TALA TONU
A te Fiafia Tonu ki Tino e Maua i ei a Fakamanuiaga Tumau
“A TE lotu Anglican e se akoako i ei te munatonu. Tumau i te ‵sala atu ki te munatonu.” I te otiga ne fai atu ne toku tupuna fafine telā e lotu Anglican a pati konei, kamata ei toku mātua o ‵sala atu ki te lotu tonu. Kae ne seki talia ne ia a Molimau a Ieova kae fai mai ki a au ke ‵muni māfai ko ‵mai ki te motou fale i Toronto, Kanata. Kae i te taimi ne kamata o sukesuke te taina foliki o toku mātua mo Molimau i te 1950, ne kau atu toku mātua ki tena akoga. Ne fai te lā akoga i te fale o toku fakamātua kae fakamuli ifo, papatiso ei.
A Teti se toeaina i te lotu ko te United Church of Canada, tela la, ne ave ne ia māua mo toku tuagane i vaiaso takitasi ki te akoga i Aso Sa, ka oti, ko olo ei māua o ‵kau ki tou tagata i te lotu i te 11:00 i te taeao. I te fakaafiafi, ko olo matou mo Mami ki te Fale Tapuaki. Ne mafai ei o laveagofie ne māua a te ‵kese o te avā talitonuga konā.
Ne fakamatala atu ne toku mātua a ana talitonuga ‵fou ki ana taugasoa ‵pili ko Bob mo Marion Hutcheson, kolā ne talia foki ne lāua te munatonu. I te 1958 ne puke ne te kāiga o Hutchesons au fakatasi mo lā tamaliki tāgata e tokotolu ki te fono lasi i te matua ko te Divine Will i Niu Ioki, telā e valu a aso ne fai i ei. Kafai e toe mafaufau au ki te taimi tenā, ko lavea ne au a te sē faigofie ke ave ne latou au, kae ne uke ‵ki a mea ‵gali i te fono tenā ne seki mafai o fakapuli ne au.
NE FESOASOANI MAI A TAINA KE UKE AKU MEA E FAI I TE TAVINIGA KI A IEOVA
I te taimi koi talavou au, ne isi ne motou manu fagai telā ne fai ei ke fiafia au o tausi a manu. Ne mafaufau au ke fano o akoga ke fai pelā me se tokita o manu. Ne fai atu ne toku mātua a te mea tenei ki se toeaina i te fakapotopotoga. Ne fakamasaua mai a ia mo te atafai ki a au me ko ola nei tatou i “aso fakaoti” kae ne fesili mai me ka pokotia pefea a toku fesokotakiga mo Ieova māfai ko fano au ki se iunivesiti mō se fia tausaga. (2 Timo. 3:1) Ona ko te mea tenā, ne fakaiku aka ei ke se kausaki atu au ki akoakoga ma‵luga i te iunivesiti.
Kae ne mafaufau au ki aku mea ka fai ma oti au mai te akoga lasaga lua. E tiga eiloa ne kau au ki te galuega talai i fakaotiga o vaiaso katoa, ne seki fiafia au ki te galuega talai kae ne seki mafaufau au me ka mafai au o paenia. E se leva, kae fakamalosi mai a toku tamana sē talitonu mo toku fakatamana ke galue tumau au i se kamupane lasi i Toronto telā e ‵teu i ei a tupe a tino faka‵tau ki fakalavelave ‵tupu. Ne maua ne toku fakatamana se tulaga maluga i konā, telā ne talia ei ne au te galuega tenā.
I Toronto, ne galue ovataimi au i taimi e uke kae fakatasitasi mo tino sē tali‵tonu telā ne seki kau atu faeloa au ki polokalame faka-te-agaga. Ne ‵nofo tasi muamua au mo toku tupuna tagata telā e sē se Molimau, kae i te otiga ne mate, ne manakogina ne au se suā koga mo oku nofo.
Ne fai a te kāiga o Hutchesons, kolā ne ave ne lāua au ki te fono i te 1958, e pelā me ne mātua ki a au. Ne ‵kami ne lāua au ke ‵nofo tasi mo latou i te lotou fale kae fesoasoani mai ke gasolo au ki mua i te feitu faka-te-agaga. I te 1960, ne papatiso tasi au mo te lā tamaliki tagata ko John. Ne kamata o paenia a John, telā ne fakamalosi mai ki a au ke momea aka toku kau faeloa ki te galuega talai. Ne lavea ne taina i te fakapotopotoga a toku gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga, kae fakamuli loa ne ‵tofi au ke fai pelā me se ovasia o te Akoga mō Tino Talai. a
NE MAUA NE AU SE SOA GALI KAE NE FAI AU PELĀ ME SE PAENIA
I te 1966, ne avaga māua mo Randi Berge, se paenia loto finafinau telā ne manako malosi o tavini atu i koga e lasi i ei te manakoga. Ne fakaasi mai ne te motou ovasia faimalaga a te fiafia tonu ki a māua mai te fakamalosi mai ke fesoasoani māua ki te fakapotopotoga i Orillia, i Ontario. Tenā, ne fakatoka ei māua kae olo atu ki konā.
I te mā okoga ki Orillia, ne fai au pelā me se paenia tumau pelā mo Randi. Ne maua ne au a te loto finafinau o tou fafine! I te taimi ne tuku tonu toku loto ki te galuega fakapaenia, ne lagona ne au te fiafia ke fakaaoga te Tusi Tapu kae ke lavea atu a te malamalama o tino i te munatonu. Se fakamanuiaga eiloa ke fesoasoani atu ki se tauavaga i Orillia ke fai a ‵fuliga i lā olaga kae tavini atu ki a Ieova.
NE TAULOTO MĀUA KI SE ‵GANA FOU KAE ‵FULI TE AUALA E MAFAU‵FAU EI MĀUA
I se asiga ki Toronto, ne fetaui au mo Arnold MacNamara, se tokotasi o taina e fai ne ia te takitakiga i te Peteli. Ne fesili mai me e mata, e ma‵nako māua o paenia fakapito io me ikai. Ne tali fakavave atu au: “Ao! I so se koga, kae e se ko Quebec!” Ne fakamalosigina au ne lagonaga sē ‵lei o tino Kanata kolā e fai‵pati fakapalagi e uiga ki kinauga a tino e fai‵pati faka-Falani i Quebec. I te taimi tenā, ne taua atu a tino ki te malo kae ma‵nako ke tu tokotasi a Quebec mai kogā koga katoa o Kanata.
Ne tali mai a Arnold, “A Quebec ko te koga fua e tasi telā e uga ne te ofisa lagolago a paenia fakapito ki ei i te taimi nei.” Tenā, ne talia fakavave ne au ke olo māua ki ei. Ne iloa ne au me ne fiafia a Randi o tavini atu i konā. Fakamuli loa, ne iloa aka ne au me tenei se tasi o fakaikuga ‵lei ne fai ne māua i te mā olaga!
I te otiga ne ‵kau atu ki se akoga i te ‵gana Falani mō se lima vaiaso, ne olo atu māua mo Randi mo se suā tauavaga ki Rimouski, kāti se 540 kilomita (336 mai) ki te feitu ki mātū saegala o Montreal. Koi uke ‵ki a mea ne manakogina ke tauloto ki ei, kae ne lavea faka‵lei atu te mea tenā i te taimi ne faitau ne au ne faka‵pulaga i se fakatasiga. Ne fai atu au me i te motou fono lasi mai mua nei, ka ‵kau fakatasi matou mo “sui mai ostrich” i lō “sui mai Austria.”
I Rimouski, ne ‵nofo tasi matou mo tuagane loto finafinau e tokofa kolā e seki a‵vaga penā foki a te kāiga o Huberdeaus mo lā tama‵liki fāfine e tokolua. Ne līsi ne te taina mo te tuagane ko Huberdeaus se fale telā e fitu a potu mō paenia kae ne fakaigoa ne matou ki te White House me i ana pou mo tena fakaosoga ki mua e ‵kena. E masani o nofo ki se toko 12 ki te toko 14 tino e ‵nofo i konā. E pelā me ne paenia fakapito, ne olo māua mo Randi o talai i taeao, fakatutonu mo afiafi, tela la ne fia‵fia māua ke isi faeloa ne tino e ‵kau mo māua i te galuega talai—pena foki loa i afiafi i te vaitau o te ‵tau ‵moko.
Ne gasolo o ‵pili malosi matou mo paenia fakamaoni konei telā ne fai matou pelā me se kaukāiga. Nisi taimi e fakakākā ne matou se afi kae saga‵saga fakatamilo io me filifili ne matou se aso ke kuka ne matou a dumplings. E tokotasi te taina se tino usuusu, tela la, i po o Aso Ono, e masani matou o usuusu kae ‵saka.
Ne ‵fua malosi mai a fuataga e uke i te koga talai i Rimouski! I loto i se lima tausaga, ne maua ne matou te fiafia i te ‵kilo atu ki te ga‵solo ki mua o nisi tino a‵koga ki te Tusi Tapu ki te papatisoga. Ne gasolo aka ki luga te aofaki o tino talai i te fakapotopotoga ki te toko 35.
I Quebec, ne maua ne māua a akoakoga ‵lei e pelā me ne tino talai. Ne lavea ne māua a te auala ne fesoasoani mai a Ieova i te mā galuega talai mo mā manakoga faka-te-foitino. E se gata i ei, ne tauloto māua ke a‵lofa ki tino kolā e fai‵pati faka-Falani, te lotou ‵gana, mo olotou tuu mo aganuu—telā ne iku atu foki ki te fia‵fia o māua ki nisi tuu mo aganuu.—2 Koli. 6:13.
Se mea fakapoi me ne fakamolemole mai te ofisa lagolago ke olo māua ki te fakai o Tracadie, e tu i te feitu ki saegala o te tafatai o New Brunswick. Ne fai te mea tenei e pelā me se fakalavelave ona ko te mea ne fatoa saina ne au se feagaiga ke līsi se fale ‵togi kae e isi saku galuega sē tumau pelā me se faiakoga mo te komiti o te akoga. E se gata i ei, nisi a‵koga faka-te-Tusi Tapu ne fatoa fai pelā me ne tino talai kae ko te motou Fale Tapuaki koi faite i te taimi tenei.
Ne ‵talo māua i te fakaotiga o te vaiaso kātoa tenā e uiga ki te ga‵sue o māua o asi atu ki Tracadie, telā e tai ‵kese loa mai i Rimouski. Kae ne fai te mā fakaikuga me kafai ne manako a Ieova ke olo māua ki Mala. 3:10) E pelā mo te masani, ne fakafaigofie ne te malosi o Randi i te feitu faka-te-agaga, tena loto fiafia o tavini atu, mo tena uiga fai faka‵kata a te ga‵sue o māua ki se koga.
konā, ka olo eiloa māua. Ne tofotofo aka ne māua a Ieova kae ne lavea atu me ne tapale ne Ieova a mea faiga‵ta takitasi konā. (A Robert Ross ko te toeaina fua i te mā fakapotopotoga fou. Ne paenia lāua mo tena avaga ko Linda i konā kae fakaiku ke ‵nofo lāua i ei i te otiga ne fanau te lā tama muamua. E tiga loa ne tausi atu lāua ki te lā tama tagata, ne lasi ‵ki te lā fakamalosiga ki a māua mo Randi e auala i te lā uiga talimālō, mo te lā loto finafinau i te galuega talai.
FAKAMANUIAGA O TE TAVINI ATU I KOGA E LASI I EI TE MANAKOGA
Mai tua o se lua tausaga ne paenia ei māua i Tracadie, ne toe māua ne māua se mea fakapoi—se ‵kamiga ke aofia i te galuega a ovasia faima‵laga. Ne tavini atu māua mō se fitu tausaga i seketi i te ‵gana Palagi, mai tua ne toe ‵tofi māua ki te seketi i te ‵gana Falani i Quebec. Ne fakamālō mai a te ovasia faimalaga a matou i Quebec, ko Léonce Crépeault, ki aku lāuga. Kae oti aka, ko fesili mai a ia, “E mafai pefea o tai magoi atu?” b A tena fiafia tonu tenā ne fesoasoani mai ke saga tonu au o fakafaigofie aku akoakoga kae fai ke malama‵lama faka‵lei a tino i ei.
Tasi o tofiga telā e masaua faeloa ne au, ko toku tofiga i te 1978 i te Fono Lasi i te matua ko te “Victorious Faith” i Montreal. Ne galue au i te Matagaluega Fakatoka Mea‵kai. Ne fakamoe‵moe matou ke ‵kau mai se toko 80,000 tino, kae ne kamata ne matou se fakatokaga fou ki te auala e fagai ei. Ne ‵fou a mea katoa: meāfale, meakai, mo te auala e fakatoka ei a mea‵kai. Ne maua ne matou a aisa ‵lasi e 20 kolā i nisi taimi e se ga‵lue faka‵lei. I te aso muamua mai mua o kamata te fono, ne seki mafai o ulu atu matou ki te koga fai tafaoga ke fakatoka a mea konā ke oko loa ki te po ona ko te mea e isi se tafaoga ne fai mai mua. Kae ne kamata o kūka matou a koi tuai o sae aka a te la ke fakatoka a te tī i te taeao! Ne fi‵ta matou, kae ne tauloto ne au a mea e uke mai te ga‵lue malosi, te ma‵tua ‵lei mo te uiga faifa‵kata o taina kolā ne volenitia. Ne ‵pili motou va fakataugasoa ke oko mai loa ki te taimi nei. Se mea fakafiafia eiloa ke aofia i te fono lasi tenei i Quebec, te koga loa telā ne lasi i ei a fakasauaga talu mai te 1940 o vau ki te 1950 tupu!
Ne uke ‵ki aku mea ne tauloto mai oku taina ovasia i taimi o fono ‵lasi i Montreal. I se tausaga e tasi, ne fai a te taina ko David Splane, telā ko fai nei mo sui o te Potukau Pule, pelā me ko te ovasia o te fono. I se fono lasi fakamuli ifo, i te taimi ne fakamolemole mai
ke fai ne au te galuega tenā, ne ‵lago katoatoa mai eiloa a David.I te 2011, mai tua o tausaga e 36 ne ga‵lue ei māua i te galuega a ovasia faima‵laga, ne ‵kami au ke tavini atu e pelā me se faiakoga i te Akoga mō Toeaina. Ne ‵moe māua mo Randi i moega kese‵kese e 75 i loto i se lua tausaga, kae ne aoga ‵ki eiloa a mea kolā ne fai ne māua i taimi konā. I fakaotiga o vaiaso takitasi, e loto fakafetai eiloa a toeaina ona ko te ‵saga atu o te Potukau Pule ki te feitu faka-te-agaga o latou.
Fakamuli ifo, ne takitaki ne au te Akoga mō Tino Talai o te Malo. Ne manava‵se faeloa a tino a‵koga ona ko te lotou fakalavelave: saga‵saga latou i loto i te akoga mō se fitu itula i te aso, fai olotou mea a‵koga mō se tolu itula i po takitasi, kae tuku atu olotou nisi tofiga e taki fa io me taki lima i vaiaso takitasi. Ne fakamatala atu ne māua mo te suā faiakoga me e se mafai ne latou o fai olotou mea konā vaganā e fakalago‵lago latou ki te fesoasoani o Ieova. Ne masaua faeloa ne au a te ofo o tino a‵koga ke lavea ne latou me mai te fakalago‵lago ki a Ieova, ne mafai o taunu olotou fakamoemoega i lō mea ne mafau‵fau latou ki ei.
NE IKU ATU A TE FIAFIA TONU KI NISI TINO KI FAKAMANUIAGA TUMAU
A te fiafia tonu o toku mātua ki nisi tino ne fesoasoani atu ki ana tino a‵koga ki te Tusi Tapu ke ga‵solo ki mua kae ne fesoasoani atu foki ki toku teti ke fiafia ki te munatonu. Mai tua o aso e tolu ne mate ei a tou fafine, ne ‵poi matou me ne kau mai tou tagata ki se lāuga mō tino katoa i te Fale Tapuaki, kae ne tumau eiloa i te kau mai ki fakatasiga mō se 26 tausaga. E tiga eiloa ne seki papatiso a Teti, ne fai mai a toeaina ki a au me ko ia loa te tino e oko muamua faeloa ki fakatasiga i vaiaso takitasi.
Ne tumau i te aoga o fakamalosiga a toku mātua ki a matou ana tama‵liki. A oku tuagane e tokotolu fakatasi mo olotou avaga ko tavini atu nei mo te fakamaoni ki a Ieova. E tokolua oku tuagane e tavini atu i ofisa lagolago—tokotasi i Portugal kae ko te suā tino i Haiti.
Ko tavini atu nei māua mo Randi e pelā me ne paenia fakapito i Hamilton, Ontario. I te taimi ne ga‵lue māua e pelā me ne ovasia faima‵laga, ne fia‵fia māua o ‵kau fakatasi mo nisi taina ki olotou toe asiga mo akoga faka-te-Tusi Tapu. Kae nei, ko fia‵fia māua ke lavea atu te ga‵solo ki mua o ma tino a‵koga i te feitu faka-te-agaga. Kae kafai e ‵kau fakatasi māua mo taina mo tuagane i te mā fakapotopotoga fou, e fakamalosi mai faeloa ki a māua ke lavea atu te auala e ‵lago atu a Ieova ki a latou i taimi ‵lei mo taimi sē ‵lei.
Kafai e fakafoki toku mafaufau ki aso ko ‵teka, e loto fakafetai malosi māua ki te fia‵fia tonu o nisi tino ki a maua. Ona ko te mea tenā, ne taumafai māua o fakaasi atu a te “manavase” tonu ki nisi tino, mai te fakamalosi atu ke fai te ‵toe mea e mafai ke tavini atu ki a Ieova. (2 Koli. 7:6, 7) E pelā mo se kāiga e tasi, ne ‵kau atu a te fafine avaga tenei fakatasi mo ana tamaliki e tokolua ki te taviniga tumau. Ne fesili atu au ki te tagata me kai mafaufau eiloa a ia ke paenia. Ne tali mai a ia me ne ‵lago atu a ia ki te tokotolu konei e paenia. Tenā ne toe fesili atu au, “I tafa o Ieova, e mata, e isi se suā auala tai ‵lei atu ke ‵lago atu koe ki a latou?” Ne fakamalosi ne au a ia ke maua ne ia te fiafia telā e maua ne tena kāiga. I se ono masina mai tua ifo, kae ne fai a ia pelā me se paenia.
Ka tumau eiloa māua mo Randi i te ‘fakailoa atu ki te suā kautama’ e uiga ki “galuega fakaofoofogia” a Ieova, kae e fakamoe‵moe māua me ka fia‵fia latou i tena taviniga e pelā mo te fiafia ne maua ne māua.—Sala. 71:17, 18.