A te taimi fakamataku tenā ne seki toe mafai o puli i a au, me ne ‵fuli ne ia toku olaga ke ‵sala atu ki te Mafuaga. Kae koi tuai o fakamatala atu ne au te mea ne tupu i te po i te suā aso, ke fakamatala atu mua ne au a mea ne ‵tupu ki a au i te folikiga kolā ne masaua faeloa ne au kae ne otia ei toku loto, me ko te pogai foki loa ne ‵sala atu ei au ki te Atua.

Au ne fanau i te 1937 i Guesnain, se koga keli koloa i te feitu ki matū o Falani. Ne tauloto ne au mai toku tamana, telā se tino keli koloa, a te tāua o te galue malosi. Ne fakaakoako foki au ki tena uiga fai mea tonu, telā ne fakamalosi aka i ei tou tagata ke fesoasoani atu sāle ki tino e ga‵lue tasi mo ia i galuega ‵mafa a latou. Ko te mea ke faka‵lei aka olotou fakanofonofoga, ne aofia sāle a ia i maopoopoga a tino keli koloa kolā e ‵sala atu ki olotou saolotoga. A ia ne takalialia foki i uiga fakaloiloi o faifeau. A te tokoukega o latou e mau‵mea; kae e ui i ei, ne tumau latou i te akai atu ki mea‵kai mo tupe mai tino e ga‵lue i koga keli koloa konei kolā e kausaki atu ki te olaga. Ona ko tena takalialia ki amioga a faifeau, ne seki akoako  ne ia au ki mea fakalotu. A te ‵tonuga loa, a matou e se ti fai‵pati e uiga ki te Atua.

I te taimi ne tupu aka ei au, ne ati aka foki ne au te uiga takalialia ki faifaiga sē fakamaoni. E aofia i ei te takalialia ki te uiga fakailoga tino ki tino mai i fenua fakaa‵tea kolā e ‵nofo i luga i Falani. E ta‵fao sāle au mo tama‵liki mai fenua fakaa‵tea i te futipolo kae ne fiafia eiloa au ki a latou. E se gata i ei, toku mātua se tino Polani, e sē se Falani. Ne olioli eiloa au ki te taimi o te filemu mo te fealofani i vā o tino kese‵kese.

Ne kau au ki te kautau i te 1957. Tenā te pogai ne nofo atu ei au i mauga o Algeria i te po telā ne fakamatala atu ne au mai luga. I te otiga ne tagi atu au “Te Atua! Oi, te Atua!” ne ‵fuli atu au, kae ne lavea ne au se asini, kae e se ko te fili! Ne seki mataku au! Kae e ui i ei, i te taimi tenā—ko te taimi o te taua—ne fai ei ke mafaufau ‵loto au e uiga ki te olaga. Kaia e ‵nofo i ei tatou i konei? E mata, e atafai mai te Atua? E mata, ka maua ne tatou te filemu tumau?

Mai tua ifo, i te taimi ne nofo atu ei au i te fale i oku mātua, ne fetaui au mo se tokotasi o Molimau a Ieova. Ne tuku mai ne ia se ‵kopi o te Tusi Tapu ko te La Sainte Bible, se Tusi Tapu a te Kau Katolika i te ‵gana Falani, telā ne kamata o faitau ne au i taku fokimaiga mai Algeria. Ne otia malosi au i te tusi faitau ko te Fakaasiga 21:3, 4. Telā e fai mai penei: “Ko ‵nofo nei mo tino te faleie o te Atua . . . Kae ka ‵solo kea‵tea ne ia a loimata katoa mai i olotou mata, kae ka se toe ai se mate, ka se toe ai foki se fanoanoa, se tagi io me se ‵mae.” * Ne ofo au i fuaiupu konā. Ne mafaufau aka au, ‘E mata, e tonu loa?’ Kae i te taimi tenā, e seai eiloa saku mea e iloa e uiga ki te Atua mo te Tusi Tapu.

I taku otiga mai i te taua i te 1959, ne fetaui au mo se Molimau ko François, telā ne akoako mai ne ia a muna‵tonu e uke mai te Tusi Tapu. E pelā me se fakaakoakoga, ne fakaasi mai ne ia i te Tusi Tapu me e isi se igoa totino o te Atua, ko Ieova. (Sala. 83:18) Ne fakamatala mai foki ne François me ka fai ne Ieova te fakamasinoga tonu, ‵fuli te lalolagi ke liu palataiso, kae fakataunu a pati i te Fakaasiga 21:3, 4.

Ko oko loa i te ‵tonu o pati konā, kae ne otia malosi loa i ei toku loto. Kae ne kaitaua malosi foki au ki faifeau kae manako o faka‵se latou ona ko akoakoga a latou kolā e se mai te Tusi Tapu! E foliga mai me koi nofo loa mo au te kilokiloga a toku Tamana, kae ne seki lava toku kufaki. Ne manako au o taua fakavave atu!

A François mo oku taugasoa Molimau ne fesoasoani mai ki a au ke kufaki. Ne fai mai ne latou me i te ‵tou galuega e pelā me ne Kelisiano e se ko te fakamasino atu, kae ko te fakaasi atu o te fakamoemoega i aso mai mua e auala i te tala ‵lei o te Malo o te Atua. Tenā te galuega ne fai ne Iesu kae tenā foki te galuega ne tuku atu ne ia ki ana soko ke fai. (Mata. 24:14; Luka 4:43) Ne tauloto foki au ki te auala ke faipati atafai atu ki tino mo te loto toa, faitalia olotou talitonuga. E fai mai te Tusi Tapu: “Te pologa a te Aliki e se ‵tau o kinau, kae e ‵tau o uiga filemu ki tino katoa.”—2 Timo. 2:24.

 Ne fai ne au a ‵fuliga i toku olaga kae papatiso e pelā me se Molimau a Ieova i te fono o te seketi i te 1959. I konā ne fetaui au mo se tuagane talavou ko Angèle, telā ne fiafia au ki ei. Ne kamata au o kau sāle ki te fakapotopotoga a tou fafine, kae ne avaga māua i te 1960. ‵Toe fafine gali, se avaga ‵lei, kae se meaalofa tāua mai i a Ieova.—Faata. 19:14.

Mō tausaga e uke, ne uke akoakoga tāua ne tauloto ne au mai taina ma‵tua ‵lei kae ata‵mai. ‵Toe mea tāua e tasi mai ei: Ke manumalo i se tōfiga faigata, e ‵tau mo tatou o loto maulalo kae fakagalue a te poto e maua i te Faataoto 15:22, telā e fai mai: “Ka taunu eiloa a palani e auala i tino fakatonutonu e tokouke.”

I te 1964, ne kamata o lavea ne au te ‵tonu o pati konā. I te tausaga tenā, ne kamata au i toku tōfiga e pelā me se ovasia o te seketi, āsi atu ki fakapotopotoga ke fakamalosi kae ati aka a taina mo tuagane i te feitu faka-te-agaga. Kae ko au ko 27 fua oku tausaga kae seki uke au mea e iloa. Ne fai sāle ne au a mea ‵se e uke. Kae ne tauloto au mai i ei. Kae sili atu i ei, ne tauloto ne au a akoakoga e uke mai “tino fakatonutonu” atamai.

Masaua i a au se taimi e tasi. I te otiga ne āsi atu au ki se fakapotopotoga i Paris, ne fai mai se taina matua i te feitu faka-te-agaga e tokotasi me e manako a ia ke sau‵tala māua. Ne fai atu au, “‵Lei tenā.”

Ne ‵sili mai a ia, “E Louis, kafai e āsi se tokita ki se fale, ko oi te tino e fanatu a ia ki ei?”

“Ko te tino masaki,” ko aku pati.

Muna tou tagata: “Ko ia tenā. Kae ne lavea sāle ne au koe i te ukega o taimi e fakamāumāu loa ne koe mo tino kolā e ma‵losi ‵lei i te feitu faka-te-agaga, e pelā mo te ovasia o te fakapotopotoga. E tokouke a taina mo tuagane i te fakapotopotoga e loto vāi‵vai, e ‵fou, kae ‵mā. E iloa ne au ka maua ne latou a fakamalosiga māfai e fakamāumāu ou taimi mo latou, kae fanatu o ‵kai fakatasi mo latou i olotou fale.”

Ko oko loa i te ‵tonu kae aoga a pati fakatonutonu mai te taina tenā. A tena alofa ki mamoe a Ieova ne otia malosi loa i ei toku loto. Faitalia me ne faigata ki a au, kae ne fakagalue eiloa ne au ana pati fakatonutonu konā. E fakafetai au ki a Ieova mō taina penā.

 I te 1969 mo te 1973, ne tausi ne au te Food Service Department i fono ‵lasi o atufenua e lua i Colombes, i Paris. I te fono i te 1973, ne nofo ki se 60,000 tino ne ‵tau o fagai i aso e lima! Ne tai fanoanoa loa au. Kae ui i ei, a te auala ke iku manuia ko te Faataoto 15:22—‵sala fesoasoani mai tino ata‵mai. Ne ‵sala atu au ki ne fesoasoani mai taina ma‵tua i te feitu faka-te-agaga kolā e iloa ne latou o fakasoa a mea‵kai. E pelā mo taina kolā e ga‵lue i koga ‵togi meafasi, tino ‵toki fatoaga, tino kūka, mo tino faipisinisi. Fakatasi mo te lotou fesoasoani, ne mafai ei o fakataunu ne matou se matugā tōfiga lasi penā.

I te 1973, ne ‵kami māua mo taku avaga ki te Peteli i Falani. A toku tōfiga fou i konā ne fai mo mea faigata ki a au. E ‵tau o avatu ne au a ‵tou tusi ki taina i Afelika i te fenua ko Cameroon, telā ne fakatapu i ei te ‵tou galuega mai te 1970 ki te 1993. Tenā, ne fanoanoa foki au. Kae kāti mai pati konei, kolā ne fai mai ne taina kolā e tausi ne latou te galuega i Falani, ne fakamalosi ne latou au, penei: “A ‵tou taina i Cameroon e ma‵nako malosi ki meakai faka-te-agaga. Ke fagai ne tatou latou!” Kae tenā loa te mea ne fai ne matou.

Ne faimalaga sāle au ki fenua ‵pili ki Cameroon ke fetaui mo toeaina i te fenua tenā. A te loto malosi mo te ‵poto o taina konei ne fesoasoani mai ki a au ke fai a fakatokaga e uke ke tuku atu ki a latou a meakai faka-te-agaga i taimi katoa ki Cameroon. Ne fakamanuia eiloa ne Ieova a motou taumafaiga. E tonu, i se 20 tausaga, ne maua ne tino i te fenua tenā a ‵kopi o Te Faleleoleo Maluga mo te Our Kingdom Service i masina katoa.

I te kamataga o te mā fakamasaniga, ne iloilo faeloa ne au a uiga ‵gali faka-te-agaga o Angèle. Ne gasolo o lavea ne au ana uiga konā i te mā olaga avaga. I te afiafi o te aso o te mā avaga, ne fai mai a ia ke ‵talo māua ki a Ieova mō se manakoga ke tavini atu ki a ia ki te ‵toe mea  e mafai e pelā me se tauavaga. Ne tali ne Ieova te mā ‵talo tenā.

Ne fesoasoani mai foki a Angèle ke talitonu malosi au ki a Ieova. E pelā me se fakaakoakoga: I te 1973, ne ‵kami māua ke ga‵lue i te Peteli, ne seki manako au ki ei me i au ne fiafia ki te galuega seketi. Kae ne fakamasaua mai ne Angèle me ko oti ne tukugina atu māua ki a Ieova. E mata, e se fai ne tatou so se mea e fai mai ne te fakapotopotoga a Ieova ke fai? (Epe. 13:17) Ne ‵lago katoatoa au ki tou fafine! Tenā ne olo atu māua ki te Peteli. I te mā olaga fakatauavaga, a te poto o taku avaga, uiga agamalu, mo tena kilokiloga faka-te-agaga, ne fakamalosi i ei te mā olaga avaga kae fesoasoani mai foki ke fai a fakaikuga ‵lei.

I te taimi ko ma‵tua ei māua, ne tumau eiloa a Angèle i te fai mo fai se avaga ‵lei, kae ne ‵lago mai faeloa ki a au. E pelā me se fakaakoakoga, ko te mea ke ‵kau atu ki akoga faka-te-agaga kolā e fai i te ‵gana Peletania, ne ga‵lue ma‵losi māua mo Angèle ke tauloto ki te ‵gana tenā. E aofia i ei te kau atu ki se fakapotopotoga Palagi, e ui i ei ko taki 70 tupu mā tausaga i te taimi tenā. Ona ko oku tiute e pelā me se Komiti o te Ofisa Lagolago i Falani, a te tauloto ki te suā ‵gana ne faigata eiloa. Kae ko māua mo Angèle ne fakatau fesoasoani. I te taimi ko 80 tupu ei mā tausaga, ne tumau faeloa māua o fakatoka ki fakatasiga i te ‵gana Palagi mo te ‵gana Falani. Ne taumafai malosi māua ke ‵kau faeloa ki fakatasiga mo te galuega talai i te mā fakapotopotoga. Ne fakamanuia eiloa ne Ieova mā taumafaiga ke tauloto ki te ‵gana Palagi.

E tasi te fakamanuiaga gali ne maua ne māua i te 2017. Ne maua ne māua mo Angèle te tauliaga ke ‵kau atu ki te Akoga mō Komiti o Ofisa Lagolago mo Olotou Avaga, telā ne fai i te Watchtower Educational Center i Patterson, Niu Ioki.

A Ieova ko te ‵toe Faiakoga Sili. (Isa. 30:20) Tela la, e sē se mea fou ko ana tino—mā‵tua io me fo‵liki—ke maua ne latou a toe akoakoga sili! (Teu. 4:5-8) E tonu, ne lavea ne au me i talavou kolā e faka‵logo ki a Ieova mo taina mo tuagane ma‵tua ‵lei i te feitu faka-te-agaga, ka ga‵solo ki mua kae manuia māfai ko ma‵tua. E fakamasaua mai te Faataoto 9:9: “Tuku atu a fakatonuga ki te tino poto, kae ka gasolo eiloa a ia o poto atu. Akoako atu se tino amiotonu, kae ka fakaopoopo atu a mea konā ki ana mea ne tauloto.”

I te ukega o taimi, ne masaua sāle i a au te po fakamataku ne nofo atu ei au i mauga o Algeria i se 60 tausaga ko ‵teka. Ne seki iloa ne au me ka uke a mea ‵gali ka ‵tupu ki a au fakamuli. Ne uke aku mea ne tauloto mai i a Ieova! Ko oti ne tuku mai ne Ieova ke oko ki a Angèle, se olaga manuia kae fakafiafia loto. Tela la, ne tumau eiloa māua i te tauloto ki mea e uke atu e uiga ki te ‵tou Tamana i te lagi, kae maise foki a taina mo tuagane ma‵tua kolā e a‵lofa ki a ia.