KO OKO eiloa i toku fiafia ke puti aka ne oku mātua Kelisiano, ko Fred mo Edna Molohan, kolā ne faka‵goto ne lāua ki toku loto a mea faka-te-agaga. Ko leva ne fai pelā me ne Tino A‵koga ki te Tusi Tapu loto finafinau (Molimau a Ieova) mō tausaga e 20 talu mai te taimi ne fanau ei au i te 1934. Ne ‵nofo atu te motou kāiga i Parsons, se fakai foliki i te feitu o saute ki te saegala o Kansas. Ne ‵kau atu matou ki te fakapotopotoga i konā telā toeitiiti a tino katoa i ei ne Kelisiano fakaekegina. Ne ‵kau atu faeloa te motou kāiga i fakatasiga a te fakapotopotoga kae talai atu te munatonu mai te Muna a te Atua ki tino. Ne fakaavanoa eiloa a afiafi o Aso Ono mō te galuega talai i auala, telā ne taku i aso konā ki te galuega talai i koga e tokouke i ei a tino. I nisi taimi ne fai faka‵fita eiloa, ne fakamalosi faeloa ne Teti matou mai te ‵togi ne ia omotou ice cream māfai ko oti te galuega talai.

Ne lasi ‵ki eiloa te koga talai a te motou tamā fakapotopotoga telā ne aofia i ei a nisi tamā fakai e pelā foki mo koga fagai manu e uke i kogā fakai pili mai. Kafai e asi atu matou ki koga fagai manu, ne fesuiaki faeloa omotou tusi mo vesiapolo kolā e ‵toki i olotou fatoaga, fuamoe ‵fou (kolā e puke mai loa i olotou ofaga), io me ne moa ola. Ona ko te mea ko leva eiloa ne fakaputu ne Teti a tupe mō tusi, ne fesoasoani mai te mea tenei ke maua ne matou a mea‵kai fakaopoopo.

Ne isi se lāleo a oku mātua, telā ne fakaaoga ne lāua i te galuega talai. Au ko tō foliki ke fakatagi ne au, kae ne fiafia eiloa au o fesoasoani atu ki a Teti mo Mami i te taimi ne fakatagi ei ne lāua a leo o lāuga a te taina ko Rutherford kolā ne puke māfai ko olo atu ki lā toe asiga mo akoga faka-te-Tusi Tapu.

Ne ‵fuli ne toku tamana a te motoka i te vaega ko te 1936 Ford ki se motoka telā ne fakaigoa ne matou ki te motoka mo mea faka‵lasi leo kolā e faka‵piki mai  luga o te tuāfale o te motoka. Ne magoi ‵ki eiloa te motoka tenei i te fakasalalauatuga o te fekau o te Malo. E pelā mo te masani, ne fakatagi sāle muamua se pese ko te mea ke ‵saga mai a tino, ka oti ko fakatagi atu ei a te lāuga faka-te-Tusi Tapu telā ne puke. Kafai ko oti te lāuga, ko mafai ei o tufatufa atu ne matou a tusi ki tino fia‵fia.

I te fakai foliki o Cherryvale, Kansas, ne fai atu a pulisimani ki a Teti me ka se toe talia ne tatou a te motoka mo mea faka‵lasi leo i ei i te malae ta‵fao o te fakai, te koga telā ne mānava i ei a te tokoukega o tino i Aso Sa, kae ne talia mai ne latou te koga mai tua o te malae ta‵fao tena. Tela la i lō te ‵teke atu ki ei, ne fakagasue ne Teti a te motoka ki te suā feitu o te malae tenā ko te mea ke mafai eiloa o lagona malie ne tino a te fekau, kae ne faka‵soko ne ia te polokalame. Ne fakafiafia mai faeloa ki a au ke ga‵lue tasi mo Teti mo toku taina matua ko Jerry, i taimi konā.

I te fakaotiotiga o tausaga mai 1930 o vau ki mua, ne aofia eiloa matou i “galuega” fakapito ke talai atu ki tino i koga talai kolā e tokouke i ei a tino ‵teke. Ne masani o alausu matou a koi tuai o sae aka te mata o te la (e pelā mo te mea ne fai ne matou mō Joplin, Missouri) kae ne tuku atu ne matou a tamā pepa mo tamā tusi e aunoa mo te logoā mai lalo i mataloa o fale o tino. Mai tua ifo, ne toe maopoopo matou mai tua o te fakai tenā ke fakamautinoa aka me isi se tino ne ‵poa kae puke ne pulisimani io me ikai.

Talu mai tausaga konā, a te suā vaega gali o te motou galuega talai ne fakaigoa ne matou ki te māti mo fakamatalaga. Ke fakasalalau atu a te Malo, ne safe ne matou a faka‵pulaga kae ne māti atu i te laina ki loto i te fakai. E masaua ne au se māti e tasi i te motou fakai kae ne fakapei ne motou taugasoa a te faka‵pulaga telā e fai penei, “A Lotu se Malei Kae se Kāpa Kinikini Logoa.” Ne sa‵sale atu latou i loto i te fakai tenā mō se maila (1.6 km) kae oti aka, ne toe ‵foki atu ki olotou fale. Se mea fakafiafia, me ne seki fakafesagai atu latou ki so se ‵tekemaiga i te mātia, kae ne fetaui eiloa latou mo tino fia‵fia kolā ne kilo‵kilo atu ki a latou.

Ne faima‵laga atu eiloa a te motou kāiga mai Kansas ki Texas ke ‵kau atu ki fono o atufenua. Ne galue a Teti i auala kolā e ‵tele i ei a tuleni i te kamupane ko te Missouri-Kansas-Texas Railroad (telā e fakaigoa foki ki te M-K-T, io me ko te Katy, Railroad), tela la, ne mafai fua o ‵sopo atu matou i tuleni mai lalo i te motou tamana, kae ne mafai o asi atu matou ki kāiga kae ‵kau fakatasi atu ki fono o atufenua. A te tuagane matua o toku mātua, ko Fred Wismar, mo tena avaga ko Eulalie, e ‵nofo i Temple, i Texas. Ne tauloto ne toku tuātina ko Fred a te munatonu a koi talavou i te kamatamataga o te 1900, papatiso, kae ne talai atu ki ana tuagane, e aofia i ei toku mātua. Ne lauiloa eiloa tou tagata ne taina i te kogāloto o Texas, me ne tavini atu a ia i ei e pelā me se ovasia o te seketi (telā ko lauiloa nei e pelā me se ovasia o te fenua). Se taina atafai, fiafia kae fiafia faeloa au ma ‵nofo mo ia. Ne loto finafinau a ia mō te munatonu, kae ne fai eiloa a ia e pelā me se fakamalosiga ‵lei ki a au i te taimi koi talavou ei au.

I te 1941, ne faima‵laga atu te motou kāiga i te tuleni ki St. Louis, Missouri, mō se fono o te atufenua. Ne ‵kami eiloa a tama‵liki katoa ke saga‵saga fakatasi i se koga fakapitoa o te koga fai fono ke lagona ne latou  a te lāuga a te taina ko Rutherford telā e fakaulutala penei, “Tama‵liki a te Tupu.” I te fakaotiga o te lāuga, ne ofo eiloa a tama‵liki taki tokotasi i te motou potukau ke maua se meaalofa o te tusi fou ko te Children, telā ne tufatufa mai ne te taina ko Rutherford mo ana tino fesoasoani. Ne silia atu mo te 15,000 tama‵liki ne maua ne latou a te fakamanuiaga faka-te-agaga tenei.

I a Apelila 1943, ne fia‵fia foki matou o ‵kau atu ki te fono o te fenua ko te “Call to Action” i Coffeyville, i Kansas. Ne ‵tala mai i konā a te Akoga mō Tino Talai, telā ka fai i fakapotopotoga katoa, kae ne ‵tala mai foki i ei a te tamā tusi telā e 52 mataupu i ei ke fakaaoga i te akoga. Fakamuli ifo i te tausaga tenā, ne fai ei taku lāuga muamua. Ne gali foki ki a au a te fono tenā, me ko te taimi ne papatiso i ei au fakatasi mo nisi tino, i se loto ‵moko i se koga fagai manu pili.

Ne oti aku akoakoga i te tausaga 1951 kae ne ‵tau o fai ne au nisi fakaikuga e uiga ki toku olaga i aso mai mua. Ne manako malosi eiloa au ke tavini atu i te Peteli, te koga ne tavini muamua atu i ei a Jerry, tela la ne avatu fakavave taku tusi fakatagi ki te ofisa i Brooklyn. Ne aoga ‵ki eiloa a te fakaikuga tenei ki a au i te feitu faka-te-agaga. I se taimi toetoe, ne talia taku fakatagi, kae ne ‵kami ei au ke kamata o tavini atu i te Peteli i a Mati 10, 1952.

Ne fakamoemoe au ke galue i te koga ‵lomi tusi ko te mea ke isi soku tusaga e faitega o mekesini mo tusi. Kae ui i ei, ne ‵tofi au ke galue e pelā me se situati kae fakamuli ifo i te umu kūka, telā poto fou kae gali ki a au. Tela la, ne seki maua eiloa ne au te tauliaga ke galue i te koga ‵lomi tusi. Kae ne aoga eiloa ki a au a fakama‵fuliga ki fakasologa o tino ga‵lue i te umu kūka me ne fai ei ke avanoa au i se taimi o te aso ke fai aku sukesukega totino mai te fakaaogaga te faletusi lasi a te Peteli. Ne fesoasoani mai te mea tenei ke gasolo au ki mua i te feitu faka-te-agaga kae fakamalosi aka foki i ei toku fakatuanaki. Ne fakamalosi foki ne ia taku fakaikuga ke tavini atu ki a Ieova i te Peteli mō se leva telā e mafai o tavini atu au i ei. Ne tiakina ne Jerry a te Peteli i te 1949 kae ne avaga ki a Patricia, kae ne ‵nofo pili mai fua lāua i Brooklyn. Ne fesoasoani kae fakamalosi mai faeloa lāua ki a au i tausaga kolā koi fou ei au ki te taviniga i te Peteli.

Mai tua malie fua o taku okoatuga ki te Peteli, e isi ne tofotofoga ne fakatoka ke fakaopoopo aka a taina ki te fakasologa o failauga mō tino katoa i te fakasologa a te Peteli. Ne ‵tofi aka a taina i luga i te fakasologa i te tausaga kātoa ke asi atu ki fakapotopotoga i se 200 maila (322-km) te ‵mao mai Brooklyn ke fai se lāuga mō tino katoa kae ke ga‵lue fakatasi mo te fakapotopotoga i te galuega talai. Ne maua ne au te tauliaga ke aofia i te fakasologa tenā. Ona ko te polepole, ne fai ne au taku lāuga muamua mō se leva e tasi te itula te loa. Ne masani o faimalaga atu au ki fakapotopotoga i te tuleni. E masaua ‵lei ne au se tutonu o te Aso Sa i te ‵tau ‵moko i te 1954. Ne fanatu ei au i se tuleni ki Niu Ioki telā ne ‵tau o foki i ei au ki te Peteli i te fakaafiafi. Kae ne agi se matagi malosi kae ‵moko fakatasi mo te kiona. Ne mate te masini iti o te tuleni kae ne seki ai se iti. Kae i te fakaotiga, ne mafai eiloa o oko tonu atu a te tuleni ki te koga e ‵tu i ei i Niu Ioki kāti i te lima i te taeao o te Aso Gafua. Mai konā, ne sopo atu atu ki se tuleni telā e fano ki Brooklyn kae fanatu tonu atu o galue i te umu kūka, ne tai talimuli malie kae fi‵ta ‵ki eiloa mai te poutuga i te po kātoa i loto i te tuleni. Kae ne seki ave kea‵tea ne vaegā fakalavelave penā a te fiafia ke tavini atu ki taina kae fetaui mo taugasoa fou e tokouke i fakaotiga o vaiaso fakapito konei o te taviniga.

Talu mai tausaga katoa o oku i te Peteli, ne ‵kami au ke aofia i te lei fakasalalau ko te WBBR. Ne tu atu eiloa a te potu tenā i te fola i te lua o te 124 Columbia Heights. Ne ‵tofi aka au ke sui a tino i se polokalame sukesuke ki te Tusi Tapu telā ne fai i vaiaso takitasi. A te taina ko A. H. Macmillan, se sui leva o te kāiga Peteli, ne aofia faeloa i polokalame konei i te letio i aso katoa. Ne iloa a ia ko te taina ko Mac, a ia se fakaakoakoga e tasi o te kufaki i te taviniga ki a Ieova mō matou talavou o te kāiga Peteli.

Ne maua ne au se ‵kamiga i te 1958 ke galue fakatasi mo tino i te Akoga i Kiliata. A taku galuega ko te fesoasoani atu ki tino kolā ko oti i te faiga o olotou visa kae fakatoka a malaga a tāgata mo fāfine loto finafinau konei ki fenua kolā ne ‵tofi ki ei latou. Ne tai ‵togi ‵mafa eiloa a pasese i vakalele i taimi konā, tela la, ne nāi tino fua e faima‵laga i vakalele. A te tokoukega kolā e faima‵laga atu ki fenua o Afelika mo fenua ki te togala ne olo atu i vaka kakō. I te taimi ne  kamata i ei o fakaga‵lue aka a vakalele tai ‵lasi, ne tai ‵togi mā‵ma a pasese i vakalele kae se leva, ne olo atu i ei te tokoukega o misionale i vakalele ki fenua ne ‵tofi latou ki ei.

Ne fakalauefa atu taku galuega i te 1960 ki te fakatokaga o vakalele tiāta mai Iunaite Sitete ki Eulopa mō fono o atufenua i te 1961. Ne sopo atu au i te se vakalele penā mai Niu Ioki ki Hamburg, Siamani, mō te fono o te atufenua tenā. I te otiga o te fono, ne ‵togi ne matou mo te suā tokotolu taina mai te Peteli se motoka kae ne ‵tele atu mai Siamani ki Italia, o asi atu te ofisa lagolago i Loma. Mai konā, ne toe ma‵laga foki matou ki Falani, i luga i mauga o Pyrenees, mo Sepania, te koga telā ne fakatapu i ei a te galuega. Ne mafai o avatu ne matou a nisi tusi, kae ne fakafoliga atu ne matou e pelā me ne meaalofa, ki ‵tou taina i Barcelona. Se mea fakafiafia eiloa ke fetaui mo latou! I te ‵teleatuga ki Amsterdam, ne puke i ei te motou vakalele i konā ki Niu Ioki.

I se tausaga mai tua ifo, ne aofia i toku tōfiga i te Peteli a te fakatokaga o tino kolā ne filifili aka ke olo atu ki fono fakapito i atufenua kolā e fai i te lalolagi kātoa. A te fono tenei ko te “Te Tala ‵Lei Se-Gata-Mai” telā ne fai i te 1963. Ne fai a fakatokaga ke faima‵laga atu se toko 583 tino i te lalolagi kātoa ke ‵kau atu ki fono o te atufenua i Eulopa, Asia, mo te Pasefika ki Saute, kae fakaoti te malaga ki Honolulu, Hawaii, mo Pasadena, California. Ne aofia i te tiketi a koga e afe ki ei i Lepanona mo Jordan mō asiga fakapito mō akoakoga e uiga ki fenua i loto i te Tusi Tapu. E se gata i te fakatoka a koga ‵nofo i fale talimalo mo malaga i vakalele, ne fakatoka katoa ne te matagaluega a matou i te Peteli a visa kolā ne manakogina i nai fenua kolā e afe latou ki ei.

A te tausaga 1963 se tausaga tāua ki a au mō se suā pogai ‵lei e tasi. I a Iuni 29, ne avaga au ki a Lila Rogers mai Missouri, telā ne fai mo vaega o te kāiga Peteli i tausaga e tolu mai mua. I te vaiaso mai tua o te mā avaga, ne ‵kau atu māua mo Lila i se asiasiga ne fai ki Eleni, Aikupito mo Lepanona. Ne puke ne māua se malaga toetoe i te vakalele mai Beirut ki se malae vakalele foliki i Jordan. Ona ko te mea ne fakatapu a te galuega i Jordan kae ne iloa ne tatou me i Molimau a Ieova e se mafai o maua olotou visa ke olo atu ki te fenua, ne mafau‵fau māua ki te mea e mafai o tupu māfai e oko atu māua ki ei. Se mea fakafiafia, me i te mā okoatuga, ne lavea atu ne māua se vaitino e ‵tu mai i luga i te malae vakalele mo se laugatu lasi e tusi i luga i ei “Talofa Molimau a Ieova”! Kae se mea fakafiafia eiloa ke lavea atu mo te taimi muamua a fenua i te Tusi Tapu! Ne olo atu māua ki koga kolā ne ola i ei a tino i aso mua, koga kolā ne talai i ei a Iesu mo ana apositolo, mo te koga ne kamata i ei a te Lotu Kelisiano kae fakasalalau atu ki koga katoa o te lalolagi.—Galu. 13:47.

Mō se 55 tausaga, ne fai eiloa a Lila pelā me se soa fakamaoni ki a au i te mā taviniga. Ne mafai o asi atu māua ki Sepania mo Potukale fakafia taimi i te taimi ne fakatapu i ei te galuega i fenua konā. E mafai o fakamalosi atu ne māua a taugasoa i konā kae avatu ki a latou a tusi mo nisi mea aka kolā ne manakogina ne latou. Ne mafai foki o asi atu māua ki nisi o ‵tou taina i te falepuipui i se falepuipui mua i Cádiz, Spain. Ne ‵fonu toku loto i te fiafia me ne mafai o  fakamalosi ne au latou e auala i se lāuga faka-te-Tusi Tapu.

I tausaga talu mai te 1963, ne fai eiloa pelā me se tauliaga ke fesoasoani atu i te fakatokaga o asiga ki fono o atufenua i Afelika, Ausetalia, feitu ki te kogāloto mo te feitu ki saute o Amelika, Eulopa, Fenua o Asia, Hawaii, Niusila, mo Puerto Rico. Ne ‵kau atu eiloa māua mo Lila ki fono o atufenua kolā e se mafai o fakapuli atu, e aofia i ei te fono i Warsaw, Polani, i te 1989. E tokouke a taina mai Lusia ne mafai o ‵kau atu ki te fono lasi tenā—mō te taimi muamua! A nāi taina mo tuagane kolā ne fetaui mo tatou ne ‵nofo atu i falepuipui mō se fia tausaga ona ko te loto fakatuanaki.

A te asi atu ki ofisa lagolago i te lalolagi kātoa ke fakamalosi aka a kāiga Peteli mo misionale se tauliaga fakafiafia eiloa ki a au. Mai te ‵toe asiga a māua ki te ofisa lagolago ki Kolea ki Saute, ne mafai ne māua o fetaui mo taina e toko 50 i te falepuipui i Suwon. Ne fakaasi mai ne taina katoa konā se kilokiloga ‵lei kae ne olioli ke aofia latou i te lotou galuega talai. Se mea fakamalosi loto eiloa ke fetaui mo latou!—Loma 1:11, 12.

Ne mafaufau au ki te auala ne fakamanuia ei ne Ieova ana tino fakatasi mo te gasoloakaga ki luga i tausaga e uke, mai se toko 100,000 tino talai i te taimi o taku papatisoga i te 1943 ki se aofaki e sili atu mo te 8,000,000 i te taimi nei kolā e tavini atu ki a Ieova i fenua e 240. Ne tupu te mea tenei e ‵tusa mo te vaega lasi o te galuega talai ne fakasalalau atu ne te kau kolā ne oti mai te Akoga i Kiliata. Ko oko eiloa i te fakafiafia ke ga‵lue fakatasi mo te tokoukega o misionale konei mō se fia o tausaga kae ke fesoasoani atu ke mafai latou o olo atu ki fenua kolā e tavini latou i ei!

E fiafia eiloa au me ne fai ne au te fakaikuga e pelā me se talavou ke fakalauefa atu taku galuega talai mai te fakatagi atu ke tavini atu i te Peteli. Ne fakamanuia eiloa ne Ieova au i auala e uke. E se gata fua i te fiafia i tavini atu i te Peteli, ne fia‵fia eiloa māua mo Lila i te fia sefulu o tausaga ke ga‵lue i te galuega talai fakatasi mo fakapotopotoga i Brooklyn, te koga ne maua i ei ne māua a taugasoa tumau.

Ne tumau eiloa taku taviniga i te Peteli fakatasi mo te ‵lago mai o Lila i aso katoa. E tiga eiloa ko silia nei mo te 84 oku tausaga, koi mafai eiloa o fiafia au i taku galuega aoga, ke fesoasoani atu i te fakatokaga a tusi a te ofisa lagolago.

Se mea fakafiafia ke fai mo vaega o te fakapotopotoga lasi a Ieova kae ke ‵kilo atu ki te lasi o te ‵kese i te va o tino kolā e tavini atu ki a Ieova mo tino kolā e se tavini atu ki a ia. E mafai foki o malamalama faka‵lei tatou i pati i te Malaki 3:18: “Kae ka toe lavea ne koe te ‵kese o te tino amiotonu mo te tino amio masei, te tino e tavini atu ki te Atua mo te tino e se tavini atu ki a ia.” I aso takitasi, e lavea atu eiloa ne tatou a te lalolagi a Satani e mavae‵vae, kae ‵fonu i tino kolā e seai se fakamoemoega kae sē fia‵fia i te olaga. Kae ko tino kolā e a‵lofa ki a Ieova ka fia‵fia i te olaga—faitalia taimi faiga‵ta—kae maua ne latou se fakamoemoega mautinoa mō aso mai mua. Ko tafaga la te gali o te tauliaga ke fakasalalau atu a te tala ‵lei o te Malo! (Mata. 24:14) E olioli eiloa tatou ke na oko mai a te aso telā ka fakaseai i ei ne te Malo o te Atua a te lalolagi masei tenei kae aumai ne ia te lalolagi fou mo fakamanuiaga katoa kolā ne folafola mai ne ia, e aofia i ei te olaga malosi ‵lei kae ola ki te se-gata-mai. I te taimi tenā, ka ola fia‵fia i ei a tavini fakamaoni a Ieova ki te se-gata-mai.