1. Se a te mea e mafai ne Ieova o fai ke fakataunu ei a tena loto?

E MAFAI ne Ieova o fai so se mea ke fakataunu ei a tena loto. E pelā me se fakaakoakoga, e fai a Ieova e pelā me se Faiakoga, se Tino Fakamafanafana, mo se Avefekau, mea konei ne nāi tiute fua i tafa o tiute e uke e maua ne ia. (Isa. 48:17; 2 Koli. 7:6; Kala. 3:8) Kae e fakaaoga faeloa ne ia a tino ke fakataunu ei a ana fuafuaga. (Mata. 24:14; 28:19, 20; 2 Koli. 1:3, 4) E mafai foki o tuku mai ne Ieova ki so se tino i a tatou a te poto mo te malosi e manakogina ko te mea ke fakataunu i ei a tena loto. A te mea tenei se vaega o te uiga o te igoa o Ieova, telā e iloa ne nāi tino ‵poto.

2. (a) Kaia e mafai o fakalotolotolua tatou i nisi taimi ke fakaaoga tatou ne Ieova? (e) Ne a mea ka suke‵suke tatou ki ei i te mataupu tenei?

² A tatou katoa e ma‵nako ke fakaaoga ne Ieova, kae ko nisi e mafai o fakalotolotolua māfai e fakaaoga ne Ieova latou. Kaia? Me e mafau‵fau latou me ko sē uke olotou mea e mafai o fai ona ko olotou tausaga, fakanofonofoga io me ko mea e mafai ne latou o fai. I te suā feitu, nisi tino kāti ko lotoma‵lie ki mea ko oti ne fai ne latou kae ko se mafai o lavea ne latou a te tāua ke tai ga‵solo malie ki mua. I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki te auala e fakatoka ne Ieova tatou ke fakataunu ei a tena loto. Ka oti, ko suke‵suke ei tatou ki tala i te Tusi Tapu e uiga ki te auala ne tuku atu ne Ieova ki tāgata mo fāfine—a te fiafia mo te ‵mana ke ga‵lue e ‵tusa mo te  mea e fiafia a ia ki ei. Ka oti, ko onoono ei tatou ki te auala e mafai o talia ne tatou a Ieova ke fakaaoga ne ia tatou.

3. E pelā mo te mea ne fai mai i te Filipi 2:13, i auala fea e tuku mai ne Ieova ki a tatou a te fiafia ke ga‵lue e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei?

³ Faitau te Filipi 2:13. * E mafai o tuku mai ne Ieova ki a tatou a te fiafia ke ga‵lue e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei. E fai pefea ne ia te mea tenei? Kāti e tauloto tatou ki se manakoga o te fakapotopotoga. Io me faitau ne toeaina se tusi mai te ofisa lagolago e uiga ki se manakoga ke talai i nisi kogā fenua kolā e se aofia i koga talai a te fakapotopotoga. Ke ‵saga atu ki ei, kāti e mafai o ‵sili ifo tatou ki a tatou eiloa, penei, ‘E mafai pefea o fesoasoani atu au ke fakataunu te manakoga tenei?’ Io me kāti e maua ne tatou se ‵kamiga ke talia se galuega faigata, kae e mafau‵fau ifo me e mata e mafai ne tatou o fai io me ikai. Io me mai tua o te faitauga o se vaega o te Muna a te Atua, e mafai o mafau‵fau tatou penei, ‘E mafai pefea o fakagalue aka ne au a te fuaiupu tenei ke fesoasoani atu ki nisi tino?’ Ka se faimalo ne Ieova tatou ke fai so se mea. Kae kafai e lavea ne ia ‵tou loto fia‵fia o iloilo ifo a tatou eiloa, e mafai eiloa o fesoasoani mai a ia ke fakataunu a mea ne mafau‵fau tatou ki ei.

4. I te auala fea e mafai ei ne Ieova o tuku mai ki a tatou a te ‵mana ke ga‵lue e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei?

⁴ E mafai foki ne Ieova o tuku mai ki a tatou a te ‵mana ke ga‵lue e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei. (Isa. 40:29) E mafai o tuku mai ne ia a tena agaga tapu ke momea aka te ‵lei o ‵tou mea e mafai o fai. (Eso. 35:30-35) E auala i tena fakapotopotoga, e mafai o akoako ne Ieova tatou ke iloa o fai a galuega kese‵kese. Kafai e se mautinoa i a koe te auala ke fai ei a te galuega, ‵sala ki se fesoasoani. E se gata i ei, ke se mataku o fakamolemole atu ki te ‵tou Tamana faka-te-lagi mō te “malosi telā e sili atu i te malosi masani.” (2 Koli. 4:7; Luka 11:13) E aofia i te Tusi Tapu a fakaakoakoga e uke ki te auala ne fakatoka ei ne Ieova a tāgata mo fafine mai te tuku atu ki a latou a te fiafia mo te ‵mana ke ga‵lue e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei. I te taimi e sau‵tala ei tatou ki nisi tala konei, taumafai o mafaufau ki auala e mafai ei ne Ieova o fakaaoga koe i se auala tai ‵pau.

5. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te auala mo te taimi ne fakaaoga ne Ieova a Mose ke faka‵sao Ana tino?

⁵ Ne fakaaoga ne Ieova a Mose ke faka‵sao mai ne ia te kau Isalaelu. Kae i te taimi fea ne fakaaoga ei ne Ieova a ia? E mata, ko te taimi ne mafaufau ei a Mose i a ia ko fetaui ‵lei mai tua o te taimi ne “akoako a Mose ki poto katoa o tino Aikupito”? (Galu. 7:22-25) Ikai, ne fakaaoga ne Ieova a Mose mai tua fua o te taimi ne fulifuli ne Ia a tou tagata ke fai mo tino loto maulalo kae agamalu. (Galu. 7:30, 34-36) Ne tuku atu ne Ieova a te loto malosi ke tu atu i mua o te ‵toe tino pule malosi i Aikupito. (Eso. 9:13-19) Se a te mea e tauloto ne tatou mai te auala ne fakaaoga ei ne Ieova a Mose? E fakaaoga ne Ieova a tino kolā e fakaasi atu ne latou a uiga fakaatua kae e fakalago‵lago ki a ia mō te malosi.—Fili. 4:13.

6. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te auala ne fakaaoga ei ne Ieova a Pasilai ke fesoasoani atu ki te Tupu ko Tavita?

⁶ I se fia selau tausaga fakamuli, ne fakaaoga ne Ieova a Pasilai ke fesoasoani atu ki te Tupu ko Tavita. Ne ‘fia‵kai kae fi‵ta’ a Tavita mo nisi tino kolā ne ‵sola kea‵tea mai tena tama tagata ko Apisaloma. Ne talia ne Pasilai, telā ko matua i te taimi tenei, fakatasi mo nisi tino ke ‵tu atu olotou ola i se tulaga fakamataku ko te mea fua ke fesoasoani atu ki a Tavita mo nisi tino kolā ne ola fakatasi mo ia. Ne seki mafaufau a Pasilai me ona ko tena tulaga matua, ko se mafai o fakaaoga a ia ne  Ieova. I lō te fai penā, ne loto fiafia a ia o fakaaoga a mea ne maua ne ia ke fesoasoani atu ki tavini a te Atua kolā ne ma‵nako ki se fesoasoani. (2 Samu. 17:27-29) Se a te akoakoga mō tatou? Faitalia ‵tou tulaga ma‵tua, e mafai eiloa o fakaaoga tatou ne Ieova ke fakataunu aka ei a manakoga o ‵tou taina tali‵tonu i ‵tou fakapotopotoga io me i nisi fenua aka, kolā e se lava a mea mō tausi olotou ola. (Faata. 3:27, 28; 19:17) Kafai foki loa e se mafai o fesoasoani ‵tonu atu tatou ki a latou, e fesoasoani atu ‵tou meaalofa kolā e lafo atu mō te galuega i te lalolagi kātoa ki ‵tou taina mo tuagane kolā e manakogina ne latou a te fesoasoani.—2 Koli. 8:14, 15; 9:11.

7. Ne fakaaoga pefea ne Ieova a Simeona, kae kaia e fakamalosi loto mai ei ki a tatou a te mea tenā?

⁷ Ne tauto atu a Ieova ki a Simeona, se toeaina fakamaoni i Ielusalema, me ka sē mate a ia seiloga ke lavea muamua ne ia a te Mesia. E mautinoa eiloa me ne fakamalosi atu a te tautoga tenā ki a Simeona, ona ko te mea ko leva eiloa a ia ne faka‵tali ki te oko mai o te Mesia. Ne taui atu eiloa a tena fakatuanaki mo tena kufaki. I te aso e tasi, “mai lalo i te takitakiga a te agaga tapu,” ne ulu atu a ia ki te faletapu. Ne lavea ei ne ia a te tamaliki ko Iesu, kae ne fakaaoga ne Ieova a Simeona ke tuku mai ne ia se valoaga e uiga ki te tamaliki tenei telā ka fai mo fai te Keliso. (Luka 2:25-35) E mautinoa eiloa me ne seki leva te taimi ne ola ei a Simeona ke lavea ne ia a Iesu e fai tena galuega talai i te lalolagi nei, kae ne loto fakafetai a Simeona me ne fakaaoga eiloa a ia ne Ieova, kae ka uke eiloa a mea ‵lei ka maua ne ia i aso mai mua! I te lalolagi fou, ka lavea ne te tagata fakamaoni tenā a te auala ka fai ei a te pulega a Iesu e pelā me se fakamanuiaga ki kāiga katoa i te lalolagi. (Kene. 22:18) E mafai foki o loto fakafetai tatou ki so se tauliaga e tuku mai ne Ieova ki a tatou i tena taviniga.

8. E mafai pefea o fakaaoga ne Ieova a tatou e pelā mo te mea ne fai ne ia ki a Panapa?

⁸ I te senitenali muamua T.A., ne loto fiafia eiloa a te tagata uiga talimalo ko Iosefa ke fakaaoga a ia ne Ieova. (Galu. 4:36, 37) Ona ko te mea ne apo malosi a Iosefa i te fakamafanafana atu ki nisi tino, ne fakaigoa ne te kau apositolo a ia ki a Panapa, telā e fakauiga ki te “Tama o Fakamafanafanaga.” E pelā me se fakaakoakoga, mai tua o te faiga o Saulo e pelā me se Kelisiano, e tokouke a taina ne ma‵taku ke olo atu ki a ia ona ko te mea ne fakasaua muamua ne ia a fakapotopotoga. Kae ne fakamafanafana kae fesoasoani atu a Panapa ki a Saulo, kae ne ‵tau eiloa o loto fakafetai malosi a Saulo ki te atafai o Panapa ki a ia. (Galu. 9:21, 26-28) Fakamuli ifo, ne lavea ne toeaina i Ielusalema a te manakogina ke fakamalosi aka a taina i Anitioka mo Sulia. Ko oi ne uga atu ne latou? Panapa! Ne fai ne lāua se filifiliga ‵lei. Ne iloa ne tatou me i a Panapa ne “fakamalosi atu ki a latou katoa ke ‵piki ‵mau ki te Aliki mo olotou loto kātoa.” (Galu. 11:22-24) I se auala tai ‵pau i aso nei, e mafai o fesoasoani mai a Ieova ke fai tatou mo “tama o fakamafanafanaga” ki taina Kelisiano. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o fakaaoga ne ia tatou ke fakamafanafana atu a latou kolā ko oti ne ‵galo atu olotou tino pele i te mate. Io me fakamalosi ne ia tatou ke asi atu io me telefoni atu ki se tino telā e masaki io me loto mafatia kae fakamafanafana atu a ia. E mata, ka loto fiafia koe ke fakaaoga ne Ieova e pelā mo te mea ne fai ne ia ki a Panapa?—1 Tesa. 5:14.

9. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te auala ne fesoasoani atu ei a Ieova ki te taina ko Vasily ke fai mo fai se tausi mamoe ‵lei?

⁹ Ne fesoasoani atu a Ieova ki te taina ko Vasily ke fai mo tausi mamoe ‵lei i te feitu faka-te-agaga. I te taimi ne ‵tofi aka a Vasily ke tavini atu e pelā me se toeaina i te taimi ko 26 ana tausaga, ne mataku a ia ona ko te mafaufau me e se fetaui ‵lei a ia ke fesoasoani atu ki te fakapotopotoga i te feitu faka-te-agaga, maise loa ki a latou kolā e fe‵paki mo mea faiga‵ta. Kae ui ei, ne maua ne ia a akoakoga tāua mai toeaina ata‵mai penā foki mo te Akoga mō Toeaina mo Tavini Fesoasoani telā ne kau a ia ki ei. Ne galue malosi a Vasily ke  momea aka te ‵lei o ia. E pelā mo te fakatokaga ne ia o se fakasologa o ana tamā fakamoemoega. Mai te fakataunu ne ia ana tamā fakamoemoega takitasi konā, ne galo atu ei tena mataku. E fai mai a ia i te taimi nei: “A te mea telā ne mataku ei au i te taimi tenā ko fai nei pelā me se mea fakafiafia ‵ki ki au i te taimi nei. I te taimi e fesoasoani mai ei a Ieova ke ‵sala ne au se tusi faitau ‵lei ke fakamafanafana ki se taina io me se tuagane i te fakapotopotoga, e aumai ne ia te lotomalie sili ki a au.” Taina, kafai e fai koutou pelā mo Vasily, mai te loto fia‵fia ke fakaaoga koutou ne Ieova, e mafai eiloa o tuku atu ne ia a te atamai ke mafai o fai a tiute e tai uke atu i loto i te fakapotopotoga.

10. Se a te mea ne fai ne Apikaila, kae se a te akoakoga e tauloto ne tatou mai i a ia?

¹⁰ Ne afuli ne te Tupu ko Saulo a Tavita fakatasi mo tino kolā ne fakamaoni ki a ia, kae ne manakogina ne latou se fesoasoani. Ne fakamolemole atu a tāgata a Tavita ki se tagata Isalaelu maumea e igoa ki a Napalu mō ne mū mea‵kai. Ne seki ma‵taku latou o fakamolemole atu ona ko te mea ne tausi ne latou a te lafu mamoe a Napalu i te togavao. Kae ne seki talia ne te tagata kaimanako ko Napalu ke tuku atu a mea‵kai ki a latou. Ne kamata o kaitaua a Tavita kae ne manako o tamate a Napalu mo tāgata katoa i tena kāiga. (1 Samu. 25:3-13, 22) Kae ko te avaga a Napalu ko Apikaila, se fafine poto kae matagali foki. Ne fakaasi atu ne tou fafine tena loto malosi mai te fakasiga ki lalo i vae o Tavita kae fakamolemole atu ki tou tagata ke mo a ma fakamaligi toto mai te taui atu ne ia te masei o Napalu. Ne fai atu tou fafine mo te atafai ki a Tavita ke tuku atu loa te mea tenā ki lima o Ieova. Ne otia te loto o Tavita i pati mo faifaiga atafai kae poto a Apikaila. Ne iloa ne Tavita me ne uga mai tou fafine ne Ieova. (1 Samu. 25:23-28, 32-34) Ne ati aka ne Apikaila a uiga kolā ne fai ei ke aoga a ia ki a Ieova. I se auala tai ‵pau, a tuagane Kelisiano kolā e ati aka ne latou a te atamai mo te poto e mafai o fakaaoga ne Ieova ke fakamalosi aka ne latou a olotou kāiga mo tino i te fakapotopotoga.—Faata. 24:3; Tito 2:3-5.

11. Se a te mea ne fai ne tamaliki fafine a Saluma, kae ko oi e fakaakoako atu ki a latou i aso nei?

¹¹ I se fia selau tausaga fakamuli, ne aofia eiloa a tama fafine a Saluma i tino kolā ne fakaaoga ne Ieova ke ga‵lue i te ‵toe fakafouga o ‵pui o Ielusalema. (Nee. 2:20; 3:12) E tiga eiloa te lotou tamana se pelenise, ne loto fia‵fia a tamaliki fafine a Saluma o fai a te galuega faigata kae fakamataku tenā. (Nee. 4:15-18) Ko oko eiloa i te ‵kese mai mo tino Tekoa, kolā “ne seki fakama‵lalo . . . o ‵kau fakatasi” i te faiga o te galuega! (Nee. 3:5) Mafaufau la ki te fiafia ne maua ne tamaliki fafine a Saluma i te taimi ne oti ei te galuega i aso fua e 52! (Nee. 6:15) I ‵tou aso nei, e fia‵fia eiloa a tuagane o fai so se mea ke fesoasoani atu i te vaega fakapito e tasi o te taviniga tapu—te galuega fakatu‵tu mo te faka‵leiga o fale kolā ko oti ne tuku atu ki a Ieova. E tāua ‵ki eiloa a olotou atamai, ga‵lue malosi mo te fakamaoni ki te gasolo ki mua o te galuega tenei.

12. E mafai pefea ne Ieova o fakaaoga tatou e pelā mo tena mea ne fai ki a Tapita?

¹² Ne fakamalosi aka ne Ieova a Tapita ke ‵fonu i “galuega ‵lei e uke kae tufa atu foki a meaalofa e uke,” maise eiloa ki fafine kolā ko ‵mate olotou avaga. (Galu. 9:36) Ona ko tena uiga talimalo tu ‵kese mo tena atafai, ne fanoa‵noa a tino e tokouke i te taimi ne mate ei a ia. Kae ne fia‵fia ‵ki latou i te taimi ne toe fakatu aka ne te apositolo ko Petelu a tou fafine. (Galu. 9:39-41) Se a te mea e tauloto ne tatou mai i a Tapita? Faitalia me koi fo‵liki io me ko ma‵tua, se fafine io me se tagata, e mafai ne tatou katoa o fai a galuega aoga ke fesoasoani atu ki ‵tou taina mo tuagane.—Epe. 13:16.

13. I te auala fea ne fakaaoga ei ne Ieova a te tuagane ko Ruth, kae se a te mea ne fai mai ne tou fafine?

¹³ A Ruth, telā se tuagane mata mā, ne manako  ke fai a ia pelā me se misionale. I te taimi koi foliki ei a ia, ne fanatu a ia mai fale ki fale, kae tufatufa fakavave atu ne ia a tamā pepa. “Ne gali ‵ki ki au te galuega tenei,” ne fai mai a ia. Kae ko te faipati atu ki tino i fale e uiga ki te Malo o te Atua se mea faigata ki a ia. Faitalia tena mata mā, ne fai a Ruth pelā me se paenia fakapito i te taimi ko 18 ei ana tausaga. I te 1946, ne kau atu tou fafine ki te Akoga i Kiliata kae ne tavini atu fakamuli i Hawaii mo Tiapani. Ne fakaaoga tou fafine ne Ieova i se auala lasi ke fakasalalau atu ne ia te tala ‵lei ki fenua konā. Mai tua o tausaga toeitiiti ko kātoa te 80 i te galuega talai, ne fai mai a Ruth: “Ne fai eiloa a Ieova e pelā me se fakamalosiga lasi ‵ki ki a au. Ne fesoasoani mai a ia ke manumalo au i toku mata mā. Ko talitonu nei au me e mafai ne Ieova o fakaaoga so se tino telā e talitonu ki a ia.”

14. E ‵tusa mo pati i te Kolose 1:29, ne a mea e ‵tau o fai ne tatou māfai e manako a Ieova ke fakaaoga ne ia tatou?

¹⁴ E ‵tusa mo tala fakasolopito o tino, ne fakaaoga eiloa ne Ieova ana tavini ke fai ne latou a tiute kese‵kese. I te auala fea ka fakaaoga ne ia koe? Ka fakalagolago eiloa a mea e uke ki tou loto fiafia ke galuega malosi. (Faitau te Kolose 1:29.) Kafai e loto fiafia koe ke fakaaoga ne Ieova, e mafai o fai ne ia koe ke fai pelā me se tino talai loto finafinau, se faiakoga ‵lei, se tino fakamafanafana aoga, se tino galue apo, mo se taugasoa fesoasoani, io me ko so se mea telā e manako a ia ko te mea ke fakataunu i ei a tena loto.

15. E ‵tusa mo te 1 Timoteo 4:12, 15, se a te mea e ‵tau mo taina talavou i aso nei o fakamolemole ki a Ieova ke fesoasoani atu ki a latou?

¹⁵ Kae e a koutou e taina fo‵liki kolā ko ga‵solo aka o ma‵tua? E lasi ‵ki te manakoga mō tāgata malosi‵losi ke fesoasoani i te fakapotopotoga e pelā me ne tavini fesoasoani. I fakapotopotoga e uke, e tokouke atu a toeaina i lō tavini fesoasoani. E mata, e mafai ne nisi o koutou taina talavou o ati aka te manakoga ke amo a nisi tiute fakaopoopo i te fakapotopotoga? I nisi taimi e fai mai a nisi taina, “Au e fiafia fua o tavini atu pelā me se paenia tumau.” Kafai konā ou lagonaga, akai atu ki a Ieova ke fesoasoani atu ke ati aka ne koe a te fiafia ke fai pelā me se tavini fesoasoani kae ke tuku atu te ‵mana ke fai ne koe a mea katoa e mafai ne koe o fai i tau taviniga ki a ia. (Fai. 12:1) E manakogina ne matou a tou fesoasoani!—Faitau te 1 Timoteo 4:12, 15.

16. Se a te mea e ‵tau o fakamolemole atu tatou ki a Ieova, kae kaia?

¹⁶ E mafai o fakaaoga ne Ieova a koe ke fai mo fai so se mea ke fakataunu ei tena loto. Tela la, ke fakamolemole atu ki a ia mō te fiafia ke fai tena galuega, kae oti ko akai atu ki a ia ke tuku mai te ‵mana e manakogina ne koe. Faitalia me koi foliki io me ko matua, fakaaoga ou taimi, malosi mo ou kope ke faka‵malu atu ei a Ieova i te taimi nei. (Fai. 9:10) Ke mo a ma talia ne koe a te mataku io me ko lagonaga me se mafai ne koe o fai se galuega ko te mea fua ke se fakaaoga ne koe a avanoaga tāua ke fai a mea katoa i te taviniga a Ieova. Mafaga o tauliaga e maua ne tatou katoa ke fai so se mea e mafai ne tatou ke avatu i ei a vikiga ki te ‵tou Tamana alofa!