1, 2. (a) E ‵kese pefea a te fakamoemoega gali o Kelisiano ‵tonu mai i te fakamoemoega o tino i te lalolagi a Satani? (e) Ne a fesili tāua ka sau‵tala tatou ki ei?

KO OKO eiloa i te gali o te fakamoemoega e maua ne Kelisiano ‵tonu! Faitalia me e aofia tatou i te kau fakaekegina io me ko “nisi mamoe,” e fakamoe‵moe katoa tatou ke lavea atu te fakataunuga o te fuafuaga a te Atua i te kamataga mo te faka‵maluga o te igoa o Ieova. (Ioa. 10:16; Mata. 6:9, 10) A fakamoemoega konā ko toe mea tāua eiloa ke maua ne so se tino. E olioli malosi foki tatou ki te taui telā ne folafola mai, ko te ola se-gata-mai telā e aofia i ei te “lagi fou” io me ko te “lalolagi fou” a te Atua. (2 Pe. 3:13) I te taimi nei, e fakamoe‵moe tatou ki te tumau o te gasolo aka ki luga o te manuia faka-te-agaga o tino o te Atua.

² A latou kolā e fai pelā mo vaega o te lalolagi a Satani e maua foki ne latou se vaegā fakamoemoega, kae e mafai o fakalotolotolua latou me e mafai o taunu io me ikai. E pelā me se fakaakoakoga, e tokouke a tino kemupolo e fakamoe‵moe ke sili i kemupolo, kae e se mafai o mautinoa i a latou. Kae ko te fakatuanaki tonu, ko te “fakaasiga manino” o te ‵tou fakamoemoega faka-Kelisiano. (Epe. 11:1) Kae e mafai loa koe o mafaufau me e mafai pefea o mautinoa a tou fakamoemoega? Kae ne a mea aoga ka iku mai i te mauaga o se fakatuanaki malosi ki mea kolā e fakamoemoe koe ki ei?

3. E fakavae ki te ā a te fakatuanaki o se Kelisiano tonu?

 ³ A te fakatuanaki e sē se uiga telā ne fa‵nau mai mo tino agasala; io me māfua aka eiloa i a ia. A te fakatuanaki faka-Kelisiano ko te ikuga o te galuega a te agaga tapu o te Atua ki se loto telā e taliagofie. (Kala. 5:22) E se fai mai te Tusi Tapu me i a Ieova e fakatuanaki io me manako ki te fakatuanaki. Ona ko te mea a Ieova e malosi katoatoa kae poto, e seai se mea e mafai o taofi aka ei te fakataunuga ne ia a tena fuafuaga. E mautinoa eiloa i te ‵tou Tamana faka-te-lagi a te fakataunuga o ana fakamanuiaga kolā ne folafola mai, me ne mea ‵tonu eiloa ki a ia. Tela la, e fai mai a ia, penei: “Ko taunu a mea katoa konā!” (Faitau te Fakaasiga 21:3-6.) A te fakatuanaki faka-Kelisiano e fakavae ki te manatu tonu i a Ieova ko te Atua “fakamaoni” telā e fakataunu faeloa ne ia ana folafolaga.—Teu. 7:9.

4. Se a te fakamoemoega ne fakatāua ne tagata mo fafine fakamaoni mai mua o taimi o te kau Kelisiano?

⁴ E tuku mai i te mataupu e 11 o te tusi ko Epelu a igoa e 16 o tagata mo fafine fakatuanaki. Ne fakasino atu a te tino tusitala ki a latou konei mo nisi tino e tokouke e pelā me “ne maua ne latou se molimau ‵lei ona ko te lotou fakatuanaki.” (Epe. 11:39) A latou katoa ne “tali‵tonu mo te mautinoa” me ne toe fakatu aka ne te Atua a te “fanau” telā ne folafola mai ke tuki pala ne ia a Satani kae fakataunu te fuafuaga a Ieova i te kamataga. (Kene. 3:15) Ne ‵mate atu a tino fakamaoni konei mai mua o ‵tala mai ne te “fanau” telā ne folafola mai, ko Iesu Keliso, a te auala ki te ola i te lagi. (Kala. 3:16) Kae ui i ei, e fakafetai tatou ki folafolaga a Ieova kolā e mautinoa me ka fakataunu, me ka toe faka‵tu aka latou ki te ola ‵lei katoatoa i te feitu faka-te-foitino i te lalolagi palataiso.​—Sala. 37:11; Isa. 26:19; Hose. 13:14.

5, 6. Ne fakavae ki te ā a te fakamoemoega o Apelaamo mo tena kāiga, kae ne fakatumau pefea ne latou se fakatuanaki malosi? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁵ E fai mai te Epelu 11:13 e uiga ki nisi tino kolā ne ola mai mua o taimi o te kau Kelisiano: “Ne ‵mate a latou katoa konei i te fakatuanaki, e tiga eiloa e seki lavea ne latou te fakataunuga o folafolaga konei, kae ne lavea ‵mao eiloa ne latou kae fia‵fia ki ei.” E tokotasi mai i ei ko Apelaamo. E mata, ne mafaufau faeloa a ia ki te fakamoemoega fakafiafia ki te ola telā e vau mai te “fanau” telā ne folafola mai? Ne tuku atu ne Iesu se tali manino ki te fesili tenā i te taimi ne fai atu ei a ia ki tino kolā ne ‵teke ki a ia, penei: “Ne fiafia kae fakamoemoe malosi a Apelaamo te otou tamana ke lavea ne ia a mea ka fai ne au, kae ne lavea eiloa ne ia kae ne fiafia malosi.” (Ioa. 8:56) Tenā te lagonaga ne oko ki a Sala, Isaako, Iakopo, mo te tokoukega kolā ne ‵saga tonu atu ki te lotou fakamoemoega i aso mai mua e uiga ki te Malo, telā ne “fakatoka kae fakatu eiloa ne te Atua.”—Epe. 11:8-11.

⁶ Ne fakatumau pefea ne Apelaamo mo tena kāiga a te lotou fakatuanaki ke malosi? Ne ma‵nako eiloa latou o tauloto e uiga ki te Atua mai te fakalogo‵logo ki tino ma‵tua fakamaoni, maua o fakaasiga mai te Atua, io me fai‵tau ki fakamatalaga i aso mua kolā e fakatuagagina. Kae sili atu i te tāua, ne seki puli i a latou a mea kolā ne tauloto ne latou kae ne fakatāua ne latou a folafolaga a te Atua mo mea e manako a ia ki ei kae mafaufau ‵loto ki ei. Ona ko te mea ne mautinoa a te lotou fakamoemoega, ne toka eiloa a tagata mo fafine konei ke logo‵mae i so se puapuaga kae tumau i te fakamaoni ki te Atua.

7. Ne a fakatokaga e tuku mai ne Ieova ke ati aka ei ne tatou se fakatuanaki malosi, kae ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ki fakatokaga konā?

⁷ Ke tumau te malosi o ‵tou fakatuanaki, ne tuku mai ne Ieova mo te atafai a tena Muna ko te Tusi Tapu, telā e katoatoa. Ke “fia‵fia” kae “manuia,” e ‵tau mo tatou o fai‵tau faeloa ki te Muna a te Atua i aso katoa māfai e mafai. (Sala. 1:1-3; faitau te Galuega 17:11.) Kae e pelā mo tino tapuaki o Ieova mai mua o taimi o te kau  Kelisiano, e ‵tau mo tatou o tumau i te mafaufau ‵loto ki folafolaga a te Atua kae ke faka‵logo ki ana fakatonuga. Ne fakamanuia foki ne Ieova tatou e auala i mea‵kai faka-te-agaga e uke kolā e fakasoa mai faeloa ne ia e auala i te “tavini fakamaoni kae poto.” (Mata. 24:45) Tela la, mai te fakatāua o mea kolā e tauloto ne tatou mai fakatokaga faka-te-agaga kolā e tuku mai faeloa ne Ieova, ko ‵pau ei tatou mo tino i aso mua kolā ne tuku mai ne latou a fakaakoakoga ‵lei o te fakatuanaki mai te “tali‵tonu mo te mautinoa” e uiga ki te lotou fakamoemoega ki te Malo.

8. E mafai pefea ne te ‵talo o fakamalosi aka ‵tou fakatuanaki?

⁸ Ne fai foki a te ‵talo e pelā me se vaega tāua i te fakatumauga o te fakatuanaki malosi o molimau mai mua o taimi o te kau Kelisiano. Ne fakamalosigina te lotou fakatuanaki i te taimi ne tali atu ei ne te Atua a olotou ‵talo. (Nee. 1:4, 11; Sala. 34:4, 15, 17; Tani. 9:19-21) Tela la, e mafai foki o tuku atu ne tatou a ‵tou manavasega ki a Ieova, kae tali‵tonu me ka lagona kae fakamalosi mai a ia ke kufaki tatou i ei mo te fia‵fia. Kae kafai ko tali mai ‵tou ‵talo, a ‵tou fakatuanaki ka gasolo aka eiloa o malosi atu. (Faitau te 1 Ioane 5:14, 15.) Ona ko te fakatuanaki se vaega o fuataga o te agaga, e ‵tau mo tatou o “tumau i te fakamolemole atu” mō te agaga o te Atua, e pelā mo te mea ne fakamalosi mai a Iesu ke fai ne tatou.​—Luka 11:9, 13.

9. I tafa o te ‵talo atu mō tatou eiloa, ko oi a tino e ‵tau o aofia ne tatou i ‵tou ‵talo?

⁹ E se ‵tau o fakatapulā fua a ‵tou ‵talo ki te fakamolemole atu ki te Atua mō se fesoasoani mō tatou eiloa. E mafai o fakafetai kae tavae ne tatou a te Atua i aso katoa mō ana “galuega fakaofoofogia” kolā ko “tō uke katoa ke lau aka.” (Sala. 40:5, NW) E ‵tau foki o fakaasi atu i ‵tou ‵talo me e masaua ne tatou a “tino i te falepuipui, e pelā eiloa me e ‵loka fakatasi [tatou] mo latou.” Kae e ‵tau foki o ‵talo atu tatou mō ‵tou kautaina i te lalolagi kātoa, maise loa a “tino kolā e fai ne latou te takitakiga i a [tatou].” E otia eiloa ‵tou loto māfai e lavea atu a te auala e tali mai ei a Ieova ki ‵tou ‵talo kolā e fai fakatasi!—Epe. 13:3, 7.

10. Ne a fakaakoakoga o tavini a te Atua kolā ne ita ma gutugutulua e uiga ki te lotou fakamaoni, kae se a te mea ne fakamalosi atu ki a latou ke fai penā?

¹⁰ I te Epelu mataupu e 11, e fakamatala mai i ei ne te apositolo ko Paulo a fakalavelave ne fe‵paki mo tavini a te Atua kolā e se faka‵sae mai olotou igoa. E pelā me se fakaakoakoga, ne fakasae aka ne te apositolo a fafine fakatuanaki kolā ne ‵mate atu olotou tamaliki tagata kae ne toe faka‵tu aka fakamuli. Kae ne toe fakasae aka ne ia a nisi tino kolā ne “ne seki talia ne latou ke fakasaoloto latou e auala i se togiola, ko te mea ke maua ne latou te toetu telā e ‵lei atu.” (Epe. 11:35) E tiga eiloa e se mautinoa i a tatou me ko oi ne mafaufau ki ei a Paulo, kae ko Napota mo Sakalia, ne aofia i a latou kolā ne peipei ki fatu ke ‵mate ona ko te faka‵logo ki te Atua kae fai tena loto. (1 Tupu 21:3, 15; 2 Nofo. 24:20, 21) E mautinoa eiloa me ne maua ne Tanielu mo ana taugasoa te avanoaga ke “talia ne latou ke fakasaoloto latou” mai te gutugutulua e uiga ki te lotou fakamaoni. I lō te fai penā, ne fai ne te lotou fakatuanaki ki te ‵mana o te Atua, i se auala fakatusa, ke ‘‵pono ne latou a gutu o leona’ kae ‘taofi te malosi o te afi.’—Epe. 11:33, 34; Tani. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

11. Ne a mea faiga‵ta ne kufaki ne nisi pelofeta ona ko te lotou fakatuanaki?

¹¹ Ona ko te lotou fakatuanaki, ne maua ne pelofeta ko Mikaio mo Ielemia a “fakatauemuga . . . mo te ‵pei ki te falepuipui.” A nisi tino e pelā mo Elia, ne “olo sale . . . i toafa mo mauga kae ‵nofo i ana mo lua o te lalolagi.” A latou katoa ne kufaki ona ko te lotou “tali‵tonu mo te mautinoa ki mea kolā e fakamoe‵moe” latou ki ei.—Epe. 11:1, 36-38; 1 Tupu 18:13; 22:24-27; Iele. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Ko oi ne tuku mai ne ia se fakaakoakoga tu ‵kese o te kufaki i mea faiga‵ta, kae se a te mea ne fesoasoani atu ki a ia ke fai penā?

¹² Mai tua o te fakamatalaga e uiga ki nāi tagata mo fafine fakatuanaki, ne faka‵mafa mai ne Paulo a te ‵toe fakaakoakoga tu ‵kese mai mea katoa—ko te ‵tou Aliki ko Iesu Keliso. E fai mai  te Epelu 12:2 e uiga ki a ia, penei: “Ona ko te fiafia telā e moe i ana mua, ne seki saga atu ki tena masiasi, kae ne sagasaga ifo i te feitu fakaatamai o te nofogaaliki o te Atua.” E tonu, e ‵tau mo tatou o “mafaufau faka‵lei” ki te fakaakoakoga o te fakatuanaki o Iesu i taimi o fakalavelave faiga‵ta. (Faitau te Epelu 12:3.) E pelā mo Iesu, a matulo Kelisiano e pelā mo te soko ko Anitipa ne seki talia ke gutugutulua a ia. (Fa. 2:13) Ne mafai o maua ne latou a te taui ke toe‵tu ki te ola i te lagi—te “toetu telā e ‵lei atu” fakafia kae ne olioli ki ei a tagata fakatuanaki i aso mua. (Epe. 11:35) I se taimi mai tua ifo o te fanaumaiga o te Malo i te 1914, ne toe faka‵tu aka ei te kau fakaekegina fakamaoni kolā ne ‵moe i te mate ki te ola faka-te-agaga i te lagi ke pule fakatasi mo Iesu i tena pulega fakatupu ki tino katoa.—Fa. 20:4.

13, 14. Ne a fakalavelave faiga‵ta ne fe‵paki mo Rudolf Graichen, kae ne a mea ne fesoasoani atu ki a ia ke kufaki?

¹³ E lau i miliona o tino tapuaki o te Atua i aso nei e tau‵tali ki te fakaakoakoga a Iesu mai te tausi ki te lotou fakamoemoega kae sē talia a mea faiga‵ta ke fakavāivāi te lotou fakatuanaki. Mafaufau ki te fakaakoakoga o Rudolf Graichen, telā ne fanau i Siamani i te 1925. Ne masaua ne ia a ata o mea kolā e fakamatala mai i te Tusi Tapu kolā ne faka‵piki i luga i te ‵pui o tena  fale. Ne tusi mai a ia: “A te ata e tasi ko te ata o te kuli vao mo te tamā mamoe, te tamaliki mo te lepoti, te pulumakau mo te leona—e ‵nofo filemu katoa, kae takitakgina ne se tamaliki tagata foliki. . . . Ne fakamalosi mai eiloa ki a au a vaegā ata penā.” (Isa. 11:6-9) Faitalia a tausaga e uke o fakasauaga matagā, muamua la mai i pulisimani ‵funa a te kau Nasi kae fakamuli mai i ofisa ma‵luga o te malo Kominisi o Siamani ki Saegala, ne fakatumau eiloa ne Rudolf tena fakatuanaki malosi e uiga ki te lalolagi palataiso.

¹⁴ A nisi mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Rudolf ko te galo atu o tena mātua pele, telā ne pokotia i te masaki ko te typhus i se falepuiupui i Ravensbrück, mo te kilo atu ki te vāivāi o te fakatuanaki o tena tamana i te sainaga ne ia o se pepa ke fakatalitonu atu ei i a ia ko se fai mo fai se Molimau a Ieova. I tena ‵talaga ki tua mo te falepuipui, ne fiafia eiloa a Rudolf ki te tauliaga ke tavini atu e pelā me se ovasia o te fenua kae ‵kami fakamuli atu ki te Akoga i Kiliata. Ne filifili aka a ia e pelā me se misionale i Chile, telā ne toe tavini atu foki a ia i ei e pelā me se ovasia o te fenua. Kae ne seki gata atu eiloa a fakalavelave o Rudolf. Mai tua o se tausaga ne avaga ei ki a Patsy, se tuagane misionale, ne mate atu ei te lā pepe fafine. Fakamuli ifo, ne toe mate atu foki tena avaga pele telā ko 43 fua ana tausaga. Ne kufaki ne Rudolf a fakalavelave faiga‵ta konei, kae faitalia tena tulaga matua mo te masakisaki, ne tavini atu a ia pelā me se paenia tumau mo se toeaina i te taimi ne tusi ei te tala o tena olaga i te lōmiga o The Watchtower i a Aokuso 1, 1997, itulau e 20-25. ^[1]

15. Ne a fakaakoakoga o Molimau a Ieova i aso nei kolā ne kufaki mo te loto fia‵fia i fakasauaga?

¹⁵ Ne tumau eiloa te fia‵fia o Molimau a Ieova ki te lotou fakamoemoega faitalia a fakasauaga matagā kolā e fai faeloa ki a latou. E pelā me se fakaakoakoga, e tokouke a ‵tou taina mo tuagane ne falepuipui i Eritrea, Singapore, mo Kolea ki saute, ona ko te ola e ‵tusa mo pati a Iesu ke mo a e fakaaoga ne latou a te pelu. (Mata. 26:52) E aofia i te fia selau o pagota konei ko Isaac, Negede mo Paulos, kolā ne falepuipui i Eritrea mō se 20 tupu tausaga! E tiga eiloa ko se maua ne latou te saolotoga ke tausi atu ki olotou mātua kolā ko ma‵tua kae ke a‵vaga, ne tumau eiloa a taina konei i te fakamaoni faitalia a fakasauaga matagā. A te ‵kilo atu ki olotou mata fia‵fia i luga i te ‵tou website ko te jw.org, se fakaasiga me e tumau eiloa te ma‵losi o olotou fakatuanaki. Ke oko loa ki leoleo i te falepuipui, ko kamata o āva ki a latou.

16. E mafai pefea o puipui koe ne te fakatuanaki malosi?

¹⁶ A te tokoukega o tino o Ieova ne seki fe‵paki eiloa mo fakasauaga matagā. E tai ‵kese a tofotofoga o olotou fakatuanaki. A te tokoukega ne ‵tau o kufaki i te tulaga mativa io me ko logo‵maega mai taua mo mea ‵tupu o te natula. A nisi tino ne fai pelā mo Mose mo tagata i aso mua kolā ne seki ma‵nako ki te olaga takutakua i te lalolagi. Ne taua malosi atu latou o ‵teke a te olaga fia maumea, mo te olaga telā e manavase fua ki te ‵lei o latou. Ne mafai pefea o fai ne latou te mea tenei? Ko te lotou a‵lofa ki a Ieova mo te fakatuanaki malosi ki te folafolaga me ka faka‵tonu aka ne ia a faifaiga sē fakamaoni katoa, kae tuku atu ki ana tavini fakamaoni katoa a te ola se-gata-mai i se lalolagi fou kae amiotonu.—Faitau te Salamo 37:5, 7, 9, 29.

17. Se a te mea e fakaiku aka ne koe ke fai, kae se a te mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁷ I te mataupu tenei, ne lavea ne tatou a te auala e fai ei a te mafaufau ‵loto ki folafolaga a te Atua mo te ‵talo faeloa, ka fakamalosi ei ‵tou fakatuanaki. Mai te faiga tenā, ka mafai ei ne tatou o kufaki i mea faiga‵ta o te fakatuanaki i te taimi e ‵saga tonu atu kae “tali‵tonu mo te mautinoa” ki te ‵tou fakamoemoega faka-Kelisiano. Kae e uke atu a mea e aofia i te fakamatalaga a te Tusi Tapu e uiga ki te fakatuanaki, telā ka fakaasi mai i te suā mataupu.