NE TAKU a tusi konei ki se seti nuanua, ona ko ‵lanu kese‵kese o latou. I te taimi ne mafai ei o sukesuke ne au a tusi konei, ne maua ne au i ei a tala fakatusa tāua kolā ne ‵fuli ne latou oku mafaufauga. Tela la, talu mai loa i taku folikiga, ne ati aka ne au se manakoga ke iloa ne au a mea i loto i te Tusi Tapu, ko mea kolā ne fakamatala mai i tusi fakaofoofogia konā.

I te taimi ne oko atu ei te Taua i te Lua o te lalolagi ki Initia, ne kamata eiloa o ‵fuli toku olaga ki te masei. Ne māvae oku mātua, kae oti aka, ‵tala ei te lā avaga. Ne seki mafai o malamalama au i te pogai ne ma‵nako ei a tino e tokolua kolā ne alofa malosi au ki ei ke māvae. Ne pokotia au i mea tau lagonaga kae fai pelā me se tama tiakina. Ko au fua tokotasi i oku mātua, kae ne seki mafai o maua ne au se fakamafanafanaga mo se fesoasoani telā ne manakogina malosi ne au.

Ne ‵nofo atu māua mo toku mātua i Karachi, te laumua. I te aso e tasi, ne tukituki mai i te mā mataloa a Fred Hardaker, se tokita matua telā se Molimau a Ieova. Ne ‵pau tena talitonuga mo te misionale telā ne mai ne ia a tusi a toku kāiga. Ne ofo atu ne ia se akoga faka-te-Tusi  Tapu ki toku mātua. Ne seki talia ne toku mātua kae ne fai atu tou fafine me kāti ko au e fiafia ki ei. Ne kamata te mā akoga mo te taina ko Hardaker i te vaiaso mai tua ifo.

I nāi vaiaso mai tua, ne kamata o kau atu au ki fakatasiga Kelisiano i te clinic o te taina ko Hardaker. E nofo ki te toko 12 Molimau ma‵tua ne maopoopo i konā mō te tapuakiga. Ne fakamafanafana ne latou au kae tausi mai foki ki au e pelā me se tama a latou. Ne masaua faeloa ne au te auala ne saga‵saga fakatasi mo latou, ‵kilo ‵tonu mai olotou mata, kae fai‵pati mai ki au e pelā me ne taugasoa ‵tonu, kolā ne manakogina malosi ne au i te taimi tenā.

E se leva kae ne ‵kami au ne te taina ko Hardaker ke ga‵lue tasi mo ia i te galuega talai. Ne akoako ne ia au ke iloa o fakagalue a mea faka‵lasi leo ko te mea ke mafai o fakatagi atu ne māua a lāuga faka-te-Tusi Tapu kolā ko oti ne puke. A nisi lāuga e faipati ‵tonu loa ki tino i fale, tela la a nisi tino ko se talia ne latou a te fekau. Kae ne fiafia eiloa au o talai atu ki nisi tino. Ne fiafia malosi au ona ko te munatonu mai te Tusi Tapu kae ne fakasalalau atu ne au ki nisi tino.

I te taimi ne ga‵sue atu ei te kautau Tiapani ki Initia, ne lasi te faimālō ne ofisa Peletania a Molimau a Ieova. Fakamuli ifo i a Iulai 1943, ne pokotia eiloa au i te mea tenā. Ne fakatea au ne te pule faiakoga, se faifeau o te lotu Anglican, me fai mai i a au e pelā me se “tino masei.” Ne fai atu a ia ki toku mātua me i toku ‵kau tasi mo Molimau a Ieova e fai pelā me se fakaakoakoga sē ‵lei ki nisi tamaliki. Ne poi tou fafine kae ne fakatapu ne ia au mai te fakatasitasi mo Molimau. Fakamuli ifo, ne faka‵moli ne ia au i te vaka ki toku tamana i Peshawar, se fakai foliki telā e nofo ki se 850 maila (1,370 km) ki matū. Ona ko te seai ne mea‵kai faka-te-agaga mo fakatasiga, ne kamata ei au o vāivāi i te feitu faka-te-agaga.

I te 1947, ne toe foki atu au ki Karachi o salasala galuega. I taku nofoga i konā, ne āsi atu au ki te clinic o te tokita ko Hardaker. Ne tali fiafia eiloa ne ia au mo tena loto kātoa.

Ne fesili mai a ia, “E a, se a te fakalavelave?” mo te mafaufauga i au ne fanatu ke maua aka ne fesoasoani i mea fakatokita.

Ne tali atu au, “Tokita, au nei e se masaki i te feitu faka-te-foitino, kae i te feitu faka-te-agaga. Au e manako ki se akoga faka-te-Tusi Tapu.”

“Koe manako ke kamata māfea?” ne ‵sili mai a ia.

“I te taimi nei māfai e mafai,” ko taku tali.

Ne fakaaoga eiloa ne māua te afiafi gali tenā ke suke‵suke ki te Tusi Tapu. Ne pelā aka eiloa i taku fokimaiga ki toku fale faka-te-agaga. Ne taumafai malosi toku mātua o taofi au mai te fakatasitasi mo Molimau, kae i te taimi nei, ne fakaiku aka ne au ke puke ‵mau au ki te munatonu. I a Aokuso 31, 1947, ne fakamailoga taku tukuatuga ki a Ieova e auala i te papatisoga ki te vai. E se leva, i te taimi ko 17 oku tausaga, ne kamata au o tavini atu e pelā me se paenia tumau.

Ne kamata eiloa taku galuega fakapaenia i Quetta, te koga ne ‵nofo i ei te kautau muamua o Peletania. I te 1947, ne ‵vae a tuakoi o Initia mo Pakistan. * Ne fakamāfua aka ne te mea tenei a te salalau atu o amioga fakasaua ona ko mea fakalotu, telā ne iku atu ki te aofaki lasi o tino ne olo atu ki nisi fenua e ‵tusa mo tala fakasolopito. E nofo ki se 14 miliona o tino ne faima‵laga atu ki nisi fenua e pelā me ne tino fakaa‵lofa. Ne olo atu a tino musilimu mai Initia ki Pakistan, kae ko tino lotu Hinitu mo tino Sikhs i Pakistan ne olo atu o ‵nofo i Initia. Ne fanatu eiloa au i se tuleini i Karachi telā ko ‵fonu valevale i tino kae ne ‵piki atu au ki kau fiti o te mataloa o te tuleini i toku auala ki Quetta.

I Quetta, ne fetaui māua mo George Singh, se paenia fakapito telā ko 20 tupu ana tausaga. Ne tuku mai ne George se pasika ta ki vae mago telā e mafai o tele i ei au (io me takitaki) ki koga talai kolā e ‵tu i koga maugā. I te ukega o taimi, ne talai tokotasi eiloa au. I se ono masina, ne fai ne au a a‵koga faka-te-Tusi Tapu e 17, kae ko nisi tino a‵koga ne ‵kau mai ki te munatonu. Se tokotasi mai i a latou, se ofisa o te kautau telā e igoa ki a Sadiq Masih, telā ne fesoasoani mai ki a au mo George ke ‵fuli a nisi tusi faka-te-Tusi Tapu ki te ‵gana Urdu, te ‵gana masani e fakaaoga i Pakistan. Fakamuli ifo, ne fai a Sadiq mo fai se tino talai loto finafinau o te tala ‵lei.

Fakamuli ifo, ne toe foki atu au ki Karachi kae ne tavini fakatasi mo Henry Finch mo Harry Forrest, ne misionale ‵fou mai te Akoga i Kiliata. Ko oko eiloa i te tāua o fakaakoakoga faka-te-agaga ne tuku mai ne lāua ki a au! E tasi te taimi ne olo tasi atu au mo te taina ko Finch i se malaga talai ki te feitu ki matū o Pakistan. I te vae  e tasi o se mauga maluga ‵ki, ne maua i ei ne māua i konā a tino loto maulalo kolā e fai‵pati ki te ‵gana Urdu kolā ne fia‵kai ki te munatonu mai te Tusi Tapu. I se lua tausaga fakamuli, ne mafai ne au o kau atu ki te Akoga i Kiliata; Ne toe foki au ki Pakistan e pelā me se ovasia o te fenua sē tumau. Ne nofo atu au i te fale misionale i Lahore, fakatasi mo nisi taina misionale e tokotolu.

Se mea fakafanoanoa me i te 1954, ne ‵sae aka a fakalavelave e uiga ki fesokotakiga i vā o taina misionale konei i Lahore, kae ne iku atu ki te faiga ne te ofisa lagolago a fakama‵fuliga. Ona ko te mea ne kaukau atu foki au i loto i te kinauga tenei, ne maua ne au a polopolokiga. Ne loto vāivāi au, kae fakaiku aka me i au ko vāivāi faka-te-agaga. Ne toe foki atu au ki Karachi kae oti aka fano ei au ki Lonitona, i Egelani, mo te fakamoemoega ke maua se fakamalosiga ‵lei i te feitu faka-te-agaga.

I Lonitona, ne aofia i taku fakapotopotoga a tino e tokouke mai te kāiga Peteli. A Pryce Hughes, se tavini atafai mai te ofisa lagolago ne akoako ne ia au mo te atafai. I te aso e tasi, ne fai mai ne ia se taimi ne maua ei ne ia polopolokiga ‵mafa mai i a Joseph F. Rutherford, telā ne takitaki ne ia te galuega talai i te lalolagi kātoa. I te taimi ne taumafai ei te taina ko Hughes o ‵pulu a ia, kae ne kote a ia ne te taina ko Rutherford. Ne poi au ke lavea atu a te taina ko Hughes e fakamisikata i te taimi ne fai mai ne ia tena tala. Ne fai mai a ia me ne fanoanoa a ia i te taimi muamua. Kae fakamuli ifo, ne iloa aka ne ia me ne manakogina ne ia te polopolokiga ‵mafa tenā kae se fakaasiga eiloa o te alofa o Ieova. (Epe. 12:6) Ne otia toku loto i ana fakamatalaga kae ne fesoasoani mai ke toe maua ne au se tulaga paleni ‵lei i te feitu faka-te-agaga.

Mai te taimi tenā, ne vau toku mātua ki Lonitona kae ne talia ne ia se akoga faka-te-Tusi Tapu mai i a John E. Barr, telā ne tavini fakamuli atu e pelā me se sui o te Potukau Pule. Ne gasolo eiloa tou fafine ki mua i te feitu faka-te-agaga kae ne papatiso i te 1957. Fakamuli ifo, ne iloa aka ne au me koi tuai o mate atu toku tamana, ne suke‵suke foki a ia mo Molimau a Ieova.

I te 1958, ne avaga au ki a Lene, se tuagane Danish telā ne nofo atu i Lonitona. I te tausaga mai tua ifo, ne fakamanuia eiloa māua ki se tamaliki fafine, ko Jane, te ulumatua i mā tama‵liki e tokolima. Ne maua foki ne au a tauliaga i te taviniga i te fakapotopotoga i Fulham. Kae se leva, ne fai ne te masaki o Lene ke olo atu matou ki se fenua telā e mafanafana a tau o aso i ei. Tela la i te 1967, ne olo atu matou o ‵nofo i Adelaide, i Ausetalia.

E aofia i te motou fakapotopotoga i Adelaide a Kelisiano fakaekegina ma‵tua e toko 12. Ne fai ne latou te takitakiga mo te loto finafinau i te galuega talai. Ne vave ‵ki eiloa te taimi ke toe fakamalosi aka a polokalame faka-te-agaga a matou.

I te 1979, ne toe maua ne māua mo Lene te mā tamaliki  i te tokolima, ko Daniel. Ne pokotia eiloa a ia i te masaki ko te polio o te mafaufau * kae ne seki fakamoemoe me ka ola leva a ia. Nei la, koi taumafai loa au o mafaufau ki te lagonaga kaitaua ne ‵nofo mo māua. Ne ‵saga malosi atu māua ki te tausiga o ia, kae ne seki tiakina lele ne māua a te suā tokofa. I nisi taimi ko ‵lanu moana a Daniel ona ko te sē lava o te ea telā ne fakamāfua aka ne pūga ‵lasi e lua i tena fatu, kae ne ‵tau o avatu fakavave ne māua a ia ki te fakaimasaki. Kae tiga loa tena masaki masei, a ia e poto kae ‵gali ana uiga. Kae alofa malosi foki ki a Ieova. Kafai e ‵talo te motou kāiga mai mua o ‵kai, e pilima ana lima, punou ifo tena ulu, kae fai atu mo tena loto kātoa “Amene!” Ka oti, ko kai i ei a ia.

I te taimi ko fa ei a tausaga o Daniel, ne maua a ia ne te acute leukemia. Ne fi‵ta ‵ki eiloa māua mo Lene i te feitu faka-te-foitino mo te mafaufau. Ne mafaufau au i a au ko fakavalevale. Kae ui i ei, i te taimi ne loto vāi‵vai ei māua, kae ne āsi mai te motou ovasia o te fenua ko Neville Bromwich. I te po tenā, ne ‵sai ne ia māua kae tagi. Ne ‵tagi katoa matou. Ne maua ne māua se fakamafanafanaga mai ana pati a‵lofa kae atafai. Ne fano a ia kāti i te tasi i te vaveao. E se leva mai tua ifo, kae mate a Daniel. A te galo atu o ia ko te ‵toe mea faigata eiloa i mā olaga. Kae tiga te feitu tenā, ne kufaki māua i te loto fanoanoa, kae loto tali‵tonu me e seai aka se mea—ke oko foki loa ki te mate—e mafai ne ia o ‵vae kea‵tea a Daniel mai te alofa o Ieova. (Loma 8:38, 39) Ko oko eiloa i te olioli o māua ke fetaui mo ia māfai e toe fakatu mai a ia i te lalolagi fou a te Atua!—Ioa. 5:28, 29.

I aso nei, koi tavini atu eiloa au pelā me se toeaina i te fakapotopotoga faitalia me ne ‵mate fakalua toku foitino. Ne fakamalosigina au ne mea ‵tupu ke isi ne oku lagonaga alofa kae atafai ki nisi tino, maise loa latou kolā e fe‵paki mo fakalavelave. E taumafai au ke mo a e fakamasino atu ki a latou. I lō te fai penā, e ‵sili ifo eiloa au penei: ‘Ne pokotia pefea olotou lagonaga mo mafaufauga mai mea ne ‵tupu ki a latou i te olaga? E mafai pefea o fakaasi atu toku atafai ki a latou? E mafai pefea o fakamalosi ne au latou ke tau‵tali i auala o Ieova?’ E fiafia tonu eiloa au o fai te galuega a tausi mamoe i te fakapotopotoga! E tonu, kafai e fakamafanafana kae fakamalosi ne au a nisi tino i te feitu faka-te-agaga, e lavea ne au me e fakamafanafana kae fakamalosi foki ne au a au eiloa.

E ‵pau eiloa oku lagonaga mo te faisalamo telā ne fai mai, penei: “Kafai ko uke a mea e manavase au ki ei, e fakamafanafana kae fakafiafia ne [Ieova] au.” (Sala. 94:19) Ne fesoasoani mai a ia ki a au i te taimi e ‵tupu i ei a fakalavelave i toku kāiga, ‵tekemaiga i mea fakalotu, loto vāivāi mo te manavase. E tonu, ne fai eiloa a Ieova e pelā me se Tamana tonu ki a au!