1. E pokotia pefea a nisi tino māfai ko fakatea se tino pele?

KAI isi sou tino pele ne fakatea mai te fakapotopotoga? E mafai o fakalogo‵mae mai te mea tenā! “I te taimi ne mate ei taku avaga fakamaoni mai tua o tausaga e 41 ne avaga māua,” ko pati a te tuagane e igoa ki a Hilda, “ne mafaufau au me tenā loa te ‵toe mea masei ne tupu ki a au. * Kae i te taimi ne tiakina ei ne taku tama tagata a te fakapotopotoga, tena avaga, mo ana tama‵liki, ne sili atu te masei o te mea tenā ki a au.”

2-3. E ‵tusa mo te Salamo 78:40, 41, ne a lagonaga o Ieova māfai ko tiaki a ia ne ana tavini?

² Mafaufau ki te logo‵mae o Ieova i te taimi ne fulitua atu ei a nisi agelu i tena kāiga ki a ia! (Iuta 6) Kae mafaufau ki te lasi o tena logo‵mae i te kilo atu ki ana tino pele, tino Isalaelu, e ‵teke atu faeloa ki a ia. (Faitau te Salamo 78:40, 41.) Masaua la me e logo‵mae a te ‵tou Tamana faka-te-lagi māfai ko tiakina a ia ne se tino telā e pele ki a koe. E malamalama a ia i tou loto mafatia. Ka tuku atu ne ia mo te alofa atafai a fakamafanafanaga mo te fesoasoani e manakogina ne koe.

³ I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki mea e mafai ne tatou o fai ke maua te fesoasoani mai i a Ieova māfai ko fakatea se tino i te kāiga. Ka sau‵tala foki tatou ki auala e mafai o fesoasoani tatou ki nisi tino i te fakapotopotoga kolā e fe‵paki mo se tulaga penei. Kae muamua la, ke mafau‵fau tatou ki se kilokiloga sē ‵lei telā e ‵tau o ‵teke atu ki ei.

4. Ne a lagonaga o mātua e tokouke māfai ko tiaki ne olotou tama a Ieova?

⁴ Kafai ko tiaki ne se tamaliki pele a Ieova, se mea masani ke mafau‵fau a mātua ki mea ne mafai ne latou o fai ke fesoasoani ki olotou tama‵liki ke tumau i te munatonu. I te taimi ne fakatea tena tamaliki tagata, ne fai ‵tonu mai se taina e igoa ki a Luke:  “Ne ‵losi ifo ne au ki a au eiloa. Ne ma‵sei foki aku moemiti. I nisi taimi e tagi au kae ‵mae toku loto.” Ne mafaufau faeloa penei a Elizabeth, se tuagane telā ne fepaki foki mo se tulaga tai ‵pau: “Se a te mea ‵se ne fai ne au e pelā me se mātua? Ne mafaufau au me ne seki fai faka‵lei toku tiute ke akoako te munatonu ki taku tama.”

5. Ko oi e ‵tau o ‵losi atu ki ei māfai ko tiaki ne se tino a Ieova?

⁵ E ‵tau o masaua ne tatou me ne tuku mai ne Ieova a te meaalofa ko te saolotoga ki a tatou taki tokotasi. Ko tena uiga, e mafai o filifili ne tatou ke faka‵logo io me ke se faka‵logo ki a ia. Ne ‵tupu aka a nisi talavou mo mātua kolā e se ne fakaakoakoga ‵lei, kae ne filifili latou ke tavini atu ki a Ieova kae ne manuia latou i te lotou taviniga. A nisi tama‵liki kolā ne fai ne olotou mātua a te ‵toe mea e mafai o fai ke puti aka latou e ‵tusa mo akoakoga i te Tusi Tapu, ne fulitua atu ki te munatonu i te taimi ko ma‵tua ei. Tela la, i te fakaotiga, e ‵tau mo tatou taki tokotasi o fakaiku aka ke tavini atu ki a Ieova io me ikai. (Iosu. 24:15) Tela la, mātua loto mafatia, ‵teke atu ki te mafaufauga me ne māfua mai i a koe a te fakalavelave tenei!

6. E mafai pefea o pokotia se talavou māfai ko tiaki ne se mātua a te Atua?

⁶ I nisi taimi, e tiaki ne se mātua a te munatonu, ke oko foki loa ki tena kāiga. (Sala. 27:10) E mafai o masei ‵ki a te mea tenei ki tama‵liki kolā ne āva malosi ki olotou mātua. A Esther, telā ne fakatea tena tamana, ne fai mai: “Ne tagi faeloa au me ne seki tapeapea atu fua a ia kea‵tea mai te munatonu. Ne fakaiku aka eiloa ne ia mo te iloa tonu ke tiaki katoatoa ne ia a Ieova. E alofa au ki toku tamana, tela la, i te taimi ne fakatea ei a ia, ne manavase faeloa au ki a ia. Ne polepole sāle au i te manavase.”

7. Ne a lagonaga o Ieova e uiga ki se talavou telā ne fakatea sena mātua?

⁷ Talavou, kafai ko fakatea se tokotasi i ou mātua, e fanoa‵noa malosi eiloa matou! Ke masaua me e iloa ‵lei ne Ieova a tou logo‵mae. E alofa a ia ki a koe kae fakatāua ne ia tou fakamaoni kae penā foki matou—ou taina mo tuagane. Ke masaua foki me e se ‵tau o ‵losi ne koe ki a koe a fakaikuga ne fai ne se mātua. E pelā mo mea ko oti ne taku atu muamua, ne tuku atu ne Ieova ki tino taki tokotasi a te saolotoga ke fai olotou filifiliga. Kae ko tino tukugina atu kae papatiso, e ‵tau eiloa mo latou o amo olotou “amoga o tiute.”—Kala. 6:5, fml.

8. Ne a mea e mafai o fai ne kāiga fakamaoni i te taimi e faka‵tali ei ke toe foki mai te lotou tino pele ki a Ieova? (Onoono foki ki te pokisi “ Toe Foki Mai ki a Ieova.”)

⁸ Kafai ko tiaki ne sou tino pele a Ieova, e mautinoa me e fakamoemoe faeloa koe me ka toe foki atu a ia i se aso ki a Ia. Ne a au mea e mafai o fai i te vaitaimi tenā? E mafai o tausi faka‵lei koe ki tou malosi faka-te-agaga. Mai te fai penā, ko tuku atu ne koe se fakaakoakoga ‵lei mō nisi tino i te kāiga kae penā foki mo te tino fakatea. Ka maua foki ne koe a te malosi e manakogina ke fakafesagai atu ki lagonaga logo‵mae. Ke mafau‵fau nei tatou ki nisi mea aoga e mafai o fai ne koe.

9. Ne a au mea e mafai o fai ke maua ne koe a te malosi mai i a Ieova? (Onoono foki ki te pokisi “ Tusi Fai‵tau Fakamafanafana Māfai ne Tiaki ne Sou Tino Pele a Ieova.”)

⁹ Ke ‵piki ‵mau ki se polokalame faka-te-agaga ‵lei. E tāua ‵ki ke tumau koe i te fakamalosi ne  koe a koe eiloa mo nisi tino o te kāiga. E fai pefea ne koe te mea tenā? ‵Sala ke maua te malosi mai i a Ieova e auala i te tumau i se polokalame ‵lei o te faitauga ki te Muna a te Atua kae mafaufau ‵loto ki ei fakatasi mo te kau faeloa ki fakatasiga Kelisiano. A Joanna, telā ne tiaki ne tena tamana mo tena taina a te munatonu, ne fai mai: “E maua ne au se lagonaga filemu māfai e faitau au ki tala o tino i te Tusi Tapu e pelā mo Apikaila, Eseta, Iopu, Iosefa, mo Iesu. E faka‵fonu ne olotou tala a toku loto mo toku mafaufau ki mea kolā e faka‵noga aka ei a te logo‵mae. Ne fakamalosi mai foki a ‵tou pese ki a au.”

10. Ne a mea e fakaasi mai i te Salamo 32:6-8 e uiga ki te auala ke fakafesagai atu ki lagonaga fanoa‵noa?

¹⁰ Fakaasi atu ki a Ieova a mea katoa e manavase koe ki ei. Kafai koe e fanoanoa, ke mo a eiloa ma fakagata tou ‵talo atu ki a ia. Akai atu ki ‵tou Atua alofa ke maua ne koe tena kilokiloga ki te tulaga tenā kae tuku atu “a te ‵loto o te malamalama kae akoako koe i te auala e ‵tau o fano koe i ei.” (Faitau te Salamo 32:6-8.) E tonu, se mea fakalogo‵mae ke fai atu ki a Ieova ou lagonaga ‵tonu. Kae e malamalama katoatoa a Ieova i te ‵mae o tou loto. E alofa malosi a ia ki a koe kae manako foki ke fakaasi atu a mea katoa i tou loto ki a ia.—Eso. 34:6; Sala. 62:7, 8.

11. E ‵tusa mo te Epelu 12:11, kaia e ‵tau ei o tali‵tonu tatou ki polopolokiga a‵lofa a Ieova? (Onoono foki ki te pokisi “ Te Fakatea—Se Fakaasiga o te Alofa o Ieova mō Tatou.”)

¹¹ Ke ‵lago ki te fakaikuga ne fai. A te fakatea se vaega o te fakatokaga a Ieova. Ana polopolokiga a‵lofa e fai mō te ‵lei o tino katoa, e aofia i ei a te tino agasala. (Faitau te Epelu 12:11.) So se manatu sē ‵lei ki te auala ne fai ei ne toeaina a te fakaikuga, kāti ne fakasae aka ne se tino telā e se manako o fakamatala mai ne ia a mea ‵se ne fai ne te tino agasala. E se iloa fua ne tatou a fakamatalaga ‵tonu katoa. Tela la, se mea poto me i toeaina kolā ne fai ne latou te fakamasinoga, ne fai ne latou a taumafaiga katoa  ke tau‵tali ki akoakoga fakavae i te Tusi Tapu kae ke fai ne latou te fakamasinoga “mō Ieova.”—2 Nofo. 19:6.

12. Ne a mea aoga ne maua ne nisi tino ona ko te ‵lago atu ki te fakatokaga a Ieova e uiga ki te fakatea?

¹² Mai te ‵lago atu ki te fakaikuga a toeaina ke fakatea sou tino pele, e mafai eiloa o fesoasoani atu koe ki a ia ke toe foki ki a Ieova. “A te ‵katiga o fesokotakiga mo te mā tamaliki tagata matua ne faigata ‵ki,” ko pati a Elizabeth, telā ne taku atu muamua. “Kae i tena fokimaiga ki a Ieova, ne taku ‵tonu mai tou tagata me ne ‵tau eiloa o fakatea a ia. Fakamuli ifo, ne fakaasi mai ne ia tena loto fakafetai mō akoakoga aoga ne tauloto ne ia. Ne kamata o fakatāua ne au a polopolokiga a Ieova,” ko pati a tou fafine. Ne fai mai foki a tena avaga, ko Mark: “Fakamuli ifo, ne fai mai te mā tama, me ne manako a ia ke foki mai ona ko te fai ne māua a te mea ne ‵tau o fai. Ko oko eiloa i toku fiafia me ne fesoasoani mai a Ieova ke faka‵logo māua.”

13. Ne a mea e mafai o fesoasoani atu ke fa‵ki i lagonaga logo‵mae?

¹³ Ke faipati ki taugasoa loto malamalama. Ke ‵kau fakatasi mo Kelisiano ma‵tua faka-te-agaga kolā e mafai o fesoasoani atu ke fakatumau ne koe se kilokiloga ‵lei. (Faata. 12:25; 17:17) A Joanna, telā ne taku atu muamua, ne fai mai: “I toku loto eiloa, ne seki sologa au. Kae ko te faipati atu ki taugasoa fakatuagagina, ne fesoasoani mai ki a au ke fa‵ki.” Kae e a māfai e fai atu ne nisi tino i te fakapotopotoga a pati kolā ka fai ei ke ma‵sei atu ou lagonaga?

14. Kaia e ‵tau ei mo tatou o ‘fakatau fa‵ki faeloa kae fakatau fakamagalo atu te suā tino ki te suā tino’?

¹⁴ Ke kufaki i ou taina mo tuagane. A te ‵tonuga loa, e se ko tino katoa ka fai‵pati mai i se auala ‵lei. (Iako. 3:2) A tatou katoa e se ‵lei katoatoa, tela la, ke mo a ma poi māfai e se iloa ne nisi tino olotou pati e fai io me e fai mai ne latou a pati kolā ne seki fakamoe‵moe latou ke fakalogo‵mae atu ki a koe. Masaua a pati fakamalosi loto a te apositolo ko Paulo: “Ke fakatau fa‵ki faeloa koutou i a koutou eiloa kae fakatau fakamagalo atu te suā tino ki te suā tino māfai e isi se pogai e fameo ei se tino ki te suā tino.” (Kolose 3:13) Ne fai mai se tuagane telā ne fakatea sena kāiga: “Ne fesoasoani mai a Ieova ke fakamagalo ne au a taina kolā ne taumafai o fai a te mea tonu i se auala sē ‵lei katoatoa.” Ne a mea e mafai o fai ne se fakapotopotoga ke fesoasoani atu ki kāiga fakamaoni?

15. Ne a mea e mafai o fesoasoani atu ki tino o te kāiga kolā ne fatoa fakatea atu se lotou tino pele?

¹⁵ Ke fakaasi atu te alofa mo te atafai ki kāiga fakamaoni. Ne fai mai se tuagane e igoa ki a Miriam me ne manavase a ia ma fano ki fakatasiga i te otiga ne fakatea tena tuagane. “Ne mataku au i pati e mafai o fai mai ne nisi tino. Kae ne isi eiloa ne taugasoa ‵gali kolā ne fanoa‵noa tasi matou e aunoa mo te fakaasi atu o te kaitaua ki toku tuagane telā ne fakatea. E fakafetai au ki a latou me ne seki fanoanoa tokotasi au.” Ne fai mai te suā tuagane: “I te otiga ne fakatea te mā tama tagata, ne ‵mai a mā taugasoa pele o fakamafanafana māua. Ne fai ‵tonu mai a nisi tino me se iloa ne latou olotou pati ka fai mai. Ne  ‵tagi tasi matou io me ne tusi mai ne latou se tusi fakamafanafana. A te mea ne fai ne latou ne fesoasoani malosi mai ki a au!”

16. E mafai pefea o fesoasoani atu faeloa a te fakapotopotoga?

¹⁶ Tumau i te fesoasoani atu ki kāiga fakamaoni. Tenei te taimi e manakogina malosi ei ne latou tou alofa mo au fakamalosiga. (Epe. 10:24, 25) I nisi taimi, e mafau‵fau a kāiga o tino faka‵tea me ko oti ne ‵vae foki latou kea‵tea mai te fakapotopotoga. Ke mo a eiloa ma tupu se mea penā! E ‵tau eiloa o fakamālō kae fakamalosi atu ki talavou kolā ko oti ne tiaki ne olotou mātua a te munatonu. A Maria, telā ne fakatea tena avaga kae tiaki tena kāiga, ne fai mai: “Ne o‵mai oku nisi taugasoa ki te fale o fai te kuka kae fesoasoani ki te faiga o akoga o aku tama‵liki. Ne lagona ne latou toku ‵mae kae ne ‵tagi fakatasi matou. Ne ‵pulu ne latou au māfai e isi ne tala sē ‵tonu e lagona ne latou. Ne lasi ‵ki te lotou fakamalosiga ki a au!”—Loma 12:13, 15.

17. E mafai pefea ne toeaina o fesoasoani atu mo te atafai?

¹⁷ Toeaina, fakaaoga so se avanoaga ke fakamalosi atu ki kāiga fakamaoni. E maua ne koutou se tiute fakapito ke fakamafanafana a taina tapuaki kolā ne tiaki ne olotou tino pele a Ieova. (1 Tesa. 5:14) Ke gasue mua o fakamalosi atu ki a latou mai mua kae mai tua foki o fakatasiga Kelisiano. Asi atu kae ‵talo foki fakatasi mo latou. Ga‵lue fakatasi mo latou i te galuega talai, io me e ‵kami mai latou ke ‵kau atu ki te otou tapuakiga a kāiga. E ‵tau mo tausi mamoe faka-te-agaga o fakaasi atu ki mamoe loto fanoa‵noa a Ieova a te alofa atafai, te alofa, kae ‵saga tonu atu ki olotou manakoga.—1 Tesa. 2:7, 8.

18. E ‵tusa mo te 2 Petelu 3:9, se a te mea e manako te Atua ki ei ke fai ne tino agasala?

¹⁸ E se manako a Ieova “ke fakaseai se tino e tokotasi kae e manako ke sala‵mo a tino katoa.” (Faitau te 2 Petelu 3:9.) E tiga eiloa e mafai o fai ne se tino se agasala matagā, kae koi tāua eiloa tena ola ki te Atua. Mafaufau ki te ‵mafa o te ‵togi ne ‵togi ne Ieova—ko te taulaga togiola  a tena Tama pele e tokotasi—ke ‵togi ki ei a ola o tino agasala. E taumafai eiloa a Ieova mo te atafai ke fesoasoani ki vaegā tino penā ke ‵foki atu ki a ia. E fakamoemoe a ia ke filifili latou ke fai penā, e pelā mo te mea e lavea ne tatou i te tala fakatusa a Iesu e uiga ki te tamaliki ne galo. (Luka 15:11-32) E tokouke a tino kolā ne tiaki ne latou te munatonu, ne ‵foki atu ki te lotou Tamana alofa faka-te-lagi. Kae ne fia‵fia malosi te fakapotopotoga o tali ‵lei latou. A Elizabeth, telā ne taku atu muamua, ne maua ne ia a te fiafia i te kilo atu ki tena tama ko toe foki mai. Kafai e toe mafaufau ki mea mua, ne fai mai tou fafine, “Ko oko eiloa i toku loto fakafetai ki a latou kolā ne fakamalosi mai ki a au, ke mo a ma ‵fiu.”

19. Kaia e mafai ei o tumau tatou i te tali‵tonu ki a Ieova?

¹⁹ E mafai faeloa o tali‵tonu tatou ki a Ieova. E se mafai o tuku mai ne ia a fakatonuga kolā ka fakalogo‵mae mai ki a tatou. A ia se Tamana kaimalie kae alofa atafai telā e alofa malosi ki a latou kolā e a‵lofa kae tapuaki atu ki a ia. Ke masaua me ka se tiaki eiloa koe ne Ieova i taimi e logo‵mae ei koe. (Epe. 13:5, 6) “E se mafai o tuku tiaki ne Ieova a tatou,” ko pati a Mark, telā ne taku atu mua. “E se mafai eiloa o ‵mao a ia māfai ko fe‵paki tatou mo tulaga faiga‵ta.” Ka tumau eiloa a Ieova i te tuku atu ki a koe a “te malosi telā e sili atu i te malosi masani.” (2 Koli. 4:7) Ao, e mafai ne koe o tumau i te fakamaoni kae se ‵fiu, ke oko foki loa māfai ko tiaki ne se tino pele a Ieova.