Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

MATAUPU MŌ SUKESUKEGA 41

E Tavini Tatou ki te Atua Telā e “Lasi Tena Alofa Fakamagalo”

E Tavini Tatou ki te Atua Telā e “Lasi Tena Alofa Fakamagalo”

“A Ieova e ‵lei ki tino katoa, kae ko tena alofa fakamagalo e lavea atu i ana galuega katoa.”—SALA. 145:9.

PESE 44 Te ‵Talo a se Tino Malalo

FAKATOE‵TOEGA O MANATU TĀUA *

1. Se a te mea e masaua ne tatou māfai e mafau‵fau ki se tino alofa fakamagalo?

KAFAI e mafau‵fau tatou ki se tino alofa fakamagalo, e mafai o fakaataata ne tatou se tino telā e atafai, loto alofa, alofa atafai, kae kaimalie. E mafai o masaua ne tatou te tala a Iesu e uiga ki te Samalia alofa. A te tagata mai i se fenua fakaa‵tea “ne fai ne ia a faiga a‵lofa” ki se tino Iutaia telā ne ta ne tino kai‵soa. ‘Ne fanaka ei te alofa’ o te tino Samalia ki te tino Iutaia telā ne pakia kae ne fakatoka ne ia se auala ke tausi atu ki a ia. (Luka 10:29-37) E faka‵mafa mai i te tala fakatusa tenei a te uiga gali o te ‵tou Atua—ko te alofa fakamagalo. A te uiga tenā se vaega o te alofa o te Atua kae e fakaasi mai ne ia i aso takitasi i ana faifaiga ki a tatou.

2. Se a te suā vaega o te alofa fakamagalo?

2 E isi se suā vaega o te alofa fakamagalo e mafai o masaua ne tatou. E aofia i ei a te taofi aka o te fakasalaga māfai e isi se pogai ‵lei ke fai penā. I te feitu tenā, ne lavea atu eiloa a te lasi o te alofa fakamagalo o Ieova ki a tatou. “E seai sena mea ne fai ki a tatou ona ko ‵tou agasala,” ko pati a te faisalamo. (Sala. 103:10) Kae i nisi taimi, e mafai o polopoloki ‵mafa ne Ieova se tino telā ne fai ne ia se agasala.

3. Ne a fesili ka tali aka ne tatou?

3 I te mataupu tenei, ka tali aka ne tatou a fesili e tolu: Kaia e fakaasi atu ei ne Ieova te alofa fakamagalo? E mata, e mafai o polopoloki ‵mafa se tino kae fakaasi atu ki ei te alofa fakamagalo? Kae se a te mea e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke fakaasi atu te alofa fakamagalo? Ke onoono tatou ki te auala ka tali aka ne te Muna a te Atua a fesili konei.

TE POGAI E FAKAASI ATU EI NE IEOVA TE ALOFA FAKAMAGALO

4. Kaia e fakaasi atu ei ne Ieova te alofa fakamagalo?

4 E fiafia a Ieova ke fakaasi atu te alofa fakamagalo. Ne fakaosofia a te apositolo ko Paulo ke tusi atu me i te Atua e “lasi tena alofa fakamagalo.” I te mataupu kātoa tenei, ne fakasino atu a Paulo ki te alofa fakamagalo o te Atua i te tuku atu ne ia o te fakamoemoega ki te ola faka-te-lagi ki ana tavini fakaekegina kae se ‵lei katoatoa. (Efe. 2:4-7) Kae e se gata fua i konā a te alofa fakamagalo o Ieova. Ne tusi mai te faisalamo ko Tavita: “A Ieova e ‵lei ki tino katoa, kae ko tena alofa fakamagalo e lavea atu i ana galuega katoa.” (Sala. 145:9) Ona ko te alofa o Ieova ki tino, e fakaasi atu ne ia te alofa fakamagalo māfai e isi se pogai ke fai penā.

5. Ne iloa pefea ne Iesu a te alofa fakamagalo o Ieova?

5 I lō so se isi tino, e iloa ‵lei atu ne Iesu a te lasi o te fiafia o Ieova ke fakaasi atu te alofa fakamagalo. A te ‵tau tamana konei ne ‵nofo fakatasi i te lagi mō se taimi leva ‵ki mai mua o tala fakasolopito o tino. (Faata. 8:30, 31) E uke a taimi ne lavea ne Iesu a te auala ne fakaasi atu ne tena Tamana a te alofa fakamagalo ki tino agasala. (Sala. 78:37-42) I ana akoakoga, ne faipati atu faeloa a Iesu ki te uiga gali tenei o tena Tamana.

Ne seki fakamasiasi ne te tamana a tena tama tagata ne galo; ne talia ne ia tou tagata ke foki mai ki te fale (Onoono ki te palakalafa e 6) *

6. Ne fakamatala mai pefea ne Iesu a te alofa fakamagalo o tena Tamana?

6 E pelā mo te mea ne taku mai i te mataupu muamua, ne fakaaoga ne Iesu se tala fakatusa e uiga ki te tama tagata ne galo, ke fakaasi mai i ei se ata gali o te lasi o te fiafia o Ieova ke fakaasi atu te alofa fakamagalo. Ne tiaki ne te tama tagata a te fale kae “fakamāumāu ne ia . . . ana mea katoa mai te ola i se olaga fai valevale.” (Luka 15:13) Fakamuli ifo, ne salamō a ia ona ko tena olaga fai valevale, ne loto maulalo a ia kae toe foki ki te fale. Ne saga atu pefea tena tamana ki ei? Ne seki manakogina ke faka‵tali te tamataene mō se taimi leva ke iloa ne ia a lagonaga o tena tamana. Ne fai mai a Iesu: “Kae koi ‵mao [te tama tagata] kae lavea a ia ne tena tamana, kae ne ‵fonu te loto o tena tamana i te alofa, tele atu ei, ‵sai ki a ia kae sogi atu ki ei.” Ne seki fakamasiasi ne te tamana a tena tama tagata. I lō te fai penā, ne fakaasi atu ne ia te alofa fakamagalo ki te tamataene kae toe talia mai ne ia ki te kāiga. Ne lasi ‵ki a te agasala a te tama tagata ne galo kae ona ko tena salamō, ne fakamagalo a ia ne tena tamana. E fakasino atu a te tamana i te tala fakatusa ki a Ieova. Ne fakaasi mai ne Iesu i se auala fakaotia loto a te lasi o te fiafia o tena Tamana ke fakamagalo a tino agasala kolā e sala‵mō tonu.—Luka 15:17-24.

7. Se a te sokoga o te poto o Ieova ki te alofa fakamagalo telā e fakaasi atu ne ia?

7 E fakaasi mai ne Ieova a te alofa fakamagalo ona ko tena poto telā e se fakanafagina. A te poto o Ieova e sē se uiga fia poto kae se alofa. I lō te fai penā, e fai mai te Tusi Tapu me i “te poto mai te lagi” e “‵fonu i te alofa fakamagalo mo fuataga ‵lei.” (Iako. 3:17) E pelā me se mātua alofa, e iloa ne Ieova me e aoga ki ana tama‵liki a tena alofa fakamagalo. (Sala. 103:13; Isa. 49:15) A te alofa fakamagalo o te Atua e fai ei ke maua ne latou se fakamoemoega i aso mai mua faitalia te lotou tulaga sē ‵lei katoatoa. Tela la, e fakamalosi aka ne te poto sē fakanafagina o Ieova ke fakaasi ne ia te alofa fakamagalo māfai e isi se pogai ke fai penā. Kae e paleni ‵lei katoatoa foki eiloa a te alofa fakamagalo o Ieova. Ona ko tena poto, e se mafai o talia ne ia tena alofa fakamagalo ke talia ne ia a mea ma‵sei.

8. Se a te mea e ‵tau o fai i nisi taimi kae kaia?

8 Mafaufau me ko fai ne se tavini a te Atua se agasala mo te iloa tonu. Se a te mea e ‵tau o fai? “Fakagata te otou ‵kau fakatasi mo” ia, ko pati ne fakaosofia a Paulo ke tusi mai. (1 Koli. 5:11) A tino fai agasala sē sala‵mō e faka‵tea mai te fakapotopotoga. E ‵tau eiloa o fai penā ko te mea ke puipui a taina mo tuagane fakamaoni kae ke fakaasi atu ei a auala ‵malu o Ieova. Kae e faigata ki nisi tino ke talia te manatu me i te fakatea se fakaasiga o te alofa fakamagalo o te Atua. E mata, e tonu? Ke onoono aka tatou.

E MATA, A TE FAKATEA SE FAKAASIGA O TE ALOFA FAKAMAGALO?

E mafai o ‵vae keatea se mamoe māfai ko masaki, kae koi maua ne ia a mea aoga mai te tausiga atafai a te tausi mamoe (Onoono ki te palakalafa e 9-11)

9-10. E ‵tusa mo te Epelu 12:5, 6, kaia e fai atu ei tatou me i te fakatea se fakaasiga o te alofa fakamagalo? Fakamatala mai.

9 Kafai ko lagona ne tatou se faka‵pulaga i se fakatasiga Kelisiano e uiga ki se tino telā e iloa kae a‵lofa tatou ki ei me “ko se toe fai nei pelā me se Molimau a Ieova,” e fanoa‵noa malosi tatou. Kāti ka mafau‵fau tatou me e mata, ne ‵tau eiloa o fakatea te ‵tou tino pele tenā. E mata, a te fakatea se fakaasiga eiloa o te alofa fakamagalo? Ao. Kafai e taofi aka a polopolokiga ‵tau ki se tino, a te mea tenā e sē se faifaiga poto, alofa fakamagalo, io me ko te alofa. (Faata. 13:24) E mata, e mafai o fesoasoani atu a te fakatea ki se tino sē salamō ke ‵fuli ana amioga? E mafai. A tino e tokouke kolā ne ‵to atu ki te agasala, ne iloa aka ne latou me i te faifaiga tonu telā ne fai ne toeaina, ko te mea loa ne manakogina ne latou, ke toe ala olotou mafaufau, ‵fuli olotou amioga kae toe ‵foki atu ki a Ieova.—Faitau te Epelu 12:5, 6.

10 Mafaufau ki se tala fakatusa. E lavea ne se tausi mamoe me ko masaki se mamoe e tasi. E iloa ne ia me i te auala ke faka‵lei aka te masaki tenei, ko te ‵vae keatea o te mamoe masaki mai te lafu mamoe. Kae ko mamoe e fia‵fia o ‵nofo fakatasi mo nisi mamoe. Kae e mafai o se fia‵fia māfai ko ‵vae keatea latou. E mata, e fakauiga i ei me i te tausi mamoe e masei māfai ko ‵vae keatea ne ia te mamoe? Ikai. E iloa ne ia me kafai e ‵milo fakatasi a te mamoe masaki mo te lafu mamoe ka mafai o ‵pisi atu tena masaki. Mai te ‵vae keatea o te mamoe masaki, e puipui ei ne ia te lafu mamoe.—Fakatusa ki te Levitiko 13:3, 4.

11. (a) I auala fea e mafai o fakatusa se tino fakatea ki se mamoe masaki? (e) Ne a fakatokaga mo fesoasoani e mafai o maua ne tino faka‵tea?

11 Kafai ko fakatea se Kelisiano, e mafai o mafau‵fau tatou me e ‵pau a ia mo te mamoe masaki. Ko masaki a ia i te feitu faka-te-agaga. (Iako. 5:14) A te masaki faka-te-agaga, e mafai o ‵pisi atu ki nisi tino, e pelā eiloa mo nisi masaki faka-te-foitino. Tela la, e manakogina i nisi taimi ke ‵vae keatea se tino telā e masaki faka-te-agaga mai te fakapotopotoga. A te polopolokiga tenei se fakaasiga o te alofa o Ieova ki tino fakamaoni i Tena lafu, kae e mafai o pokotia te loto o te tino fai agasala kae fakamalosi aka ei a ia ke salamō. I te taimi e fakatea ei, e mafai o kau mai a ia ki fakatasiga, telā e mafai o kai kae fakamalosi aka ei a ia i te feitu faka-te-agaga. E mafai foki o maua ne ia a tusi ke fakaaoga ne ia kae onoono foki ki te Leo Fakasalalau o te JW®. Kae i te taimi e onoono atu a toeaina ki tena gasolo ki mua, e mafai o asi atu latou i nisi taimi o tuku atu ne pati fakatonutonu kae fesoasoani atu ke toe malosi a ia i te feitu faka-te-agaga, ko te mea ke mafai o toe fakafoki mai a ia ke fai pelā me se Molimau a Ieova. *

12. Se a te faifaiga alofa kae alofa fakamagalo e mafai o fai ne toeaina ki se tino agasala sē salamō?

12 Se mea tāua ke masaua me ko tino agasala sē sala‵mō fua e faka‵tea. E iloa ne toeaina me i te mea tenei e sē se mea e ‵tau o manatu mā‵ma ki ei. E iloa ne latou me i a Ieova e fai ana polopolokiga “e ‵tusa mo te mea e ‵tau o maua ne” se tino. (Iele. 30:11) E a‵lofa latou ki olotou taina, kae e se ma‵nako ke fai se mea telā ka fakalogo‵mae atu ki a latou i te feitu faka-te-agaga. Kae i nisi taimi, a te ‵toe faifaiga alofa kae alofa fakamagalo ko te tapale keatea o se tino agasala mai te fakapotopotoga mō se vaitaimi.

13. Kaia ne ‵tau ei o fakatea se Kelisiano i Kolinito?

13 Mafaufau ki te auala ne fakafesagai atu ei a Paulo ki se tino agasala sē salamō i te senitenali muamua. Ne ‵nofo fakapouliuli se Kelisiano i Kolinito mo te avaga a tena tamana. Ma‵faga o mea matagā! E ‵tusa mo te faifaiga tenei, ne fai atu a Ieova ki tino Isalaelu: “A te tagata telā e ‵moe mo te avaga a tena tamana ko fakamasiasi ne ia tena tamana. E ‵tau eiloa o tamate a lāua tokolua.” (Levi. 20:11) E tonu, e se mafai o fakatonu atu a Paulo ke tamate te tagata tenā. Kae ne fakatonu atu a ia ki tino Kolinito ke fakatea tou tagata. A te amioga masei a te tagata tenā ne pokotia i ei a nisi tino i te fakapotopotoga kolā ne mafau‵fau a nisi o latou me i te amioga tenei e seai se mea masei!—1 Koli. 5:1, 2, 13.

14. Ne fakaasi atu pefea ne Paulo a te alofa fakamagalo ki te tagata ne fakatea i Kolinito, kae kaia? (2 Kolinito 2:5-8, 11)

14 I se taimi mai tua ifo, ne iloa ne Paulo me ko isi ne ‵fuliga ‵lei ne fai ne te tagata tenā. Ne salamō tonu a te tino agasala! E tiga eiloa ne fakamasiasi ne te tagata tenā a te fakapotopotoga, ne fai atu a Paulo ki toeaina me i a ia e se manako “ke tō ‵mafa” ana pati. Ne fakatonu atu a ia ki a latou: “Ko ‵tau o fakamagalo kae fakamafanafana ne koutou a ia.” Onoono ki te pogai ne fai atu ei penā a Paulo: “Ko te mea ke mo a ma tō silia tena loto vāivāi ona ko te lasi o te fanoanoa.” Ne alofa a Paulo ki te tagata salamō tenā. Ne seki manako a Paulo ke kilo atu ki te tagata tenā e loto fanoanoa, loto mafatia kae loto vāivāi ona ko tena mea ne fai kae ko se fia ‵sala atu ki se fakamagaloga.—Faitau te 2 Kolinito 2:5-8, 11.

15. E fakapaleni aka pefea ne toeaina te lotou ‵tu ‵mautakitaki mo te alofa fakamagalo?

15 I te fakaakoako atu ki a Ieova, e fia‵fia a toeaina o fakaasi atu te alofa fakamagalo. E fakaasi atu ne latou te lotou ‵tu ‵mautakitaki māfai e manakogina mo te alofa fakamagalo māfai e isi se pogai ke fai penā. Kafai e se fai penā, ko tena uiga ko talia ne latou a amioga ma‵sei. E mata, ko toeaina fua e ‵tau o fakaasi atu ne latou te alofa fakamagalo?

SE A TE MEA E MAFAI O FESOASOANI MAI KE FAKAASI ATU TE ALOFA FAKAMAGALO?

16. E ‵tusa mo te Faataoto 21:13, e saga atu pefea a Ieova ki a latou kolā e se fia fakaasi atu te alofa fakamagalo?

16 E taumafai a Kelisiano katoa ke fakaakoako ki te alofa fakamagalo o Ieova. Kaia? A te pogai e tasi, me ka se fakalogo eiloa a Ieova ki a latou kolā e se fia fakaasi atu a te alofa fakamagalo ki nisi tino. (Faitau te Faataoto 21:13.) E seai se tino i a tatou e manako ko Ieova ke se fakalogo mai ki ‵tou ‵talo, tela la, e fakaeteete malosi tatou mai te atiakaga o se uiga faigata. I lō te faka‵tuli o ‵tou taliga ki logo‵maega o se taina Kelisiano, e ‵tau mo tatou o toka faeloa o fakalogologo ki “te tagi a te tino malalo.” I se auala tai ‵pau, e fakatāua malosi ne tatou a pati fakatonutonu konei: “Te tino e se alofa fakamagalo ka fai tena fakamasinoga e aunoa mo te alofa fakamagalo.” (Iako. 2:13) Kafai e masaua ne tatou mo te loto maulalo me e manakogina malosi ne tatou a te alofa fakamagalo, ka sili atu foki te ‵tou fia‵fia ke fakaasi atu te alofa fakamagalo. E ma‵nako malosi tatou o fakaasi atu te alofa fakamagalo māfai ko toe foki mai te tino agasala kae salamō ki te fakapotopotoga.

17. Ne fakaasi atu pefea ne te Tupu ko Tavita a te alofa fakamagalo tonu?

17 E fesoasoani mai a tala i te Tusi Tapu ke fakaasi atu ne tatou te alofa fakamagalo kae ‵kalo keatea mai te uiga faigata. E pelā mo te Tupu ko Tavita. Ne fakaasi atu faeloa ne ia a te alofa fakamagalo. E tiga eiloa ne manako a Saulo o tamate a ia, ne alofa fakamagalo a Tavita ki te tupu ne fakaeke ne te Atua, kae ne seki taumafai a ia o taui ma sui io me fakalogo‵mae tou tagata.—1 Samu. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Ne a taimi e lua kolā ne seki fakaasi atu ei ne Tavita a te alofa fakamagalo?

18 Kae ko Tavita ne seki tumau faeloa i te alofa fakamagalo. E pelā mo te taimi ne faipati sē āva kae ita fitifiti a Napalu, te tagata uiga faigata, o avatu ne meakai ma Tavita mo ana tāgata, ne kaitaua a Tavita kae fakaiku aka ke tamate a te tagata tenā mo tāgata katoa i tena kāiga. Kae fakafetai ki a Apikaila, te avaga loto kufaki a Napalu, me ne gasue fakavave o fai se faiga kae ne taofi ei ne ia a Tavita mai te agasala ko te tatino.—1 Samu. 25:9-22, 32-35.

19 I te suā taimi, ne fai atu a te pelofeta ko Natano ki a Tavita e uiga ki se tagata maumea telā ne kaisoa ne ia a te mamoe fakapelepele a tena tuakoi mativa. Ne tali atu a Tavita mo te kaitaua: “E pelā eiloa mo Ieova e ola, a te tagata telā ne fai ne ia te mea tenei e ‵tau o mate!” (2 Samu. 12:1-6) Ne iloa ‵lei ne Tavita a te Tulafono faka-Mose. Kafai ne kaisoa ne se tino se mamoe, e ‵tau o sui ne ia ki mamoe e fa. (Eso. 22:1) Kae e a te fakasala ki te mate? A te fakasalaga tenā ko tō ‵mafa. Ne iloa aka me ne fakaaoga ne Natano a te tala tenā e pelā me se tala fakatusa ke fakaasi atu ei a toe amioga ma‵sei—ko amioga kolā ne fai ne Tavita! Kae ne lasi atu te alofa fakamagalo o Ieova ki a Tavita i lō Tavita ki te tino ne kaisoa ne ia te mamoe i te tala fakatusa a Natano!—2 Samu. 12:7-13.

Ne seki fakaasi atu ne te Tupu ko Tavita a te alofa fakamagalo i te taimi ne faipati atu ei a Natano (Onoono ki te palakalafa e 19-20) *

20. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te tala o Tavita?

20 Mafaufau la ki te taimi ne kaitaua ei a Tavita, ne fakamasino aka ne ia me e ‵tau o tamate a Napalu mo ana tāgata katoa. Kae fakamuli ifo, ne toka foki a Tavita o fakamasino a te tagata i te tala fakatusa a Natano me e ‵tau foki o tamate. I te tala i te lua, kāti ko mafau‵fau tatou ki te pogai ne mafai ei ne se tagata loto alofa o fai se vaegā fakasalaga ‵mafa ‵ki penā. Mafaufau ki te tala kātoa. I te taimi tenā, ne masei ‵ki a te loto lagona o Tavita. A te uiga faigata mo te fia fakasala ‵mafa atu, e fakaasi mai i ei a te sē malosi ‵lei o se tino i te feitu faka-te-agaga. Ne fakatonu malosi atu a Iesu ki ana soko: “Sa fakamasino atu ko te mea ke se fakamasinogina koutou, me i te fakamasinoga telā e fai ne koutou ka fakamasino foki koutou ki ei.” (Mata. 7:1, 2) Tela la, ke fakaeteete tatou i te uiga faigata kae taumafai ke lasi te “alofa fakamagalo” e pelā mo te ‵tou Atua.

21-22. Ne a nisi auala aoga e mafai ei o fakaasi atu ne tatou te alofa fakamagalo?

21 E uke atu a mea e aofia i te alofa fakamagalo i lō lagonaga fua. A te ‵tonuga loa, ne fakamatala mai a te alofa fakamagalo e pelā me ko “faifaiga atafai.” Tela la, e mafai ne tatou katoa o onoono faka‵lei ki tino kolā e manakogina a te alofa fakamagalo i ‵tou kāiga, ‵tou fakapotopotoga, mo ‵tou fenua. E mautinoa me e uke a avanoaga ke fakaasi atu a te alofa fakamagalo! E mata, e isi se tino e manako ki fakamafanafanaga? E mata, e mafai o fesoasoani atu tatou, kāti mai te avatu o mea‵kai io me ko te faiga o se galuega fesoasoani? E mata, e manako se Kelisiano ne fakatea ki ne fakamafanafanaga io me ne taugasoa ‵lei ke fakamalosi atu ki a ia? E mata, e mafai o fakaasi atu ne tatou te fekau fakamafanafana o te tala ‵lei ki nisi tino? A te mea tenei ko te ‵toe auala ‵lei e tasi ke fakaasi atu te alofa fakamagalo ki so se tino e fetaui mo tatou.—Iopu 29:12, 13; Loma 10:14, 15; Iako. 1:27.

22 Kafai e iloa ne tatou a manakoga o tino konā, ka lavea ne tatou me e uke a avanoaga i ‵tou tafa ke fakaasi atu te alofa fakamagalo. Kafai e fakaasi atu ne tatou te alofa fakamagalo, ka fakafiafia eiloa ne tatou te ‵tou Tamana faka-te-lagi, ko te Atua telā e “lasi tena alofa fakamagalo”!

PESE 43 Te ‵Talo Fakafetai

^ pala. 5 A te alofa fakamagalo se uiga gali e tasi o Ieova kae se uiga foki telā e ‵tau o ati aka ne tatou taki tokotasi. I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki te pogai e fakaasi atu ne Ieova te alofa fakamagalo, te pogai e mafai o fai atu tatou me i a ia e alofa fakamagalo māfai e polopoloki ne ia se tino, mo te auala e mafai ei o fakaasi atu ne tatou a te uiga gali tenei.

^ pala. 11 Ke iloa aka te auala e mafai o toe ati aka se fesokotakiga o se tino ne fakatea mo te Atua mo te auala e mafai o fesoasoani atu a toeaina ki a latou, onoono ki te mataupu “Ke Toe Ati Aka Tou Va Fakataugasoa mo Ieova” i te lōmiga tenei.

^ pala. 60 FAKAMATALAGA O ATA: E lavea ne te tamana mai te tuafale o tena fale a tena tama tagata ne galo ko foki mai, kae tele atu o ‵sai tou tagata.

^ pala. 64 FAKAMATALAGA O ATA: Ona ko te masei o tena loto lagona, ne kaitaua a te Tupu ko Tavita ki te tala fakatusa a Natano kae fai atu mo te kaitaua me e ‵tau o tamate a te tagata maumea.