1. Ne a nisi fakamanuiaga e maua ne tatou ona ko te ‵kau atu ki te fakapotopotoga a Ieova?

 SE FAKAMANUIAGA ke aofia tatou i te fakapotopotoga a Ieova i taimi faiga‵ta konei o aso fakaoti. I te taimi e gasolo aka eiloa o faigata te olaga i te lalolagi nei, kae ne tuku mai ne Ieova ki a tatou se kāiga faka-te-agaga o taina mo tuagane kolā e ‵kau fakatasi. (Sala. 133:1) E fesoasoani mai a ia o fakamalosi aka a va o kāiga. (Efe. 5:33–6:1) Kae e tuku mai ne ia te atamai mo te poto e manakogina ke maua i ei te loto filemu.

2. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou, kae kaia?

² Tela la, e ‵tau o ga‵lue malosi tatou ke tumau i te tavini fakamaoni atu ki a Ieova. Kaia? Me i nisi taimi e mafai o kaitāua tatou ona ko mea e fai ne nisi tino. E mafai foki o faigata ki a tatou ke fa‵ki i ‵tou vāivāiga, maise māfai e fai faeloa ne tatou te mea ‵se tenā. E ‵tau mo tatou o fa‵ki i te taviniga ki a Ieova (1) māfai ne fai ne se taina talitonu se mea ke kaitāua tatou, (2) māfai ko fakafanoanoa ne ‵tou avaga a tatou, mo te (3) māfai ko se fia‵fia tatou ki a tatou eiloa. I te mataupu tenei, ka onoono tatou ki tulaga takitasi konei mo ‵tou mea e mafai o tauloto mai se tavini fakamaoni i te Tusi Tapu telā ne fepaki mo se tulaga tai ‵pau penā.

KE FA‵KI MĀFAI NE FAI NE SE TAINA TALITONU SE MEA KE KAITĀUA TATOU

3. Se a te fakalavelave e fepaki mo tino o Ieova?

³ Te tulaga faigata. E isi ne uiga o nisi taina tali‵tonu e fai ei tatou ke kaitāua. Nisi tino e mafai o fai ne latou a faifaiga sē ‵lei ki a tatou. E mafai o fai ne toeaina a mea ‵se. A mea konei e mafai o fai ei ke fakalotolotolua a nisi tino me e mata, tenei eiloa te fakapotopotoga a te Atua io me ikai. I lō te tumau i te tavini  atu ki te Atua “tuauma ki tuauma” mo olotou taina mo tuagane, ko kamata latou o ‵vae kea‵tea mai i tino kolā ne fai ke kaitāua latou io me ko se ‵kau atu eiloa ki fakatasiga. (Sefa. 3:9) E mata, se mea poto te mea tenā? Mafaufau ki mea e mafai o tauloto ne tatou mai se tino i te Tusi Tapu telā ne fepaki mo se fakalavelave tai ‵pau penā.

4. Ne a fakalavelave ne fepaki mo te apositolo ko Paulo?

⁴ Te fakaakoakoga mai te Tusi Tapu. Ne iloa ne te apositolo ko Paulo me i ana taina mo tuagane Kelisiano e se ‵lei katoatoa. E pelā mo te taimi ne fatoa kau atu a ia ki te fakapotopotoga, ne ma‵taku a nisi tino i a ia. (Galu. 9:26) Fakamuli ifo, ne fai ne nisi tino a pati sē ‵lei e uiga ki a ia ke fakamasei ei a ia. (2 Koli. 10:10) Ne lavea ne Paulo se taina taulia e fai ne ia se fakaikuga sē ‵lei telā ne mafai o fakavāivāi atu ki nisi tino. (Kala. 2:​11, 12) Kae ko Maleko, se taugasoa pili e tokotasi o Paulo, ne fakafanoanoa malosi ne ia tou tagata. (Galu. 15:​37, 38) Ne mafai fua o talia ne Paulo a mea konei ne ‵tupu ke se toe fai ei ke ‵kau fakatasi a ia mo tino konā ne fai ne latou a ia ke kaitaua. Kae ne maua eiloa ne ia se kilokiloga ‵lei ki ana taina mo tuagane kae tumau i te galue malosi i te taviniga ki a Ieova. Ne a mea ne fesoasoani atu ki a Paulo ke fa‵ki?

5. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Paulo ke mo a ma ‵fiu i ana taina mo tuagane? (Kolose 3:​13, 14) (Onoono foki ki te ata.)

⁵ Ne alofa a Paulo ki ana taina mo tuagane. Ona ko te alofa o Paulo ki nisi tino, ne fai ei ke se fia saga a ia ki olotou vāivāiga, kae ki olotou uiga ‵lei. Ko te alofa foki ne fesoasoani atu ki a Paulo ke fai ne ia a pati kolā ne tusi mai ne ia i te Kolose 3:​13, 14. (Faitau.) Mafaufau ki te auala ne fakamagalo ei ne Paulo a Maleko. E tiga loa ne tiaki ne Maleko a Paulo i tena malaga fakamisionale muamua, ne seki tumau te fanoanoa o Paulo. Fakamuli ifo, i te taimi ne tusi atu ne Paulo tena tusialofa ki te fakapotopotoga i Kolose, ne tavae ne ia a Maleko e pelā me se tino tāua i te galuega, “se fakamafanafanaga lasi ‵ki.” (Kolose 4:​10, 11) I te taimi ne ‵pei ei ki te falepuipui i Loma, ne avatu te fekau a Paulo ki a Maleko ke vau o fesoasoani ki a ia. (2 Timo. 4:11) E manino ‵lei, me ne seki ‵fiu eiloa a Paulo i ana taina. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai i a Paulo?

6-7. E fa‵ki pefea tatou i te fakaasiatuga o te alofa ki ‵tou taina mo tuagane faitalia olotou vāivāiga? (1 Ioane 4:7)

⁶ Te akoakoga. E manako a Ieova ke fa‵ki tatou mai te fakaasiatuga o te alofa ki ‵tou taina mo tuagane. (Faitau te 1 Ioane 4:7.) Kafai ne fakatamala se tino o fakaasi mai a uiga faka-Kelisiano, e tali‵tonu tatou me ne seki  fia fakalogo‵mae ne ia tatou kae e taumafai malosi loa a ia ke fai te mea ‵lei. (Faata. 12:18) E alofa a te Atua ki ana tavini fakamaoni faitalia olotou mea ‵se. E se ‵vae kea‵tea a ia mai i a tatou māfai e fai ne tatou a mea ‵se; io me nofo kaitaua ki a tatou. (Sala. 103:9) Se mea tāua eiloa mō tatou ke fakaakoako ki te ‵tou Tamana loto fakamagalo!—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Ke masaua foki me ona ko te pili mai o te gataga, e ‵tau o ‵pili a ‵tou fesokotakiga mo ‵tou taina mo tuagane. E fakamoe‵moe tatou ke gasolo o uke a fakasauaga. E mafai o ‵pei tatou ki falepuipui ona ko ‵tou talitonuga. Kafai ko tupu te mea tenā, ka ma‵nako malosi eiloa tatou ki te fesoasoani o ‵tou taina mo tuagane. (Faata. 17:17) Mafaufau ki te mea ne tupu ki a Josep, a se toeaina i Sepania. Ne ‵pei a ia mo nisi taina ki te falepuipui ona ko te lotou sē ‵kau ki se feitu. Ana muna: “I te falepuipui, ne faigofie fua ke kaitaua koe ki se taina talitonu ona ko te mea e ‵nofo fakatasi matou katoa i te potu e tasi. Ne ‵tau o toka matou o fa‵ki kae fakatau fakamagalo te suā tino ki te suā tino. Ne fesoasoani mai te mea tenei ke tumau matou i te ‵kau fakatasi kae puipui a matou eiloa. Ne ‵nofo tasi matou mo pagota kolā e se tavini ki a Ieova. I se taimi e tasi ne pakia toku lima kae fakasameni, tela la, ne seki mafai o fai ne au a mea e manako au o fai. Kae e tokotasi te taina ne ‵ta ne ia oku gatu kae tausi mai ki a au i nisi feitu aka. Ne fakaasi mai eiloa ki a au te alofa tonu i te taimi ne manakogina malosi ei ne au.” Konā loa pogai e manakogina ei ke na faka‵lei aka ‵tou va mo nisi tino i te taimi nei!

KE FA‵KI MĀFAI KO FAKAFANOANOA NE TAU AVAGA A KOE

8. Se a te tulaga faigata e fe‵paki mo taki tauavaga?

⁸ Te tulaga faigata. E fe‵paki a taki tauavaga katoa mo fakalavelave. E fai ‵tonu mai te Tusi Tapu me i tino a‵vaga ka maua ne latou a “puapuaga i te foitino.” (1 Koli. 7:28) Kaia? Me e se ‵lei katoatoa a te tagata mo te fafine, e kese‵kese lā uiga, mea e fia‵fia mo mea e se fia‵fia ki ei. E mafai o kese‵kese a tuu mo aganuu io me ko olaga ne ‵tupu aka i ei lāua. Fakamuli ifo, ka mafai o lavea atu a nisi uiga o lāua kolā ne seki lavea atu mai mua o avaga. Kae ko uiga konā e mafai eiloa o fakatupu aka i ei se fakalavelave. I lō te fai o lā tusaga takitasi o ga‵lue ke faka‵lei aka te fakalavelave tenā, e mafai o fakatau ‵losi te suā tino ki te suā tino me ko te pogai o te fakalavelave. Ka mafai o ‵kilo atu lāua ki te ‵nofo mavae io me ko te ‵talaga o te avaga e pelā me ko te faka‵leiga o te fakalavelave. Kae e mata, tenā te auala ka faka‵lei aka i ei a te fakalavelave? b Ke tauloto tatou mai se tino i te Tusi Tapu telā ne fa‵ki i te ‵toe tulaga faigata i tena olaga avaga.

9. Se a te tulaga faigata ne fepaki mo Apikaila?

⁹ Te fakaakoakoga mai te Tusi Tapu. Ne avaga a Apikaila mo Napalu, telā e taku i te Tusi Tapu me se tagata kaitaua kae masei. (1 Samu. 25:3) Kāti ne faigata ‵ki ki a Apikaila ke ‵nofo tasi mo se vaegā tagata penā. E mata, ne mafai ne Apikaila o tiaki fakavave tena avaga? Ne maua ne ia te avanoaga ke fai penā i te taimi ne fanatu a Tavita, te tupu o Isalaelu i aso mai mua, ke tamate tena avaga me ne fai fakamasei ne ia ana tāgata. (1 Samu. 25:​9-13) Ne mafai fua o tele kea‵tea a Apikaila, kae tuku a Tavita ke fakataunu tena palani. Kae ne gasue fakavave tou fafine o faipati atu ki a Tavita ke fakasao te ola o Napalu. (1 Samu. 25:​23-27) Se a te mea kāti ne fakamalosi ne ia tou fafine ke fai penā?

10. Se a te mea kāti ne fakamalosi atu ki a Apikaila ke fa‵ki i te tulaga faigata i tena fakaipoipoga?

 ¹⁰ Ne alofa a Apikaila ki a Ieova kae āva ki ana tulaga e uiga ki te fakaipoipoga. E mautinoa me iloa ne ia a pati a te Atua ne fai ki a Atamu mo Eva i te taimi ne fai ei ne Ia te fakaipoipoga muamua eiloa. (Kene. 2:24) Ne iloa ne Apikaila a te kilokiloga a Ieova ki te fakaipoipoga e pelā me se fakatokaga ‵malu. Ne manako tou fafine o fakafiafia te Atua, kae tenā te mea ne fakamalosi ei a ia ke fai so se mea ke faka‵sao ei tena kāiga, e aofia i ei tena avaga. Ne gasue fakavave a ia o fai se mea ke taofi aka a Tavita ke mo a ma tamate ne ia a Napalu. Ne toka foki a ia o fakatoese atu mō te mea ‵se telā ne seki fai ne ia. E manino ‵lei, me ne alofa a Ieova ki te fafine loto toa, kae kaimalie tenei. Ne a mea e mafai o tauloto ne fāfine mo tāgata a‵vaga mai te fakaakoakoga a Apikaila?

11. (a) Se a te mea e manako a Ieova ke fai ne tino a‵vaga? (Efeso 5:33) (e) Ne a mea ne tauloto ne koe mai te auala ne galue a Carmen ke puipui tena fakaipoipoga? (Onoono foki ki te ata.)

¹¹ Te akoakoga. Ne fakatonu mai a Ieova ko tino a‵vaga ke āva ki te fakatokaga o te fakaipoipoga faitalia te faigata o olotou avaga. E fiafia eiloa te Atua māfai e lavea ne ia a tino a‵vaga e ga‵lue fakatasi o faka‵lei a fakalavelave kae fakatau fakaasi atu te alofa kaimalie mo te āva. (Faitau te Efeso 5:33.) Mafaufau ki te tala o Carmen. Mai tua o se ono tausaga ne avaga ei, ne kamata a Carmen o fai tena akoga ne Molimau a Ieova kae papatiso fakamuli ifo. “Ne seki fiafia taku avaga ki ei,” ko pati a Carmen. “Ne kamata o masalosalo tou tagata i a Ieova. Ne fai mai ne ia a pati sē ‵tau kae fakamatakutaku mai me ka tiaki ne ia au.” E ui ei, ne fa‵ki eiloa ne Carmen a mea katoa konei i tena fakaipoipoga. Ne galue malosi tou fafine i tausaga e 50 ko te mea ke fakaasi atu ne ia te alofa mo te āva ki tena avaga. “I tausaga fakamuli ifo, ne kamata o malamalama au i lagonaga o taku avaga, kae faipati atu ki ei mo te atafai. I te iloaga ne au me i te fakaipoipoga se fakatokaga ‵malu i te kilokiloga a Ieova, ne fai ne au te ‵toe mea e mafai ke puipui faka‵lei ne au. Ona ko toku alofa ki a Ieova, ne seki taumafai eiloa au o tiaki taku avaga.” c Kafai e ‵sae aka a fakalavelave i tau fakaipoipoga, ke talitonu me ka fesoasoani atu a Ieova ki a koe ke mafai o fa‵ki.

KE FA‵KI MĀFAI KO SE FIAFIA KOE KI A KOE EILOA

12. Se a te tulaga faigata e mafai o fepaki mo tatou māfai ne fai ne tatou se agasala matagā?

¹² Te tulaga faigata. E mafai o loto vāi‵vai malosi tatou māfai ne fai ne tatou se agasala matagā. E fai ‵tonu mai te Tusi Tapu me e mafai o  fai tatou pelā me ne tino ne “fatifati kae tuki palapala” ona ko ‵tou agasala. (Sala. 51:17) Ne galue malosi te taina e tokotasi ko Robert i tausaga e uke ke mafai o fai a ia pelā me se tavini fesoasoani. Kae ne fai ne ia se agasala matagā telā ne iloa ei ne ia me ko oti ne fakatogafiti ne ia a Ieova. “Ne masei ‵ki toku loto lagona kae ne fai eiloa pelā me ne puliki e ‵tao ne latou au,” ko ana pati. “Fakamuli ifo, ne logologosala au. Ne tagi au kae ‵talo ki a Ieova. E masaua ne au me ne oko mai ki a au te mafaufauga me ko se toe fia fakalogologo mai eiloa te Atua ki a au. Kaia fua la ka saga mai ei a ia? Ko oti ne fakamasiasi ne au a ia.” Kafai ne fai ne tatou se agasala matagā, kāti ka se fia‵fia tatou ki a tatou eiloa, me e talitonu ‵tou loto telā ko oti ne tuki palapala me ko se toe fia saga mai a Ieova ki a tatou. (Sala. 38:4) Kafai ne penā foki ou lagonaga, ke mafaufau ki se tino fakamaoni i te Tusi Tapu telā ne fa‵ki i te tavini atu ki a Ieova faitalia te agasala matagā ne fai ne ia.

13. Se a te agasala matagā ne fai ne te apositolo ko Petelu, kae ne a mea ne iku atu ki ei?

¹³ Te fakaakoakoga mai te Tusi Tapu. I te po mai mua o tamate a Iesu, ne fai ne te apositolo ko Petelu ne mea ‵se e uke kolā ne iku atu ki te faiga ne ia se agasala matagā ‵ki. Muamua la, ne fakaasi atu ne Petelu tena loto talitonu ki a ia eiloa mai te faipati fakamatamata atu me ka tumau a ia i te fakamaoni faitalia me tiakina ne nisi apositolo a Iesu. (Male. 14:​27-29) Mai tua ifo, i te fatoaga o Ketesemane, ne seki mafai ne Petelu o tumau i te matapulapula. (Male. 14:​32, 37-41) Tenā ne tiaki atu ei ne Petelu a Iesu ke puke ne tino kae tele keatea. (Male. 14:50) Fakamuli loa, ne fakafiti ne Petelu a Iesu fakatolu taimi, kae tauto foki loa me e se iloa ne ia Iesu, telā se loi matagā. (Male. 14:​66-71) Ne pefea lagonaga o Petelu i te iloaga ne ia te matagā o tena agasala? Ne kamata o tagi mautuutu a ia kae kāti ne masei ‵ki tena loto lagona. (Male. 14:72) Mafaufau la ki te ‵mae o te loto o Petelu i te iloaga fakamuli ne ia me ko tamate tena taugasoa ko Iesu. Kāti ne masei ‵ki eiloa te loto lagona o Petelu!

14. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Petelu ke fa‵ki i tena taviniga ki a Ieova? (Onoono ki te ata i te )

¹⁴ E uke a pogai ne fa‵ki ei a Petelu i tena taviniga ki a Ieova. Ne seki ‵vae keatea a ia; ne fano a ia ki ana taina faka-te-agaga kae mautinoa me ne maua ne ia a fakamafanafanaga mai i a latou. (Luka 24:33) E se gata i ei, ne fakasae atu a Iesu, telā ko oti ne toetu mai te mate ki a Petelu, kāti ke fakamalosi a ia. (Luka 24:34; 1 Koli. 15:5) Fakamuli ifo, i lō te ‵liko ne ia a Petelu ona ko ana mea ‵se ne fai, ne fai atu a Iesu ki tena taugasoa me ka tuku atu ki a ia a nisi tiute aka. (Ioa. 21:​15-17) Ne iloa ne Petelu me ne  fai ne ia se agasala matagā, kae ne tumau a ia i te faiga o te mea tonu. Kaia? Me ne talitonu a ia me i tena Matai, ko Iesu, e seki ‵fiu eiloa i a ia. Kae ne tumau eiloa a taina faka-te-agaga o Petelu i te fesoasoani atu ki a ia. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te tala o Petelu?

15. Se a te loto talitonu e manako a Ieova ke maua ne tatou? (Salamo 86:5; Loma 8:​38, 39) (Onoono foki ki te ata.)

¹⁵ Te akoakoga. E manako a Ieova ke tali‵tonu tatou ki tena alofa mo tena loto fakamagalo. (Faitau te Salamo 86:5; Loma 8:​38, 39.) Kafai ko agasala tatou, ko se ‵lei ‵tou loto lagona. A te mea tenā se mea masani kae se mea ‵tau foki. Kae ke mo a ma mafau‵fau tatou me ko se alofa io me fakamagalo ne Ieova tatou. I lō te fai penā, ke na ‵sala fakavave atu ki se fesoasoani. A Robert, telā ne taku muamua mai, ne fai mai: “Ne agasala au ona ko au ne fakalagolago ki toku malosi totino ke ‵teke te tofotofoga.” Ne iloa ne ia me ‵tau mo ia o faipati atu ki toeaina. Ana muna: “I te taimi eiloa ne fai ne au te mea tenā, ne lagona eiloa ne au te alofa o Ieova e auala i a latou. Ne seki ‵fiu eiloa a toeaina i a au. Ne fesoasoani mai latou ke talitonu au me seki tiakina ne Ieova a au.” E mafai foki o tali‵tonu tatou me alofa ‵ki a Ieova ki a tatou kae fakamagalo ne ia tatou māfai e sala‵mo tatou ki ‵tou agasala, ‵sala atu ki se fesoasoani, kae galue malosi ke mo a ma toe fai te mea ‵se tenā. (1 Ioa. 1:​8, 9) Ka puipui tatou ne te loto talitonu tenā ke mo a ma se fia‵fia ki a tatou eiloa māfai ko agasala io me fai ne tatou se mea ‵se.

16. Kaia e fakaiku aka ei ne koe ke fa‵ki i tau taviniga ki a Ieova?

¹⁶ E fakatāua malosi ne Ieova a ‵tou taumafaiga ke tavini atu ki a ia i taimi faiga‵ta o aso fakaoti konei. Mai te fesoasoani o Ieova, e mafai eiloa ne tatou o fa‵ki a tulaga fakafanoanoa konei. E mafai o ati aka ne tatou te alofa ki ‵tou taina mo tuagane kae fakamagalo latou māfai foki loa e fai ne latou a tatou ke kaitāua. E mafai o fakaasi atu ne tatou te ‵poko o te ‵tou a‵lofa ki te Atua kae fakaasi atu te āva ki ana fakatokaga, mai te faiga o so se mea e mafai ne tatou ke faka‵lei a fakalavelave kolā e ‵sae aka i te ‵tou fakaipoipoga. Kae kafai ne fai ne tatou se agasala, ke na ‵sala atu ki te fesoasoani o Ieova, talia tena alofa mo tena fakamagaloga, kae tumau i te gasolo ki mua i tena taviniga. E mafai o mautinoa i a tatou me ka tau ne tatou a fakamanuiaga e uke māfai e se “‵fiu tatou i te faiga o mea ‵lei.”—Kala. 6:9.