tagata ka fakaipoipo. Tela la, ko katoatoa ei toku fiafia.” (Ioa. 3:29) A Ioane ne seki fakatau‵fai mo Iesu; ne seki mafaufau foki me i te tauliaga telā ne maua ne ia ko gasolo ifo ki lalo ona ko te tiute sili telā ne maua ne Iesu. I lō te fai penā, ne tumau eiloa te fiafia o Ioane, me ne fakatāua ne ia a tena tiute e pelā me se “taugasoa o te tagata ka fakaipoipo.”

A te kilokiloga a Ioane ne fesoasoani atu ke tumau a ia i te lotomalie faitalia te faigata o te galuega ne tuku atu ke fai ne ia. E pelā mo te mea tenei, a Ioane se Naseli mai te taimi ne fanau mai ei, kae ne seki talia ke inu a ia i uaina. (Luka 1:15) Mai i pati a Iesu me i a Ioane “ne seki kai io me ne seki inu,” ne fakasino atu eiloa a ia ki te olaga Naseli o Ioane. I te suā feitu, ne seki ‵nofo atu a Iesu mo ana soko mai lalo i fakataputapuga kae ne ola eiloa latou i se olaga masani. (Mata. 11:18, 19) E se gata i ei, e tiga eiloa ne seki fai ne Ioane se vavega, ne iloa ne ia me i soko o Iesu, e aofia i ei a latou kolā ne tau‵tali atu muamua i a Ioane, ne maua ne latou a te malosi tenā. (Mata. 10:1; Ioa. 10:41) I lō te mafaufau ‵mafa ki vāivāiga o ana soko mo soko o Iesu, ne fakalavelave faeloa a Ioane i tena tōfiga mai i a Ieova.

Kafai e fakatāua foki ne tatou a ‵tou tauliaga kolā ko maua nei ne tatou i te taviniga ki a Ieova, e mafai eiloa o puipui ne ia ‵tou fiafia. Ne fai mai a Terry, telā ne taku atu muamua, “Ne saga tonu atu au ki tōfiga takitasi kolā ne tuku mai ki a au.” Kafai e mafaufau a ia ki mea ne fai ne ia i te taviniga tumau, e fai mai a ia, “e se salamō lele eiloa au kae e masaua fua ne au a mea ‵gali ne fai ne au.”

E mafai o ‵poko ‵tou fia‵fia i te taviniga a te Atua mai te mafaufau ‵loto ki te mea telā e maua mai i so se tōfiga io me se tiute faka-te-agaga. Ko te tauliaga ke fai mo “tino ga‵lue a te Atua.” (1 Koli. 3:9) E pelā eiloa mo te fakagaligali ne koe o se fatu tāua ke tumau i te matilotilo mai, a te mafaufau ‵loto ki te tauliaga sili ke tavini atu ki te Atua e mafai o taofi ei koe mai kilokiloga ‵se kolā e mafai o ave kea‵tea ne ia te fiafia. Ka ‵kalo kea‵tea tatou mai te fakatusa‵tusa ‵tou mea e mafai o fai ki nisi tino. Ka se mafau‵fau tatou me i te galuega telā e tuku mai ne Ieova ki a tatou e se na loa ko tāua māfai e faka‵pau ki te galuega e tuku atu ne ia ki nisi tino.—Kala. 6:4.

Kāti ne iloa ne Ioane me ka se tumau tena galuega talai, kae kāti e seki iloa ne ia te auala ka gata atu i ei fakavave. (Ioa. 3:30) I te 30 T.A., kāti se ono masina mai tua o te papatisoga a Iesu, ne ‵pei a Ioane ki te falepuipui ne te tupu ko Helota. Kae ne fai eiloa ne Ioane te ‵toe mea e mafai ke tuku atu se molimau ‵lei. (Male. 6:17-20) Se a te mea ka fesoasoani atu ki a ia ke tumau i te fiafia faitalia a fakama‵fuliga konei? Ne saga tonu atu a ia ki mea faka-te-agaga.

A koi nofo atu a Ioane i te falepuipui, ne maua ne ia a lipoti e uiga ki te salalau atu o te galuega talai a Iesu. (Mata. 11:2; Luka 7:18) Ne loto talitonu a Ioane me i a Iesu ko te Mesia kae kāti ne mafaufau a ia ki te auala ka fakataunu eiloa ne Iesu a mea katoa kolā ne fakaasi mai i te Tusi Tapu me ka fakataunu ne te Mesia. Ona ko te mea e iloa ne ia me i te Mesia ka fai mo tupu, e mata, ko pili o kamata a tena pulega? E mata, ka iku atu ei ki te  ‵talamaiga o Ioane mai te falepuipui? Ona ko tena fia malamalama i te tiute o Iesu, ne uga ne ia ana soko e tokolua ke fesili atu ki a Iesu a te fesili tenei: “A koe ko te Tino telā ka vau, io me koi faka‵tali matou ki se isi tino?” (Luka 7:19) I te lā ‵fokiatuga, ne fakalogologo faka‵lei a Ioane i te taimi ne fakamatala atu ei ne lāua me i a Iesu ne faka‵lei fakavavega ne ia a tino ma‵saki kae toe uga atu ne ia a lāua ke fai atu ki a Ioane penei: “A tino ‵kivi ko ‵kite, a tino vae ma‵sei ko sa‵sale, a tino lepela ko oti ne faka‵magina, a tino ‵tuli ko ‵logo, a tino ‵mate ko oti ne faka‵tu aka, kae ko oti ne folafola atu a te tala ‵lei ki tino ma‵tiva.”—Luka 7:20-22.

E mautinoa eiloa me ne fakamalosigina a Ioane ne te lā lipoti. Ne fakatalitonu atu ki a ia i a Iesu ko fakataunu ne ia a valoaga faka-Mesia. E tiga eiloa a te sae mai o Iesu ne seki iku atu ki te fakasaoloto o Ioane mai te falepuipui, ne iloa ne Ioane me i tena galuega e se māumāu. Faitalia ana fakanofonofoga, ne fiafia eiloa a ia.

E pelā mo Ioane, kafai e ‵saga tonu tatou ki mea faka-te-agaga, ka mafai eiloa ne tatou o kufaki fakatasi mo te fia‵fia. (Kolose 1:9-11) E mafai ne tatou o fai te mea tenei mai te fai‵tau ki te Tusi Tapu kae mafaufau ‵loto e uiga ki ei, kae fakamasaua mai ki a tatou me i ‵tou galuega i te taviniga ki te Atua e se mafai eiloa o māumāu. (1 Koli. 15:58) E fai mai a Sandra: “A te faitau ki se mataupu o te Tusi Tapu i aso takitasi ne fesoasoani mai ke fakapilipili malosi atu au ki a Ieova. E fesoasoani mai ke saga tonu atu au ki a ia kae e se ki a au eiloa.” E mafai foki o ‵saga tonu atu tatou ki tala e uiga ki te galuega o te Malo, telā e mafai o fesoasoani mai ke sē ‵saga tatou ki ‵tou fakanofonofoga kae ke ‵saga tonu atu ki te galuega a Ieova. A “polokalame o te Leo Fakasalalau o te JW i masina takitasi e fesoasoani mai ke pili malosi māua ki te fakapotopotoga,” ne fai mai a Sandra, “kae fesoasoani mai ke fakatumau ne māua te fiafia i te mā galuega.”

Ne fai ne Ioane te Papatiso se galuega fakatasi mo te “agaga mo te malosi o Elia,” kae e pelā mo Elia, ne fai a ia pelā me se “tagata e isi ne ana lagonaga e penei mo tatou.” (Luka 1:17; Iako. 5:17) Kafai e tau‵tali tatou i tena fakaakoakoga e uiga ki te loto fakafetai mo te saga tonu atu ki mea faka-te-agaga, ka mafai foki ne tatou o tumau i te fia‵fia i te ‵tou galuega o te Malo faitalia me ne a mea e mafai o oko mai ki a tatou.