1. Ne a ou lagonaga e uiga ki te munatonu?

 E FAKATĀUA ne tino o Ieova a te munatonu telā e maua i te Muna a te Atua. Tenā te mea ne fakavae ki ei te ‵tou fakatuanaki. (Loma 10:17) Ko tali‵tonu tatou me ne fakatu aka ne Ieova te fakapotopotoga Kelisiano e pelā me ko “te pou mo te ‵lago o te munatonu.” (1 Timo. 3:15) Kae e faka‵logo tatou mo te fia‵fia ki a “latou kolā e fai ne latou te takitakiga” i te taimi e fakamatala mai ne latou te munatonu mai te Tusi Tapu, kae tuku mai a fakatonuga e ‵tusa mo te loto o te Atua.—Epe. 13:17.

2. E ‵tusa mo te Iakopo 5:​19, se a te tulaga fakamataku e mafai o fepaki mo tatou māfai foki loa ko oti ne tauloto tatou ki te munatonu?

² Kae, kafai foki loa ko oti ne talia ne tatou te munatonu mo te tiute o te fakapotopotoga a te Atua i te tukumaiga o te takitakiga telā e fakatuagagina, koi mafai eiloa o tapea‵pea kea‵tea tatou. (Faitau te Iakopo 5:19.) E manako malosi a Satani ke se tali‵tonu tatou ki te Tusi Tapu io me ki fakatonuga mai te fakapotopotoga a te Atua.—Efe. 4:14.

3. Kaia e tāua ei ke ‵piki ‵mautakitaki tatou ki te munatonu? (Efeso 6:​13, 14)

³ Faitau te Efeso 6:​13, 14. Ko pili o fakaaoga ne te Tiapolo a loi matagā ke takitaki ‵se a atufenua ko te mea ke ‵saga atu o ‵teke ki a Ieova. (Faka. 16:​13, 14) E iloa foki ne tatou me ka taumafai malosi eiloa a Satani ke takitaki ‵se ne ia a tino o Ieova. (Faka. 12:9) Tenā te pogai e tāua ei ke iloa ne tatou a te ‵kese o te munatonu mo akoakoga ‵loi kae ke faka‵logo tatou ki te  munatonu. (Loma 6:17; 1 Pe. 1:22) E faka‵na eiloa ki ei a te ‵tou ‵sao atu i te taimi o te fakalavelave lasi!

4. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

⁴ I te mataupu tenei, ka onoono tatou ki uiga e lua kolā e manakogina ke iloa ei ne tatou te munatonu telā e maua i te Tusi Tapu, kae ke talia a fakatonuga mai te fakapotopotoga a te Atua. Ka oti ko sau‵tala tatou ki mea e tolu e ‵tau o fai ne tatou ke tumau i te ‵piki ‵mautakitaki ki te munatonu.

UIGA E MANAKOGINA KE LAVEA TE ‵KESE O TE MUNATONU

5. E fesoasoani mai pefea a te mataku ki a Ieova ke lavea ne tatou te ‵kese o te munatonu?

⁵ Mataku ki a Ieova. Kafai ko oti ne ati aka ne tatou te mataku tonu ki a Ieova, ka a‵lofa malosi tatou ki a ia kae ka se mafai o fai ne tatou se mea ke fakafanoanoa atu ki a ia. E ma‵nako malosi tatou o tauloto ke lavea te ‵kese o te mea tonu mo te mea ‵se, te ‵kese o te munatonu mo akoakoga ‵loi, ko te mea ke talia tatou ne Ieova. (Faata. 2:​3-6; Epe. 5:14) Ke mo a loa ma talia ne tatou ke sili atu te ‵tou ma‵taku ki tino i lō te ‵tou a‵lofa ki a Ieova, me i mea kolā e fia‵fia ki ei a tino e masani o fakafanoanoa atu ki a Ieova.

6. Ne fai pefea ne te mataku ki tino ke ‵fuli fakakotua ne takitaki e tokosefulu o Isalaelu a te munatonu?

⁶ Kafai e sili atu te ‵tou ma‵taku ki tino i lō te ‵tou ma‵taku ki te Atua, ka mafai eiloa o takitaki i ei tatou kea‵tea mo te munatonu. Mafaufau ki te tala takitaki e toko 12 kolā ne olo o iloilo a te fenua ne tauto a Ieova ke tuku atu ki tino Isalaelu. E tokosefulu a sipai ne sili atu te lotou ma‵taku ki tino Kanana i lō te lotou a‵lofa ki a Ieova. Ne fai atu latou ki olotou taina Isalaelu: “E se mafai o taua atu tatou ki tino konā, me e ma‵losi atu latou i a tatou.” (Nume. 13:​27-31) Mai te kilokiloga a te tagata, e ma‵losi fakafia atu a tino Kanana i tino Isalaelu—kae se mea tonu eiloa te mea tenā. Kae ke fai atu me e se mafai ne tino  Isalaelu o fakatakavale olotou fili, ko tena uiga ko se fakaaofia ne latou a Ieova i ei. A sipai e tokosefulu konā ne ‵tau fua o ‵saga tonu atu ki te mea ne manako a Ieova ke fai ne tino Isalaelu. Ne ‵tau foki o mafaufau ‵loto latou ki mea ne fai ne ia mō latou i aso ko ‵teka. Tenā ko iloa ei ne latou me e se tāitāi eiloa o ‵pau a te ma‵losi o tino Kanana mo te malosi katoatoa o Ieova. E ‵kese mo sipai sē fakamaoni konā, ne ma‵nako a Iosua mo Kalepo ke talia lāua ne Ieova. Ne fai atu lāua ki tino: “Kafai e fiafia mai a Ieova ki a tatou, ka aumai eiloa ne ia tatou ki loto i te fenua tenei kae ka tuku mai foki ne ia ma tatou.”—Nume. 14:​6-9.

7. E mafai pefea o fakamalosi aka ne tatou a te ‵tou ma‵taku ki a Ieova? (Onoono foki ki te ata.)

⁷ Ke fakamalosi aka te ‵tou ma‵taku ki a Ieova, e ‵tau o ‵saga tonu tatou o fakafiafia a ia i so se fakaikuga e fai ne tatou. (Sala. 16:8) I te taimi e faitau koe ki tala i te Tusi Tapu, ke fesili ifo penei, ‘Moi ne nofo au i te tulaga tenā, se a taku fakaikuga ka fai?’ E pelā me se fakaakoakoga, fakaataata i tou mafaufau me e fakalogologo atu koe ki te lipoti sē ‵lei a takitaki Isalaelu e tokosefulu konā. E mata, ka talitonu koe ki te lipoti tenā kae kamata o mataku ki tino, io me ka fakamaluga aka ne koe a tou alofa ki a Ieova mo tou manakoga ke fakafiafia a ia? Ne seki tali‵tonu a te fenua kātoa o tino Isalaelu ki te munatonu ne fai atu ne Iosua mo Kalepo. Ona ko te mea tenā, ne galo atu i a latou a te avanoaga ke ulu atu ki loto i te Fenua o te Folafolaga.—Nume. 14:​10, 22, 23.

8. Se a te uiga e ‵tau o taumafai malosi tatou o ati aka, kae kaia?

⁸ Loto maulalo. E fakaasi atu ne Ieova a te munatonu ki a latou kolā e loto maulalo. (Mata. 11:25) Ne talia ne tatou mo te loto maulalo a te fesoasoani ke tauloto ki te munatonu. (Galu. 8:​30, 31) Kae koi ‵tau eiloa o fakaeteete tatou ke mo a ma uiga fakamata‵mata. A te uiga fakamatamata e mafai o fai ei ke mafau‵fau tatou me e ‵pau eiloa a ‵tou manatu mo fakatakitakiga i te Tusi Tapu mo fakatonuga mai te fakapotopotoga a Ieova.

9. E fakatumau pefea ne tatou te ‵tou loto maulalo?

⁹ Ke fakatumau te ‵tou loto maulalo, e ‵tau o masaua ne tatou a te fo‵liki o tatou māfai e fakatusa ki te sili o Ieova. (Sala. 8:​3, 4) E mafai foki o ‵talo tatou ke ati aka te loto maulalo mo te uiga fia tauloto. Ka fesoasoani mai a Ieova ke fakamuamua ne tatou ana manatu, kolā e maua i tena Muna mo tena fakapotopotoga, i lō ‵tou manatu totino. Kafai e faitau koe ki te Tusi Tapu, ‵sala ki manatu kolā e fakaasi mai ei te fiafia o Ieova ki te loto maulalo kae takalialia ki te fakamatamata, fia sili, mo te fakamaualuga. Kae kafai ko maua ne koe se tauliaga telā ka maua i ei ne koe se tulaga pule, taumafai malosi ke tumau te loto maulalo i a koe.

TE AUALA KE PUKE ‵MAU TATOU KI TE MUNATONU

10. Ko oi a tino ne fakaaoga ne Ieova ke tuku mai a fakatonuga kae takitaki ana tino?

¹⁰ Ke fakatumau tou talitonu ki fakatonuga mai te fakapotopotoga a Ieova. I Isalaelu mua, ne fakaaoga ne Ieova a Mose kae fakamuli ifo ko Iosua ke fakaoko atu a fakatonuga ki Ana tino. (Iosu. 1:​16, 17) Ne maua ne tino Isalaelu a fakamanuiaga māfai e ‵kilo atu latou ki tāgata konei e pelā me ko sui o Ieova te Atua. I senitenali ki tua ifo, i te taimi ne fakatu aka ei te fakapotopotoga Kelisiano, ne tuku atu ne apositolo e toko 12 a fakatonuga. (Galu. 8:​14, 15) Kae ne toe fakaopoopo mai a nisi tino ki te potukau tenei e aofia i ei a nisi toeaina mai i Ielusalema. Mai te faka‵logo ki te takitakiga a tāgata fakamaoni konā, “ne tumau kae ‵mautakitaki a te fakatuanaki o fakapotopotoga konā kae ne gasolo aka faeloa o tokouke i aso takitasi.” (Galu. 16:​4, 5) I aso nei, kafai  foki e faka‵logo tatou ki te takitakiga mai te ‵tou fakapotopotoga kātoa ka maua foki ne tatou a fakamanuiaga. Kae ka pefea a lagonaga o Ieova māfai e se fia faka‵logo tatou ki tino kolā ne ‵tofi ne ia? E mafai o tali aka ne tatou te fesili tenā māfai e mafau‵fau ki te mea ne tupu i te taimi ne olo atu ei te kau Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga.

11. Ne a mea ne ‵tupu ki tino i Isalaelu mua kolā ne ‵teke ki te filifiliga ne te Atua a Mose ke takitaki latou? (Onoono foki ki te ata.)

¹¹ I se taimi e tasi i te malaga a tino Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga, ne ‵teke atu a nisi tāgata fakamatua‵tua o te fenua ki a Mose e pelā foki mo te tiute ne tuku atu ne Ieova ki a ia. Ne fai atu latou: “A te fakapotopotoga kātoa (e se ko Mose fua) e tapu, mo tino katoa i ei, kae ko Ieova e ‵kau fakatasi mo latou.” (Nume. 16:​1-3) E tonu la me i te kilokiloga a te Atua “a te fakapotopotoga kātoa e tapu,” kae ne filifili ne Ieova a Mose ke takitaki ne ia Ana tino. (Nume. 16:28) Mai te fakamasei ne latou a Mose, ko fakamasei foki ne tino ‵teke a Ieova. Ne seki ‵saga atu latou ki te mea ne manako a Ieova ki ei; ne ‵saga atu fua latou ki mea ne ma‵nako latou ki ei—ke maua se tulaga pule kae ke lauiloa. Ne tamate ne te Atua a takitaki o tino ‵teke, e pelā foki mo te fia afe o tino kolā ne ‵kau ki a latou. (Nume. 16:​30-35, 41, 49) I aso nei, e mautinoa i a tatou me e se fiafia a Ieova ki tino kolā e se āva ki fakatokaga i loto i tena fakapotopotoga kātoa.

12. Kaia e ‵tau o fakatumau te ‵tou loto tali‵tonu ki te fakapotopotoga kātoa a Ieova?

¹² E mafai o fakatumau ne tatou te ‵tou loto tali‵tonu ki te fakapotopotoga kātoa a Ieova. Kafai ko manino ‵lei me ko ‵tau o fai se fakamafuliga ki ‵tou malamalama ki se munatonu i te Tusi Tapu io me ko te auala e fai ei ‵tou taviniga, e se fakatalave eiloa a tino kolā e fai ne latou te takitakiga i te faiga o fakama‵fuliga e manakogina. (Faata. 4:18) E fai ne latou te mea tenā ona ko te lotou ma‵nako malosi o fakafiafia a Ieova. E fai foki ne latou te ‵toe  mea e mafai ke fakavae olotou fakaikuga ki te Muna a te Atua, ko tulaga kolā e ‵tau o tau‵tali ki ei a tino o Ieova.

13. Se a “te tulaga o pati aoga,” kae ne a ‵tou mea e ‵tau o fai ki ei?

¹³ “Tausi faeloa ki te tulaga o pati aoga.” (2 Timo. 1:13) A “te tulaga o pati aoga” e fakasino ki akoakoga Kelisiano kolā e maua i te Tusi Tapu. (Ioa. 17:17) Ko akoakoga konā e fakavae ki ei a ‵tou talitonuga katoa. Ne akoako ne te fakapotopotoga kātoa a Ieova ke ‵piki ‵mau tatou ki tulaga konā. Kafai e fai tatou penā, ka maua ne tatou a fakamanuiaga.

14. Ne seki puke ‵mau pefea a nisi Kelisiano ki “te tulaga o pati aoga”?

¹⁴ Se a te mea e mafai o tupu māfai e se tau‵tali tatou ki “te tulaga o pati aoga”? Mafaufau ki se fakaakoakoga. I te senitenali muamua, ne fakasalalau atu ne nisi Kelisiano se tala me i te aso o Ieova ko oko mai. Kāti ne isi se tusi—telā kāti ne tusi ne te apositolo ko Paulo—kae ne iku atu ki te faiga o te tala tenā. E aunoa mo te ‵sala muamua ki fakamaoniga, ne tali‵tonu a nisi Kelisiano i Tesalonia ki te tala tenā kae toe fakasalalau atu foki ne latou. Moi ne masaua ne latou a akoakoga a Paulo i te taimi ne ‵nofo tasi ei latou, penei e se mafai o fakaloiloigina latou ne vaegā tala penā. (2 Tesa. 2:​1-5) Ne polopoloki atu a Paulo ki ana taina ke mo a ma sōna tali‵tonu ki so se mea e lagona ne latou. Kae ke fesoasoani atu ke se toe tupu te mea tenā i aso mai mua, ne fakaoti ne Paulo te lua o ana tusi ki te kau Tesalonia, ki pati konei: “Konei oku alofaaga, ko alofaaga o Paulo i toku lima eiloa, ko te fakailoga tenā i aku tusi katoa e tusi atu.”—2 Tesa. 3:17.

15. E puipui pefea ne tatou a tatou eiloa mai loi kolā e foliga ‵tonu mai? Taku mai se fakaakoakoga. (Onoono foki ki ata.)

¹⁵ Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai pati a Paulo ki te kau Tesalonia? Kafai e ‵logo tatou i se tala telā e se fetaui mo mea ne tauloto ne tatou mai te Tusi Tapu io me se tala fakapoi, ke na fakaaoga faka‵lei ne tatou te poto. I te Soviet Union mua, ne fakasalalau atu ne ‵tou fili se tusi telā e foliga mai me ne aumai mai te ‵tou laumua. Ne fakamalosi atu te tusi tenā ki taina ke ‵vae kea‵tea kae fakatu  se fakapotopotoga fakaa‵tea a latou. Ne foliga tonu eiloa te tusi tenā. Kae ne seki fakaloiloigina a taina fakamaoni. Ne iloa ne latou me i te fekau i te tusi tenā e se fetaui mo mea ne tauloto ne latou. I aso nei, e fakaaoga sāle ne fili o te munatonu a poto ‵fou i aso nei ke faka‵numi kae fakamavae‵vae tatou. I lō te “vave o ‵numi [‵tou] mafaufau,” e mafai o puipui ne tatou a tatou eiloa mai te mafau‵fau faka‵lei ki mea e lagona io me fai‵tau ne tatou, me e mata e fetaui ‵lei mo muna‵tonu ne tauloto ne tatou io me ikai.—2 Tesa. 2:2; 1 Ioa. 4:1.

16. E ‵tusa mo te Loma 16:​17, 18, ne a ‵tou mea e ‵tau o fai māfai ko fakasalalau ne tino a tala kolā e se fetaui mo te munatonu?

¹⁶ Tumau i te ‵kau fakatasi mo tino kolā e fakamaoni ki a Ieova. E manako te Atua ke ‵kau fakatasi tatou i te ‵tou tapuakiga. Ka tumau tatou i te ‵kau fakatasi māfai e ‵piki ‵mau tatou ki te munatonu. So se tino e fakasalalau atu ne ia a tala kolā e se fetaui mo te munatonu ko fai ne ia ke mavae‵vae a tino i te fakapotopotoga, tela la, ne fai mai te Atua ki a tatou ke “‵kalo kea‵tea mai i a latou,” i te mea ma tapea‵pea kea‵tea ei tatou mai te munatonu.—Faitau te Loma 16:​17, 18.

17. Ne a mea aoga ka maua ne tatou māfai ko lavea ne tatou te ‵kese o te munatonu kae puke ‵mautakitaki ki ei?

¹⁷ Kafai ko iloa ne tatou te munatonu kae puke ‵mautakitaki ki ei, ka tokagamalie kae ola ‵lei tatou i te feitu faka-te-agaga. (Efe. 4:​15, 16) Ka puipui i ei tatou mai akoakoga mo tala sē ‵tonu a Satani, kae ka tokagamalie eiloa tatou mai lalo i te tausiga a Ieova i te taimi o te fakalavelave lasi. Ke na puke ‵mautakitaki eiloa ki te mea tonu, “kae ko te Atua o te filemu ka fakatasi atu ki a koutou.”—Fili. 4:​8, 9.