1. Ne a tulaga fakalogo‵mae e fakafesagai atu ki ei a tavini fakamaoni e tokouke a Ieova?

I TE lalolagi kātoa, e fe‵paki a tavini e tokouke a Ieova mo tulaga fakalogo‵mae mo te loto mafatia. E mata, ko oti ne lavea ne koe te tulaga tenei i tau fakapotopotoga? Nisi Kelisiano e fakafesagai atu ki se masaki matagā io me ko te mate o se tino pele. Nisi e fakafesagai atu mo te logo‵mae māfai ko tiakina ne se kāiga io me se taugasoa pili a te munatonu. Kae koi kufaki eiloa a nisi tino i pokotiaga o fakalavelave o te natula. A taina mo tuagane katoa konā e ma‵nako ki fakamafanafanaga. E mafai pefea o fesoasoani atu tatou ki a latou?

2. Kaia ne manakogina i ei ne te apositolo ko Paulo a fakamafanafanaga i nisi taimi?

² Ne tu atu te ola o te apositolo ko Paulo i se tulaga fakamataku i te ukega o taimi. (2 Koli. 11:23-28) Ne ‵tau foki mo ia o kufaki i “se mea makaikai o te foitino,” se masaki. (2 Koli. 12:7) Kae ne ‵tau o kufaki a ia i te fanoanoa i te taimi ne tiaki ei a ia ne Tema, telā ne ga‵lue tasi mo ia, “ona ko tena fiafai malosi ki te olaga tenei.” (2 Timo. 4:10) A Paulo se Kelisiano fakaekegina loto toa telā ne loto fiafia o fesoasoani atu ki nisi tino, kae ne loto vāivāi foki i nisi taimi.—Loma 9:1, 2.

3. Ko oi ne fesoasoani kae fakamafanafana atu ki a Paulo?

³ Ne maua ne Paulo a fakamafanafanaga mo te fesoasoani ne manakogina ne ia. I te auala fea? Ne fakaaoga eiloa ne Ieova a Tena agaga tapu ke fakamalosi a Paulo. (2 Koli. 4:7; Fili. 4:13) Ne fakamafanafana foki ne Ieova a ia e auala i nisi taina Kelisiano. Ne fakamatala ne Paulo a nisi tino kolā ne ga‵lue fakatasi mo ia e pelā me “se fakamafanafanaga lasi ‵ki.” (Kolose 4:11) E aofia i a latou kolā ne taku mai ne ia olotou igoa ko Alitako, Tukasi mo  Maleko. Ne fakamalosi ne latou a Paulo, kae fesoasoani atu ke kufaki a ia. Ne a uiga kolā ne fakamafanafana atu ki Kelisiano konei e tokotolu? E mafai pefea o tau‵tali tatou i te lotou fakaakoakoga i te taimi e taumafai ei tatou o fakamafanafana kae fakamalosi te suā tino ki te suā tino?

4. I te auala fea ne fai ei a Alitako pelā me se taugasoa fakamaoni ki a Paulo?

⁴ A Alitako, se Kelisiano Maketonia mai Tesalonia, ne fai pelā me se taugasoa fakamaoni ki a Paulo. A te taimi muamua ne fai‵tau ei tatou e uiga ki a Alitako ko te taimi ne asi atu ei a Paulo ki Efeso i te tolu o ana malaga fakamisionale. I te olo tasiga mo Paulo, ne puke a Alitako ne tino ma‵sei. (Galu. 19:29) I te taimi ne fakasaoloto ei a ia, ne seki tiaki fakavave ne ia a Paulo ko te mea fua ke sao a ia mai mea fakama‵taku kae ne fakamaoni loa a ia o ‵nofo mo Paulo. I nāi masina mai tua ifo, i Eleni, ne tautali loa a Alitako i a Paulo faitalia me ne taumafai a tino ‵teke o fakamatakutaku a Paulo. (Galu. 20:2-4) Kāti i te 58 T.A. i te taimi ne uga atu a Paulo ki Loma pelā me se pagota, ne tautali atu a Alitako i a ia i te malaga loa tenā, kae ne kasa te vaka telā ne olo lāua i ei. (Galu. 27:1, 2, 41) I se taimi e tasi i Loma, e foliga mai me ne ‵pei tasi a ia mo Paulo i te falepuipui. (Kolose 4:10) E se ‵poi tatou me ne maua eiloa ne Paulo a te loto malosi mo fakamafanafanaga mai se taugasoa fakamaoni penā!

5. E ‵tusa mo te Faataoto 17:17, e mafai pefea o fai tatou pelā me ne taugasoa fakamaoni?

⁵ E pelā mo Alitako, e mafai o fai tatou pelā me ne taugasoa fakamaoni mai te ‵piki ‵mau ki ‵tou taina mo tuagane, e se i taimi ‵lei fua kae penā foki i “taimi o te puapuaga.” (Faitau te Faataoto 17:17.) Kafai foki loa ko oti atu a fakalavelave, kae koi manakogina eiloa ne ‵tou taina mo tuagane a fakamafanafanaga. A Frances, * telā ne ‵galo atu ana mātua i te masaki ko te kenisa i se leva e tolu masina fua, ne fai mai penei: “Au e mafaufau me i fakalavelave faiga‵ta e mafai o pokotia i ei tatou mō se taimi leva. Kae loto fakafetai au ki taugasoa fakamaoni kolā e masaua ne latou me i a au koi logo‵mae loa, e tiga loa ko tai leva loa te taimi ne ‵galo atu i ei a oku mātua.”

6. Se a te mea ka fakamalosi aka ne te fakamaoni ke fai ne tatou?

 ⁶ A taugasoa fakamaoni e loto fia‵fia o fakaaoga olotou taimi mo malosi ko te mea ke fesoasoani atu ki olotou taina mo tuagane. E pelā me se fakaakoakoga, ne pokotia a te taina e igoa ki a Peter mo se masaki faigata. Ne fai mai tena avaga ko Kathryn, penei: “Ne avatu ne se tauavaga i te mā fakapotopotoga māua ki mā asiga, telā ne iloa aka i ei ne matou te masaki o Peter. Kae i konā loa, ne fakaiku aka ne lāua me ka fesoasoani mai lāua ke kufaki māua i te tulaga faigata tenei, kae ne ‵nofo atu faeloa lāua i mā tafa i taimi kolā e manakogina ei ne māua a lāua.” Ko oko loa i te fakamafanafana loto ke maua ne taugasoa ‵tonu, kolā e mafai o fesoasoani mai ke kufaki tatou i mea faiga‵ta!

7-8. E ‵tusa mo te Kolose 4:7-9, i te auala fea ne fai ei a Tukasi pelā me se tino fakatuagagina?

⁷ A Tukasi, se Kelisiano mai se fakai o Loma i Asia, e tu ‵kese eiloa pelā me se taugasoa fakamaoni ki a Paulo. (Galu. 20:4) Kāti i te 55 T.A., ne fakatoka ne Paulo a meaalofa kaima‵lie mō Kelisiano i Iuta, kae kāti ne tuku atu ne ia ke fai ne Tukasi a te galuega tāua tenā. (2 Koli. 8:18-20) Fakamuli i te falepuipuiga a Paulo i Loma mō te taimi muamua, ne tavini atu a Tukasi pelā me sena avefekau totino. Ne avatu ne ia a tusi mo fekau fakamalosi loto a Paulo ki fakapotopotoga i Asia.—Kolose 4:7-9.

⁸ Ne tumau eiloa a Tukasi i te fai mo taugasoa fakatuagagina o Paulo. (Tito 3:12) E se ko Kelisiano katoa i te taimi tenā ne fakatuagagina pelā mo Tukasi. Kāti i te 65 T.A., i te lua o taimi ne falepuipui ei a ia, ne tusi mai a Paulo me e tokouke a Kelisiano tāgata i te fakai o Asia ne ‵kalo kea‵tea mai te fakatasitasi mo ia, e mautinoa loa me ne ma‵taku latou i tino ‵teke. (2 Timo. 1:15) E ‵kese mai i ei, ne mafai o fakalagolago a Paulo ki a Tukasi kae ne tuku atu ne ia te suā galuega. (2 Timo. 4:12) E mautinoa eiloa me ne loto fakafetai a Paulo ke maua ne ia se vaegā taugasoa ‵lei penei mo Tukasi.

9. E mafai pefea o fakaakoako tatou ki a Tukasi?

⁹ E mafai ne tatou o fakaakoako ki a Tukasi mai te fai pelā me ne taugasoa fakatuagagina. E pelā me se fakaakoakoga, e se tauto atu fua tatou ki ‵tou taina mo tuagane i a tatou ka fesoasoani ki a latou, kae e fai foki ne tatou a mea  kolā e manakogina ke fesoasoani atu ki a latou. (Mata. 5:37; Luka 16:10) Kafai ko lavea ne latou kolā e ma‵nako ki se fesoasoani me e mafai o fakalagolago latou ki a tatou, ka fakamafanafana tonu atu ki a latou. Ne fakamatala mai ne se tuagane e tokotasi a te pogai. Fai mai tou fafine, “Ka se mafatia malosi koe mai te mafaufau me e mata, a te tino tenā ka nofo atu i konā o fesoasoani atu ki a koe e ‵tusa mo tena tautoga io me ikai.”

10. E pelā mo te mea ne fakamau i te Faataoto 18:24, ko oi a tino e mafai o olo atu ki ei a latou kolā e fe‵paki mo se fakalavelave io me se tulaga fakafanoanoa ke maua mai ei a fakamafanafanaga?

¹⁰ A latou kolā e kufaki i se fakalavelave io me se tulaga fakafanoanoa e maua faeloa ne latou se fakamafanafanaga mai te fakaasi atu ne latou olotou fakalavelave ki se taugasoa telā e fakatalitonugina. (Faitau te Faataoto 18:24.) Ona ko te fanoanoa i tena tama tagata ko fakatea, ne fai mai a Bijay, “Ne manako au o fakaasi atu oku lagonaga ki se tino telā e talitonu au ki ei.” A Carlos, ne galo atu i a ia se tauliaga tāua i te fakapotopotoga me ne fai ne ia se mea ‵se. Ne fai mai a ia, “Ne manako au ki tino kolā e mafai o faka‵lafi au ki ei mai te fakaasi atu ki a latou oku lagonaga ‵tonu e aunoa mo te mataku.” Ne fai eiloa a toeaina pelā me ko te koga faka‵lafi tenā, me ne fesoasoani atu latou ke manumalo a ia i tena fakalavelave. Ne fakamafanafana atu foki ke iloa ne ia me i toeaina, ne tino atamai kae se sōna fakaasi atu ne latou a mea konā ki nisi tino.

11. E mafai pefea o fai tatou pelā me ne taugasoa kolā e fakatalitonugina?

¹¹ Ke fai pelā me ne taugasoa fakatalitonugina, e ‵tau o ati aka ne tatou a te kufaki. I te taimi ne tiakina ei a Zhanna ne tena avaga, ne maua ne tou fafine a fakamafanafanaga mai te fakaasi atu ana lagonaga ki ana taugasoa ‵pili. “Ne fakalogo‵logo mai latou mo te kufaki,” ko ana muna, “e tiga loa ne fakafoki‵foki atu ne au aku pati.” E mafai foki o fai koe pelā me se taugasoa ‵lei mai te fakalogologo faka‵lei.

12. Ko oi a Maleko, kae ne fakaasi mai pefea ne ia te uiga loto fiafia o tavini atu ki nisi tino?

¹² A Maleko se Kelisiano Iutaia mai Ielusalema. A tena fakataina ko Panapa se misionale lauiloa. (Kolose 4:10) E foliga mai i te kāiga o Maleko e mau‵mea, kae ne seki fakamuamua ne Maleko a mea faka-te-foitino i tena olaga. I tena olaga kātoa, ne fakaasi ne Maleko a te uiga loto fiafia o tavini atu ki nisi tino. E pelā me se fakaakoakoga, ne tavini atu a ia i taimi kese‵kese fakatasi mo te apositolo ko Paulo mo Petelu i te taimi ne fai ei ne latou a olotou tiute, kae e mautinoa loa me ne tausi atu a Maleko ki lā manakoga faka-te-foitino. (Galu. 13:2-5; 1 Pe. 5:13) Ne fakamatala mai ne Paulo a Maleko pelā me se tokotasi ne “ga‵lue fakatasi [latou] mō te Malo o te Atua,” kae fai pelā me “se fakamafanafanaga lasi ‵ki” ki a ia.—Kolose 4:10, 11.

13. Ne fakaasi mai pefea i te 2 Timoteo 4:11 a te loto fakafetai o Paulo ki te taviniga fakamaoni a Maleko?

¹³ Ne fai a Maleko pelā me se tokotasi o taugasoa pili o Paulo. E pelā me se fakaakoakoga, i te taimi ne falepuipui ei a Paulo mō te ‵toe taimi i Loma, kāti i te 65 T.A., ne tusi te lua o ana tusi ki a Timoteo. I te tusi tenā, ne fakamolemole atu a Paulo ki a Timoteo ke fanatu ki Loma kae ke olo tasi atu mo Maleko. (2 Timo. 4:11) E mautinoa eiloa me ne loto fakafetai a Paulo ki galuega fakamaoni a Maleko i taimi ko ‵teka, tenā ne fakamolemole ei a ia ke fanatu a Maleko i te ‵toe taimi tāua tenā. Ne fesoasoani atu a Maleko ki a Paulo i auala aoga, kāti mai te fakatoka ne ia a mea‵kai io me ko peluga tusi mo vaitusi. A te fesoasoani mo fakamalosiga ne maua ne Paulo, e mautinoa eiloa me ne fai ei ke kufaki a ia i toe aso fakaotioti ke oko atu ki te taimi ne tamate ei a ia.

14-15. Se a te mea e akoako mai i te Mataio 7:12 e uiga ki te fesoasoani atu ki nisi tino i auala aoga?

¹⁴ Faitau te Mataio 7:12. Kafai e fe‵paki  tatou mo mea faiga‵ta, e loto fakafetai eiloa tatou ki a latou kolā ne ‵lago mai ki a tatou i auala aoga! “E uke ‵ki loa a mea e fai ne tatou i aso katoa e foliga mai me sē mafai o fai māfai ko logo‵mae tatou,” ko pati a Ryan, telā ne mate fakapoi a tena tamana i se fakalavelave tupu fakafuasei. “A fesoasoani aoga—e tiga loa e foliga mai me e fo‵liki—e aoga ‵ki eiloa.”

¹⁵ Mai te fesoasoani kae fakalogologo faka‵lei, e mafai eiloa o maua ne tatou a auala aoga ke fesoasoani atu ki nisi tino. E pelā me se fakaakoakoga, ne fakaiku aka ne se tuagane ke fesoasoani atu a ia ki a Peter mo Kathryn, kolā ne taku atu muamua, ke mafai o oko atu ki lā asiga i te tokita. Ko se mafai ne Peter mo Kathryn o fakatele‵tele, tela la ne fai ne te tuagane se fakasologa mō volenitia mai te fakapotopotoga ke fesoasoani i te fakatokaga o mea fakatele‵tele. E mata, ne fesoasoani atu te fakatokaga tenei? Ne fai mai a Kathryn, “Ne fai te mea tenei pelā me se amoga ‵mafa ko tuku ifo ne māua ki lalo mai i mā tuauma.” Sa manatu māmā ki te fakamafanafana loto o te tamā fakaasiga tenā o te atafai.

16. Se a te akoakoga tāua e uiga ki te tukuatuga o fakamafanafanaga e tauloto ne tatou mai i a Maleko?

¹⁶ E mautinoa eiloa me i a Maleko se soko Kelisiano i te senitenali muamua telā ne fakalavelave malosi. Ne maua ne ia tauliaga faka-te-agaga tāua, e aofia i ei a te tusiga o te Evagelia telā e taku ki tena igoa. Kae ui i ei, ne fakaavanoa ne Maleko tena taimi ke fakamafanafana atu a Paulo, kae ne seki mā a Paulo ke fakamolemole atu ki a Maleko mō se fesoasoani. A Angela, telā ne pokotia i te taimi ne tamate ei se tokotasi o tena kāiga, ne loto fakafetai ki te loto fiafia tai ‵pau telā ne fakaasi atu ne tino kolā ne fakamafanafana ne latou a ia. “Kafai a taugasoa e ma‵nako tonu o fesoasoani, e faigofie ke fai‵pati ki a latou,” ko ana pati. “E foliga mai me e se fakatalave kae e se ma‵taku foki latou o fesoasoani.” E mafai o ‵sili ifo tatou penei, ‘E mata, e lauiloa au i toku loto fiafia o fakamafanafana a taina tapuaki i auala aoga?’

17. E mafai pefea o fakamalosi mai a te mafaufau ‵loto ki pati i te 2 Kolinito 1:3, 4 ke fakamafanafana ne tatou a nisi tino?

¹⁷ E se faigata ke ‵sala a taina mo tuagane kolā  e ma‵nako ki fakamafanafanaga. Kāti e mafai foki o fakaaoga ne tatou a pati fakamalosi loto kolā ne fakaaoga ne nisi tino ke fakamafanafana ei tatou. Ne fai mai a Nino, se tuagane telā ne galo atu tena tupuna fafine, penei: “E mafai ne Ieova o fakamafanafana a nisi tino e auala i a tatou māfai e talia ne tatou ke fakaaoga tatou ne ia.” (Faitau te 2 Kolinito 1:3, 4.) Ne fai mai a Frances, telā ne taku atu muamua: “E ‵tonu eiloa a pati i te 2 Kolinito 1:4. E mafai o avatu ne tatou ki nisi tino a fakamafanafanaga kolā e maua ne tatou.”

18. (a) Kaia e ma‵taku ei a nisi tino ma tuku atu a fakamafanafanaga? (e) E mafai pefea o manuia ‵tou taumafaiga ke fakamafanafana atu a nisi tino? Taku mai se fakaakoakoga.

¹⁸ E ‵tau o gasue‵sue tatou o fesoasoani ki nisi tino faitalia me e ma‵taku tatou. E pelā mo te mea tenei, e mafai o ma‵taku tatou māfai e se iloa me ne a ‵tou pati io me ko ‵tou mea ka fai ki se tino telā e loto mafatia. E masaua ne se toeaina e igoa ki a Paul a taumafaiga ne fai ne nisi tino mai tua o te matega o tena tamana. “E lavea ne au me e se faigofie ke fai‵pati mai latou ki a au,” ko ana pati. “Seiloa ne latou me ne a olotou pati ka fai mai. Kae ne loto fakafetai eiloa au ki te lotou manakoga tonu ke fakamafanafana kae fesoasoani mai.” I se auala tai ‵pau, mai tua o te fepakiga mo se mafuie malosi, ne fai mai te taina ko Tajon: “Au e fai ‵tonu atu, e se masaua ne au a fekau katoa ne lafo mai ne tino ki a au i aso mai tua o te mafuie, kae e masaua ne au me ne atafai mai latou o asi mai me e ‵lei au io me ikai.” Ao, e mafai ma‵goi ‵tou taumafaiga ke fakamafanafana a nisi tino māfai e fakaasi atu i a tatou e atafai.

19. Kaia e ‵tau o fakaiku aka ke fai koe “pelā me se fakamafanafanaga lasi ‵ki”?

¹⁹ I te taimi ko pilipili atu tatou ki te gataga o te olaga tenei, ka gasolo aka eiloa o ma‵sei a tulaga o te lalolagi kae ko te olaga ka gasolo aka loa o faigata. (2 Timo. 3:13) Kae ko fakalavelave kolā e fe‵paki mo tatou ona ko te agasala mo te tulaga sē ‵lei katoatoa, se fakaasiga me ka ma‵nako faeloa tatou ki fakamafanafanaga. Ne mafai ne te apositolo ko Paulo o kufaki mo te fakamaoni ke oko loa ki te gataga o tena olaga, tela la, e fakafetai a ia ki fakamafanafanaga ne maua ne ia mai taina Kelisiano. Ke na fakamaoni tatou pelā mo Alitako, fakatuagagina pelā mo Tukasi, kae ke loto fia‵fia o tavini atu ki nisi tino pelā mo Maleko. Mai te faiga tenā, e mafai o fesoasoani atu tatou ki ‵tou taina mo tuagane ke ‵tu ‵mautakitaki i te fakatuanaki.—1 Tesa. 3:2, 3.