1. E fakamatala mai pefea ne koe a te kāiga o Iakopo?

 NE PUTI aka a Iakopo, te taina o Iesu, i se kāiga telā ne ma‵losi faka-te-agaga. * Ne a‵lofa malosi ana mātua, ko Iosefa mo Malia, ki a Ieova kae fai te ‵toe mea e mafai ke tavini atu ki a ia. Ne maua foki ne Iakopo se isi fakamanuiaga—ko tena taina matua ne tupu aka mo fai te Mesia telā ne folafola mai. Se tauliaga gali eiloa ke aofia a Iakopo i te kāiga tenā!

2. Ne a pogai ne ‵tau ei o fakatāua malosi atu ne Iakopo a tena taina matua?

² E uke a pogai ne ‵tau ei o fakatāua malosi atu ne Iakopo a tena taina matua. (Mata. 13:55) E pelā mo Iesu, ne iloa faka‵lei ne ia te Tusi Tapu, telā i te taimi ko 12 ana tausaga, ne ofo malosi a toeaina kolā ne a‵koga ‵lei i Ielusalema ona ko tena poto. (Luka 2:46, 47) Kāti ne ga‵lue tasi foki a Iakopo mo Iesu e pelā me ne kamuta. Kafai e tonu, ne ‵tau iloa faka‵lei ne ia tena taina. E fai mai sāle a Nathan H. Knorr, “E tauloto ne koe a mea e uke e uiga ki se tino māfai e ga‵lue fakatasi koulua.” * E mautinoa me ne lavea foki ne Iakopo me ne “gasolo aka faeloa a Iesu o poto kae malosi kae alofa ki ei te Atua, e pelā foki loa mo tino.” (Luka 2:52) Tela la, e mafai eiloa o fakaiku aka ne tatou me ne ‵tau o fai a Iakopo mo fai te soko muamua eiloa o Iesu. Kae e se tenā eiloa te mea ne tupu.

3. Ne saga atu pefea a Iakopo ki a Iesu i te kamataga o tena galuega talai?

³ I te faiga o te galuega talai a Iesu i te lalolagi, ne seki fai a Iakopo mo fai se tokotasi o ana soko. (Ioa. 7:3-5) Kāti ne aofia  a Iakopo i kāiga o Iesu kolā ne mafau‵fau me “ko masei tena ulu.” (Male. 3:21) Kae e seai foki se fakaasiga me ne ‵tu atu a Iakopo mo tena mātua ko Malia, i te taimi ko tamate ei a Iesu i luga i te pou fakasaua.—Ioa. 19:25-27.

4. Ne a akoakoga ka mafau‵fau tatou ki ei?

⁴ Fakamuli ifo, ne fakatauanaki a Iakopo ki a Iesu kae ne fai mo fai se toeaina fakaaloalogina i te fakapotopotoga Kelisiano. I te mataupu tenei, ka mafau‵fau tatou ki akoakoga e lua e mafai o tauloto ne tatou mai i a Iakopo: (1) te pogai e ‵tau o tumau tatou i te loto maulalo mo te (2) auala ke apo tatou e pelā me ne faiakoga.

5. Ne saga atu pefea a Iakopo ki te taimi ne fakasae atu ei ki a ia a Iesu telā ko oti ne fakatu aka?

⁵ Ko te taimi fea ne fai ei a Iakopo mo fai se soko fakamaoni o Iesu? Mai tua o te fakatuakaga a Iesu mai te mate, “ne fakasae atu a ia ki a Iakopo, kae oti aka ki apositolo katoa.” (1 Koli. 15:7) Mai tua o te fetauiga mo Iesu i te taimi tenā, ne fai a Iakopo mo fai se soko. Ne aofia foki a ia i te kau apositolo kolā ne ‵nofo fakatalitali ki te agaga tapu i se potu tafa ki luga i Ielusalema. (Galu. 1:13, 14) Fakamuli ifo, ne maua ne Iakopo a te tauliaga gali ke tavini atu pelā me se sui o te potukau pule i te senitenali muamua. (Galu. 15:6, 13-22; Kala. 2:9) Kae i se taimi mai tua o te 62 T.A., ne fakaosofia a ia ke tusi atu se tusi ki Kelisiano fakaekegina. E aoga eiloa a te tusi tenā ki a tatou i aso nei, faitalia me e fakamoe‵moe ke ola tatou i te lagi io me ko te lalolagi. (Iako. 1:1) E ‵tusa mo tala fakasolopito a Josephus i te senitenali muamua, ne tamate a Iakopo mai te fakatonuga a te Faitaulaga Sili Iutaia ko Anania. Ne tumau a Iakopo i te fakamaoni ki a Ieova ke oko ki te taimi ne palele atu ei tena olaga i te lalolagi.

6. Ne ‵kese pefea a Iakopo mo takitaki lotu i ana aso?

⁶ Ne loto maulalo a Iakopo. Kaia e fai atu tatou penā? Mafaufau ki te ‵kese o te auala ne saga atu ei a Iakopo ki a Iesu mo te auala ne ‵saga atu ei a takitaki lotu e tokouke ki a ia. I te taimi ne lavea ei ne Iakopo a fakamaoniga mautinoa me i a Iesu ko te Tama a te Atua, ne talia ne ia mo te loto maulalo. Kae e se tenā loa te mea ne fai ne faitaulaga pule i Ielusalema. E pelā mo te fakatuakaga ne Iesu a Lasalo mai te mate, ne seki mafai o fakafiti ne latou te mea tenā. I lō te talia ne latou i a Iesu ko te sui o Ieova, ne taumafai latou o tamate a Iesu mo Lasalo. (Ioa. 11:53; 12:9-11) Fakamuli  ifo, i te taimi ne fakatu aka a Iesu mai te mate, ne taumafai latou o ‵funa aka a te manatu tonu tenā mai tino. (Mata. 28:11-15) Ne ‵teke atu a takitaki lotu konā ki te Mesia ona ko te lotou fakamata‵mata.

7. Kaia e se ‵tau ei mo tatou o fakamata‵mata?

⁷ Te akoakoga: Sa fakamatamata, kae ke akoakogofie. E pelā loa mo se masaki telā e fakafaigata ne ia te galue ‵lei o te fatu o se tino, e mafai ne te fakamatamata o fakamakeke ne ia te loto o se tino ke se fakalogo ki te takitakiga a Ieova. Ona ko te lasi o te lotou fakamata‵mata, ne ita fitifiti a te kau Falesaio ke tali‵tonu ki fakamaoniga mautinoa e auala i te agaga o te Atua. (Ioa. 12:37-40) Ne fakamataku ‵ki te mea tenā me e pokotia i ei te lotou ola ki te se-gata-mai i aso mai mua. (Mata. 23:13, 33) Se mea tāua eiloa ke talia ne tatou te Muna a te Atua mo tena agaga ke fulifuli ne ia ‵tou uiga kae ke takitaki ki ei ‵tou mafaufauga mo ‵tou fakaikuga! (Iako. 3:17) Ona ko te loto maulalo o Iakopo, ne talia ne ia ke akoako a ia ne Ieova. Kae ka lavea atu ne tatou, me ne fai a ia mo fai se faiakoga apo ona ko tena loto maulalo.

8. Ne a mea ka fesoasoani mai ke fai tatou mo faiakoga ‵lei?

⁸ Ne seki oko atu a Iakopo ki akoakoga ma‵luga. E mautinoa me ne ‵pau te kilokiloga a takitaki lotu i ana aso ki a ia e pelā mo apositolo ko Petelu mo Ioane—“ne tino e seki a‵koga faka‵lei kae ne tino fatauva foki.” (Galu. 4:13) Kae ne tauloto a Iakopo ke fai mo faiakoga apo, e pelā mo mea e fai‵tau tatou ki te tusi telā e fakaigoa ki a ia. E pelā mo Iakopo, kāti e seki oko foki tatou ki akoakoga ma‵luga. Kae e ui i ei, e mafai eiloa o fai tatou mo faiakoga ‵lei e auala i te fesoasoani o te agaga o Ieova fakatasi mo akoakoga aoga mai tena fakapotopotoga. Ke mafau‵fau tatou ki te fakaakoakoga a Iakopo e pelā me se faiakoga mo mea e mafai o tauloto ne tatou mai i ei.

9. E fakamatala mai pefea ne koe a te auala ne akoako atu ei a Iakopo?

⁹ Ne seki fakaaoga ne Iakopo a pati mo fakamatalaga faiga‵ta. Ona ko te mea tenā, ne iloa ne ana tino fakalogo‵logo a mea ne ‵tau o fai  ne latou mo te auala ke fai ei. Mafaufau ki fakamatalaga faigofie a Iakopo ke akoako atu ei me e ‵tau o loto fia‵fia a Kelisiano ke logo‵mae latou i faifaiga sē fakamaoni e aunoa mo te ita fakamoe‵moe. Ne tusi mai a ia: “E taku ne tatou a latou kolā ne kufaki me e fia‵fia. Ko oti ne ‵logo koutou i te kufaki o Iopu kae ne lavea ne koutou a mea kolā ne tuku atu ne Ieova ki a ia i te fakaotiga, me e lasi ‵ki te alofa atafai mo te alofa fakamagalo o Ieova.” (Iako. 5:11) E lavea ne tatou me ne fakavae ne Iakopo ana akoakoga ki te Tusi Tapu. Ne fakaaoga ne ia te Muna a te Atua ke fesoasoani atu ki ana tino fakalogo‵logo ke iloa ne latou me e taui faeloa ne Ieova a tino kolā e fakamaoni ki a ia, e pelā mo Iopu. Ne malamalama faka‵lei a tino i te manatu tāua me ne fakaaoga ne Iakopo a pati mo fakamatalaga faigofie. Mai te faiga penā, ne fai ei ke fakatāua ne tino a Ieova, kae e se ko ia.

10. Se a te auala e tasi telā e mafai o fakaakoako tatou ki a Iakopo māfai ko akoako atu?

¹⁰ Te akoakoga: Fakamatala atu tau fekau i tugapati faigofie kae akoako atu mai te Muna a te Atua. A te ‵tou fakamoemoega e se ko te fakaasi atu ki tino a te uke o ‵tou mea e iloa, kae ko te uke o mea e iloa ne Ieova mo tena alofa ki a latou. (Loma 11:33) E mafai o fakataunu ne tatou te fakamoemoega tenā mai te fakavae faeloa o ‵tou fakamatalaga ki te Tusi Tapu. Tela la, i lō te fai atu a mea ka fai ne koe moi ne nofo koe i tena tulaga, ke fesoasoani atu ki a latou ke mafau‵fau ki tala i te Tusi Tapu kae ke malamalama i mafaufauga mo lagonaga o Ieova e uiga ki ei. Tenā ko maua ei ne latou te manakoga ke fakafiafia atu ki a Ieova, kae e se ko tatou.

11. Ne a tulaga faigata ne fe‵paki mo nisi Kelisiano i aso o Iakopo, kae ne a pati fakatonutonu ne tuku atu ne ia ki a latou? (Iakopo 5:13-15)

¹¹ Ne loto malamalama a Iakopo. Mai tena tusi, e manino ‵lei me ne iloa ne Iakopo a tulaga faiga‵ta ne fe‵paki mo ana taina tali‵tonu, kae ne tuku atu ne ia a fakatakitakiga ma‵nino ki te auala ke manumalo i ei. E pelā mo nisi Kelisiano, ne seki fakagalue fakavave ne latou a pati fakatonutonu konā. (Iako. 1:22) Ne fapito a nisi tino ki tino mau‵mea. (Iako. 2:1-3) Kae ne faigata ki nisi tino ke pule atu ki olotou gutu. (Iako. 3:8-10) Ne fe‵paki a Kelisiano konā mo tulaga faiga‵ta kae ne seki ‵fiu a Iakopo i a latou. Ne faipati ‵tonu atu a ia i se auala atafai kae fakamalosi atu ki a latou kolā e ma‵nako ki se fesoasoani i te feitu faka-te-agaga ke olo atu ki toeaina mō se fesoasoani.—Faitau te Iakopo 5:13-15.

12. E fakatumau pefea ne tatou se kilokiloga ‵lei māfai ko fesoasoani atu ki ‵tou tino a‵koga?

¹² Te akoakoga: Ke loto malamalama, kae ke maua se kilokiloga ‵lei e uiga ki nisi tino. E tokouke a tino e suke‵suke mo tatou ki te Tusi Tapu e faigata ke fakagalue ne latou a pati fakatonutonu i ei. (Iako. 4:1-4) Kāti e manakogina se taimi tai leva ke tapale keatea a uiga ma‵sei kae sui ki uiga faka-Kelisiano. E pelā mo Iakopo, e ‵tau o loto ma‵losi tatou ke fai atu ki ‵tou tino a‵koga a mea kolā e manakogina ke ga‵lue latou ki ei. E ‵tau foki mo tatou o tumau i se kilokiloga ‵lei mo te tali‵tonu me ka takitaki mai ne Ieova a tino loto maulalo ki a ia, kae tuku atu ki a latou a te malosi ke fai a ‵fuliga i olotou olaga.—Iako. 4:10.

13. E ‵tusa mo te Iakopo 3:2 mo te fakamatalaga mai lalo, se a te mea ne iloa ne Iakopo?

¹³ Ne maua ne Iakopo se kilokiloga ‵lei e uiga ki a ia eiloa. Ne seki mafaufau eiloa a Iakopo me i a ia e tu ‵kese io me e maluga atu i ana taina mo tuagane ona ko tena kāiga io me ko ana tauliaga tāua. Ne fakasino atu a ia ki ana taina tapuaki e pelā me ko “oku taina fagasele.” (Iako. 1:16, 19; 2:5) Ne seki taumafai a ia o fai a nisi tino ke mafau‵fau me i a ia e ‵lei  katoatoa. I lō te fai penā, ne aofia ne ia a ia eiloa i ana pati: “Me i a tatou katoa e fai mea ‵se i taimi e uke.”​—Faitau te Iakopo 3:2, mo te fakamatalaga mai lalo.

14. Kaia e ‵tau o loto fia‵fia tatou ke taku ‵tonu atu ‵tou mea ‵se?

¹⁴ Te akoakoga: Masaua me i a tatou katoa ne tino agasala. Ke mo a ma mafau‵fau me e sili atu tatou i tino kolā e akoako ne tatou. Kaia? Kafai e fai ne tatou ‵tou tino a‵koga ke mafaufau me e se mafai ne tatou o fai se mea ‵se, ka mafai o fakaiku aka ne ia me e se mafai lele eiloa ne ia o fakalogo ki tulafono a te Atua. Kafai e taku ‵tonu atu ne tatou a te faigata i nisi taimi ke tau‵tali tatou ki akoakoga fakavae i te Tusi Tapu, kae fakamatala atu a te auala ne fesoasoani mai a Ieova ke manumalo i ‵tou tulaga faiga‵ta konā, ka fesoasoani atu eiloa tatou ke lavea ne ‵tou tino akoga me e mafai eiloa ne ia o tavini atu ki a Ieova.

15. E fakamatala mai pefea ne koe a tala fakatusa ne fakaaoga ne Iakopo? (Iakopo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Ne fakaaoga ne Iakopo a tala fakatusa kolā ne oko ‵tonu atu ki loto o tino. E mautinoa me ne fesoasoani atu te agaga tapu ki a ia kae kāti ne tauloto foki a ia ki te auala ke akoako atu mai te sukesuke ki tala fakatusa kolā ne fakaaoga ne tena taina matua ko Iesu. E faigofie a tala fakatusa ne fakaaoga ne Iakopo, kae e manino foki a te akoakoga i ei.—Faitau te Iakopo 3:2-6, 10-12.

16. Kaia e ‵tau ei o fakaaoga ne tatou a tala fakatusa ma‵goi?

¹⁶ Te akoakoga: Fakaaoga a tala fakatusa ma‵goi. Kafai e fakaaoga ne koe a tala fakatusa kolā e fetaui ‵lei, ko ‵fuli ne koe a taliga ki mata. Ko ‵lomi ne koe a ata i mafaufau o tino. E fesoasoani atu a ata konei ki au tino fakalogo‵logo ke masaua ne latou a muna‵tonu tāua i te Tusi Tapu. Ne apo a Iesu i te fakaaogaga o tala fakatusa ma‵goi kae ne fai foki penā tena taina ko Iakopo. Ke onoono tatou ki se tala fakatusa a Iakopo kae mafau‵fau ki te pogai ne magoi malosi ei.

17. Kaia e magoi malosi ei te tala fakatusa i te Iakopo 1:22-25?

¹⁷ Faitau te Iakopo 1:22-25. E uke a pogai ne magoi ei a te tala fakatusa a Iakopo e uiga ki te kilo. Tenei te manatu ne fia faka‵mafa mai ne ia, ke maua a mea aoga mai te Muna a te Atua, e se ‵tau fua o fai‵tau kae e ‵tau foki o fakagalue ne tatou a mea e fai‵tau tatou ki ei.  Ne filifili ne Iakopo se tala fakatusa telā e faigofie ki ana tino fakalogo‵logo ke malamalama i ei—se tagata e onoono ki te kilo. Se a te mea ne akoako mai ne ia? Se mea valea māfai ne onoono se tagata ki te kilo kae lavea ne ia se mea sē ‵lei i ana foliga, kae se fia saga ki ei. I se auala tai ‵pau, se mea valea foki māfai e faitau ki te Muna a te Atua, kae lavea atu se uiga telā e ‵tau o faka‵tonu aka kae e se fia ‵saga atu ki ei.

18. Ne a mea e tolu e ‵tau o fai ne tatou māfai ko fakaaoga se tala fakatusa?

¹⁸ Kafai e fakaaoga se tala fakatusa, e mafai o fakaakoako koe ki a Iakopo mai te faiga o mea konei e tolu: (1) Fakamautinoa me e fetaui ‵lei te tala fakatusa mo te manatu e fia faka‵mafa atu ne koe. (2) Fakaaoga se tala fakatusa telā e faigofie ke malamalama i ei au tino fakalogo‵logo. (3) Fakamatala faka‵lei a te aoga o te tala fakatusa tenā. Kafai e faigata ke maua ne koe a tala fakatusa kolā e fetaui ‵lei, ke onoono ki te Watch Tower Publications Index. Ka maua ne koe a tala fakatusa e uke mai lalo o te ulutala ko te “Illustrations.” Masaua me i tala fakatusa e fai pelā mo mea faka‵lasi leo—ka fai ei ke lagona ‵lei atu te manatu tāua. Tela la, ke akoako faka‵lei atu a manatu tāua mai i tau tala fakatusa. E tonu, a te pogai tāua ke momea aka ‵tou ata‵mai i te akoako, ko te fesoasoani ki tino e tokouke ke ‵kau mai ki te kāiga fiafia o Ieova, kae e se ko te fia fakamata‵mata.

19. E fakaasi atu pefea me e a‵lofa tatou ki ‵tou kāiga faka-te-agaga?

¹⁹ Ne seki maua ne tatou te tauliaga ke ‵tupu tasi aka mo se taina matua ‵lei katoatoa, kae ne taulia eiloa tatou ke tavini atu ki a Ieova fakatasi mo se kāiga lasi o taina mo tuagane Kelisiano. E fakaasi atu ne tatou te ‵tou a‵lofa ki a latou, mai te ‵kau fakatasi mo latou, te tauloto mai i a latou, kae tavini fakatasi atu mo latou i te galuega ko te talai mo te akoako atu. Kafai e taumafai malosi tatou o fakaakoako ki a Iakopo i ‵tou kilokiloga, amioga, mo te auala e akoako atu ei, ko fakaaloalo eiloa tatou ki a Ieova kae fesoasoani atu ki tino loto ‵lei ke fakapili‵pili atu ki ‵tou Tamana alofa i te lagi.