1-2. Ne a “galuega ‵lei” e fai ne se toeaina?

 KAFAI koi fai nei koe pelā me se tavini fesoasoani, kāti ko galue malosi nei koe o ati aka a uiga e uke ke fetaui ‵lei koe e pelā me se toeaina. E mata, e mafai o kausaki atu koe ki te “galuega ‵lei” tenā?—1 Timo. 3:1.

² Ne a galuega e fai ne se toeaina? E fakamuamua ne ia te faiga o te galuega talai, galue malosi o tausi a mamoe kae akoako latou, kae fakamalosi aka te fakapotopotoga e auala i ana pati mo tena fakaakoakoga. Ko lavea ei ne tatou a te pogai ‵lei e taku ei ne te Tusi Tapu a toeaina ki “tāgata e pelā me ne meaalofa.”—Efe. 4:8.

3. E mafai pefea o fetaui ‵lei se taina ke tavini atu e pelā me se toeaina? (1 Timoteo 3:​1-7; Tito 1:​5-9)

³ E mafai pefea o fetaui ‵lei koe ke tavini atu pelā me se toeaina? Ke fetaui ‵lei se tino ke fai pelā me se toeaina,e ‵kese mo te taumafai ke fetaui ‵lei mō se galuega ‵togi. Ke maua sau galuega ‵togi, e ‵tau o maua ne koe a atamai kolā e manakogina ke mafai ei koe o galue. E ‵kese mai ei, kafai e manako koe ke filifili aka e pelā me se toeaina, e uke atu a mea e manakogina i tafa o te iloa ne koe o talai kae akoako atu. E ‵tau o maua ne koe a uiga faka-te-Tusi Tapu kolā e fakaasi mai i te 1 Timoteo 3:​1-7 mo te Tito 1:​5-9. (Faitau.) Ka fakamatala mai i te mataupu tenei a mea e tolu e manakogina ke maua ne se taina ke mafai o fai pelā me se toeaina: te mauaga o se ata ‵lei i tua mo i loto i te fakapotopotoga, ke fai mo fakaakoakoga ‵lei e pelā me se ulu o te kāiga, kae ke loto fiafia o tavini atu ki te fakapotopotoga.

 KE MAUA SE ATA ‵LEI

4. Se a te uiga o te tugapati “e se ‵tau o taku fakamaseigina ne tino”?

⁴ Ke fetaui ‵lei koe ke fai pelā me se toeaina, “e se ‵tau o taku fakamaseigina ne tino” a koe, ko tena uiga, e ‵lei tou ata i mua o tino i te fakapotopotoga ona ko au amioga ‵lei. E se gata i ei, e ‵tau o maua ne koe “a fakamaoniga ‵lei mai tino i tua.” Kāti e mafai o taku fakamasei ne tino sē tali‵tonu ou talitonuga faka-Kelisiano, kae e se fakalotolotolua eiloa latou ki tou fakamaoni io me ko au amioga. (Tani. 6:​4, 5) Ke fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e maua ne au se ata ‵lei i mua o tino i te fakapotopotoga mo tino mai tua?’

5. E fakaasi atu pefea ne koe i a koe se tino “e fiafia ki mea ‵lei”?

⁵ Kafai koe se tino “e fiafia ki mea ‵lei,” e ‵sala faeloa koe ki mea ‵lei i nisi tino kae fakamālō atu ona ko olotou uiga ‵lei. E fiafia foki koe o fai a mea ‵lei ki nisi tino, ke oko foki loa ki mea kolā e seki fakamoemoe se tino ke fai ne koe. (1 Tesa. 2:8) Kaia e tāua ‵ki ei a te uiga tenei ki toeaina? Me e fakaaoga ne latou te ukega o olotou taimi tāua ke fai te lotou tiute e pelā me ne tausi mamoe kae ke fakatoka foki olotou tōfiga. (1 Pe. 5:​1-3) Kae tiga loa te uke o ana tiute e fai, e sili atu te fiafia e maua ne ia ona ko te tavini atu ki nisi tino.—Galu. 20:35.

6. Ne a mea e aofia i te “uiga talimalo”? (Epelu 13:​2, 16; onoono foki ki te ata.)

⁶ E fakaasi atu ne koe i a koe e “uiga talimalo” māfai e fai ne koe a mea ‵lei ki nisi tino, e aofia i ei a latou kolā e se taugasoa ‵pili mo koe. (1 Pe. 4:9) E fai mai se fakamatalaga e tasi me i te tagata telā e uiga talimalo e alofa foki ki tino kolā e se iloa ne ia kae fiafia o ‵kami mai latou ki tena fale. Ke fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e lauiloa au e pelā me se tino uiga talimalo ki tino kolā e āsi mai ki taku fakapotopotoga?’ (Faitau te Epelu 13:​2, 16.) A te tagata uiga talimalo e tuku atu ana mea ki so se mālō, e aofia ei a tino ma‵tiva mo taina ga‵lue malosi, e pelā mo ovasia o te seketi mo failauga kolā e āsi atu ki te fakapotopotoga.—Kene. 18:​2-8; Faata. 3:27; Luka 14:​13, 14; Galu. 16:15; Loma 12:13.

7. E fakaasi atu pefea ne se toeaina i a ia “e sē se tino e valea ki tupe”?

⁷ “E sē se tino e valea ki tupe.” E fakauiga i ei me e se tō fakatāua ne koe a tupe mo kope faka-te-foitino. Faitalia me ko koe e maumea  io me mativa, e fakamuamua eiloa ne koe a manakoga o te Malo i feitu katoa o tou olaga. (Mata. 6:33) E fakaaoga ne koe ou taimi, tou malosi mo nisi kope ke tapuaki atu ki a Ieova, ke tausi atu ki tou kāiga, kae ke tavini atu ki te fakapotopotoga. (Mata. 6:24; 1 Ioa. 2:​15-17) Ke fesili ifo ki a koe eiloa: ‘E pefea taku kilokiloga ki tupe? E mata, e lotomalie au ki mea kolā e manakogina ke tausi ei te ola? Io me manako faeloa au ke uke aku tupe kae ‵sala atu ki koloa e uke?’—1 Timo. 6:​6, 17-19.

8. Ne a nisi auala e fakaasi atu ei i a koe e ‘‵lei ou uiga’ kae “loto pulea”?

⁸ Kafai koe e ‘‵lei ou uiga’ kae “loto pulea,” ko tena uiga e paleni koe i feitu katoa o te olaga. E pelā me se fakaakoakoga, koe e se kai valea io me inu malosi, e fai faka‵lei ou gatu mo teuga, kae ‵lei au filifiliga ki fakafiafiaga. E se fakaakoako koe ki olaga o tino o te lalolagi kolā e se tavini ki a Ieova. (Luka 21:34; Iako. 4:4) E nofo filemu koe, faitalia me e fai ne nisi tino ke kaitaua koe. A koe “e sē se tino e konā sāle”; io me lauiloa e pelā me se tino inu malosi. Ke fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e fakaasi atu i toku vaegā olaga i a au se tino e ‵lei oku uiga kae loto pulea?’

9. E mafai pefea o fai koe pelā me se tino e “‵lei tena mafaufau” kae “tokagamalie ana mea e fai”?

⁹ Kafai koe se tino e “‵lei tena mafaufau,” e iloilo faka‵lei ne koe a pati a te Tusi Tapu e uiga ki tulaga kese‵kese o te olaga. E mafaufau faka‵lei koe ki te auala e aoga ei te fakatakitakiga i te Tusi Tapu ki se fakalavelave, kae ka fai ei ke momea aka te lasi mo te ‵loto o tou malamalama i ei kae fai a fakaikuga ‵poto. E se oso fakavave koe o fai au fakaikuga, kae e fakamautinoa muamua me ko maua eiloa ne koe a fakamatalaga ‵tonu katoa. (Faata. 18:13) Mai te fai penā ka fai eiloa ne koe a fakaikuga ‵poto kolā e fakaata mai i ei a mafaufauga o Ieova. Kafai koe se tino e “tokagamalie ana mea e fai,” ko tena uiga, e fai faka‵lei au mea kae fakamaoni ki te taimi. Ka lauiloa koe e pelā me se tino e fakatuagagina kae tautali ki fakatonuga. Ka fesoasoani atu a uiga konei ke maua ne koe se ata ‵lei. Ke na sau‵tala nei tatou ki uiga faka-te-Tusi Tapu e manakogina ne se toeaina ke fakaasi atu ne ia se fakaakoakoga ‵lei e pelā me se ulu o te kāiga.

KE FAI MO FAKAAKOAKOGA ‵LEI E PELĀ ME SE ULU O TE KĀIGA

10. E tausi atu pefea se tagata ki tena “kāiga i se auala ‵lei”?

¹⁰ Kafai koe se tagata avaga kae manako o fai pelā me se toeaina, e ‵tau o fai tou kāiga e pelā me se fakaakoakoga ‵lei. Tela la, e ‵tau mo koe o “tausi ki [tou] kāiga i se auala ‵lei.” Ko tena uiga, e ‵tau mo koe o tausi tou kāiga i se auala alofa kae fai a fakaikuga ‵lei mō te kāiga. E aofia i ei te faiga ne koe o te takitakiga i vaega katoa o te ‵tou tapuakiga. Kaia e tāua ‵ki ei te mea tenei? Ne fai atu te apositolo ko Paulo: “Kafai se tagata e se iloa o tausi ki tena kāiga, ka mafai la pefea o tausi ne ia te fakapotopotoga a te Atua?”—1 Timo. 3:5.

11-12. Kaia e tāua ‵ki ei ke ‵lei a amioga a tama‵liki a se taina telā e manako o fai pelā me se toeaina? (Onoono foki ki te ata.)

¹¹ Kafai koe se tamana, e ‵tau eiloa mo au tama‵liki kolā koi ‵nofo mai lalo i tau tausiga o “faka‵logo kae e ‵lei olotou amioga.” E manakogina ke akoako ne koe latou i se auala alofa. E tonu, e manako koe ko latou ke fia‵fia, kata‵kata kae ta‵fao fakatasi e pelā mo te masani a tama‵liki. Kae ona ko au akoakoga ‵lei, ka faka‵logo, āva kae ‵lei olotou amioga. E ‵tau foki o fai ne koe te ‵toe mea e mafai ke fesoasoani atu ki au tama‵liki ke ati aka ne latou se fesokotakiga ‵lei mo Ieova, ke ola e ‵tusa mo fakatakitakiga i te Tusi Tapu, kae ke ga‵solo atu ki mua i te papatisoga.

¹² “E isi ne ana tama‵liki tali‵tonu kolā e se  amio ma‵sei io me e fakalogoga‵ta.” Kafai e fai ne se tamaliki talitonu se agasala matagā, ka pokotia pefea i ei a tena tamana? Kafai ne fakatamala te tamana i te akoako kae polopoloki tena tama, ka se fetaui ‵lei a ia ke tavini atu e pelā me se toeaina.—Onoono ki te lōmiga o Te Faleleoleo Maluga i a Oketopa 15, 1996, itu. 21, pala. 6-7.

TAVINI ATU KI TE FAKAPOTOPOTOGA

13. E fakaasi atu pefea ne koe i a koe e “loto malamalama,” kae “e se fai tonu”?

¹³ A taina kolā e fakaasi atu ne latou a uiga ‵lei faka-Kelisiano ka aoga malosi eiloa ki te fakapotopotoga. A te tagata “loto malamalama” e fakamalosi aka ne ia te filemu. E se gata i ei, a te tagata loto malamalama e fakalogologo ki nisi tino kae taumafai ke malamalama i olotou kilokiloga. E pelā me se fakaakoakoga, kafai e ‵lago a toeaina katoa ki se fakaikuga telā e fetaui mo fakatakitakiga i te Tusi Tapu, e mata e ‵lago koe ki te fakaikuga tenā faitalia me ‵kese te mea e ‵lei ki a koe? A te tino telā “e se fai tonu” e se faimālō ne ia a tino ke fai a mea i ana auala eiloa. E fakatāua ne koe a manatu o tino e tokouke. (Kene. 13:​8, 9; Faata. 15:22) A koe “e se kinau valea” io me “kaitaua vave.” E fakauiga i ei me e āva koe ki nisi tino, e se kinau mo latou kae fakaasi atu ne koe te atafai. E pelā me se tagata filemu, e gasue muamua koe o faka‵lei te va filemu o koe mo nisi tino, faitalia te faigata o te tulaga tenā. (Iako. 3:​17, 18) Au pati kolā e fai mo te atafai e mafai o fakafeoloolo aka ei te kaitāua o nisi tino, e aofia ei a tino ‵teke.—Fama. 8:​1-3; Faata. 20:3; 25:15; Mata. 5:​23, 24.

14. Se a te mea e fakauiga ki ei te tugapati “e sē se tagata fatoa ‵fuli” mo te “fakamaoni”?

¹⁴ A te taina telā e fetaui ‵lei ke fai pelā me se toeaina “e sē se tagata fatoa ‵fuli.” E tiga loa e se manakogina ke iloa atu te leva ne papatiso ei koe, kae e manakogina eiloa a taimi e uke ke galue koe ke fai pelā me se Kelisiano matua ‵lei. Koi tuai o fai koe mo toeaina, e ‵tau o lavea atu me i a koe e loto maulalo kae fiafia o faka‵tali mo te kufaki ki so se tōfiga e tuku atu ne Ieova, e pelā eiloa mo Iesu. (Mata. 20:23; Fili. 2:​5-8) Ke na fakatalitonu atu ne koe me i a koe  e “fakamaoni” mai te ‵piki ‵mau ki a Ieova mo ana tulaga amio‵tonu kae mai te tautali i fakatonuga e tuku mai ne ia e auala i tena fakapotopotoga.—1 Timo. 4:15.

15. E mata, e ‵tau eiloa o fai se toeaina e pelā me se failauga apo? Fakamatala mai.

¹⁵ E fakaasi manino mai i te Tusi Tapu me e ‵tau mo se ovasia o “poto i te akoako atu.” E mata, e fakauiga i ei me e ‵tau eiloa o fai koe pelā me se failauga apo? Ikai. E tokouke a toeaina e se apo i te fai lāuga, kae e apo i te akoako atu i te galuega talai kae fai a asiga a tausi mamoe. (Efe. 4:11.) E ui i ei, e ‵tau o galue faeloa koe ke momea aka tou apo e pelā me se faiakoga. E mafai pefea o apo malosi koe?

16. E mafai pefea o fai koe pelā me se faiakoga apo? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁶ “E puke ‵mau ki te muna fakamaoni.” Ke fai pelā me se faiakoga apo, fakavae au akoakoga mo pati fakatonutonu ki te Muna a te Atua. Ke fai penā, e ‵tau o sukesuke faka‵lei koe ki te Tusi Tapu mo ‵tou tusi. (Faata. 15:28; 16:23) I te taimi e fai ei au sukesukega, saga tonu ki fakamatalaga i ‵tou tusi ki te uiga o se fuaiupu i te Tusi Tapu ko te mea ke fakagalue ne tatou i te auala tonu. Kae kafai e akoako atu, taumafai ke oko tonu atu te fekau ki loto o au tino fakalogo‵logo. E mafai o apo malosi koe e pelā me se faiakoga māfai e fakamolemole atu koe ki ne manatu fesoasoani mai toeaina apo kae fakagalue ne koe. (1 Timo. 5:17) E manakogina ke “mafai . . . o fakamalosi atu” a toeaina ki taina mo tuagane; kae i nisi taimi e ‵tau foki mo toeaina o fakatonutonu io me “polopoloki” a latou, kae e ‵tau o fai faeloa penā i se auala atafai. Kafai koe e atafai kae alofa kae fakavae au akoakoga ki te Muna a te Atua, ka fai eiloa koe pelā me se faiakoga apo, me e fakaakoako koe ki te ‵toe Faiakoga Sili, ko Iesu.—Mata. 11:​28-30; 2 Timo. 2:24.

TUMAU I TE KAUSAKI ATU

17. (a) Se a te mea e mafai o fesoasoani atu ki tavini fesoasoani ke tumau i te kausaki atu? (e) Se a te mea e ‵tau o masaua ne toeaina māfai ko iloilo aka ne latou a taina mō te tofiga tenā? (Onoono ki te pokisi “ Ke Loto Malamalama Māfai ko Sau‵tala ki te Fetaui ‵Lei o se Taina ke Fai mo Toeaina.”)

¹⁷ Kāti e mafau‵fau a nisi tavini fesoasoani  me e se mafai o fetaui ‵lei latou ke fai pelā me ne toeaina ona ko te uke o uiga e ‵tau o ga‵lue latou ki ei. Kae masaua me e se fakamoemoe a Ieova io me ko tena fakapotopotoga ke fakaasi atu ne koe a uiga konei i se auala ‵lei katoatoa. (1 Pe. 2:21) Kae ko te malosi eiloa o te agaga tapu o Ieova ka fesoasoani atu ke ati aka ne koe a uiga konei. (Fili. 2:13) E mata, e isi se uiga telā e manako koe o galue malosi ki ei? ‵Talo ki a Ieova e uiga ki ei. Fai au sukesukega ki te uiga tenā, kae fesili atu ki se toeaina mō ne manatu fesoasoani ki te auala ke momea aka ‵tou ‵lei i ei.

18. Ne a mea e fakamalosi atu ki tavini fesoasoani katoa ke fai ne latou?

¹⁸ A tatou katoa, e aofia i ei a toeaina, e ‵tau o tumau i te atiakaga o uiga kolā ne sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei. (Fili. 3:16) E mata, a koe se tavini fesoasoani? Tumau i te kausaki atu! Fakamolemole atu ki a Ieova ke akoako kae fakamafulifuli ne ia koe ke aoga malosi i te taviniga ki a ia mo te fakapotopotoga. (Isa. 64:8) Ke na fakamanuia eiloa ne Ieova au taumafaiga ke fetaui ‵lei o tavini atu e pelā me se toeaina.