1, 2. (a) Ne a vaegā fakalavelave e fakafesagai atu ki ei a te tokoukega i aso nei, kae ne a mea ne iku mai i ei? (e) Se a te fakamoemoega mautinoa e maua i te Isaia 41:10, 13?

NE FAI mai penei se tuagane telā se paenia tumau kae ne avaga ki se toeaina: “Faitalia eiloa te fakatumau ne au se faifaiga masani i sukesukega ki mea faka-te-agaga, ne fakafesagai atu loa au ki te manavase i tausaga e uke. Ne fai ei ke sē tō taku moe, ke masaki au, pokotia a nisi tino i aku faifaiga, kae i nisi taimi ne fai ei ke takavale au kae fia fakagalo atu ki se koga.”

² E mata, e mafai o malamalama koe i lagonaga o te tuagane tenā? Se mea fakafanoanoa, me i te ola i te lalolagi masei tenei a Satani e fakamāfua i ei a mea e uke kolā e mafatia ei tatou, kolā e fai ei ke manavase kae loto vāivāi se tino. E pelā eiloa me se taula telā e taofi ne ia te pōti ke sē gasue ki mua. (Faata. 12:25) Se a te mea e fai ei ke maua ne koe se lagonaga penā? Kāti e taumafai koe o fakafesagai atu ki se mate o se tino pele, se masaki fakamataku, ke tausi atu ki tou kāiga i taimi faiga‵ta konei o tulaga i mea tau tupe, io me fakafesagai atu koe ki ‵tekemaiga. A vaegā lagonaga penā e mafai ei o fakavāivāi ei koe. E mafai foki o fai ei ke galo tou fiafia. Kae e mafai eiloa o fakatalitonu atu ki a koe i te Atua e toka o fesoasoani atu ki a koe.​—Faitau te Isaia 41:10, 13.

3, 4. (a) E fakaaoga pefea ne te Tusi Tapu a te pati ko te “lima”? (e) Se a te mea e fai ei ke tuku ifo ou lima ke ‵to ki lalo?

³ E masani sale o fakaaoga i te Tusi Tapu a vaega o te foitino ke  fakatusa ki ei a uiga mo faifaiga. E pelā me se fakaakoakoga, e fia selau taimi e sae mai ei te pati ko te lima. Ke fakamalosi a lima o se tino e fakauiga me ko oti ne maua ne ia a fakamalosiga, ko malosi ‵ki, kae ko toka ke fai ne ia se mea. (Iele. 1:9; Sala. 63:8.) E mafai foki o aofia i ei se kilokiloga ‵lei mo se fakamoemoega aoga mō aso mai mua.

⁴ A te tuku ifo ki lalo o lima i se auala fakatusa ne fakaaoga sale ke fakamatala atu i ei se tino telā ne loto vāivāi, ne faka‵tuka tena loto, io me ko seai sena fakamoemoega. (2 Nofo. 15:7; Epe. 12:12) E masani sale o loto vāivāi se tino telā ko nofo i se tulaga penā. Kafai ko fakafesagai atu koe ki tulaga faiga‵ta io me ko vāivāi i te feitu faka-te-foitino, i mea tau lagonaga, io me ko te feitu faka-te-gaga, e mafai o maua ne koe i fea a te fakamalosiga telā e manakogina? E mafai pefea o fakamalosi aka koe ke kufaki kae ke maua a te fiafia?

5. (a) Kafai ko ‵sae aka a fakalavelave, ne a mea e mafai o fai ne tatou, kae se a foki te mea e ‵tau o masaua ne tatou? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei?

⁵ Faitau te Sefanaia e 3:16, 17. I lō te tuku atu ke taka‵vale tatou i te mataku mo te loto vāivāi, telā e ‵pau loa mo te tuku ifo ou lima ke ‵to ki lalo, e ‵kami eiloa tatou ne te ‵tou Tamana atafai ko Ieova, ke ‘‵pei atu katoa ki a ia a mea e manava‵se’ ki ei tatou. (1 Pe. 5:7) E mafai o mafaufau ‵loto tatou ki pati a te Atua ki te kau Isalaelu, me i tena ‘lima e se tō toetoe ke faka‵sao’ i ei ana tavini fakamaoni. (Isa. 59:1, NW) Ka sau‵tala tatou ki fakaakoakoga tu ‵kese e tolu mai i te Tusi Tapu kolā e fakaasi mai i ei a te manakoga o Ieova mo tena atamai ke fakamalosi ana tino ke fai tena loto faitalia a mea faiga‵ta. Ke onoono ki te auala e fakamalosi aka ei koe ne fakaakoakoga e tolu konei.

6, 7. Ne a akoakoga tāua e mafai o tauloto ne tatou mai i te manumalo o te kau Isalaelu i te kau Amaleka?

⁶ Mai tua malie ifo o te faka‵saoga fakavavega o tino Isalaelu mai te ‵nofo pologa i Aikupito, ne taua atu ei te kau Amaleka ki a latou. Mai i te tau‵tali ki fakatonuga a Mose, ne loto malosi eiloa a Iosua o takitaki atu a te kau Isalaelu ki te taua. I te taimi tenā, ne ave ei ne Mose a Alona mo Hulo ki se feitu o te mauga telā e pili atu kae mafai ei o lavea ne latou te koga e taua i ei. E mata, ne ‵tele kea‵tea a tagata e tokotolu konā mai i te taua ona ko te ma‵taku? Ikai e se tenā te pogai!

⁷ Ne fakagalue ne Mose a te palani telā ne fai e pelā me ko te kī ki te manumalo o latou. Ne sisi ne Mose ana lima mo te tokotoko a te Atua tonu ki luga i te lagi kae ne taofi loa ne ia penā. Ne fakamalosi ne Ieova a lima o tino Isalaelu ke taua atu mo te manumalo ki te kau Amaleka, i te taimi e sisi ei ne Mose ana lima ki luga. Kae i te taimi ne ‵gau i ei a lima o Mose kae kamata o tuku ifo ki lalo, ne kamata o manumalo te kau Amaleka. Ne gasue‵sue fakavave a Alona mo Hulo kae “aumai ne lāua te fatu ke sagasaga a ia i ei, kae ‵tu lāua i ona tafa o taofi ona lima ki luga, ke tumau eiloa penā ke oko ki te taimi e tō ei te lā.” Ao, ko te lima malosi eiloa o te Atua ne fai ei ke manumalo te kau Isalaelu i te taua.—Eso. 17:8-13.

8. (a) Ne saga atu pefea a Asa i te taimi ne fakamatakutaku atu ei te kau Sutana ki te kau Iuta? (e) E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te auala ne fakalagolago ei a Asa ki te Atua?

⁸ I aso o te tupu ko Asa, ne fakatalitonu atu foki ne Ieova i tena lima e se tō toetoe. E uke a taua e fakaasi mai i te Tusi Tapu. Kae ko te ‵toe kautau lasi loa ko te kautau a Sela telā se tagata Sutana. E ‵tusa mo te toko 1,000,000 ana sotia kolā ne tino e iloa ‵lei ne latou o taua. Ne tokouke atu te kautau Sutana ki te kautau a Asa telā toeitiiti ko nofo ki se toko 2 tino ki te toko 1. E mafai o fakaataata ne koe te faigofie ke mataku kae manavase a Asa kae fai ei ke tuku ifo ana lima ke ‵to ki lalo ona ko te takavale. I lō te mataku, ne saga atu a Asa ki a Ieova mō se fesoasoani. Mai i te kilokiloga a se kautau, e faigata ‵ki ke fakatakavale te  kau Sutana, e ui i ei “e mafai ne te Atua o fai a mea katoa.” (Mata. 19:26) Ne fakaasi atu ne te Atua a tena malosi sili “kae fakatakavale ne te Aliki [Ieova] te kau Sutana i te oloatuga o te kautau a Asa,” ko ia telā “ne tumau eiloa tena fakamaoni ki te Aliki [Ieova] i tena olaga kātoa.”—2 Nofo. 14:8-13; 1 Tupu 15:14.

9. (a) Se a te mea ne seki taofi ne ia Neemia mai i te ‵toe faitega o ‵pui o Ielusalema? (e) Ne tali atu pefea te Atua ki te ‵talo a Neemia?

⁹ Mafaufau ki lagonaga o Neemia i te taimi ne fanatu atu ei a ia ki Ielusalema. Toeitiiti loa ko seai se puipuiga e maua ne te fa‵kai, kae ne loto vāivāi ‵ki ana taina Iutaia. Ne fai ne fakamatakutakuga mai fili o te kau Iutaia kolā ne tino mai nisi fenua ke fakavāi‵vai olotou lima, kae ke fakagata ei te ‵toe faitega o ‵pui o Ielusalema. Kae e mata, ne talia ne Neemia te tulaga tenā ke tuku ifo ei ana lima ona ko te loto vāivāi? Ikai! E pelā mo Mose, Asa, mo nisi tavini fakamaoni a Ieova, ko leva ne ati aka ne Neemia te fakalagolago faeloa ki a Ieova i ‵talo. Kae ne tumau foki eiloa a ia penā i te taimi tenei. I te tulaga telā ne foliga mai me ne fakamataku ‵ki ki te kau Iutaia, ne tali atu eiloa a Ieova ki te fakamolemole a Neemia mō se fesoasoani. Ne fakaaoga ne te Atua a tena “malosi sili” mo tena “lima malosi” ke fakamalosi aka a lima o te kau Iutaia kolā ka tuku ifo ki lalo. (Faitau te Neemia 1:10, NW *; 2:17-20; 6:9.) E mata, e talitonu koe me fakaaoga ne Ieova a tena “malosi sili” mo tena “lima malosi” ke fakamalosi aka i ei ana tavini i aso nei?

10, 11. (a) Ne a taumafaiga a Satani ke tuku ifo ‵tou lima ki lalo? (e) Ne a mea e fakaaoga ne Ieova ke fakamalosi aka ei tatou kae ke maua foki i ei te malosi? (i) Ne aoga pefea ki a koe a akoakoga mō tino talai penā foki mo nisi vaegā akoakoga faka-te-agaga?

¹⁰ E mautinoa i a tatou me sē mafai lele ne Satani o tuku ifo ana lima mai i ana taumafaiga ke taofi a ‵tou polokalame faka-Kelisiano. E fakaaoga ne ia a loi mo fakamatakutakuga mai malo, takitaki lotu mo aposetate. Se a tena fakamoemoega? Ke fakavāivāi ‵tou lima i te talaiatuga o te tala ‵lei o te Malo. E tiga te feitu tenā, e mafai kae loto fiafia a Ieova o tuku mai te malosi e auala i tena agaga tapu. (1 Nofo. 29:12) Tela la, e tāua ‵ki ke fakapili‵pili atu tatou ki te agaga tenā ko te mea ke mafai ne tatou o fakafesagai atu ki ‵tekemaiga a Satani penā foki mo tena lalolagi masei tenei. (Sala. 18:39; 1 Koli. 10:13) E se gata i ei, e loto fakafetai foki tatou me maua ne tatou a te Muna a te Atua, telā se vaega o te agaga tapu. Mafaufau foki ki mea‵kai faka-te-agaga kolā e fakavae ki te Tusi Tapu kae maua ne tatou i masina takitasi. A pati i te Sakalia 8:9, 13 (faitau) ne fai i te taimi ne toe faite ei te faletapu i Ielusalema, kae fetaui ‵lei eiloa a pati konā mo tatou i aso nei.

¹¹ E maua foki ne tatou te malosi mai i akoakoga faka-te-agaga i ‵tou fakatasiga faka-Kelisiano, fono o fenua, fono o atufenua, mo ‵tou akoga mō tino talai. E fesoasoani mai a akoakoga konā ke maua ne tatou se loto malosi tonu, ke fai a ‵tou fakamoemoega faka-te-agaga, kae ke fakataunu ne tatou a ‵tou tiute faka-Kelisiano. (Sala. 119:32) E mata, e ‵sala malosi koe ke maua te malosi mai vaegā akoakoga penā?

12. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke tumau te ‵tou malosi faka-te-agaga?

¹² Ne fesoasoani atu a Ieova ki te kau Isalaelu ke fakatakavale ne latou te kau Amaleka, kae ne tuku atu ei ne ia ki a Neemia mo ana taugasoa a te malosi ke fakaoti te lotou galuega. Ka tuku mai foki ne Ieova te malosi penā ke mafai ne tatou o fakafesagai atu ki ‵tekemaiga, te sē fia‵fia, mo te manavase ko te mea ke mafai ne tatou o fai te ‵tou galuega talai. (1 Pe. 5:10) E se fakamoe‵moe tatou ke fai ne Ieova ne vavega mō tatou. I lō te fai penā, e ‵tau eiloa mo tatou o fai ‵tou tusaga. E aofia  i ei te fai‵tau ki te Muna a te Atua i aso katoa, fakatoka kae ‵kau atu ki fakatasiga i vaiaso katoa, fagai ‵tou mafaufau mo ‵tou loto e auala i sukesukega totino mo tapuakiga a kāiga, kae ke fakalagolago faeloa ki a Ieova i ‵talo. Ke mo a eiloa e talia ne tatou a nisi manakoga kolā e kausaki tatou ki ei, ke fakalavelave mai ki auala kolā e fakaaoga ne Ieova ke fakamalosi aka ei tatou. Kafai ko iloa ne koe me ko ‵to ifo ki lalo ou lima i fakatokaga konā, ke na fakamolemole atu eiloa ki te fesoasoani o te Atua. Kae ka lavea ei te auala e aumai ne tena agaga a te “malosi, i te tukuatuga o te fiafia mo te ‵mana ke ga‵lue [tatou] e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei.” (Fili. 2:13) Se a la te mea e mafai ne tatou o fai ke fakamalosi aka ei a lima o nisi tino?

13, 14. (a) Ne fakamalosi aka pefea se taina mai tua o te mateatuga o tena avaga? (e) I auala fea e mafai o fakamalosi aka ei ne tatou a nisi tino?

¹³ E tuku mai ne Ieova se kautaina i te lalolagi kātoa kae ne tino tapuaki atafai, kolā e mafai o fakamalosi mai ki a tatou. Mafaufau ki pati a te apositolo ko Paulo: “Ke fakama‵losi aka a lima kolā ko gau‵gau mo tulivae kolā ko vāi‵vai, kae ke faka‵tonu aka faeloa a auala mō otou vae.” (Epe. 12:12, 13) E tokouke i te senitenali muamua ne maua ne latou te vaegā malosi faka-te-agaga penā. E penā foki i aso nei. Mai tua o te mate o te avaga a se taina kae ne fe‵paki a ia mo nisi tulaga fakalogo‵mae, ne fai mai a ia: “Ne tauloto ne au me sē filifili ne tatou a ‵tou tofotofoga, io me ko taimi e oko mai i ei, penā foki loa mo te uke o taimi e fe‵paki i ei mo tatou. A ‵talo mo sukesukega totino e fai pelā me se gatu fāola telā e fai ei ke sē malemu au i te tai. Kae ne maua foki ne au a fakamafanafanaga mai taina mo tuagane faka-te-agaga. Ne iloa i ei ne au me e tāua ‵ki a te atiakaga o se vā fakataugasoa ‵pili mo Ieova a koi tuai o ‵tupu a fakalavelave faiga‵ta.”

¹⁴ Ne fesoasoani tonu atu a Alona mo Hulo ki a Mose i te taimi o te taua. E penā foki tatou, e ‵tau foki mo tatou o ‵sala ki auala kolā e mafai ei ne tatou o ‵lago kae tuku atu a fesoasoani aoga ki nisi tino. Ko oi a tino konā? Ko latou kolā e taua atu ki te tulaga matua, ma‵saki, ‵tekemaiga i kāiga, sē sologa, io me ko te mate atu o se tino pele. E mafai foki o fakamalosi atu tatou ki tamaliki talavou kolā e fakafesagai atu ki fakaosoosoga io me kolā e ‵sala ki se “manuia” i te olaga tenei, i mea tau akoakoga, mea tau tupe, io me ko galuega. (1 Tesa. 3:1-3; 5:11, 14) ‵Sala atu ki auala ke fakaasi atu te fiafia tonu ki nisi tino i te Fale Tapuaki, i te galuega talai, i taimi e ‵kai fakatasi, io me ko taimi e sau‵tala i telefoni.

15. Se a te aoga o ‵tou pati fakamalosi loto ki taina Kelisiano?

¹⁵ Mai tua o te manumalo fakaofoofogia o Asa, ne fakamalosi atu a te pelofeta ko Asalia ki tou tagata penā foki mo ana tino, penei: “Tela la, e ‵tau mo koutou o fakamalosi kae sa fakavāi‵vai. A te galuega telā ka fai ne koutou e isi eiloa sena taui e maua.” (2 Nofo. 15:7) Ne fai ne te mea tenei ke fai ne Asa a fakama‵fuliga e uke ke toe fakatu aka te tapuakiga tonu. I se auala tai ‵pau, e lasi ‵ki te aoga o au pati fakamalosi ki nisi tino. E mafai ei ne koe o fesoasoani atu ki a latou ke tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa. (Faata. 15:23) I taimi o fakatasiga, ke mo a e manatu māmā koe ki te aoga o te fakamalosiga telā e maua ne nisi tino mai i au tali fakamalosi loto.

16. E pelā mo Neemia, e mafai pefea ne toeaina o fakamalosi aka a lima o tino i te fakapotopotoga? Taku mai ne fakaakoakoga ki te auala ne fesoasoani atu ei a taina tali‵tonu ki a koe.

¹⁶ Mai i te ‵lago atu o Ieova, ne fakamalosi aka ei a Neemia mo tino kolā ne ‵kau mo ia. Ne oti ei a ‵pui o Ielusalema i loto fua i se 52 aso! (Nee. 2:18; 6:15, 16) Ne seki takitaki fua ne Neemia te galuega, kae ne aofia foki loa a ia i te ‵toe faitega o ‵pui o Ielusalema. (Nee. 5:16) I se auala tai ‵pau, ne mafai foki ne toeaina a‵lofa e tokouke o fakaakoako atu ki a  Neemia mai te fesoasoani atu i galuega fakatu‵tu io me ko te ‵fuluga mo te faka‵leiga o Fale Tapuaki. Mai te ga‵lue fakatasi mo tino talai i te galuega talai mo te faiga o asiga fakamalosi loto e pelā me ne tausi mamoe, e fakamalosi foki ne latou a lima o latou kolā ko vāi‵vai ona ko te manava‵se.—Faitau te Isaia 35:3, 4.

17, 18. Kafai ko fe‵paki tatou mo fakalavelave io me manava‵se tatou, se a te mea e mafai o fakamautinoa aka ne tatou?

¹⁷ A te fakatau fesoasoani fakatasi mo ‵tou taina mo tuagane e fakamalosi aka i ei a te ‵kau fakatasi. E ati aka foki i ei se vā fakataugasoa mo te loto talitonu ki fakamanuiaga kolā ka maua ne tatou mai lalo i te Malo o te Atua. I te taimi e fakamalosi ei ne tatou a lima o nisi tino, e fesoasoani atu eiloa tatou ki a latou ke taua atu ki tulaga fakaloto vāivāi, kae ke fakatumau se kilokiloga ‵lei mo se fakamoemoega mautinoa mō aso mai mua. E se gata i ei, a te fai ne tatou o te mea tenā ki nisi tino, e fesoasoani mai ei ke ‵saga tonu tatou ki mea faka-te-agaga kae ke lavea foki ne tatou te ‵tonu o te mea telā ko oti ne fakamoe ne te Atua mō tatou. E tonu, e fakamalosi aka foki i ei a ‵tou lima.

¹⁸ A te lavea ne tatou o te auala ne ‵lago kae puipui ei ne Ieova ana tavini fakamaoni i taimi kese‵kese i aso ko ‵teka, e ‵tau o ati aka ei te ‵tou fakatuanaki mo te ‵tou tali‵tonu ki a ia i aso nei. Tela la, kafai ko fepaki koe mo fakalavelave, ke “sa tuku ifo ou lima ke ‵to ki lalo”! I lō te fai penā, ‵kapa atu tou lima ki a Ieova e auala i ‵talo, kae ke talia a tena lima malosi ke fakamalosi kae ‵taki ne ia koe ki fakamanuiaga o te Malo.—Sala. 73:23, 24.