I te 1920 tupu ne tauloto oku mātua ki te munatonu koi tuai ei o avaga lāua. Ne fanau au i te kamataga o te 1939. Kae koi foliki ei au i Egelani, ne olo fakatasi au mo oku mātua ki fakatasiga faka-Kelisiano kae ne kau fakamuli au ki te Akoga mō Tino Talai. Ke oko mai ki te aso nei, koi masaua loa ne au te taimi ne kake au i luga i se pokisi ko te mea ke oko faka‵lei au ki te mea fakalasi leo telā ka fai atu i ei toku tofiga muamua. Ko ono oku tausaga, kae ne polepole malosi au i te kilo atu ki tino ma‵tua e ‵nofo mai.

Ne taipa ne toku tamana se fakamatalaga toetoe ki se pepa ke fakaaoga ne au i te galuega talai. I te taimi muamua ne talai tokotasi ei au ki se fale, ko valu fua oku tausaga. Ne fiafia ‵ki au i te taimi ne faitau ei ne se tagata i te fale taku pepa kae talia ne ia te tusi ko te “Let God Be True”! Ne tele fakavave ei au o fai ki toku tamana. Ne fai ne te galuega talai mo fakatasiga ke fiafia au kae ne ati aka ei toku fiafia ke tavini tumau ki a Ieova.

Ne otia malosi au i muna‵tonu mai te Tusi Tapu mai tua o te faiga ne toku tamana ke isi saku feagaiga o Te Faleleoleo Maluga. Ne faitau au mo te fiafia ki ‵kopi takitasi konā māfai ko oko mai i te meli. Toku talitonu ki a Ieova ne gasolo aka loa ki luga kae ne iku atu ki te faiga o taku tukuatuga ki a ia.

Ne ‵kau atu te motou kāiga ki te fono ko te Theocracy’s Increase i New York i te 1950. I te Aso Fa, Aokuso 3, a te matua o te aso ko te “Aso o Misionale.” I te aso tenā, ne fai ne te taina ko Carey Barber, telā ne tavini fakamuli atu i te Potukau Pule, a te lāuga o te papatisoga. I te otiga ne fesili mai ne ia ki tino ka papatiso a fesili e lua i te fakaotiga o tena lāuga, ne tu aka au ki luga kae tali atu, “Ao!” Ko 11 i ei oku tausaga kae  iloa ne au me ko fai ne au se fakaikuga tāua ‵ki. Ne mataku au ma fanatu ki loto i te vai me e se iloa ne au o ‵kau. Ne olo tasi māua mo toku fakatamana ki te koga e fai ei te papatisoga kae fai mai me ka ‵lei a mea katoa. Kae tonu loa, me ne oti vave fua, kae seki pa‵tele oku vae ki te takele o te koga papatiso. Ne sau eiloa au i lima o se taina kae pāsi atu ki te suā taina; ne papatiso au ne te suā taina; kae sau au ki tua ne te suā taina. Talu mai te ‵toe aso tāua tenā, ne tumau loa a Ieova i te fakatonutonu ne ia oku auala.

I taku otiga i te akoga, ne manako au o paenia, kae ne fakamalosi mai oku faiakoga ke kausaki ki akoakoga tai ma‵luga. Ne talia ne au olotou fakamalosiga kae ne fanatu au ki te iunivesiti; kae ne iloa aka ne au me e se mafai o tumau au i te munatonu kae akoga foki, tenā ne fakaiku aka ei ne au ke se akoga au. Ne ‵talo au ki a Ieova e uiga ki ei kae tusi atu taku tusi ki oku faiakoga o fakamatala atu me ka se toe foki mai au o akoga ma oti toku tausaga muamua. Ne kamata au i te taviniga tumau mo te talitonu katoatoa ki a Ieova.

I a Iulai 1957 ne kamata taku taviniga tumau i te fakai ko Wellingborough. Ne fakamolemole au ki taina i te Peteli i Lonitona ke fai mai ne latou se taina atamai telā e mafai o ga‵lue fakatasi māua. Ne tauloto ne au a mea e uke mai te taina ko Bert Vaisey, kae ko tena fakamaoni ki te galuega talai ne fesoasoani mai ke iloa ne au o fai faka‵lei taku fakasologa mō te galuega talai. E aofia i te fakapotopotoga ko tuagane ma‵tua e toko ono, te taina ko Vaisey mo au i ei. A te fakatoka ki fakatasiga katoa mo te faiga o oku tusaga i ei ne maua ei ne avanoaga e uke ke ati aka toku talitonu ki a Ieova kae fakaasi atu toku fakatuanaki.

Mai tua o se taimi toetoe i te falepuipui ona ko te sē kau ki te kautau, ne fetaui au mo Barbara, se tuagane telā e paenia fakapito. Ne avaga māua i te 1959, kae ne loto fia‵fia ke olo ki so se koga o tavini i ei. Muamua la, ne ‵tofi māua ke ga‵lue i Lancashire i mātū-togala o Egelani. Kae i a Ianuali 1961, ne ‵kami au ke kau ki te Akoga mō Toeaina mo Tavini Fesoasoani mō se masina e tasi i te Peteli i Lonitona. I te otiga o te akoga, ne poi au i te ‵tofimaiga ke tavini au i te galuega faimalaga. Ne akoga au mō se lua vaiaso mai se ovasia o te seketi i te fakai ko Birmingham, kae ne mafai o kau mai a Barbara ki a au. Oti aka, olo ei māua o fai te mā taviniga i Lancashire mo Cheshire.

I te malō‵lōga a māua i a Aokuso 1962, ne maua ne māua se tusi mai te ofisa lagolago. E ‵fao mai i loto ko pepa fakamolemole ke ‵kau atu ki te Akoga i Kiliata! Ne ‵talo māua e uiga ki ei oti aka, faka‵fonu ei a pepa konā kae toe faka‵foki atu ki te ofisa lagolago e pelā mo te mea ne fai mai ne latou. E lima masina mai tua, ne  faima‵laga atu māua ki Brooklyn, New York, ke ‵kau ki te vasega 38 o Kiliata, se akoga ki mea tau te Tusi Tapu telā e fai i masina e sefulu.

Ne akoako mai i te akoga i Kiliata a mea e uiga ki te Muna a te Atua mo te fakapotopotoga kae penā foki loa mo te ‵tou kautaina. Ko 20 tupu fua mā tausaga, kae ne tauloto ne māua a mea e uke mai nisi tino i te vasega. Se tauliaga eiloa ke mafai o ga‵lue fakatasi au i aso katoa mo te taina ko Fred Rusk, se tokotasi o faiakoga a matou. E tasi te akoakoga ne faka‵mafa mai ne ia ko te tāua ke fai a pati fakatonutonu mo te amiotonu, ko tena uiga ke fakamautinoa aka me i pati fakatonutonu e tuku atu ki se tino e fakavae ‵tonu mai i te Tusi Tapu. A faiakoga o matou e aofia i ei a taina atamai e pelā mo Nathan Knorr, Frederick Franz, mo Karl Klein. Kae ne tauloto ne matou ne mea tāua mai te fakaakoakoga loto maulalo a te taina ko A. H. Macmillan, telā ne akoako ne ia ke ‵loto te motou malamalama i te takitakiga a Ieova i te taimi o tofotofoga mai te 1914 ki te kamataga o te 1919!

Kae ko pili o oti te akoga, ne fai mai te taina ko Knorr ki a māua mo Barbara me ka olo māua o ga‵lue i Burundi i Afelika. Ne olo fakavave māua ki te faletusi o te Peteli o onoono i te Yearbook me tokofia a tino talai i Burundi i te taimi tenā. Ne ‵poi māua me seai ne tino talai i te fenua tenā! E tonu, ka olo māua ki se koga fou telā e tu i se fenua telā e se uke mā mea e iloa e uiga ki ei. Tapa, ne manava‵se malosi eiloa māua! Ne fesoasoani mai eiloa a ‵talo ki a māua.

I te mā tofiga fou, ne ‵kese ‵ki a mea mai mea ne masani ki ei—te tau o te aso, tuu mo aganuu, mo te ‵gana. Ne ‵tau o tauloto māua ki te ‵gana Falani. Ne ‵tau foki o ‵sala ki se koga mō ‵nofo. E lua aso mai tua o te mā okoatuga, ne asi mai se taina ne a‵koga tasi matou i Kiliata, ko Harry Arnott, i tena auala o foki ki te koga e tavini ei a ia i Zambia. Ne fesoasoani a ia ke ‵sala aka se fale mō māua, telā ko te mā fale misionale muamua eiloa. E seki leva kae kamata o ‵teke mai a tino o te malo, kolā e seai se lotou mea e iloa e uiga ki Molimau a Ieova. Ko te taimi eiloa telā ko kamata o fia‵fia māua ki te mā taviniga, kae fakailoa mai a tino pule o te malo me e se mafai māua o ‵nofo e aunoa mo se pepa galue. Ne tiaki ne māua te fenua mo te fanoa‵noa kae olo atu ki Uganda.

 Ne fesoasoani mai a te talitonu ki a Ieova ke fakafeoloolo te mā ma‵taku i te okoga ki Uganda e aunoa mo se visa. Ne fesoasoani mai se taina Kanata telā e tavini i koga e manakogina i ei a tino talai, i Uganda, o fakamatala te mā tulaga ki te tino mai te ofisa fakatoka pepa fo‵lau, kae ne talia ke ‵nofo māua mo ne nai masina kae ke ga‵lue o fakatoka ma pepa ke talia o ‵nofo i te fenua. Ne fakaasi mai i te mea tenei me ne fesoasoani mai eiloa a Ieova ki a māua.

Ne ‵kese ‵ki a tulaga o te taviniga i te fenua tenei mo Burundi. Ko oti ne kamata te galuega talai o te Malo i konā, kae e toko 28 fua a Molimau i te fenua kātoa. E tokouke a tino e fai‵pati faka-Palagi i te koga talai. Ne iloa aka ne māua me e ‵tau o tauloto māua ki se ‵gana o te fenua ko te mea ke mafai o fesoasoani atu ki tino fia‵fia ke ga‵solo ki mua. Ne kamata māua o talai atu i Kampala, telā a tino i ei e fai‵pati ki te ‵gana Luganda, tenā ne ‵saga ei māua o tauloto te ‵gana tenā. Ne mafai o fai‵pati faka‵lei māua ki te ‵gana mai tua o tausaga e uke, kae ne fai ei ke magoi ‵ki te mā galuega! Ne mafai foki o maina faka‵lei māua i manakoga o mā akoga faka-te-Tusi Tapu. Kae ko se ‵mā foki latou o fakaasi mai olotou lagonaga e uiga ki mea ko tauloto ne latou.

A te fia‵fia o māua o ‵sala ki tino loto mau‵lalo kolā e fia‵fia ki te munatonu ne gasolo eiloa o lasi atu i te taimi ne maua ei ne māua se suā tauliaga seki fakamoemoegina—ke tavini atu i te galuega faimalaga i loto i te fenua kātoa. Mai lalo i te takitakiga a te ofisa lagolago i Kenya, ne olo māua i se “malaga” ke ‵sala ki koga ‵lei mō paenia fakapito kolā ka kamata ne latou te galuega talai. E uke a taimi ne talimalo faka‵lei māua ne tino kolā e seki fetaui eiloa mo ne Molimau muamua. Ne talia ne latou māua kae fakatoka mea‵kai ma māua.

Mai tua ifo ne fai se suā malaga tai ‵kese. Mai Kampala, ne faimalaga au i aso e lua i se tuleni ki te taulaga vaka o Mombasa i Kenya, kae oti ko faimalaga atu i se vaka ki Seychelles, ne motu fo‵liki i te Tai o Initia. Fakamuli ifo, mai te 1965 ki te 1972, ne olo tasi māua mo Barbara o asi atu sāle ki Seychelles. I te taimi tenā, e tokolua fua tino talai i ei kae fakamuli ne fai pelā me se potukau kae oti aka se fakapotopotoga malosi ‵ki. A “malaga” penei e ave ne latou au ke asi atu ki taina i Eritrea, Aitiope, mo Sudan.

Ne ma‵fuli fakavave te tulaga o mea fakapolitiki i Uganda mai tua o te pukega ne te kautau a te malo. A tausaga fakama‵taku mai tua ifo ne fakamasaua mai ki a au a te poto o te fakalogo ki te fakatonuga ke “toe ‵togi atu a mea a Kaisala ki a Kaisala.” (Male. 12:17) I se taimi mai mua, ne ‵tau mo tino kolā e se ne tino o te fenua o fakamau olotou igoa i te ofisa pulisimani telā e pili atu ki a latou. Ne faka‵logo fakavave māua ki ei. E fia aso mai tua, ne taofi te motoka a māua mo te suā misionale ne pulisimani ‵funa i Kampala. Ne ma‵taku ‵ki māua! Ne ‵losi mai latou i a māua ne sipai kae avatu māua ki te ofisa pulisimani kae ne fakamatala atu ne māua i a māua ne misionale filemu. Ne seki fia faka‵logo mai latou ki mā pati e fai atu me ko oti ne fakamau mā igoa i pulisimani. Ne ‵toe puke māua kae avatu ki te suā ofisa pulisimani i tafa o te fale misionale. Ne fia‵fia eiloa māua i te taimi ne fai mai ei te ofisa i konā, telā e iloa ne ia me ko oti ne fakamau mā igoa i nai aso mai mua atu, ke ‵tala māua ke olo!

 I aso konā, e manava‵se faeloa matou māfai ko taofi aka ne sotia i te auala, maise māfai ne sotia kolā ne kō‵na malosi. I taimi katoa konā, ne ‵talo matou kae ne maua se tulaga filemu kae ko talia foki ke olo atu ki te suā feitu. Se mea fakafanoanoa me i te 1973 ne fakatonu atu ki misionale mai nisi fenua ke olo kea‵tea mo Uganda.

Ne toe maua te suā tofiga fou, kae i te taimi nei ne ‵tofi māua ke ga‵lue i Côte d’Ivoire, i Afelika ki Togala. Se ‵fuliga lasi eiloa ki a māua: tauloto ki se tuu mo aganuu fou, toe fai‵pati faka-Falani kae fakamasani ki te ola fakatasi mo misionale mai fenua kese‵kese! Kae ne toe lavea ne māua te takitakiga a Ieova i te ‵saga tonu mai o tino loto mau‵lalo, kae loto ‵lei ki te tala ‵lei. Tenā ne lavea ei ne māua me ko te mā tali‵tonu ki a Ieova ne fai ei ke ‵tonu mā auala.

Mai tua ifo ne maua a Barbara ne te kenisa. Faitalia te uke o malaga a māua ke fai tena masaki i Eulopa, kae i te 1983 ne iloa ne māua me ko se mafai o toe tavini atu māua i Afelika. Se mea fakafanoanoa eiloa te mea tenā ki a māua tokolua!

Ne gasolo o masaki malosi a Barbara i te taimi ne ga‵lue māua i te Peteli i Lonitona, kae fakamuli ne mate atu tou fafine. Ne lasi ‵ki te fesoasoani mai te kāiga Peteli. E tasi te tauavaga ne fesoasoani mai ki a au ke fai ne fakama‵fuliga kae ke tumau i te talitonu ki a Ieova. Fakamuli ifo, ne fetaui au mo se tuagane i te Peteli telā ne tavini pelā me se paenia fakapito kae e lavea atu i tena alofa ki a Ieova i a ia se tino malosi faka-te-agaga. Ne avaga māua mo Ann i te 1989, kae koi tavini eiloa māua i te Peteli i Lonitona.

Mai te 1995 ki te 2018, ne maua ne au te tauliaga ke fai mo sui o te laumua ke asi atu ki fenua kese‵kese e tai kātoa te 60. I asiga takitasi konā, ne lavea ne au te auala ne fakamanuia ne Ieova ana tavini i fakanofonofoga kese‵kese.

I te 2017 ne ‵foki māua ki Afelika o asi ki ei. Se mea fakafiafia eiloa ke avatu a Ann ki Burundi kae ke ‵kilo atu ki te gasolo ki mua o te galuega talai i konā! I te auala eiloa ne talai ei au mai fale ki fale i te 1964, ko tu nei i ei te fale Peteli telā e tausi atu ki tino talai e toko 15,500.

Ne fiafia malosi au i te kiloatuga ki fenua ka asi au ki ei i te 2018. E aofia i ei a Côte d’Ivoire. Te mā okoatuga ki Abidjan, te laumua, ne fai pelā me ko foki eiloa au ki toku fenua. Ne lavea ne au i te fakasologa o napa telefoni i te Peteli a te igoa o se taina telā ne iloa ne au, ko Sossou, kae tafa mai fua tena potu ki a māua. E masaua ne au me ne tavini a ia pelā me se ovasia o te seketi i Abidjan. Kae ne ‵se au. A Sossou tenei ko tena tama tagata.

Ne tausi eiloa a Ieova ki ana pati. E auala i mea faiga‵ta e uke, ne tauloto ne au me kafai e tali‵tonu tatou ki a Ieova, e fai eiloa ne ia ke ‵tonu ‵tou auala. Nei la, ko olioli faeloa māua ke sa‵sale i te auala telā e seai sena gatamaiga kae telā ka gasolo aka eiloa o maina atu te olaga i ei i te lalolagi fou.—Faata. 4:18.