1-2. Ne a mea e mafai o mafau‵fau tatou ki ei māfai ko ‵talo?

 KAI mafaufau aka loa koe me e mata, e tali ne Ieova au ‵talo me ikai? Kafai e penā loa, e se ko koe fua e mafaufau penā. E tokouke a taina mo tuagane ne fai mai me ne mafau‵fau foki latou ki te mea tenā, maise māfai ko fe‵paki mo fakalavelave faiga‵ta. Kafai e logo‵mae tatou, kāti ka faigata ki a tatou ke iloa aka te auala e tali mai ne Ieova a ‵tou ‵talo.

² Ke na onoono nei tatou ki pogai ke tali‵tonu me e tali ne Ieova a ‵talo a ana tino tapuaki. (1 Ioa. 5:15) Ka sau‵tala foki tatou ki fesili konei: Kaia e se tali mai ne Ieova a ‵tou ‵talo i nisi taimi? I auala fea e tali ne Ieova a ‵talo a tino i aso nei?

3. Kaia e manako ei a Ieova ke ‵talo atu tatou ki a ia?

³ E fakatalitonu mai te Tusi Tapu me i a Ieova e alofa malosi mai kae ko tatou e tāua ki a ia. (Haka. 2:7; 1 Ioa. 4:10) Tena te pogai e ‵kami ne ia tatou ke ‵talo atu ki a ia mō se fesoasoani. (1 Pe. 5:6, 7) A ia e manako o fesoasoani mai ke fakapili‵pili malosi atu tatou ki a ia kae ke kufaki i mea faiga‵ta mo te manuia.

4. E iloa pefea ne tatou me e tali ne Ieova a ‵talo a ana tino tapuaki? (Onoono foki ki te ata.)

⁴ I te Tusi Tapu, e fai‵tau faeloa tatou me tali ne Ieova a ‵talo a ana tino tapuaki. E mata, e mafai o mafaufau koe ki se fakaakoakoga? E a te tupu ko Tavita? Ne fakafesagai atu a ia ki fili fakama‵taku i tena olaga kātoa, kae ne ‵sala faeloa a ia ki te fesoasoani o Ieova i ‵talo. I se taimi e tasi, ne fakamolemole atu  a ia: “Ieova, fakalogo mai ki taku ‵talo; fakalogo mai ki taku fakatagi mō se fesoasoani. Tali mai ki a au i tou fakamaoni mo tou amiotonu.” (Sala. 143:1) Ne tali ne Ieova a ‵talo a Tavita ke fakasao a ia. (1 Samu. 19:10, 18-20; 2 Samu. 5:17-25) Ne mafai o fai atu a Tavita mo te loto talitonu, penei: “A Ieova e pili ki a latou kolā e ka‵laga atu ki a ia.” E mafai foki o maua ne tatou a te loto talitonu tenā.—Sala. 145:18.

5. E mata, ne tali faeloa ne Ieova a ‵talo a ana tino tapuaki i aso mua i te auala ne fakamoe‵moe latou ki ei? Taku mai se fakaakoakoga. (Onoono foki ki te ata.)

⁵ E mafai o se tali mai ne Ieova a ‵tou ‵talo i te auala e fakamoe‵moe tatou ki ei. Tenā te mea ne tupu ki te apositolo ko Paulo. Ne fakamolemole a ia ki te Atua ke ave kea‵tea ‘se mea makaikai i tena foitino.’ Ne ‵talo atu eiloa a Paulo fakatolu taimi e uiga ki te fakalavelave tenei. E mata, ne tali ne Ieova ana ‵talo? Ao, kae e se i te auala ne fakamoemoe a Paulo ki ei. I lō te tapale kea‵tea ne ia te fakalavelave, ne tuku atu ne Ieova ki a Paulo te malosi telā e manakogina ke tumau i te tavini atu ki a Ia mo te fakamaoni.—2 Koli. 12:7-10.

6. Kaia e foliga mai i nisi taimi me e se tali ne Ieova a ‵tou ‵talo?

⁶ I nisi taimi, kāti e maua foki ne tatou se tali telā e ‵kese mo te mea ne fakamoe‵moe tatou ki ei. E mafai o mautinoa i a tatou me iloa ne Ieova te ‵toe auala ‵lei ke fesoasoani mai. E mafai foki ne ia o “fai a mea e uke atu i lō mea kolā e fakamolemole io me e mafau‵fau tatou ki ei.” (Efe. 3:20) Ona ko te pogai tenā, e mafai o tali mai ne ia ‵tou ‵talo i se taimi io me i se auala telā e seki fakamoe‵moe tatou ki ei.

7. Kaia e manakogina ei ke ‵fuli a mea e ‵talo tatou ki ei? Taku mai se fakaakoakoga.

⁷ Kāti e manakogina ke ‵fuli te auala e ‵talo ei tatou māfai ko iloa faka‵lei ne tatou a te loto o Ieova. Mafaufau ki te fakaakoakoga a Martin Poetzinger. I te otiga ne avaga, ne ‵pei te taina ko Poetzinger ki te falepuipui a te kau Nazi. Muamua la, ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova ke ave a ia ki tua mo te falepuipui ko te mea ke mafai o tausi atu ki tena avaga kae faka‵soko tena galuega talai. Kae mai tua o se lua vaiaso, ne seki lavea eiloa ne ia se fakaasiga me ko ‵tala ne Ieova te auala ke fakasaoloto ei a ia. Tenā ne toe ‵talo ei a ia: “Ieova, fakamolemole fakaasi mai a te mea e manako koe ke fai ne au.” Kae ne kamata o mafaufau a ia ki nisi taina i te falepuipui kolā ne kufaki foki penā. A te tokoukega o latou ne manava‵se ‵ki ki olotou avaga mo tama‵liki. Kae ne toe  ‵talo atu te taina ko Poetzinger: “Ieova, fakafetai mo toku tofiga fou. Fesoasoani mai ke fakamalosi ne au oku taina.” Ne nofo a ia i loto i te falepuipui mō se iva tausaga o fakamalosi atu ana taina!

8. Se a te mea tāua e ‵tau o masaua faeloa ne tatou māfai ko ‵talo?

⁸ E ‵tau o masaua ne tatou me e isi se fuafuaga a Ieova, kae ka fakataunu ne ia i te taimi tonu. A te fuafuaga tenā e aofia i ei te fakaseaiatuga o fakalavelave katoa kolā e logo‵mae i ei a tatou i aso nei—e pelā mo fakalavelave o te natula, masaki, mo te mate. Ka fakataunu ne Ieova a tena fuafuaga e auala i tena Malo. (Tani. 2:44; Faka. 21:3, 4) Kae ke oko atu ki te taimi tenā, ne talia ne Ieova ke pule ne Satani te lalolagi kātoa. b (Ioa. 12:31; Faka. 12:9) Kafai e faka‵lei aka ne Ieova a fakalavelave i te taimi nei, e foliga mai me ko manuia eiloa te pulega a Satani. Tela la, e tiga eiloa e ‵tau mo tatou o faka‵tali ke fakataunu ne Ieova a nisi folafolaga, e se fakauiga i ei me ka tuku tiaki ne ia tatou e aunoa mo se fesoasoani. Ke na onoono nei tatou ki nisi auala e fesoasoani mai ei a Ieova ki a tatou.

9. E mafai pefea o fesoasoani mai a Ieova māfai e manakogina ke fai ne tatou a fakaikuga? Fakamatala mai.

⁹ E tuku mai ne ia te poto. E tauto mai a Ieova me e tuku mai ne ia te poto e manakogina ne tatou ke fai a fakaikuga ‵lei. E manakogina eiloa ne tatou te poto mai te Atua i te taimi e fai ne tatou a fakaikuga kolā e pokotia ei ‵tou olaga, e pelā mo te fakaikuga ke nofo taka io me ke avaga. (Iako. 1:5) Mafaufau ki te tala o se tuagane nofo taka e igoa ki a Maria. c Ne tavini atu a ia mo te fiafia e pelā me se paenia tumau i te taimi ne fetaui a ia mo se taina. Ana muna: “Ona ko te ‵pili o te ma va fakataugasoa, ne kamata foki o ma‵losi ma lagonaga. Ne iloa ne au me e ‵tau o fai saku fakaikuga. Ne ‵talo malosi au i taimi e uke e uiga ki te mea tenā. Ne manako au ki te takitakiga a Ieova, kae ne iloa foki ne au me ka se fai ne Ieova se fakaikuga mō au.” Ne lagona ne ia me ne tali ne Ieova ana ‵talo ke maua ne ia te poto. E pefea la? I te faiga o ana sukesukega ki ‵tou tusi, ne maua ne ia a mataupu ‵tonu kolā ne fesoasoani atu ke tali aka ana fesili. Ne fakalogologo faka‵lei foki a ia ki manatu fesoasoani ‵poto mai tena mātua fakamaoni. Ne fesoasoani atu te mea tenā ke iloilo aka ne Maria ana lagonaga. I te fakaotiga, ne mafai ne ia o fai se fakaikuga poto.

10. E ‵tusa mo te Filipi 4:13, ne a mea ka fai ne Ieova ke fesoasoani atu ki ana tino tapuaki? Taku mai se fakaakoakoga. (Onoono foki ki te ata.)

¹⁰ E tuku mai ne ia te malosi ke kufaki. E pelā mo te mea ne fai ne ia ki te apositolo ko Paulo, ka tuku mai ne Ieova te malosi e manakogina ke kufaki i ‵tou fakalavelave. (Faitau te  Filipi 4:13.) Mafaufau la ki te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki te taina e igoa ki a Benjamin ke kufaki i tulaga faiga‵ta. Ne nofo atu a Benjamin mo tena kāiga i koga faka‵lafi mō tino fakaa‵lofa i Afelika a koi talavou ei. Ne fai mai a Benjamin: “Ne ‵talo faeloa au ki a Ieova o fakamolemole ke tuku mai te malosi ke fai ne au a mea kolā e fiafia a ia ki ei. Ne tali ne Ieova aku ‵talo e auala i te tukumaiga o te filemu o te mafaufau, te loto malosi ke tumau i te talai atu, mo tusi kolā e fesoasoani mai ke tumau i te malosi faka-te-agaga.” Ne toe fai mai a ia: “A te faitau ki tala o taina Molimau kae tauloto ki te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki a latou ke kufaki ne fakamalosi mai ki taku fakaikuga ke tumau i te fakamaoni.”

11-12. E mafai pefea o fakaaoga ne Ieova a ‵tou kāiga faka-te-agaga ke tali aka ei ‵tou ‵talo? (Onoono foki ki te ata.)

¹¹ E fakaaoga ne ia ‵tou kāiga faka-te-agaga. I te po mai mua o tuku mai tena ola e pelā me se taulaga, ne ‵talo malosi atu a Iesu. Ne fakamolemole a ia ki a Ieova ke puipui a ia mai fakamaseiga i a ia e pati masei ne ia te Atua. I lō te puipui ne Ieova a ia, ne fesoasoani atu a ia ki a Iesu mai te ugaatuga ne ia se tokotasi o ana taina agelu ke fakamalosi a ia. (Luka 22:42, 43) E mafai foki o fesoasoani mai a Ieova ki a tatou e auala i se telefoni fakamalosi loto io me se asiga mai se tokotasi o ‵tou taina io me se tuagane. E mafai ne tatou katoa o ‵sala ki avanoaga ke tuku atu “se pati ‵lei” ki taina tali‵tonu.—Faata. 12:25.

¹² Mafaufau ki te tala o te tuagane e igoa ki a Miriam. I nāi vaiaso mai tua o te mate o tena avaga, ne nofo tokotasi a Miriam i te fale, fanoanoa kae loto mafatia. Ne seki mafai o gata tena tagi kae manako o faipati ki se tino. Ana muna: “Ne seki ai soku malosi ke telefoni atu ki se tino, telā ne ‵talo ei au ki a Ieova. I te taimi koi tagi kae ‵talo atu au, ne tagi taku telefoni. Se toeaina, se taugasoa pele.” Ne maua ne Miriam se fakamafanafanaga mai te toeaina tenā mo tena avaga. Ne talitonu a ia me ne fakamalosi ne Ieova a te taina tenā ke telefoni atu ki tou fafine.

13. Taku mai se fakaakoakoga ki te auala e mafai o fakaaoga ne Ieova a tino kolā e se tapuaki ki a ia ke tali aka ‵tou ‵talo.

¹³ E mafai o fakaaoga ne ia a tino kolā e se  tapuaki ki a ia. (Faata. 21:1) I nisi taimi, e tali ne Ieova a ‵talo a ana tino mai te fakaaoga ne ia a tino sē tali‵tonu ke fesoasoani atu. E pelā me se fakaakoakoga, ne fai ne ia ke talia ne te tupu ko Aletaseta a te fakamolemole a Neemia ke foki atu ki Ielusalema ko te mea ke fesoasoani atu a ia ki te ‵toe faitega o te fakai. (Nee. 2:3-6) I aso nei, e fai foki ne Ieova a tino kolā e se tapuaki ki a ia ke fesoasoani mai ki a tatou māfai e manakogina.

14. E fakamalosi atu pefea a te tala o Soo Hing ki a koe? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁴ Ne mafaufau te tuagane e igoa ki a Soo Hing me ne fesoasoani atu a Ieova ki a ia e auala i tena tokita. Ne logo‵mae tena tama tagata i masaki e uke. I te taimi ne pakia tou tagata i se fakalavelave, ne lisaina ana mātua ke tausi atu ki a ia. Ona ko te mea tenā, ne pokotia latou i mea tau tupe. Ne fai mai a Soo Hing me ko se mafai eiloa o kufaki te uke olotou fakalavelave. Ne ‵ligi atu tena loto ki a Ieova, kae fakamolemole atu ki a ia mō se fesoasoani. Ne fakaiku aka ne te tokita ke ‵sala se auala ke fesoasoani atu ki te lotou kāiga. Ne iku atu ei ki te mauaga ne latou se fesoasoani mai te malo mo se koga ‵lei ke ‵nofo i ei. Fakamuli loa, ne fai ma a Soo Hing: “Ne lavea ne matou te lima fesoasoani o Ieova i te feitu tenei. E tonu, a ia ko te ‘Tino e Lagona ne ia a ‵talo.’”—Sala. 65:2.

15. Se a te mea ne fesoasoani atu ki se tuagane ke iloa ne ia me ne tali eiloa ne Ieova ana ‵talo?

¹⁵ E sē se mea masani ke tali mai a ‵tou ‵talo i auala fakaofoofogia. Kae ko tali kolā e maua ne tatou ko te mea eiloa telā e manakogina ke fakatumau ei ‵tou fakamaoni ki te ‵tou Tamana faka-te-lagi. Tela la, fai ke lavea ‵lei ne tatou te auala e tali ne Ieova a ‵tou ‵talo. Ne mafaufau te tuagane e igoa ki a Yoko me seki tali ne Ieova ana ‵talo, kae ne kamata o fakamau ne ia ki lalo a mea e fakamolemole atu a ia ki a Ieova. Fakamuli loa, ne toe onoono a ia ki tena faoao kae ne fatoa iloa aka ne ia me ne tali eiloa ne Ieova a te ukega o ana ‵talo, ke oko foki ki nisi mea kolā ko puli i a ia. I taimi katoa, e manakogina ke mānava malie tatou o mafaufau ‵loto ki te auala e tali mai ei a Ieova ki ‵tou ‵talo.—Sala. 66:19, 20.

16. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou te fakatuanaki māfai ko ‵talo? (Epelu 11:6)

¹⁶ E fakaasi atu ne tatou a te fakatuanaki, e se mai te ‵talo atu fua ki a Ieova, kae mai te talia  a tena tali ki ‵tou ‵talo faitalia so se auala e tali mai i ei. (Faitau te Epelu 11:6.) Mafaufau ki te fakaakoakoga a Mike mo tena avaga ko Chrissy. Ne ma‵nako lāua o tavini atu i te Peteli. “Ne tusi atu māua e pelā me se tauavaga i se fia tausaga kae ‵talo faeloa ki a Ieova e uiga ki te fakamoemoega tenā,” ko pati a Mike, “kae ne seki maua eiloa ne māua se ‵kamiga.” Ne tumau te tali‵tonu o Mike mo Chrissy me iloa ne Ieova te ‵toe auala ‵lei ke fakaaoga ei lāua i tena taviniga. Ne tumau i te fai ne lāua a mea e mafai mai te tavini atu e pelā me ne paenia tumau i koga e lasi te manakoga i ei kae fesoasoani atu ki galuega fakatu‵tu a te ‵tou fakapotopotoga. Nei la, ko ga‵lue lāua i te galuega a ovasia faima‵laga. “E se tali mai faeloa ne Ieova a mā ‵talo i te auala telā e fakamoe‵moe māua ki ei,” ko pati a Mike, “kae e tali mai ne ia i auala kolā e sili fakafia atu i te ‵lei i lō mea ne mafau‵fau māua ki ei.”

17-18. E ‵tusa mo te Salamo 86:6, 7, se a te mea e tali‵tonu tatou ki ei?

¹⁷ Faitau te Salamo 86:6, 7. Ne mautinoa i te faisalamo ko Tavita me ne fakalogologo kae tali ne Ieova ana ‵talo. E mafai foki o maua ne koe te loto talitonu tenā. A fakaakoakoga kolā ne suke‵suke ki ei i te mataupu tenei, e fakatalitonu mai ki a tatou me e mafai ne Ieova o tuku mai a te poto mo te malosi e manakogina ne tatou ke kufaki. E mafai o fakaaoga ne ia ‵tou kāiga faka-te-agaga io me ko latou kolā e se tapuaki ki a ia i aso nei ke fesoasoani mai ki a tatou i nisi auala.

¹⁸ E tiga eiloa e se tali mai faeloa ne Ieova a ‵tou ‵talo i te auala e fakamoe‵moe tatou ki ei, e iloa ne tatou me ka tali mai eiloa ne ia a ‵tou ‵talo. Ka tuku mai ne ia a mea eiloa kolā e ma‵nako tatou ki ei. Tela la, ke tumau i te ‵talo atu mo te fakatuanaki, mo te loto talitonu me ka tausi ne Ieova koe i te taimi nei kae ka “fakama‵lie ne [ia] a manakoga o mea ola katoa” i te lalolagi fou telā ko pili o oko mai.—Sala. 145:16.