1. Se a te mea e ma‵nako ki ei a mātua ke iloa ne olotou tama‵liki?

 MĀTUA, e iloa ne matou me ma‵nako koutou ke fesoasoani ki otou tama‵liki ke iloa kae ke a‵lofa latou ki a Ieova. Kae e se mafai o lavea ne tatou a te Atua. E mafai pefea o fesoasoani koe ki au tama‵liki ke ‵kilo atu ki a ia e pelā me se Tino tonu kae fakapili‵pili atu ki a ia?—Iako. 4:8.

2. E mafai pefea o akoako ne mātua olotou tama‵liki ke iloa ne latou a uiga o Ieova?

² A te auala tāua e tasi ke fesoasoani ki tama‵liki ke ‵pili ki a Ieova ko te suke‵suke fakatasi mo latou ki te Tusi Tapu. (2 Timo. 3:14-17) Kae e fakaasi mai foki i te Tusi Tapu se suā auala e mafai ei o tauloto ne tama‵liki a mea e uiga ki a Ieova. I te tusi o Faataoto, e fakamasaua atu se tamana ki tena tama tagata ke mo a ma puli i a ia a uiga o Ieova, kolā e lavea atu i ana mea ne faite. (Faata. 3:19-21) Ka mafau‵fau nei tatou ki nisi auala ke fakaaoga ne mātua a mea ne faite ke fesoasoani ki olotou tama‵liki ke tauloto ki uiga o Ieova.

3. Se a te fesoasoani e ‵tau o tuku atu ne mātua ki olotou tama‵liki?

³ E fai mai te Tusi Tapu me ‘e lavea faka‵lei atu a uiga sē lavea o te Atua talu mai te faitega o te lalolagi, me e mafai o lavea atu i ana mea ne faite.’ (Loma 1:20) Mātua, kāti e fia‵fia koutou ki polokalame mo otou tama‵liki ne fai mai tua o te fale. Fakaaoga a taimi konā ke fesoasoani ki otou tama‵liki ke lavea ne latou te  sokoga o “mea ne faite” mo uiga fakaofoofogia o Ieova. I te feitu tenei, ke onoono tatou ki mea e mafai o tauloto ne mātua mai te fakaakoakoga a Iesu.

4. Ne fakaaoga pefea ne Iesu a mea ne faite ke akoako ei ana soko? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Onoono ki te auala ne fakaaoga ne Iesu a mea ne faite ke akoako atu. I se taimi e tasi, ne fakamolemole atu a ia ki ana soko ke onoono ki leveni mo lili. (Faitau te Luka 12:24, 27-30.) Ne mafai fua ne Iesu o fakaaoga so se manu io me se lakau, kae ne filifili ne ia se manu eva mo se pulalakau telā e iloa ‵lei ne ana soko. Kāti ne lavea ne soko a leveni e eva i luga mo pulalakau e ‵pula i te vao. E mafai o fakaataata ne koe a Iesu e onoono atu ki mea konā i te taimi e faipati ei? Kae ne a ana mea ne fai i te otiga ne fai atu ne ia a fakaakoakoga konā? Ne fai atu ne ia ki ana soko se akoakoga tāua e uiga ki te kaimalie mo te atafai o te lotou Tamana faka-te-lagi: Ka fagai kae fakalavalava ne Ieova ana tavini fakamaoni e pelā mo mea e fai ne ia ki leveni mo pulalakau o te vao.

5. Ne a fakaakoakoga o mea ne faite e mafai o fakaaoga ne mātua ke akoako ki ei olotou tama‵liki e uiga ki a Ieova?

⁵ Mātua, e a, ka fakaakoako koe ki te auala ne akoako atu ei a Iesu? E mafai o fai atu ne koe ki tau tamaliki se mea a te Atua ne faite telā ne gali ‵ki ki a koe, e pelā me se manu io me se lakau. Kafai e fai penā, ke mo a ma puli o fakamatala atu a mea e fakaasi mai i te fakaakoakoga tenā e uiga ki a Ieova. Ko fesili ei ki tau tama me se a te manu io me ko te lakau e gali ki a ia. Kafai e fakaaoga ne koe se vaega o mea a te Atua ne faite telā e gali ki a ia, ka saga tonu mai a ia māfai e faipati koe ki uiga o Ieova.

6. Ne a ‵tou mea e tauloto mai te fakaakoakoga a te mātua o Christopher?

⁶ E mata, e ‵tau mo mātua o fai ne sukesukega e uke ki se manu io me se lakau a koi tuai o sau‵tala ki mea e fakaasi mai ne mea ne faite e uiga ki a Ieova? Ikai. Ne seki fai atu ne Iesu se fakamatalaga loa ‵ki e uiga ki te auala e ‵kai ei a leveni io me ko te auala e ola i ei a lili. Kafai foki loa e fiafia sāle tau tamaliki o sau‵tala ki mea liki‵liki o te natula, kae i nisi taimi a te fakamatalaga toetoe io me se fesili faigofie e fai atu ne koe, ko lava kae ‵toe ke maina a ia i tou manatu. Mafaufau ki mea e masaua ne te taina ko Christopher mai tena folikiga: “E fai sāle ne toku mātua a fakamatalaga toe‵toe ke lavea ne matou te tāua o mea ne faite i omotou tafa. E pelā mo taimi e ‵nofo pili matou ki mauga, e fai mai tou fafine: ‘Onoono ki te ‵lasi mo te ‵gali o mauga konā! Ko oko eiloa i te fakaofoofogia o Ieova, i ne?’ Io me kafai e ‵nofo pili matou ki te tai, e fai mai tou fafine: ‘Onoono ki te ma‵losi o galu konā! Ko oko eiloa i te malosi o te Atua, i ne?’” Ne fai mai a Christopher: “A fakamatalaga toe‵toe konā ne tāua ‵ki me fai ei ke mafau‵fau faka‵lei matou.”

7. E akoako pefea ne koe au tama‵liki ke mafau‵fau ki mea ne faite?

⁷ I te taimi e ‵tupu aka ei au tama‵liki, akoako latou ke mafau‵fau ki mea a te Atua ne faite kae ke tauloto ki uiga o Ieova. Ke fakaasi atu se mea a te Atua ne faite kae fesili ki au tama‵liki, “Se a te mea akoako mai ne te mea tenei e uiga ki a Ieova?” Kāti ka poi koe i fakamatalaga e fai atu ne latou.—Mata. 21:16.

8. Ne a avanoaga ne maua ne mātua Isalaelu i te taimi e faima‵laga ei “i te auala”?

⁸ Ne fakamalosi atu ki mātua Isalaelu ke akoako olotou tama‵liki ki fakatonuga a Ieova māfai e “sa‵sale . . . i te auala.” (Teu. 11:19) E isi ne auala i te togavao o Isalaelu. E mafai o lavea atu i ei a manu vae fa, manu eva, mo  pulalakau. I te taimi e faima‵laga ei a kāiga Isalaelu i auala, e maua ne mātua se avanoaga ke sau‵tala mo olotou tama‵liki e uiga ki mea a Ieova ne faite. Kāti e maua foki ne koutou mātua a avanoaga penā ke akoako otou tama‵liki e auala i mea ne faite. Mafaufau ki mea ne fai ne nisi mātua.

9. Ne a au mea e mafai o tauloto mai i a Punitha mo Katya?

⁹ Ne fai mai a Punitha, se mātua telā e nofo i se fakai lasi o Initia, penei: “Kafai ko āsi atu matou ki kāiga kolā e ‵nofo i te vao, e ‵kilo atu māua ki te taimi tenā me se avanoaga ke fesoasoani ki mā tama‵liki ke tauloto ki mea fakaofoofogia a Ieova ne faite. Ki a au loa, e mafai o maina faka‵lei atu aku tama‵liki i mea ne faite māfai e ‵nofo latou i se koga telā e ‵mao mai fakai ‵lasi telā e ‵fonu ana auala i tino mo motoka.” Mātua, kāti ka se mafai eiloa o puli i au tama‵liki a taimi ‵gali ne fakamāumāu ne koutou i koga ‵gali penā. Ne fai mai a Katya, se tuagane mai Moldova, penei: “A toe taimi ‵gali ki a au i taku folikiga, ko taimi ne ‵nofo sāle ei au mo oku mātua i te vao. E loto fakafetai au ki a lāua mō te akoakoga ne lāua au i taku folikiga ke tu kae onoono ki mea a Ieova ne faite kae ke mafai o lavea ne au a ia e auala i ana mea ne faite.”

10. Ne a mea e mafai o fai ne mātua māfai e faigata ke faima‵laga ki tua mo se fakai lasi? (Onoono ki te pokisi “ Manatu Fesoasoani mō Mātua.”)

¹⁰ Kae e a māfai e faigata ki a koe ke fanatu ki te togavao? Ne fai mai a Amol, telā e nofo foki i Initia, penei: “I te koga e nofo au i ei, e ‵tau mo mātua o ga‵lue i itula e uke ‵ki, kae ko te faima‵laga atu ki te togavao e mafai o ‵togi ‵mafa ‵ki. Kae e mafai o fai se tamā malae ta‵fao io me se tuafale pāpā mo fai se koga gali ke onoono ki mea a Ieova ne faite kae ke sau‵tala ki ana uiga.” Kafai e onoono faka‵lei koe ki mea konā, kāti ka lavea ne koe a mea a te Atua ne faite i tafa o tou fale kolā e mafai o fakaasi ne koe ki  au tama‵liki. (Sala. 104:24) E pelā mo manu eva, manu fo‵liki, lakau mo nisi mea aka. Ne fai mai a Karina, mai Siamani, penei: “E fiafia toku mātua ki pulalakau, tela la, i taku folikiga e fakaasi mai sāle ne ia a pulalakau ‵gali ki a au māfai e olo māua o sa‵sale.” Mātua, ke fakaaoga foki a vitio mo tusi e uke e uiga ki mea ne faite kolā ne fakatoka ne te ‵tou fakapotopotoga ke akoako ei ‵tou tama‵liki. E tonu, faitalia ou fakanofonofoga, e mafai eiloa o fesoasoani koe ki au tama‵liki ke onoono faka‵lei ki mea a te Atua ne faite. Ke mafau‵fau nei tatou ki nisi uiga o Ieova e mafai o fakaasi ne koe ki au tama‵liki.

11. E mafai pefea o fesoasoani atu a mātua ki olotou tama‵liki ke lavea ne latou a te alofa o Ieova?

¹¹ Ke fesoasoani atu ki au tama‵liki ke lavea ne latou a te alofa o Ieova, fakaasi atu ki a latou a te tausiga atafai a manu e uke ki olotou tama. (Mata. 23:37) E mafai foki o fakaasi atu ne koe a mea ‵gali e uke a te Atua ne faite kolā e fia‵fia tatou ki ei. Muna a Karina, telā ne sae muamua mai: “Kafai e olo māua o sa‵sale, e fakamalosi mai toku mātua ke tu au o onoono ki te ‵kese o pulalakau takitasi mo te auala e fakaasi mai i tena gali a te alofa o Ieova. I tausaga fakamuli ifo, e onoono faka‵lei faeloa au ki pulalakau—ki te kese‵kese o latou, olotou foliga, mo ‵lanu. E fakamasaua faeloa mai ki a au a te lasi o te alofa o Ieova mō tatou.”

12. E mafai pefea ne mātua o fesoasoani ki olotou tama‵liki ke lavea ne latou te poto o te Atua? (Salamo 139:14) (Onoono foki ki te ata.)

¹² Fesoasoani ki au tama‵liki ke lavea ne latou te poto o te Atua. E sili fakafia atu a te poto o Ieova i lō tatou. (Loma 11:33) E pelā me se fakaakoakoga, fakaasi atu a te auala e ‵miti aka ei a vai ke faite ki ei a kaumana ko ga‵sue ei mai te koga e tasi ki te suā koga. (Iopu 38:36, 37) E mafai foki o fakaasi atu ne koe te auala fakaofoofogia ne faite ei te foitino o te tino. (Faitau te Salamo 139:14.) Mafaufau ki te auala ne fai ne te tamana ko Vladimir te mea tenā. Ana muna: “I te aso e tasi, ne siga te mā tamaliki tagata i tena pasika kae pakia. I nai aso ki tua ifo, kae mafu tena pakiaga. Ne fakamatala atu ne māua mo taku avaga me ne faite ne Ieova a sela i ‵tou foitino ke mafai o faka‵lei a pa‵kiaga i a latou eiloa. Ne faka‵mafa atu ne māua me i mea ne faite ne tāgata e se mafai o fai  penā. E pelā me se motoka, kafai ne tupu se fakalavelave ki ei e se mafai o ‵lei i a ia eiloa. Ne fesoasoani atu a te mea tenei ke malamalama te mā tama i te poto o Ieova.”

13. E mafai pefea ne mātua o fesoasoani ki olotou tama‵liki ke lavea ne latou te malosi o te Atua? (Isaia 40:26)

¹³ E ‵kami ne Ieova tatou ke ‵kilo aka ki te lagi kae mafau‵fau ki te auala e ‵mautakitaki ei te iunivesi ona ko tena malosi fakaofoofogia. (Faitau te Isaia 40:26.) E mafai o fakamalosi atu koe ki au tama‵liki ke ‵kilo aka ki te lagi kae mafaufau ‵loto. Mafaufau ki mea e masaua ne Tingting, se tuagane mai Taiwan, i tena folikiga: “E tasi te taimi ne olo māua mo toku mātua o pikiniki i se koga ‵mao mai te fakai, kae ne onoono māua ki fetū i te lagi pouli tagataga. Tenā te vaitaimi ne manavase au ki taku taviniga ki a Ieova ona ko te ma‵losi o fakamalosiga sē ‵lei mai taugasoa. Ne fakamalosi mai toku mātua ke mafaufau au ki te malosi o Ieova ke faite a fetū katoa konā, kae ke masaua me mafai o fakaaoga ne Ia te malosi tenā ke fesoasoani mai ke ‵teke atu ne au so se tofotofoga. I te otiga ne onoono au ki mea ne faite i te taimi tenā, ne fakamalosi mai ei ke fakamasani faka‵lei au ki a Ieova, kae ke taumafai malosi o tavini atu ki a ia.”

14. E mafai pefea o fakaaoga ne mātua a mea ne faite ke fesoasoani ki olotou tama‵liki ke ‵kilo atu ki a Ieova e pelā me se Atua fiafia?

¹⁴ E fakaasi atu i mea a Ieova ne faite a tena fiafia mo tena uiga fai faka‵kata. E lavea ne saienitisi me i te ukega o ‵manu e fia‵fia o ta‵fao, e aofia i ei a manu eva mo ika. (Iopu 40:20) Kai ‵kata aka eiloa au tama‵liki ma lavea ne latou a manu e ta‵fao? Kāti ne lavea ne latou se tamā pūsi e afuli ne ia se pōlo kolosē io me ne tamā kuli e tafiti. I te suā taimi e kata‵kata ei au tama‵liki ki mea faka‵kata a manu, kaia e se fakamasaua atu ne koe ki a latou me tavini atu tatou ki se Atua fiafia?—1 Timo. 1:11.

15. Ne a mea e mafai o fesoasoani atu ki mātua ke ‵futi mai ki tua a mea i mafaufau o olotou tama‵liki? (Faataoto 20:5) (Onoono foki ki te ata.)

¹⁵ I nisi taimi, kāti e faigata ki mātua ke maua se taimi ke sau‵tala mo olotou tama‵liki ki fakalavelave e fe‵paki mo latou. Kafai e penā tou tulaga, kāti e ‵tau o taumafai koe ke ‵futi  mai ki tua a mea i mafaufau o au tama‵liki. (Faitau te Faataoto 20:5.) E faigofie ki mātua ke fai te mea tenā māfai ko onoono fakatasi mo olotou tama‵liki ki mea o te natula. Kaia? Te pogai e tasi me ko se uke a mea e fakalavelave atu ki tama‵liki penā foki mo mātua. Ne fai mai ne se tamana i Taiwan ko Masahiko te suā pogai: “Kafai e olo māua mo mā tama‵liki o sa‵sale i luga i mauga io me i te tafatai, e masani o fia‵fia latou. Tenā te taimi ko faigofie ki a māua ke taumafai ke fakaasi mai a mea i olotou mafaufau.” Ne fai mai a Katya, telā ne sae muamua mai: “Kafai ko oti te akoga, e ave sāle au ne toku mātua ki se malae gali. I se koga gali penā, e faigofie ki a au ke fai atu ki tou fafine a mea ne ‵tupu i te akoga io me ko mea e manavase au ki ei.”

16. E fakaaoga pefea ne kāiga a mea a Ieova ne faite pelā me se mea fakafiafia?

¹⁶ A te onoono ki mea a Ieova ne faite e mafai o fai pelā me se mea fakafiafia ki kāiga, kae fakamalosi foki ei olotou fesokotakiga. E fai mai te Tusi Tapu me e isi se “taimi ke ‵kata” mo se “taimi ke ‵saka.” (Fai. 3:1, 4.) E auala i ana galuega, ne faite ne Ieova a koga ‵gali ke mafai o fia‵fia i ei tatou. E ‵gali ki kāiga e uke ke olo atu ki koga kolā e ‵kilo atu latou ki mea o te natula, i te togavao, i motu, io me i te tafatai. E fia‵fia a nisi tama‵liki ke teletele io me ta‵fao i se malae, ke onoono ki manu, io me kou‵kou i se vaitafe io me i te tai. A te ‵nofo atu i koga penā ne avanoaga tafasili i te ‵gali ke fia‵fia ki mea o te natula kae onoono ki mea a Ieova ne faite!

17. Kaia e ‵tau ei mo mātua o fesoasoani ki olotou tama‵liki ke onoono ki mea a te Atua ne faite?

¹⁷ I te lalolagi fou a te Atua, ka sili atu te fia‵fia o mātua mo tama‵liki ki mea a Ieova ne faite. E ‵kese mo aso nei, ka se ma‵taku tatou ki manu; io me ma‵taku latou i a tatou. (Isa. 11:6-9) Ka lava kae ‵toe a taimi ke onoono tatou ki mea a Ieova ne faite. (Sala. 22:26) Kae koutou e mātua, sa faka‵tali ke oko ki te taimi tenā ko fesoasoani ei ki otou tama‵liki ke onoono ki mea ne faite. I te taimi e akoako ne koe au tama‵liki e uiga ki a Ieova e auala i mea ne faite, kāti ka lotoma‵lie latou ki pati ne fai mai ne te tupu ko Tavita: “Ieova, e seai ne galuega e ‵pau mo au galuega.”—Sala. 86:8.