1, 2. Ne a mea faiga‵ta e fe‵paki mo tino o te Atua i aso nei? (Onoono ki ata i te kamataga.)

E TOKOUKE a tino atamai i mea tau fakaimasaki e ga‵lue i koga kolā e pokotia ei a tino i masaki ‵pisi. E tausi ne latou olotou tino ma‵saki me ma‵nako latou ke fesoasoani atu ki a latou. Mai te faiga penā, e ‵tau o puipui ne latou a latou eiloa ko te mea ke mo a ma ‵pisi i te masaki telā e taumafai latou o fai ke ‵lei. I se auala tai ‵pau, e ola tatou kae ‵nofo fakatasi mo tino kolā e pokotia i uiga mo amioga kolā e se fetaui mo uiga o te Atua. E fai ei ke faigata te mea tenei ki a tatou.

² Ko faivalevale a mea tau amioga i aso fakaoti konei. E fakamatala mai i te lua o tusi a Paulo ki a Timoteo a amioga a tino kolā ko ‵vae kea‵tea mai te Atua, ko amioga kolā ka laveagofie i aso mai mua nei. (Faitau te 2 Timoteo 3:1-5, 13.) E ui eiloa e ‵poi tatou i te salalau o vaegā uiga penei, e mafai eiloa o pokotia tatou i faifaiga mo uiga o tino kolā e fakaasi mai ne latou a uiga konā. (Faata. 13:20) I te mataupu tenei, ka mafau‵fau tatou ki te auala e ‵kese ‵ki ei a uiga o tino i aso fakaoti mo uiga o tino o te Atua. Ka onoono foki tatou ki te auala e puipui ei ne tatou a tatou eiloa ke mo a ma pokotia i uiga sē ‵lei konā i te taimi eiloa telā e fesoasoani atu ei tatou ki nisi tino i te feitu faka-te-agaga.

3. Ko oi e fakasino atu ki ei a uiga kolā e fakasolo mai i te 2 Timoteo 3:2-5?

 ³ Ne tusi mai te apositolo ko Paulo me i “aso fakaoti” ka oko mai ei a “toe taimi faiga‵ta.” Oti aka, laulau mai ei ne ia a faifaiga sē ‵lei e 19, io me ko uiga kolā ka maua ne tino i te taimi tenei. E tai ‵pau eiloa te fakasologa tenā mo te mea e maua i te Loma 1:29-31, kae i te fakasologa a Paulo i tena tusi ki a Timoteo e aofia i ei a tugapati kolā e se maua i nisi koga i Tusitusiga Eleni. Ne kamata ne Paulo a tena fakasologa o uiga sē amioatua ki pati konei “me i tino ka . . . ” E fakaasi atu ne “tino” kolā ko tāgata mo fāfine a vaegā uiga konei. Kae e se ko tino katoa e fakaasi atu ne latou a uiga konei. E ‵kese ‵ki eiloa a uiga o Kelisiano.—Faitau te Malaki 3:18.

4. E fakamatala mai pefea ne koe a tino kolā e ‵fonu i te fakamata‵mata?

⁴ I te otiga ne fai atu me e tokouke a tino ka a‵lofa ki a latou eiloa kae fia‵fai tupe, ne tusi mai a Paulo me i tino foki ka fai‵pati fakamata‵mata, fakamaua‵luga kae ‵fonu i te fakamatamata, ko uiga kolā e masani o fakaata mai ei te lagonaga fia maluga ona ko mea e mafai o fai ne se tino, foliga, maumea io me ko tulaga. A tino kolā e maua ne latou a vaegā uiga penā e ma‵nako malosi ke tavaegina latou. Ne tusi mai ne se tino poto e tokotasi a pati konei e uiga ki se tino telā e katoatoa i a ia te fakamatamata: “I loto i tena loto, e isi se tamā fatafaitaulaga i ei telā e ifo a ia ki lalo i a ia eiloa.” E fai mai nisi tino me i te lasi o te vaegā fakamatamata tenei se mea fakatakalialia kae ko tino fakamata‵mata e takalia‵lia ki ei māfai e lavea ne latou i nisi tino.

5. I te auala fea ne takavale ei a nisi tino fakamaoni i te fakamatamata?

⁵ A Ieova e takalialia eiloa ki te fakamatamata. E takalialia a ia ki “mata fakamaualuga.” (Faata. 6:16, 17) A te fakamatamata e fakatalave ne ia se tino mai te ‵talo atu ki te Atua. (Sala. 10:4) A te mea tenā se uiga o te Tiapolo. (1 Timo. 3:6) Se mea fakafanoanoa, me e isi ne tavini fakamaoni a Ieova ko oti ne pokotia i te fakamatamata. A Usia, se tupu o Iuta, ne fakamaoni i loto i se fia tausaga. “Kae” e fai mai te Tusi Tapu “i te taimi ko malosi ei a ia, ne oko a ia ki te tulaga masei ona ko tena loto fakamaualuga, kae ne seki fakamaoni a ia ki a Ieova tena Atua mai te ulu atu ki loto i te faletapu o Ieova o ‵sunu a mea ma‵nogi i luga i te fatafaitaulaga o mea ma‵nogi.” Fakamuli ifo, ne tō atu foki a te Tupu ko Hesekia ki te matasele ko te fakamatamata, kae mō se taimi toetoe fua.—2 Nofo. 26:16; 32:25, 26.

6. Ne a mea ne mafai o fakamatamata a Tavita ki ei, kae kaia ne seki fai ei a ia penā?

⁶ Nisi tino e fakamata‵mata ona ko te ‵gali o olotou foliga, te lotou lauiloa, e ‵poto i te usuusu, te apo i te faiga o mea, io me ko tulaga ma‵luga. Ne seki maua ne Tavita se mea fua e tasi mai mea konei, ne maua ne ia a mea katoa; kae ne loto maulalo faeloa a ia i tena olaga kātoa. Mai tua o te tamatega ne ia a Koliata kae ofo atu ki a ia te tama fafine a te Tupu ko Saulo mo fai tena avaga, ne fai atu a Tavita: “Ko oi au kae ko oi oku kāiga, te kāiga o toku tamana i Isalaelu, ke avaga au mo te tama a te tupu?” (1 Samu. 18:18) Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Tavita ke tumau i te loto maulalo? A uiga, te atamai mo tauliaga kolā ne maua ne Tavita ne maua ne ia me i te Atua ‘ne punou ifo,’ io me ne fakamalalo ifo, ke saga tonu atu ki a ia. (Sala. 113:5-8) Ne iloa ne Tavita me i so se mea ‵lei ne maua ne ia ne maua eiloa ne ia mai i a Ieova.—Fakatusa ki te 1 Kolinito 4:7.

7. Se a te mea e fesoasoani mai ki a tatou ke fakaasi atu te loto maulalo?

⁷ E pelā mo Tavita, e taumafai a tino o Ieova i aso nei ke fakaasi atu te loto maulalo. E ofo tatou ke iloa atu me ne fakaasi mai ne Ieova, te ‵toe Tino sili i te iunivesi, a te uiga gali tenei ko te loto maulalo. (Sala. 18:35) E fakamalosi  mai eiloa a pati polopoloki konei: “Fakapei ki luga i a koutou a te alofa atafai, te atafai, te loto maulalo, te agamalu mo te kufaki.” (Ko. 3:12) E iloa foki ne tatou me i te alofa “e se tavae ne ia a ia eiloa, e se ‵fonu i te fakamatamata.” (1 Koli. 13:4) Kafai e fakaasi atu ne tatou te loto maulalo, e fai ei ke fia fakapili‵pili atu a tino ki a Ieova. E pelā eiloa mo tāgata a‵vaga e mafai o ‵fuli mai ona ko amioga a olotou avaga, e mafai foki o fakapili‵pili atu a nisi tino ki te Atua ona ko te loto maulalo telā e fakaasi atu ne ana tino.—1 Pe. 3:1.

8. (a) Se a te kilokiloga a nisi tino i aso nei ki te sē fakalogo ki mātua? (e) Se a te mea e fakamalosi mai i te Tusi Tapu ke fai ne tama‵liki?

⁸ Ne fakamatala mai ne Paulo a faifaiga e fai ne tino kolā e ola i aso fakaoti ki nisi tino. Ne tusi mai a ia me i aso fakaoti, a tama‵liki ka se faka‵logo ki olotou mātua. E ui eiloa e talia ne nisi tino a amioga penā kae fakamalosi aka foki i tusi fai‵tau, vitiō mo televise i aso nei, a te sē fakalogo e fakaaseaoga ne ia a te malosi o te ‵toe potukau tāua eiloa o tino—ko te kāiga. Ko leva ne malamalama a tino i te mea tenei. I Eleni i aso mua, kafai e ta ne se tagata ana mātua, ka se maua ne ia ana saolotoga katoa; i tulafono a te kau Loma, kafai e ta ne koe tou tamana e ‵pau eiloa te masei o te mea tenā mo te tatino. E fakamalosi mai i Tusitusiga Epelu mo Tusitusiga Eleni ko tama‵liki ke āva ki olotou mātua.—Eso. 20:12; Efe. 6:1-3.

9. Ne a mea e mafai o fesoasoani ki tama‵liki ke faka‵logo ki olotou mātua?

⁹ E mafai ne tama‵liki o puipui a latou eiloa ke mo a ma pisia i te uiga sē fakalogo mai te mafaufau faka‵lei ki mea ne fai ne olotou mātua mō latou. E mafai o fakamalosi aka a te uiga loto fakafetai māfai e malamalama a tama‵liki me i te Atua, te Tamana o tatou katoa, e manako ke faka‵logo tatou. A te faipati faeloa ki mea ‵lei e uiga ki olotou mātua, e mafai o fesoasoani atu a talavou ki nisi tama‵liki ke maua ne latou se kilokiloga ‵lei ki olotou mātua. E tonu, kafai e seai se alofa masani o mātua ki olotou tama‵liki, e mafai o faigata ki tama‵liki ke faka‵logo mo olotou loto kātoa. I te suā feitu, kafai e lavea ne te tamaliki a te alofa tonu o ana mātua, e fakamalosi atu i ei ki a ia ke fai a mea kolā e fakafiafia atu ki a lāua ke oko foki loa ki taimi kolā e tofotofogina ei a ia ke se fakalogo. “E ui eiloa e manako au i nisi taimi ke fai a mea e manako au ki ei,” ko pati a Austin, “ne fai eiloa ne oku mātua a tulafono ‵lei, ne fakamatala mai ne lāua a pogai e fai ei tulafono konā, kae ne tumau faeloa te fai‵pati mai o lāua ki a au. Ne fesoasoani mai te mea tenei ke fakalogo faeloa au. Ne lavea ne au me e a‵lofa lāua ki a au, kae ne fai ne te mea tenā ke manako au o fakafiafia atu faeloa ki a lāua.”

10, 11. (a) Ne a uiga sē ‵lei e fakaasi mai ei te sē lava o te alofa e fakaasi ne tino ki nisi tino? (e) E pefea te lasi o te alofa e fakaasi atu ne Kelisiano ‵tonu ki nisi tino?

¹⁰ Ne fai mai ne Paulo a nisi uiga sē ‵lei kolā e fakaasi mai ei me ko se lasi te a‵lofa o tino ki nisi tino. Mai tua o te “e se faka‵logo ki mātua” ko te sē loto fakafetai, telā e fetaui ‵lei eiloa, me e fakamatala mai i ei a faifaiga a tino kolā e seai se loto fakafetai ki mea ‵lei ne fai atu ne nisi tino ki a latou. A tino foki ka se fakamaoni. Ka se lotoma‵lie ki so se feagaiga, kae fakaasi atu ne latou te seai o se loto fiafia ke faka‵lei olotou va mo nisi tino. A latou ne tino muna ma‵sei kae faitogafiti, e fai ne latou a pati sē ‵tau kae fakalogo‵mae ki tino ke oko foki eiloa ki te Atua. Kae ka isi foki ne tino gutu fatu‵fatu, ko tino kolā e fai ne latou a tala sē ‵lei ke fakamasei ei a ata o nisi tino. *

¹¹ E ‵kese mo tino kolā e se fakaasi atu ne  latou te alofa i aso nei, a tino kolā e tapuaki ki a Ieova e a‵lofa tonu ki nisi tino. Se mea tonu eiloa te mea tenei. Muna a Iesu me i te alofa ki tuakoi, telā se vaega o te a·ga’pe, ko te lua o tulafono tāua i Tulafono faka-Mose, ko te lua o tulafono e tafa atu ki te alofa ki te Atua. (Mata. 22:38, 39) Ne fai mai foki a Iesu me i te alofa te suā tino ki te suā tino ko te uiga telā e fakamailoga ki ei a Kelisiano ‵tonu. (Faitau te Ioane 13:34, 35.) A te vaegā alofa faka-Kelisiano tenei e mafai foki o fakaasi atu ki fili o se tino.—Mata. 5:43, 44.

12. Ne fakaasi atu pefea ne Iesu a te alofa ki nisi tino?

¹² Ne alofa malosi a Iesu ki nisi tino. Ne fano a ia mai fakai ki nisi fakai, o fakailoa ki tino te tala ‵lei e uiga ki te Malo o te Atua. Ne faka‵lei ne ia tino ‵kivi, tino vae ma‵sei, tino lepela, mo tino ‵tuli. Ne faka‵tu ne ia tino ‵mate. (Luka 7:22) Ne tuku atu foki ne Iesu tena ola mō tino, faitalia te takalia‵lia o tino e tokouke ki a ia. Ne fakaata faka‵lei mai i te alofa o Iesu a te alofa ne fakaasi mai ne tena Tamana. E fakaasi atu ne Molimau a Ieova a te alofa o te Atua ki nisi tino i te lalolagi kātoa.

13. E fesoasoani atu pefea a te alofa e fakaasi ne tatou ki nisi tino ke fakapili‵pili mai latou ki a Ieova?

¹³ A te alofa e fakaasi atu ne tatou ki nisi tino e fai ei ke fakapili‵pili mai a tino ki ‵tou Tamana i te lagi. E pelā mo se tagata i Thailand, ne otia tena loto i te laveaga ne ia te lasi o te alofa ne fakaasi atu ne taina i te fono lasi. I tena fokiga ki te fale, ne fakamolemole atu a ia ke fai tena akoga faka-te-Tusi Tapu fakalua taimi i te vaiaso. Ne talai a ia ki ana kāiga katoa, kae i se ono masina fua mai tua o te fono, ne fai tena faitauga muamua ki te Tusi Tapu i te Fale Tapuaki. Ke iloilo ifo a te ‵lei o te fakaasiatuga ne tatou o te alofa ki nisi tino, e mafai o fesili ifo tatou: ‘E mata, e taumafai malosi au o fesoasoani atu ki nisi tino i toku kāiga, i taku fakapotopotoga, mo taku galuega talai? E mata, e taumafai au ke maua ne au te kilokiloga a Ieova ki nisi tino?’

14, 15. Ne a uiga manu e fakaasi atu ne tino e tokouke, kae ne ‵fuli pefea a nisi tino ki se tulaga tai ‵lei atu?

¹⁴ A nisi uiga kolā e fakaasi mai ne tino i aso fakaoti e tuku mai i ei a nisi pogai mō Kelisiano ke faka‵mao latou mai vaegā tino penā. A  tino kolā e se a‵lofa ki te Atua e se fia‵fia ki te aga‵lei, io me pelā mo te mea e fai mai i nisi ‵fuliga, ko “tino e takalia‵lia ki te mea ‵lei” io me “e se fia‵fia ki mea ‵lei katoa.” A latou e seai se loto pulea, e amio fakasaua. A nisi tino e ma‵keke olotou ulu, io me e fai a mea mo te sē mafaufau kae faivalevale.

¹⁵ E tokouke a tino kolā ne fai muamua ne latou a uiga manu penā ko oti ne ‵fuli olotou uiga ki te ‵lei. Ne ‵valo faka‵lei mai te ‵fuliga tenei i se valoaga i te Tusi Tapu. (Faitau te Isaia 11:6, 7.) E fai‵tau tatou i ei e uiga ki manu fe‵kai e pelā mo kuli vao mo leona, kolā e ola mo te filemu mo manu ‵lata, e pelā mo tamā mamoe mo tamā pulumakau. Ke masaua me ka salalau atu eiloa te tulaga tokagamalie tenei “i te lalolagi ka ‵fonu eiloa i te iloaga o Ieova.” (Isa. 11:9) Ona ko te mea e se mafai ne manu o tauloto e uiga ki a Ieova, a te fakataunuga faka-te-agaga o te valoaga tenei e fakasino eiloa ki tino.

16. Ne fesoasoani atu pefea te Tusi Tapu ki tino ke ‵fuli olotou uiga?

¹⁶ E isi ne tino kolā ne fe‵kai pelā me ne kuli vao muamua kae nei la ko ola fakatasi mo te filemu mo nisi tino. E mafai o faitau koe ki olotou tala i te fakasologa o mataupu i te “E ‵Fuli ne te Tusi Tapu a Olaga o Tino,” kolā e maua i te jw.org. A tino kolā ko iloa ne latou a Ieova kae ko tavini atu nei ki a ia ko ‵kese mo latou kolā e foliga mai me fakamaoni latou ki te Atua kae fakafiti ne latou tena ‵mana, kolā e foliga mai me tapuaki latou ki te Atua kae e se lavea atu a mea konā i olotou amioga. Kae ko tino kolā ne fekai muamua ko oti ne “‵pei ki uiga ‵fou kolā ne faite e ‵tusa mo te loto o te Atua i te tinā amiotonu mo te fakamaoni.” (Efe. 4:23, 24) I te taimi e tauloto ei a tino e uiga ki te Atua, ka lavea ne latou te tāua ke ‵fuli olotou faifaiga ke fetaui mo tulaga o te Atua. Tenā ko ga‵sue ei latou o fai a fakama‵fuliga ki olotou talitonuga, faifaiga, mo amioga. E se faigofie ke fai a ‵fuliga penā kae mafai eiloa o fai me ka fesoasoani atu te agaga o te Atua ki tino loto fakamaoni kolā e ma‵nako tonu o fai te loto o te Atua.

17. E ‵kalo kea‵tea pefea tatou mai te pokotia i amioga ma‵sei kolā e fai ne tino ma‵sei?

¹⁷ Ko gasolo eiloa o faigofie ke lavea atu te ‵kese o tino kolā e tavini ki te Atua mo tino kolā e se tavini atu ki a ia. E ‵tau mo tatou kolā e tavini atu ki te Atua o fakaeteete ke mo a ma pokotia tatou i faifaiga sē amio‵tonu a nisi tino. Se mea poto ke faka‵logo tatou ki pati polopoloki ke ‵kalo kea‵tea mai tino kolā e fakamatala mai i te 2 Timoteo 3:2-5. E tonu, e se mafai o ‵kalo katoatoa kea‵tea tatou mai tino kolā e ma‵sei olotou amioga. Kāti e ga‵lue fakatasi tatou mo latou, e a‵koga tasi tatou, io me ‵nofo fakatasi mo latou. Kae e mafai o ‵kalo kea‵tea tatou mai i olotou vaegā mafaufauga mo te fakaakoako atu ki olotou faifaiga. E fai ne tatou te mea tenei mai te fakamalosiga o tatou i te feitu faka-te-agaga e auala i te faiga o sukesukega ki te Tusi Tapu mo te ‵kau fakatasi faeloa mo tino kolā ne fakaiku aka ke tavini atu ki a Ieova.

18. E mafai pefea o aoga a ‵tou pati mo amioga ki nisi tino i te feitu faka-te-agaga?

¹⁸ E ‵tau foki o taumafai tatou o fesoasoani atu ki nisi tino i te feitu faka-te-agaga. ‵Sala ki avanoaga ke talai atu, fakamolemole ki a Ieova ke fesoasoani mai ke fai ne koe a pati e ‵tau o fai i te taimi ‵tau. Fai ke iloa ne nisi tino i a tatou ne Molimau a Ieova. I te auala tenā, ka fai ne ‵tou amioga ‵lei ke maua ne te Atua a vikiga kae e se ko tatou. Ko oti tatou ne akoako ke “‵teke tatou ki amioga sē amioatua mo manakoga faka-te-lalolagi kae ke ola i te mafaufau ‵lei mo te amiotonu mo te tapuaki fakamaoni ki te Atua i loto i te olaga tenei.” (Tito 2:11-14) Kafai e fetaui ‵tou amioga mo auala o te Atua, ka lavea eiloa ne nisi tino, kae e mafai eiloa o fai mai latou: “A matou e ma‵nako o olo fakatasi mo koe, me ne ‵logo matou i te Atua e ‵kau fakatasi mo koutou.”—Saka. 8:23.