1-2. I te auala fea e tai ‵pau ei te tulaga o tino mo te tamataene telā ne taku mai i te palakalafa 1?

 MAFAUFAU me isi se tamataene ne tupu aka i se kāiga mau‵mea. I te aso e tasi ne tupu se fakalavelave kae ‵mate atu i ei ana mātua. Ne fanoanoa malosi a ia i te tala tenā. Kae ne toe logo a ia i se suā tala fakapoi. Ne iloa ne ia me ne fai valevale ne ana mātua a tupe a te lotou kāiga kae ko lasi ‵ki te lā kaitalafu. Mafaufau la, i lō te togi atu ki a ia a koloa a te lotou kāiga, ne togi atu fua ki a ia a lā kaitalafu, kae ko ma‵nako a tino ke ‵tina fakavave atu a kaitalafu konā. E se tāitāi o mafai ne ia o ‵tina a kaitalafu konā.

² E tai ‵pau eiloa ‵tou tulaga i nisi feitu mo te tamataene tenei. A ‵tou mātua muamua ko Atamu mo Eva, ne ‵lei katoatoa kae ne ola i se palataiso gali. (Kene. 1:27; 2:​7-9) Ne ‵tau eiloa o ola lāua mo te fia‵fia ki te se-gata-mai. Kae ne ma‵fuli a mea katoa. Ne tapale kea‵tea lāua mai te fatoaga gali telā ne fai pelā me se Palataiso kae ne galo atu foki a te fakamoemoega ke ola lāua ki te se-gata-mai. Se a la te mea ne togi atu ne lāua ki lā tama‵liki? E fai mai te Tusi Tapu penei: “E auala i te tagata fua e tokotasi [ko Atamu] ne oko mai ei te agasala ki te lalolagi, mo te mate e auala i te agasala tenā, i te auala tenā ne maua ei ne tino katoa te mate i te mea ko agasala a latou katoa.”  (Loma 5:12) A te mea telā ne togi mai ne Atamu ki a tatou ko te agasala telā e iku atu ki te mate. A te agasala tenei e fai pelā me se kaitalafu lasi ‵ki, telā e seai se tino i a tatou e mafai o ‵tina ne ia.—Sala. 49:8.

 3. Kaia e fakatusa ei a ‵tou agasala ki “kaitalafu”?

³ Ne fakatusa ne Iesu a agasala ki “kaitalafu.” (Mata. 6:12; Luka 11:4) Kafai tatou e agasala, ko pelā eiloa me ko kaitalafu tatou i a Ieova. E ‵tau o ‵tina ne tatou te agasala tenā. Kafai e se ‵tina ne tatou, ka magalo atu eiloa te agasala tenā māfai ko ‵mate tatou.—Loma 6:​7, 23.

 4. (a) E aunoa mo se fesoasoani, ne a mea ka ‵tupu ki tino agasala katoa? (Salamo 49:​7-9) (e) Se a te mea e fakasino ki ei a te pati “agasala” i te Tusi Tapu? (Onoono ki te pokisi “ Agasala.”)

⁴ E mata, e mafai o toe maua ne tatou a mea kolā ne ‵galo atu i a Atamu mo Eva? E se mafai o fai penā i ‵tou malosi totino. (Faitau te Salamo 49:​7-9.) E aunoa mo se fesoasoani, ka seai eiloa se ‵tou fakamoemoega ke maua se olaga ‵lei i aso mai mua io me ke toe ‵tu aka mai te mate. A te ‵tonuga loa, kafai e ‵mate tatou e ‵pau eiloa tatou mo manu māfai ko ‵mate.—Fai. 3:19; 2 Pe. 2:12.

 5. Ne fesoasoani mai pefea te ‵tou Tamana alofa ki te kaitalafu io me ko te agasala telā ne togi mai ki a tatou? (Onoono ki te ‵kava.)

⁵ Kafai e toe mafaufau ki te tamataene i te kamataga o te mataupu, e mata, ka pefea ana lagonaga moi fai e vau se tagata maumea kae ‵tina ne ia ana kaitalafu katoa? E mautinoa me ona ko te lasi o tena loto fakafetai, ka otia tena loto kae talia ne ia a te meaalofa gali tenā. I se auala tai ‵pau, ko oti ne tuku mai ne te ‵tou Tamana alofa ko Ieova se meaalofa ke ‵tina ki ei a te kaitalafu io me ko te agasala telā ne togi mai ne Atamu. Ne fakamatala mai ne Iesu a te mea tenā penei: “Ona ko te lasi o te alofa o te Atua ki te lalolagi ne tuku mai ei ne ia tena Tama fagasele e tokotasi, ko te mea ke se fakaseai atu so se tino telā e fakaasi atu faeloa te fakatuanaki ki a ia kae ke maua ne ia te ola se-gata-mai.” (Ioa. 3:16) E se gata i ei, ko te meaalofa foki eiloa tenei ne ‵tala mai ei te avanoaga ke mafai o ati aka ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo Ieova.

 6. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei, kae kaia?

⁶ E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai te meaalofa fakaofoofogia tenei kae fakamagalo atu a ‵tou “agasala” io me ko ‵tou “kaitalafu”? Ke tali te fesili tenā, ka sau‵tala tatou ki nisi tugapati e fakaaoga i te Tusi Tapu mo te uiga o pati konā. Kafai e mafaufau ‵loto tatou ki mea ne fai ne Ieova ke fakamagalo i ei ‵tou agasala ka gasolo aka eiloa o lasi te ‵tou loto fakafetai ki a ia.

 E MANAKO A IEOVA KE MAUA SE VA FAKATAUGASOA ‵LEI MO IA

 7. (a) Se a te suā mea ne galo i a Atamu mo Eva? (e) E pelā me ne tino ne ‵tupu mai i a Atamu mo Eva, se a te mea telā e manakogina malosi ne tatou? (Loma 5:​10, 11)

⁷ I tafa o te galo atu i a Atamu mo Eva a te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai, ko se maua foki ne lāua te ‵toe fesokotakiga tāua mo te lā Tamana ko Ieova. Ne fai eiloa a Atamu mo Eva pelā me se vaega o te kāiga o te Atua mai mua o agasala lāua. (Luka 3:38) Kae i te taimi ne seki faka‵logo ei lāua ki a Ieova, ne ‵tuli kea‵tea lāua mai te kāiga tenei mai mua o isi ne lā tama‵liki. (Kene. 3:​23, 24; 4:1) Kae pelā me ne tino ne ‵tupu mai i a lāua, e manakogina ke faka‵lei aka te va o tatou mo Ieova. (Faitau te Loma 5:​10, 11.) I nisi tugapati, e ‵tau o ati aka ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo ia. Ne fai mai se tusi e tasi, a te pati Eleni ne fakaaoga i konei ke ‵fuli ki te faka‵leiga e mafai foki o fakauiga ki te fai taugasoa ki se fili. Se mea fakaofoofogia me ko Ieova ne gasue muamua ke fai ne ia te mea tenei. E pefea la?

NE FAKATOKA NE TE ATUA TE AUALA KE FAI TAUGASOA MO IA

 8. Se a te fakatokaga ne fai ne Ieova?

⁸ Ne fakatoka ne Ieova se auala ke mafai ne tino agasala o fai taugasoa mo ia. E aofia i te mea tenā a te suiga o se mea e tasi ne se isi mea telā e ‵pau eiloa te lā tāua. Mai te fai penā, a te mea telā ne galo io me ne fakamasei e mafai o toe maua io me sui ne te suā mea. E fakasino atu foki a tusitusiga Eleni ki te fakatokaga ne fai ne Ieova ke mafai ne tino taki tokotasi o maua se va filemu mo se fesokotakiga ‵lei mo ia.—Loma 3:25.

 9. Se a te fakatokaga sē tumau ne fai ne Ieova ke mafai o fakamagalo a agasala a tino Isalaelu?

⁹ Ko te mea ke mafai ne tino Isalaelu o maua se fesokotakiga ‵lei mo ia ne fai ne Ieova se fakatokaga sē tumau ke mafai o fakamagalo olotou agasala. I Isalaelu, ne fakamanatu faeloa te Aso o te Faka‵māga i tausaga katoa. Tenā te aso e ofo atu i ei ne te faitaulaga sili a taulaga manu mō tino o te fenua. E tonu, e se mafai o faka‵ma katoatoa ne taulaga manu a agasala a se tino me i manu e ma‵lalo ifo i tino. Kae e toka a Ieova o fakamagalo olotou agasala māfai e ofo atu ne tino Isalaelu loto sala‵mo a taulaga kolā e manako a Ieova ki ei. (Epe. 10:​1-4) E se gata i ei, ne fesoasoani atu a te fakatokaga tenā mo taulaga agasala masani ke masaua ne tino Isalaelu a te lotou tulaga agasala mo te ma‵nako malosi o latou ke maua se faka‵leiga tumau.

10. Se a te fakatokaga tumau ne fai ne Ieova ke fakamagalo ei a agasala?

¹⁰ E isi eiloa se fakatokaga tumau a Ieova ke fakamagalo i ei a agasala a tino. Ne fakatoka ne ia a tena Tama pele ke “ofo atu fakatasi mō taimi katoa ke amo ne ia a agasala a tino e tokouke.” (Epe. 9:28) Ne tuku atu ne Iesu a “tena ola e pelā me se togiola mō tino e tokouke.” (Mata. 20:28) Se a te togiola?

TE ‵TOGI NE ‵TOGI KE MAFAI O FAI TAUGASOA MO TE ATUA

11. (a) E ‵tusa mo te Tusi Tapu, kaia ne ‵tau ei o fakatoka a te togiola? (e) Ne a mea e manakogina ke mafai o ‵togi atu a te togiola?

¹¹ E ‵tusa mo te Tusi Tapu, ne fakaiku aka ne Ieova ke fakatoka se togiola ko te mea ke mafai o ‵togi kae fakamagalo i ei a ‵tou agasala kae ke mafai o fai tatou mo ana taugasoa. a Se a la te ‵togi o te togiola telā ne ‵tau o ‵togi ko te mea ke toe maua ne tino a mea kolā ne ‵galo atu i a Atamu? Masaua la, me ne galo atu i a Atamu mo Eva te lā tulaga ‵lei katoatoa pelā foki mo te avanoaga ke ola ki te se-gata-mai.  Tela la, a te togiola e ‵tau o ‵pau tena tāua mo mea kolā ne ‵galo atu. (1 Timo. 2:6) E mafai fua o ‵togi a te mea tenā ne se tagata matua telā (1) e ‵lei katoatoa; (2) e mafai o ola ki te se-gata-mai i te lalolagi; mo te (3) e lotomalie o tuku atu, io me ofo atu e pelā me se taulaga a te ola tenā mō tatou. Tenā fua te auala e mafai ei o sui ne te ola o te tino tenā a te ola telā ne galo atu.

12. Kaia ne fetaui ‵lei ei a Iesu ke ‵togi ne ia te togiola?

¹² Mafaufau ki pogai e tolu ne fetaui ‵lei ei a Iesu ke ‵togi ne ia te togiola. (1) A ia e ‵lei katoatoa—“e seai sena agasala ne fai.” (1 Pe. 2:22) (2) Ona ko te mea tenā, e mafai o ola a ia ki te se-gata-mai i te lalolagi. (3) Ne lotomalie a ia o mate kae ke tuku mai tena ola mō tatou. (Epe. 10:​9, 10) E pelā me se tagata ‵lei katoatoa, ne ‵pau eiloa a Iesu mo te tagata muamua, ko Atamu, mai mua o agasala. (1 Koli. 15:45) Tela la, e auala i te mate o Iesu, ne mafai ei ne ia o ‵togi a te ‵togi e manakogina ke mafai o toe maua mai a mea kolā ne ‵galo atu i a Atamu. (Loma 5:19) Tenā ne fai ei a Iesu mo fai te “Atamu fakaoti.” E se manakogina ke vau se isi tino ‵lei katoatoa o ‵togi a mea kolā ne ‵galo atu i a Atamu. Ne mate a Iesu “fakatasi eiloa mō taimi katoa.”—Epe. 7:27; 10:12.

13. Se a te auala e mafai ei o maua ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo Ieova?

¹³ Se a te auala e mafai ei o maua ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo Ieova? Ne fakatoka ne Ieova se auala ke fakamagalo i ei a ‵tou agasala. Ne ofo atu ne Iesu a tena ola ‵lei katoatoa ke ‵togi ki ei a te ‵togi tonu ke mafai o fakamagalo a ‵tou agasala.—Efe. 1:7; Epe. 9:14.

KO SAOLOTO MAI TE MATE MO TE AGASALA KAE TAKU AMIOTONUGINA

14. Ne a mea ka sau‵tala nei tatou ki ei, kae kaia?

¹⁴ E aoga pefea ki a tatou a te mea ne fai ne Ieova mō tatou? Ke tali te fesili tenā, ka sau‵tala tatou ki te uiga o tugapati e lua e fakaaoga i te Tusi Tapu ke fesoasoani mai ke malamalama tatou i te auala e aoga ei te fakamagaloga a Ieova.

15-16. (a) I te Tusi Tapu, kafai ko fakasao se tino, se a te mea e fakauiga ki ei? (e) E aoga pefea te mea tenei ki a tatou?

¹⁵ E fai mai te Tusi Tapu, me ona ko te mea ko oti ne ‵togi a te togiola, ko saoloto i ei tatou. Ne fakamatala mai ne te apositolo ko Petelu a te mea tenā penei: “E iloa ne koutou me ne seki fakasaoloto io me faka‵sao koutou ki mea kolā e faigofie o ma‵sei, ki siliva io me ko aulo, mai i otou olaga sē aoga kolā ne maua ne koutou mai i otou tupuga. Kae ne maua eiloa e auala i te toto tāua, e pelā mo te toto o se tamā mamoe e se lailai kae e seai sena pona, telā ko Keliso.”—1 Pe. 1:​18, 19.

¹⁶ Ona ko te taulaga togiola, ko mafai o fakasaoloto tatou mai te pule masei a te agasala mo te mate. (Loma 5:21) Tela la, e loto fakafetai eiloa tatou ki a Ieova mo Iesu me ko oti ne faka‵sao tatou e auala i te toto tāua, io me ko te ola o Iesu.—1 Koli. 15:22.

17-18. (a) Kafai ko taku amiotonugina se tino se a te mea e fakauiga ki ei? (e) E aoga pefea te mea tenei ki a tatou?

¹⁷ E fai mai te Tusi Tapu me ko oti ne taku amiotonugina a tavini a Ieova. Ko tena uiga ko oti ne fakamagalo olotou agasala kae ‵solo katoatoa kea‵tea. A te faifaiga tenei, e se fakaseaoga i ei ne Ieova ana tulaga fai mea tonu. E seki taku amiotonugina tatou ne te Atua ona ko mea ‵lei ne fai ne tatou; io me ona ko te mea e se fia saga mai a ia ki ‵tou agasala. Kae e loto fiafia a Ieova o fakamagalo a ‵tou agasala ona ko te ‵tou fakatuanaki ki te fakatokaga ne fai ne ia mo Iesu e auala i te togiola.—Loma 3:24; Kala. 2:16.

¹⁸ E aoga pefea a te mea tenei ki a tatou taki tokotasi? A latou kolā ko oti ne filifili aka ke  pule fakatasi mo Iesu i te lagi ko oti ne taku amiotonugina e pelā me ne tama a te Atua. (Tito 3:7; 1 Ioa. 3:1) Ko oti ne fakamagalo ne ia olotou agasala. Ko pelā eiloa me seai ne olotou agasala ne fai, kae ko mafai o ulu atu a latou ki loto i te Malo. (Loma 8:​1, 2, 30) A latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi ko oti ne taku amiotonugina e pelā me ne taugasoa o te Atua, kae ko oti ne fakamagalo olotou agasala. (Iako. 2:​21-23) A te vaitino tokouke, kolā ka ‵sao atu i Amaketo, ka maua ne latou te fakamoemoega ke se toe ‵mate eiloa. (Ioa. 11:26) “A tino amio‵tonu” mo “tino sē amio‵tonu” kolā e ‵moe nei i te mate ka toe faka‵tu aka. (Galu. 24:15; Ioa. 5:​28, 29) Fakamuli loa, a tavini faka‵logo katoa a Ieova i te lalolagi ka maua ne latou “a te saolotoga ‵malu o tama a te Atua.” (Loma 8:21) Ko oko loa i te gali o te fakamanuiaga e maua mai i te fakatokaga tenei—ko toe maua ne tatou se va fakataugasoa ‵lei katoatoa mo te ‵tou Tamana, ko Ieova!

19. Ne mafuli pefea te ‵tou tulaga ki se tulaga tai ‵lei atu? (Onoono foki ki te pokisi “ Te Fakamagaloga a Ieova.”)

¹⁹ E tonu, ne fai muamua ‵tou tulaga e pelā mo te tulaga o te tamataene ne sae mai i te kamataga, telā ne ‵galo ana mea katoa kae togi atu fua ki a ia se matugā kaitalafu lasi ‵ki telā e se mafai o ‵tina ne ia. Kae fakafetai tatou ki te fesoasoani o Ieova. Ko ‵kese nei te ‵tou tulaga ona ko te fakatokaga ne fai ne Ieova ke fakamagalo a ‵tou agasala e auala i te togiola telā ne ‵togi ne Iesu. A te ‵tou fakatuanaki ki a Iesu Keliso ne faka‵sao io me fakasaoloto i ei tatou mai te agasala mo te mate. Kafai ko fakamagalo a ‵tou agasala, ko ‵solo katoatoa kea‵tea e pelā eiloa me seki ai se mea ne tupu. Kae ko te ‵toe mea tāua, ko mafai o maua nei ne tatou se va fakataugasoa ‵lei mo te ‵tou Tamana alofa, ko Ieova.

20. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

²⁰ E ‵fonu eiloa ‵tou loto i te fakafetai māfai e mafaufau ‵loto ki mea ne fai ne Ieova mo Iesu mō tatou. (2 Koli. 5:15) E aunoa mo te fesoasoani o lāua, e seai eiloa se ‵tou fakamoemoega! Kae e aoga pefea a te fakamagaloga a Ieova ki a tatou taki tokotasi? Tenā te mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu.