Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

1918​—Selau Tausaga ko ‵Teka

1918​—Selau Tausaga ko ‵Teka

Ne ‵tala mai eiloa a te The Watch Tower i a Ianuali 1, 1918, ki pati konei: “Se a te mea ka tupu i te tausaga e 1918?” Koi fai eiloa te Taua Lasi i Eulopa, kae ne foliga mai me i mea kolā ne fai i te kamatamataga o te tausaga ne mea ‵lei katoa mō Tino A‵koga o te Tusi Tapu penā foki mo tino i te lalolagi kātoa.

E FAI‵PATI TE LALOLAGI KI TE FILEMU

I a Ianuali 8, 1918, ne faka‵mafa atu ne te Pelesitene ko Woodrow Wilson, i tena lāuga i se fono lasi i te Iunaite Sitete, a manatu e 14 kolā ne mafaufau tou tagata me ne aoga ki te “filemu tonu kae tumau.” Ne avaka aka ne ia se manatu ke mafau‵fau ki ei e uiga ki fesokotakiga i vā o fenua, te fakafolikiga o meatau, mo te fakatuakaga o “se va fakataugasoa o fenua” telā e mafai o aoga ki “sitete ‵lasi mo sitete fo‵liki.” Ne fakaaoga fakamuli eiloa ana “Manatu e Sefulufa” ke fakatu aka i ei a te fakapotopotoga ko te Malo ‵Kau Fakatasi mo te fakatokaga o te Feagaiga o te Versailles, io me ko te Feagaiga o te Filemu telā ne fai i ei ke gata te Taua Muamua i te Lalolagi.

NE FAKATAKAVALE I EI A TINO ‵TEKE

Faitalia te lasi o te ‵numiga i te tausaga mai mua atu, * ne foliga mai foki me i te filemu se tasi o mea telā ne olioli a Tino A‵koga o te Tusi Tapu ki ei, e pelā me se fakamaoniga mai mea ‵tupu i te taimi o te fono tausaga a te Watch Tower Bible and Tract Society.

I te fono tenei, telā ne fai i a Ianuali po 5, 1918, e isi ne nāi tāgata lauiloa kolā ko oti ne faka‵tea mai te Peteli ne taumafai ke toe maua ne latou te tulaga pule i te fakapotopotoga saukātoa. A Richard H. Barber, se ovasia faimalaga fakamaoni, ne ‵tala ne ia te fono tenā ki se ‵talo. Mai tua o se lipoti e uiga ki galuega ne fai i te tausaga mai mua, ne fai ei te palota mō tino pule‵pule. Ne filifili ne te Taina ko Barber a Joseph Rutherford mo nisi taina e tokoono. Kae ne toe filifili aka ne se loia telā ne kau atu ki tino ‵teke a nisi tāgata e tokofitu, e aofia i ei a latou kolā ne faka‵tea mai te Peteli. Kae ne taka‵vale latou. Ne filifiligina eiloa ne te tokoukega kolā ne aofia i te fono tenā a te Taina ko Rutherford mo nisi taina fakamaoni e tokoono ke fai mo tino pule‵pule.

Ne taku ne te tokoukega o taina kolā ne ‵nofo atu i konā a te fono tenei e pelā me ko “te ‵toe fono manuia eiloa ne ‵kau latou ki ei.” Kae ne seki leva te fia‵fia o latou.

KILOKILOGA KI TE TUSI KO TE THE FINISHED MYSTERY

I se fia o masina, ne tufatufa atu eiloa ne Tino A‵koga o te Tusi Tapu a te tusi ko te The Finished Mystery. Ne ‵saga tonu mai eiloa a tino fai‵tau loto ‵lei ki muna‵tonu faka-te-Tusi Tapu kolā ne aofia i ei.

Ne fai mai a E. F. Crist, se ovasia faimalaga i Kanata, e uiga ki se tauavaga kolā ne fai‵tau ki te tusi ko te The Finished Mystery kae ne talia ne lāua te munatonu i loto fua i se lima masina! Ne fai mai a ia: “Ne ‵fuli katoatoa a te tauavaga tenei ki te munatonu kae lavea atu te ‵lei o te ga‵solo o lāua ki mua.”

E isi se tagata telā ne maua ne ia a te tusi ne avatu fakavave ne ia ki ana taugasoa ke fai‵tau ki ei. Ne “ofo” eiloa tou tagata i te fekau i loto i ei. Ne toe fai mai a ia penei: “Au ne sasale ifo ki lalo i Third Avenue [kae] ne tō mai se mea ki luga i toku tuauma, i oku mafaufauga loa nei me se puliki, kae, kiloke, ko te tusi ‘The Finished Mystery.’ Ne puke ne au ki te fale kae faitau ne au te tusi kātoa. . . . kae ne iloa aka ne au fakamuli me se faifeau . . .. . . telā ne ‵pei ne ia te tusi ki tua mo tena famalama ona ko te kaitaua . . . mai te mea fua tenā ne fai ne tou tagata, e talitonu eiloa au me ne ‵fuli ne ia a tino e tokouke ki se fakamoemoega ola i lō nisi faifaiga aka i tena olaga. . . . E auala i te kaitaua o te faifeau tenei, ko ‵viki atu nei matou ki te Atua.”

E sē se faifaiga fou a te mea ne fai ne te faifeau tenei. Ne fakatapu ne te ofisa pule o Kanata a te tusi tenei i a Fepuali 12, 1918, mai te ‵losi atu me ne aofia i ei a fakamatalaga ‵teke kae faka‵tupu taua. Kae e se leva, ne avaka foki ne ofisa pule o te Iunaite Sitete se tagi e uiga ki ei. Ne sukesuke ne tino o te malo a te Peteli mo ofisa i Niu Ioki, Pennsylvania, mo California, ke ‵sala atu ki ne fakamaoniga ke taua atu ki sui kolā e takitaki ne latou a te fakapotopotoga saukātoa. I a Mati 14, 1918, ne fakatapu ne te Matagaluega o te Tulafono o Iunaite Sitete a te tusi ko te The Finished Mystery, kae ‵losi atu latou me fakatalave ne te tusi io me ko te tufatufaga o te tusi tenei a taua, kae e taia mai lalo i te tulafono ko te Espionage Act.

NE ‵PEI KI TE FALEPUIPUI!

I a Me 7, 1918, ne maua ne te Matagaluega o Tulafono se fakailoaga ke ‵pei ki te falepuipui a Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh, mo Clayton Woodworth . Ne ‵losi ‵se atu me ne seki “faka‵logo ki te tulafono, ‵teke atu ki ofisa ma‵luga, sē fakamaoni, kae se talia foki ke ‵kau atu ki te kautau io me ko pulisimani leoleo o Iunaite Sitete.” Ne kamata te lotou fono i a Iuni po 3, 1918, kae ne tai isi se fakalotolotolua me ka ‵pei eiloa latou ki te falepuipui. Kaia?

Ne taku ne te loia o te malo o te Iunaite Sitete a te tulafono telā ne ‵losi atu me ne ofa ne latou, te Espionage Act, ki se “meatau magoi ke ‵teke atu ki fakamatalaga ‵se.” I a Me 16, 1918, ne seki avaka i te fono se ‵fuliga ki te Tulafono tenā telā ne mafai o puipui i ei a latou kolā ne ‵lomi ne latou a fakamatalaga kolā “e ‵tonu, mo kilokiloga ‵lei, mo ikuga fai mea tonu.” A te tusi ko te The Finished Mystery ne fai pelā me se vaega tāua i te lotou fono. E uiga ki ei, e fai mai se lipoti e tasi mai te Iunaite Sitete, penei: “Tasi o toe fakaakoakoga fakamataku o te vaegā fakamatalaga loi tenei ko te tusi ko te ‘The Finished Mystery’ . . . A tena aoga ko te takitaki atu o sotia ke faka‵se te motou auala kae ke fakamalosi aka . . . ke ‵teke atu ki te manatu ke aofia i te kautau.”

I a Iuni 20, 1918, ne fakaiku aka ne te potukau kolā ne filifili ke fakalogo‵logo ki fakamatalaga e uiga ki se ‵tagi i te fono ke fakasala a te tokovalu. I te suā aso, ne tusi ki lalo ne te famasino a tena fakaikuga. Ne fai atu a ia: “A te tala loi fakalotu tenei e folafola atu mo te loto finafinau ne tino ‵teke konei . . . e fakamataku ‵ki eiloa i lō a mavae‵vaega i te kautau o Siamani . . . . E ‵tau eiloa o silia atu te fakasalaga o latou.” I vaiaso e lua mai tua ifo, ne avatu a te tokovalu konei ki te falepuipui ko te Federal Penitentiary i Atlanta, Georgia, kae fakasala mai te 10 ki te 20 tausaga.

NE TUMAU EILOA TE GALUEGA TALAI

Talu mai te taimi tenei, ne fakafesagai atu eiloa a Tino A‵koga o te Tusi Tapu mo ‵tekemaiga matagā. Ne sukesuke likiliki ne te Federal Bureau of Investigation (FBI) a olotou galuega, mai te fakatokaga o se fia afe o ‵kopi. E fakaasi mai i fakamatalaga konei me ne fakaiku aka eiloa ne ‵tou taina ke tumau latou i te talai atu.

I se tusi ki te FBI, ne tusi atu te pule o te ofisa meli o Orlando, i Florida, penei: “[A Tino A‵koga o te Tusi Tapu] e olo atu mai fale ki fale i te fakai kae e fai ne latou [i] po. . . . E foliga mai me ma‵nako eiloa latou o tumau i te talai atu faitalia a ‵tekemaiga katoa.”

Ne tusi atu se ofisa pule o te Matagaluega o Taua ki te ofisa pulisimani o lipoti a te galuega a Fredrick W. Franz, telā ne tavini fakamuli atu e pelā me se sui o te Potukau Pule. Ne tusi atu te ofisa pule: “A F. W. Franz . . . koi tumau eiloa i te ‵togi atu ne ia a te fia afe o ‵kopi o te tusi ko te ‘Finished Mystery’.”

A Charles Fekel, telā ne tavini atu foki fakamuli e pelā me se sui o te Potukau Pule, ne fakafesagai atu foki ki ‵tekemaiga matagā. Ne puke a ia ne tino pule ona ko te tufatufaatuga ne ia a ‵kopi o The Finished Mystery kae iloilo ne latou a ana faifaiga e uiga ki ei. Ne ‵pei a ia ki te falepuipui i Baltimore, Maryland, mō se masina e tasi, kae fakamailoga e pelā me se “fili o tino Austria.” I te taimi ne talai atu a ia mo te loto malosi mo te loto toa ki tino kolā ne fakafesilisili ne latou a ia, ne masaua ne ia a pati a Paulo i te 1 Kolinito 9:16, telā e fai penei: “Kalofa eiloa au māfai e se folafola atu ne au a te tala ‵lei!” *

E se gata fua i te lotou loto finafinau o talai atu, ne fakasalalau atu ne Tino A‵koga o te Tusi Tapu se fakatagi ke fakasaoloto a taina mai te falepuipui i Atlanta. Ne fai mai a Anna K. Gardner: “Ne fai faeloa ne matou se mea. I te taimi ne ‵nofo atu ei a taina i te falepuipui, ne ‵sala atu eiloa matou ki tino ke saina. Ne olo atu matou mai fale ki fale. Ne maua ne matou se fia afe o tino ke saina! Ne fai atu matou ki tino konā me i tāgata konei ne Kelisiano ‵tonu kae ne ‵pei atu latou ki te falepuipui ona ko faifaiga sē ‵tonu ne fai ki a latou.”

FONO O ATUFENUA

Talu mai te taimi faigata tenei, ne fai faeloa a fono o atufenua ke fakamalosi aka ei a te feitu faka-te-agaga o te kautaina. Ne fai mai The Watch Tower: “E silia atu mo te fa sefulu fono o atufenua . . . ne fai i te tausaga . . . Ne maua atu eiloa a lipoti fakafiafia mai fono katoa konei. Muamua la, ne fai a fono katoa o atufenua i te fakaotiotiga o te ‵tau ‵moko io me ko te taimi e kamata ei o ‵to vaiua; kae i te taimi nei, ne fai eiloa i masina katoa i loto i te tausaga.”

Ne tumau eiloa a tino loto ‵lei i te ‵saga atu ki te tala ‵lei. I se fono o te atufenua e tasi i Cleveland, Ohio, e nofo ki se 1,200 ne ‵kau atu ki ei kae toko 42 tino ne papatiso, e aofia i ei se tamaliki tagata telā ne fakaasi atu “tena loto fakafetai ki te Atua kae tuku katoatoa atu ki a ia telā e fai pelā me se mea fakamā ki tino ma‵tua e tokouke.”

SE A TE MEA NE TUPU MAI TUA?

I te fakaotiotiga o te 1918, ne fakafesagai atu eiloa a Tino A‵koga o te Tusi Tapu ki se olaga sē mautinoa mō aso mai mua. A nisi ofisa i Brooklyn ne ‵togi atu ki tua kae ne fakagasue atu te laumua ki Pittsburgh, Pennsylvania. E tiga eiloa ne ‵nofo atu eiloa a latou kolā e fai ne latou te takitakiga i loto i te falepuipui, ne fai eiloa te suā fono i a Ianuali po 4, 1919. Se a te mea ne tupu i ei?

Ne tumau eiloa ‵tou taina i te lotou galuega. Ne loto tali‵tonu eiloa latou e uiga ki te ikuga, telā ne filifili ei ne latou ke fai mo tusi siki fakavae mō te tausaga 1919: “E seai eiloa se meatau ne faite ke ‵teke atu ki a koe ka manuia.” (Isa. 54:17, King James Version) Ne fakatoka eiloa latou mō se ‵fuliga fakavave kae katoatoa telā ka fakamalosi aka i ei te lotou fakatuanaki mō te galuega telā e moe mai i olotou mua.

^ pala. 6 Ke onoono ki te mataupu “Selau Tausaga ko ‵Teka—1917” i te 2017 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, itu. 172-176.

^ pala. 22 Ke onoono ki te tala tonu e uiga ki a Charles Fekel, “Joys Through Perseverance in Good Work,” i te lōmiga o The Watchtower i a Mati 1, 1969.