1. Se a te ‵toe fakaikuga ‵lei e mafai o fai ne se tino?

E PELĀ mo te masani a fakaikuga e fai ne mātua e pokotia i ei olotou tama‵liki i se taimi leva. Kafai e se ‵lei a fakaikuga e fai ne mātua, ka fe‵paki olotou tama‵liki mo fakalavelave. Kae kafai e fai ne latou a fakaikuga ‵poto, ko fesoasoani atu latou ki olotou tama‵liki ke maua se olaga fiafia kae fakalotomalie. Kae ‵tau foki mo tama‵liki o fai ne latou a fakaikuga ‵lei. A te ‵toe fakaikuga ‵lei e mafai o fai ne se tino ko te tavini atu ki te ‵tou Tamana alofa ko Ieova.—Sala. 73:28

2 Ne a fakaikuga ‵lei ne fai ne Iesu mo ana mātua?

² Ne ma‵nako a mātua o Iesu ke fesoasoani ki lā tama‵liki ke tavini ki a Ieova, kae ne fakamaoni mai ne fakaikuga ne fai ne mātua me tenei eiloa te ‵toe mea tāua i te lā olaga. (Luka 2:40,41, 52) Ne fai foki ne Iesu a fakaikuga ‵lei kolā ne fesoasoani atu ki a ia ke fakataunu tena tiute i fuafuaga a Ieova. (Mata. 4:1-10) Ne tupu aka a Iesu kae ne fai a ia pelā me se tagata atafai, fakamaoni, kae loto malosi—ko te vaegā tamaliki telā ka fai ne ia ana mātua kolā e ma‵taku ki te Atua ke fakamata‵mata kae ke fia‵fia.

3. Ne a fesili ka tali ne tatou i te mataupu tenei?

³ I te mataupu tenei, ka onoono tatou ki fesili konei: Ne a fakaikuga ‵lei ne fai ne Ieova e uiga ki a Iesu? Ne a mea e mafai o tauloto ne mātua Kelisiano mai fakaikuga ne fai ne mātua o Iesu? Kae ne a mea e mafai o tauloto ne talavou Kelisiano mai fakaikuga ne fai ne Iesu?

4. Se a te fakaikuga tāua ne fai ne Ieova e uiga ki tena Tama?

⁴ Ne filifili ne Ieova a toe mātua ‵lei mō Iesu. (Mata. 1:18-23; Luka 1:26-38) A lagonaga ‵tonu o Malia kolā ne fakamau i te Tusi Tapu e fakaasi mai i ei a te ‵poko o tena alofa ki a Ieova pelā foki  mo tena Muna. (Luka 1:46-55) Kae ko te auala ne saga atu i ei a Iosefa ki fakatonuga a Ieova e fakaasi mai i ei me i a ia e mataku ki te Atua kae manako o fakafiafia a ia.—Mata. 1:24

5-6. Ne a mea ne talia ne Ieova ke fakafesagai ki ei tena Tama?

⁵ Ke masaua me ne seki filifili ne Ieova ne mātua maumea mō Iesu. A te taulaga ne ofo atu ne Iosefa mo Malia mai tua o te fanauga o Iesu e fakaasi mai i ei me i a lāua ne tino ma‵tiva. (Luka 2:24) E se taumate ne isi se tamā sitoa a Iosefa e pili ki tena fale i Nasaleta telā ne galue i ei a ia e pelā me se kamuta. Kāti e se uke olotou tupe mo kope ona ko te tokouke o te lotou kāiga mo tama‵liki e tokofitu.—Mata. 13:55, 56.

⁶ Ne puipui ne Ieova a Iesu mai nisi mea fakama‵taku, kae ne seki puipui ne ia Tena Tama mai tulaga faiga‵ta katoa. (Mata. 2:13-15) Pelā me se fakaakoakoga, ne fakafesagai atu a Iesu ki ana kāiga sē tali‵tonu. Mafaufau ki te fanoanoa o Iesu ki nisi tino o tena kāiga kolā ne seki talia ne latou a ia e pelā me ko te Mesia i te kamataga. (Male. 3:21; Ioa. 7:5) Kāti ne ‵tau foki mo Iesu o fa‵ki i te mate o tena tamana puke, ko Iosefa. I te matega a Iosefa ne ‵tau o tausi ne Iesu a te pisinisi a te kāiga, ona ko ia ko te tamaliki matua. (Male. 6:3) I te taimi ne tupu aka i ei a ia, ne tauloto a Iesu ki te auala ke tausi atu ki tena kāiga. Kāti ne ‵tau o galue malosi a ia ke tausi ki a latou. Tela la, ne malamalama faka‵lei a ia i te fi‵ta o te tino māfai ko oti atu a galuega o te aso.

7. (a) Ne a fesili ka fesoasoani atu ki tauavaga ke akoako olotou tama‵liki? (e) E fesoasoani mai pefea te Faataoto 2:1-6 ke akoako ne mātua olotou tamaliki?

⁷ Kafai koulua se tauavaga kae ma‵nako ke isi ne lua tama‵liki, ke fesili ifo penei: ‘E mata, a tāua se tauavaga loto maulalo, kae ma‵losi faka-te-agaga kolā e mafai o filifili ne Ieova ke tausi ki se pepe fou telā e tāua ‵ki tena ola?’ (Sala. 127:3, 4) Kafai koe se mātua, ke fesili ifo penei: ‘E mata, e akoako ne au aku tama‵liki ke lavea ne latou te tāua o te galue malosi?’ (Fai. 3:12, 13) ‘E mata, e fai ne au te ‵toe mea e mafai ke puipui aku tama‵liki mai tulaga faiga‵ta mo amioga ma‵sei kolā e fe‵paki mo latou i te lalolagi a Satani?’ (Faata. 22:3) E se mafai ne koe o puipui au tama‵liki mai tulaga faiga‵ta katoa e fe‵paki mo latou. E se mafai o fai ne koe te mea tenā. Kae e mafai o fakatoka ne koe latou ki fakalavelave o te olaga, mai i te tumau i te akoako latou i se auala alofa ke iloa ne latou o fakalagolago ki te Muna a te Atua ke maua mai i ei ne pati fakatonutonu. (Faitau te Faataoto 2:1-6) Pelā me se fakaakoakoga, kafai ko fakaiku aka ne se tino i te kaiga ke se toe tavini atu ki a  Ieova, fesoasoani ki au tama‵liki ke iloa ne latou mai te Muna a te Atua a te tāua ke tumau i te fakamaoni ki a Ieova. (Sala. 31:23) Io me kafai ko mate se tino pele, ke fakaaoga te Muna a te Atua ke fakaasi ki au tama‵liki te auala ke fa‵ki i te fanoanoa kae ke maua ne latou te filemu.—2 Koli. 1:3, 4; 2 Timo. 3:16.

8. E ‵tusa mo te Teutelonome 6:6, 7, se a te mea ne fai ne Iosefa mo Malia?

⁸ Ne fesoasoani atu a mātua o Iesu ki a Iesu ke fai a ia mo fai se tino telā e fiafia ki ei te Atua māfai ko matua, ne faka‵logo lāua ki fakatonuga a Ieova ki mātua. (Faitau te Teutelonome 6:6, 7) Ne a‵lofa malosi a Iosefa mo Malia ki a Ieova, kae ko te mea telā ne fakatāua malosi ne lāua ko te fesoasoani atu ki lā tama‵liki ke ati aka foki ne latou te vaegā alofa tenā ki a Ieova.

9. Ne a fakaikuga tāua ne fai ne Iosefa mo Malia?

⁹ Ne fakaiku aka ne Iosefa mo Malia ke fakatumau olotou polokalame faka-te-agaga e pelā me se kāiga. E mautinoa, me ne ‵kau faeloa latou ki fakatasiga i te vaiaso i te sunako i Nasaleta, pelā foki mo te Paseka i tausaga katoa i Ielusalema. (Luka 2:41; 4:16) Kāti ne fakaaoga ne lāua a malaga a te lotou kaiga konā ki Ielusalema, ke akoako a Iesu mo ana taina e uiga ki mea ne ‵tupu ki tino o Ieova, i te lotou auala tenā e se taumate ne āsi latou ki koga kolā e taku mai loto i te Tusi Tapu. I te taimi ko tokouke ei a tama‵liki, kāti ne seki faigofie ki a Iosefa mo Malia ke fakatumau olotou polokalame faka-te-agaga. Kae mafaufau la ki mea aoga ne maua ne latou! Ona ko te fakamuamua ne latou te tapuakiga ki a Ieova, ne maua eiloa ne te lotou kāiga se fesokotakiga pili mo Ieova.

10. Ne a mea tāua e mafai o tauloto ne mātua Kelisiano mai i a Iosefa mo Malia?

¹⁰ Ne a mea e mafai o tauloto ne mātua kolā e a‵lofa ki te Atua mai i a Iosefa mo Malia? A te ‵toe mea tāua, fai ke lavea ne au tama‵liki i au pati mo au faiga me alofa malosi koe ki a Ieova. Ke masaua me i te ‵toe meaalofa sili e mafai o tuku ne koe ki a latou ko te fesoasoani atu ki a latou ke a‵lofa ki a Ieova. Kae ko te akoakoga tāua e tasi e mafai o akoako ne koe ki a latou ko te fesoasoani atu ke fakatumau olotou polokalame faka-te-agaga e pelā mo te faiga o sukesukega, ‵talo, ‵kau ki fakatasiga mo te galuega talai. (1 Timo. 6:6) Ao, e ‵tau mo koutou o tausi atu ki otou tama‵liki i te feitu faka-te-foitino. (1 Timo. 5:8) Kae masaua me ko te fesokotakiga pili o otou tama‵liki mo Ieova, kae e se ko tupe io me ko kope, ka fai ei ke ‵sao latou i te  gataga o te olaga masei tenei kae ke ulu atu ki te lalolagi fou a te Atua. *—Eseki. 7:19; 1 Timo. 4:8.

11. (a) Ka fesoasoani atu pefea a pati fakatonutonu e maua i te 1 Timoteo 6:17-19 ki mātua ke fai ne latou a fakaikuga ‵lei i te taimi e puti aka ei olotou tama‵liki? (e) Ne a fakamoemoega e mafai o mafau‵fau ki ei te otou kāiga, kae ne a fakamanuiaga e mafai o iku mai ei? (Onoono ki te pokisi “ Ne a Fakamoemoega ka Kausaki Koe ki ei?”)

¹¹ Ko oko loa i te fakafiafia loto ke ‵kilo atu ki mātua Kelisiano e tokouke kolā ko oti ne fai olotou fakaikuga, ke fesoasoani atu ki olotou tama‵liki ke fakapili‵pili atu ki a Ieova! E tumau latou i te tapuaki fakatasi atu. E ‵kau atu latou ki fakatasiga a te fakapotopotoga mo fono. Kae ‵kau atu foki latou ki te galuega talai. Nisi kāiga ne mafai o olo atu o talai i koga kolā e seai ne tino talai i ei. Nisi tino e olo atu o āsi ki te Peteli io me fesoasoani ki galuega fakatu‵tu. Kāiga kolā e filifili aka ke fai ne latou a mea konei e manakogina ke fakamāumāu a tupe e uke, kae kāti ka isi foki ne mea faiga‵ta e fe‵paki mo latou. Kae ko mea aoga e maua ne latou mai ei e fai ei ke mau‵mea latou i te feitu faka-te-agaga. (Faitau te 1 Timoteo 6:17-19.) A tama‵liki kolā ne puti aka i vaegā kāiga penei e tumau i te fai ne latou a faifaiga ‵lei kolā ne tauloto ne latou, kae fia‵fia me ne puti aka latou ne olotou mātua i te auala tenei! *—Faata. 10:22.

12. Se a te mea ne ‵tau o fai ne Iesu i te taimi ne tupu aka i ei?

¹² A te Tamana faka-te lagi o Iesu e fai faeloa ne ia a fakaikuga ‵lei, kae ko ana mātua i te lalolagi nei ne fai foki ne lāua a fakaikuga ‵poto. Kae i te taimi ne tupu aka ei a Iesu ne ‵tau foki o fai ne ia ana fakaikuga totino. (Kala. 6:5) Ne maua ne ia a te meaalofa ko te saolotoga o fai ana filifiliga e pelā mo tatou katoa. Ne mafai fua o fakaiku aka ne ia ke fakamuamua ana manakoga totino. I lō te fai penā, ne fakaiku aka ne ia ke fakatumau se va fakataugasoa ‵lei mo Ieova. (Ioa. 8:29) Ka fesoasoani atu pefea tena fakaakoakoga ki talavou i aso nei?

13. Se a te fakaikuga tāua ne fai ne Iesu i te taimi koi foliki ei?

¹³ I te taimi koi foliki ei, ne fakaiku aka ne Iesu ke fakalogo a ia ki ana mātua. Ne seki ‵teke eiloa ne ia a fakatonuga a ana mātua, mo te mafaufau me uke atu ana mea e iloa i lō lāua. I lō te fai penā, “ne tumau a ia i te fakalogo ki a lāua.” (Luka 2:51) E mautinoa me ne saga faka‵lei atu a Iesu ki tena tiute e pelā me ko te tamaliki matua eiloa. Ne galue malosi a ia o tauloto a mea tau kamuta mai tena tamana ko te mea ke mafai o tausi atu a ia ki tena kāiga.

14. E iloa pefea ne tatou me ne tauloto faka‵lei a Iesu ki te Muna a te Atua?

¹⁴ Kāti ne fai atu ne mātua o Iesu ki a ia e uiga ki te auala fakavavega ne fanau mai ei a ia mo pati ne fai mai ne avefekau a te Atua e uiga ki a ia. (Luka 2:8-19, 25-38) Ne seki lotomalie fua a  Iesu ki mea kolā ne lagona ne ia, kae ne sukesuke foki a ia ki te Tusi Tapu ke fakatalitonu ne ia. E iloa pefea ne tatou me ne sukesuke a Iesu ki te Muna a te Atua? Me i te taimi koi foliki ei a ia, a faiakoga i Ielusalema ne “ofo eiloa latou i te lasi o tena malamalama mo ana tali.” (Luka 2:46, 47) Kae i te taimi ko 12 ei ona tausaga, ko oti ne fakatalitonu aka ne Iesu ki a ia eiloa me i a Ieova ko tena Tamana.—Luka 2:42, 43, 49.

15. Ne fakaasi mai pefea ne Iesu me ne fakaiku aka ne ia ke fai te loto o Ieova?

¹⁵ I te taimi ko iloa ei ne Iesu a tena tiute i loto i fuafuaga a Ieova, ne fakaiku aka ne ia ke talia te galuega tenā. (Ioa. 6:38) Ne iloa ne ia me ka takalia‵lia a tino e tokouke ki a ia, kae kāti ne mafaufau ‵mafa faeloa a ia ki te manatu tenā. Kae ui i ei, ne fakaiku aka ne ia ke —fakalogo a ia ki a Ieova. I te taimi ne papatiso ei a Iesu i te 29 T.A., a te mea telā ne saga tonu a ia ki ei i tena olaga ko te faiga o te mea telā e manako a Ieova ke fai ne ia. (Epe. 10:5-7) Ke oko foki loa ki te taimi ko mate ei a ia i te pou —fakasaua, ne tu ‵mautakitaki a Iesu i tena fakaikuga ke fai a te loto o tena tamana.—Ioa. 19:30.

16. Se a te mea e tasi e mafai o tauloto ne tama‵liki mai i a Iesu?

¹⁶ Fakalogo ki ou mātua. A ou mātua, e se ‵lei katoatoa e pelā loa mo Iosefa mo Malia. Kae ko oti ne filifili aka ne Ieova ou mātua ke puipui, akoako kae takitaki ne lāua koe. Kafai e fakatāua ne koe a lā pati fakatonutonu kae fakaasi atu te āva ki a lāua, ka “‵lei” ei koe.—Efe. 6:1-4.

17. E ‵tusa mo te Iosua 24:15, se a te fakaikuga e ‵tau o fai ne talavou mō latou eiloa?

¹⁷ Filifili te tino ka tavini koe ki ei. E ‵tau o fakamaoni aka ne koe ki a koe eiloa me ko oi a Ieova, ne a mea e aofia i tena fuafuaga, kae ka aoga pefea ki a koe a te faiga o tena loto ki tou olaga. (Loma 12:2) Tenā ko mafai ei ne koe o fai a te ‵toe fakaikuga tāua eiloa ki tou olaga, ko te fakaikuga ke tavini koe ki a Ieova. (Faitau te Iosua 24:15; Fai. 12:1) Kafai e tumau faeloa koe i te faitau ki te Tusi Tapu kae sukesuke ki ei, ka gasolo aka loa o lasi tou alofa ki a Ieova kae ka fai foki ei ke malosi tou fakatuanaki ki a ia.

18. Se a te fakaikuga e ‵tau o fai ne talavou, kae se a te mea ka iku mai ei?

¹⁸ Filifili ke fakamuamua te loto o Ieova i tou olaga. E fai mai te lalolagi a Satani me kafai e fakaaoga ne koe ou taleni mō tou ‵lei eiloa, ka fiafia koe. Kae iloa ne tatou me i tino kolā e fakamuamua ne latou a fakamoemoega faka-te-foitino ko ‵suki eiloa ne latou a “latou eiloa ki logo‵maega e uke.” (1 Timo. 6:9, 10) I te suā feitu, kafai e fakalogo koe ki a Ieova kae fakaiku  aka ke fakamuamua tena loto i tou olaga, ka manuia eiloa koe kae “ka gasuesue foki koe mo te poto.”—Iosu. 1:8.

19. Se a te mea e ‵tau o masaua ne mātua?

¹⁹ Mātua, fai te ‵toe mea e mafai ke fesoasoani atu koe ki tou kāiga ke tavini ki a Ieova. Fakalagolago ki a ia kae ka fesoasoani atu a ia ki a koe ke fai a fakaikuga ‵poto. (Faata. 3:5, 6) Ke masaua me ma‵losi atu a fakamalosiga e maua ne au tama‵liki e auala i au mea e fai i lō au pati. Tela la, ke fai a fakaikuga kolā ka fesoasoani atu ki au tama‵liki ke maua ne latou te taliaga a Ieova.

20. Ne a fakamanuiaga ka maua ne talavou māfai e fakaiku aka ke tavini ki a Ieova?

²⁰ Talavou, e mafai ne otou mātua o fesoasoani atu ki a koutou ke fai a fakaikuga ‵poto i otou olaga. Kae ‵tau mo koutou o fai a fakaikuga ‵poto ke talia koutou ne te Atua. Tela la, fakaakoako ki a Iesu kae fakaiku ke tavini atu ki te otou Tamana alofa i te lagi. Kafai e fai koutou penā, ka maua ne koutou se olaga aoga kae fakafiafia i te taimi nei. (1 Timo. 4:16) Kae ka maua foki ne koutou te ‵toe olaga fakafiafia eiloa i aso fakamuli!