1-2. Se a te fakaikuga tāua ne ‵tau o fai ne tino Iutaia kolā e ‵nofo i Papelonia? (Esela 1:2-4)

 NE FAI ne te tupu se faka‵pulaga! A tino Iutaia katoa kolā ne ‵nofo fakapagota i Papelonia mō tausaga e 70, ka fakasaoloto ke toe ‵foki atu ki te lotou fenua ko Isalaelu. (Faitau te Esela 1:2-4.) Ko Ieova fua ne mafai o fakataunu ne ia a te mea tenei. Kaia e mafai o fai atu tatou penā? E se masani o fakasaoloto sāle ne Papelonia a olotou pagota. (Isa. 14:4, 17) Kae ko Papelonia ne fakatakavalegina. Kae ne fakatonu atu a te tupu fou ki tino Iutaia me ko mafai o tiakina ne latou a te fenua. Ona ko te fakatonuga tenā, ne ‵tau o fai ne tino Iutaia katoa, maise a ulu o kāiga se fakaikuga: ke tiakina a Papelonia io me ke ‵nofo atu i konā. Kāti e se faigofie a te fakaikuga tenā. Kaia?

² Kāti e tokouke a tino ko tō ma‵tua ke faima‵laga atu. Kae ona ko te tokouke o tino Iutaia ne fa‵nau i konā, ko fai eiloa ne latou a Papelonia e pelā me ko te lotou fenua tonu. Ne ‵kilo atu latou ki Isalaelu e pelā me ko te fenua o olotou tupuga. Kāti nisi tino Iutaia ko fai pelā me ne tino mau‵mea i Papelonia, tela la, ko faigata ke tiakina ne latou a olotou fale ‵gali io me ko pisinisi kae olo atu ki se fenua e fou ki a latou.

3. Se a te fakamanuiaga ne olioli ki ei a tino Iutaia fakamaoni kolā ka toe ‵foki atu ki Isalaelu?

³ Ne iloa ne tino Iutaia fakamaoni, me ka uke atu fakafia a mea aoga ka maua ne latou ma toe ‵foki ki Isalaelu. A te ‵toe fakamanuiaga sili ka maua ne latou e aofia i ei te lotou tapuakiga. E tiga eiloa e silia atu mo te 50 faletapu fapau‵pau i Papelonia, e seki ai loa se faletapu o Ieova i te fakai tenā. Ne seki ai se fatafaitaulaga ke mafai ne tino Isalaelu o ofo atu a taulaga e ‵tusa mo te mea telā ne fakatonu mai i te tulafono faka-Mose, kae seai foki ne faitaulaga ne fakatoka faka‵lei ke ofo atu ne latou  a taulaga konā. E se gata i ei, e tokouke atu a tino i te fakai tenā e tapuaki ki atua ‵se i lō tino o Ieova. Tela la, ne olioli eiloa a te fia afe o tino Iutaia kolā e ma‵taku ki te Atua ke toe ‵foki atu ki te lotou fenua ko te mea ke mafai o toe fakatu aka te tapuakiga ‵ma.

4. Se a te tautoga a Ieova ki te kau Iutaia kolā ka toe ‵foki atu ki Isalaelu?

⁴ A te malaga faigata tenā mai Papelonia ki Isalaelu e mafai o nofo ki se fa masina, kae ne tauto atu a Ieova me ka puipui eiloa ne ia latou mai so se mea faigata telā e mafai o fakatalave ei a te lotou malaga. Ne tusi mai a Isaia: “Fakaavanoa te auala o Ieova! Fai te auala lasi ke ‵tonu i loto i te ‵toafa mō te ‵tou Atua. . . . A te laukele ponapona e ‵tau o fakalaugatasi, kae ko te laukele fatufatua ke fai pelā me se vanu laugatasi.” (Isa. 40:3, 4) Fakaataata aka la ne koe a te mea tenei: Se auala lasi i loto i te ‵toafa, se vanu laugatasi. A te mea tenā se fakamanuiaga gali ‵ki eiloa mō tino faima‵laga. E faigofie atu ki a latou ke sa‵sale i se auala lasi telā e ‵tonu i lō te sa‵sale aka ki luga ko toe olo ifo ki lalo io me fakatamilo a mauga io me ko vanu. Kae ka vave foki te lotou malaga.

5. Se a te igoa o te auala lasi fakatusa i te vā o Papelonia mo Isalaelu?

⁵ I aso nei, a te ukega o auala ‵lasi e fakamailoga ki se igoa io me se napa. A te auala lasi fakatusa telā ne fakamatala mai ne Isaia, e isi foki sena igoa. E fai‵tau tatou penei: “Ka isi se auala lasi i konā, ao, ko te auala e fakaigoa ki te Ala Tapu. A te tino sē ‵mā e se faimalaga i ei.” (Isa. 35:8) Ne aoga pefea a te tautoga tenei ki tino Isalaelu i te taimi tenā? Kae e aoga pefea ki a tatou i aso nei?

6. Kaia ne taku ei te auala tenei e pelā me tapu?

⁶ “Te Ala Tapu”—se igoa gali ‵ki mō se auala lasi! Kaia ne fakaigoa i ei te auala tenā me tapu? Ka seai eiloa se avanoaga i te fenua o Isalaelu telā ne toe fakafou aka mō “tino sē ‵mā”—ko so se Iutaia telā ne fakaiku aka ke aofia i faifaiga fakatauavaga sē ‵tau, te ifo ki tupua, mo nisi agasala matagā. A tino Iutaia kolā ne toe ‵foki atu ne fai mo “tino tapu” ki te lotou Atua. (Teu. 7:6) Kae e se fakauiga te mea tenā, me i a latou kolā ne tiaki ne latou a Papelonia e se manakogina ke fai ne latou a ‵fuliga ko te mea ke fakafiafia atu ki a Ieova.

7. Ne a ‵fuliga ne ‵tau o fai ne nisi tino Iutaia? Taku mai se fakaakoakoga.

⁷ E pelā mo te mea ne fakamatala atu muamua, e tokouke a tino Iutaia ne fa‵nau i Papelonia, kae ne maua ne te tokoukega o latou a mafaufauga mo tulaga o te kau Papelonia. I se fia sefulu tausaga mai tua o te ‵toe ‵fokiatuga o tino Iutaia muamua ki Isalaelu, ne iloa ne Esela me i nisi tino Iutaia ne a‵vaga ki fāfine fapau‵pau. (Eso. 34:15, 16; Esela 9:1, 2) Kae fakamuli ifo, ne poi te kovana ko Neemia ke iloa atu me i tama‵liki kolā ne fa‵nau i Isalaelu ne seki tauloto lele eiloa ki te ‵gana a tino Iutaia. (Teu. 6:6, 7; Nee. 13:23, 24) E mafai pefea ne tama‵liki konā o tauloto ke a‵lofa kae tapuaki ki a Ieova māfai e se malamalama latou i te ‵gana Epelu—te ‵gana ne tusi ki ei a te Muna a te Atua? (Esela 10:3, 44) Tela la, ne ‵tau o fai ne tino Iutaia konā a ‵fuliga ‵lasi e manakogina, kae ka faigofie atu ki a latou ke fai a ‵fuliga konā i Isalaelu, te koga telā ko kamata o toe fakatu aka i ei a te tapuakiga ‵ma.—Nee. 8:8, 9.

8. Kaia e aoga i ei a mea ne ‵tupu i aso taumua ki a tatou i aso nei? (Onoono ki te ata i te ‵kava)

⁸ Kāti ka fai mai nisi tino ‘Ko oko loa i te ‵gali o mea konā.’ Kae e mata, a mea kolā ne ‵tupu ki tino Iutaia i aso taumua, e aoga ki a tatou i aso nei? Ao, koi aoga eiloa, me e sa‵sale eiloa tatou i “te Ala Tapu.” Faitalia me ko tatou ne tino fakaekegina io me ko “nisi mamoe,” e ‵tau  eiloa o tumau tatou i “te Ala Tapu” me takitaki atu ei tatou i loto i te palataiso faka-te-agaga telā ka iku atu ki fakamanuiaga i aso mai mua mai lalo o te Malo. b (Ioa. 10:16) Talu mai te 1919 T.A., e lau i te fia miliona o tāgata, fāfine mo tama‵liki ne tiakina ne latou a Papelonia te Sili, te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi kātoa, kae kamata o sa‵sale atu i te auala fakatusa tenā. Kāti e aofia eiloa koe i a latou. E tiga eiloa ne ‵tala te auala tenā i se fia 100 tausaga ko ‵teka, kae ko galuega ki te faitega o te auala tenā ne kamata i se fia senitenali mai mua atu.

9. E ‵tusa mo te Isaia 57:14, ne a galuega ne fai ki te fakatokaga o “te Ala Tapu”?

⁹ Ki tino Iutaia kolā ne tiakina ne latou a Papelonia, ne fai ne Ieova ke ave kea‵tea so se mea e fakalavelave atu ki a latou. (Faitau te Isaia 57:14.) Kae pefea la a te “Ala Tapu” i aso nei? I se fia selau tausaga mai mua o te 1919, ne fakaaoga ne Ieova a tāgata e ma‵taku ki te Atua ke fesoasoani atu ke fakaavanoa te auala mai Papelonia te Sili. (Fakatusa ki te Isaia 40:3.) Ne fai ne latou a galuega kolā e manakogina ke fakatoka—ko te faitega o te auala i te feitu faka-te-agaga—ke mafai ne tino loto ‵lei o tiaki a Papelonia te Sili fakamuli ifo, kae ulu atu ki loto i te palataiso faka-te-agaga, ko te tapuakiga ‵ma ki a Ieova telā ko toe fakatu aka. Ne a “galuega” ne aofia i te faitega o te auala tenei? Ke onoono tatou ki nisi fakatokaga ne fai ki te galuega tenā.

10-11. Ne fesoasoani atu pefea a te ‵lomiga mo te ‵fuliga o te Tusi Tapu ki te fakasalalauatuga o te iloaga e uiga ki te Tusi Tapu? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁰ Te ‵lomiga o tusi. Ke oko atu ki te kogaloto o te 15 senitenali, ne tusilima a ‵kopi o te Tusi Tapu. Ne leva ‵ki te galuega ne fai ki ei, kae ne mauagatā a ‵kopi o te Tusi Tapu kae ‵togi ‵mafa. Kae i te taimi ko isi ei se masini ‵lomi, ne faigofie ke ‵lomi a ‵kopi e uke o te Tusi Tapu kae tufatufa atu.

¹¹ Galuega ‵fulitusi. I se fia senitenali, ne maua fua te Tusi Tapu i te ‵gana Latina, telā ne mafai fua o malamalama i ei a tino ne a‵koga ‵lei. Kae i te taimi ko masani o ‵lomi a tusi, ne ga‵lue malosi a tāgata kolā e ma‵taku ki te Atua o ‵fuli a te Tusi Tapu ki ‵gana kolā e fai‵pati ki ei a tino e tokouke. Nei la, ko mafai ne tino kolā e fai‵tau ki te Tusi Tapu o fakatusa‵tusa a mea ne akoako atu ki a latou ne faifeau mo mea e akoako ‵tonu mai i te Tusi Tapu.

12-13. Taku mai se fakaakoakoga ki te auala ne kamata o fakaasi faka‵sau atu ne tino a‵koga ki te Tusi Tapu loto fakamaoni a akoakoga ‵se fakalotu i te 19 senitenali.

¹² Tusi Faka-te-Tusi Tapu. Ne tauloto ne tino kolā ne sukesuke faka‵lei ki te Tusi Tapu a mea e uke kolā ne fai‵tau ne latou i te Muna a te Atua. Kae ne kaitāua malosi a faifeau i te taimi ne kamata o fakaasi atu ne tino a‵koga konei a olotou mea ne tauloto ki nisi tino. E pelā me se fakaakoakoga, i te 19 senitenali, ne kamata o ‵lomi ne tāgata loto fakamaoni a tamā pepa kolā e fakaasi faka‵sau atu i ei a akoakoga ‵se fakalotu a te ukega o lotu.

¹³ Kāti i te 1835, ne ‵lomi ne se tagata telā e mataku ki te Atua e igoa ki a Henry Grew se tamā pepa e fakamatala atu i ei te tulaga o te tino mate. Ne fakatalitonu atu ne ia mai te Tusi Tapu, me i te ola telā e se mafai o mate, se meaalofa mai i te Atua, kae e sē se mea ne fa‵nau mai mo tatou, e pelā mo te mea e akoako atu ne te ukega o lotu. I te 1837, ne maua ne se faifeau e igoa ki a George Storrs se ‵kopi o te tamā pepa tenā i te taimi ne fanatu ei i se tuleini. Ne faitau ne ia kae ne talitonu a ia me ko maua ne ia se munatonu tāua. Ne fakaiku aka ke fakaasi atu ne ia ana mea ne tauloto ki nisi tino. I te 1842, ne fai ne ia a lāuga e uke i te matua  tenei “An Inquiry—Are the Wicked Immortal?” Ne aoga a tusitusiga a George Storrs ki te tamataene e igoa ki a Charles Taze Russell.

14. I auala fea ne maua ei ne te taina ko Russell mo ana taugasoa a mea aoga mai te galuega ki te faitega o te auala i te feitu faka-te-agaga i aso taumua? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁴ I auala fea ne maua ei ne te taina ko Russell mo ana taugasoa a mea aoga mai te galuega ki te faitega o te auala i te feitu faka-te-agaga telā ne fai i aso taumua? I olotou sukesukega, ne mafai o fakaaoga ne latou a fakasologa o pati, mo nisi ‵fuliga kese‵kese o te Tusi Tapu kolā ko leva ne maua mai mua o fai te lotou galuega. Ne maua foki ne latou a mea aoga mai sukesukega ki te Tusi Tapu ne fai ne tāgata pelā mo Henry Grew, George Storrs, mo nisi tino aka. Ne fesoasoani atu te taina ko Russell mo ana taugasoa ki te galuega ko te faitega o te auala i te feitu faka-te-agaga mai te ‵lomiga o tusi mo tamā pepa e uke kolā e fakamatala mai i ei a mataupu faka-te-Tusi Tapu.

15. Ne a galuega tāua ne fai i te 1919?

¹⁵ I te 1919, ne seki toe mafai o pule atu a Papelonia te Sili ki luga i tino o te Atua. I te tausaga tenā, ne kamata ei o fakagalue a te “tavini fakamaoni kae poto” ko te mea ke mafai ne tino loto ‵lei o sa‵sale atu i te “Ala Tapu” fou telā ne fatoa matala mai. (Mata. 24:45-47) Fakafetai ki tino fakamaoni kolā ne ga‵lue ki te “faitega o te auala” i aso mua, ko mafai ne latou kolā e sa‵sale atu i te auala lasi tenā o momea aka te lasi o te lotou iloa e uiga ki fuafuaga a Ieova. (Faata. 4:18) Ko mafai foki o fakafetaui olotou olaga e ‵tusa mo mea e manako a Ieova ke fai ne latou. E seki fakamoemoe a Ieova ke fai fakavave ne ana tino a ‵fuliga kolā e manakogina. I lō te fai penā, ne fulifuli malielie ne ia ana tino. (Onoono ki te pokisi “ E Fulifuli Malielie ne Ieova Ana Tino.”) Ko oko eiloa i te gali ke mafai o fakafiafia ne tatou a te ‵tou Atua i mea katoa e fai ne tatou!—Kolose 1:10.

16. Talu mai te 1919, ne a galuega ne fai ke toe faka‵lei aka a “te Ala Tapu”? (Isaia 48:17; 60:17)

¹⁶ A auala katoa e manakogina ke toe faka‵lei faeloa. Talu mai te 1919, ne tumau faeloa a te faitega o “te Ala Tapu” ko te mea ke mafai ne tino e tokouke o tiakina a Papelonia te Sili. Ne kamata o galue a te tavini fakamaoni kae poto telā ne fatoa ‵tofi aka, kae i te 1921, ne ‵lomi ne latou se tusi faka-te-Tusi Tapu telā ne fakatoka ke fesoasoani atu ki tino kolā ne fatoa tauloto ki te munatonu i te Tusi Tapu. Fakamuli ifo, toeitiiti ko kātoa te ono miliona o ‵kopi o te tusi ko The Harp of God i ‵gana e 36 ne tufatufa atu, kae tokouke a tino ne tauloto ne latou a te munatonu mai i ei. Kae fakamuli nei, ko maua ne tatou se tusi fou mō fai a akoga faka-te-Tusi Tapu ko te Ke Ola ki te Se-Gata-Mai! I aso fakaoti konei, ne fakaaoga ne Ieova tena fakapotopotoga ke tumau i te tuku mai faeloa a mea‵kai faka-te-agaga ke fesoasoani mai ki a tatou katoa ke tumau i te sa‵sale atu i loto i “te Ala Tapu.”—Faitau te Isaia 48:17; 60:17.

17-18. Tefea te koga e takitaki atu ne “te Ala Tapu” a tatou ki ei?

¹⁷ Kāti e fai atu tatou me i so se tino e talia ne ia se akoga faka-te-Tusi Tapu, ko maua ne ia te avanoaga ke sasale atu i “te Ala Tapu.” Nisi tino e sa‵sale atu i te auala lasi tenā mō se taimi toetoe ko tiakina ei ne latou. Kae ne fakaiku aka ne nisi tino ke tumau i te sa‵sale atu i loto i ei ke oko atu ki te koga e fakamoe‵moe latou ki ei. Se a la te koga tenā?

¹⁸ Mō latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lagi, a “te Ala Tapu” e sa‵sale i ei latou e iku atu ki “te palataiso o te Atua” i te lagi. (Faka. 2:7) Mō latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi nei, a te auala telā ka sa‵sale i ei latou e iku atu ki te tulaga ‵lei katoatoa i te fakaotiga o te 1,000 tausaga. Kafai ko sasale koe i te auala lasi tenā i aso nei, sa toe kilo ki ou tua. Kae sa tiakina ne koe ke oko ki te taimi ko taunu ei tau malaga ki te lalolagi fou! Ke manuia a te otou “malaga.”