E Mata, e Manakogina Faeloa ne Koe se Fakatonuga Mai te Tusi Tapu?

ITAIMI koi foliki ei koe, kāti e uke a tulafono ne fai atu ne ou mātua. I te taimi ko matua ei koe, ko malamalama koe me ne ‵saga malosi lāua ki tou ‵lei. E pelā me se tino matua, kāti koi ola eiloa koe e ‵tusa mo akoakoga fakavae ne fai ne lāua, faitalia me ko se nofo koe mai lalo i te lā pulega.

Ne tuku mai ne Ieova, te ‵tou Tamana faka-te-lagi, a nai fakatonuga mautinoa e auala i tena Muna, ko te Tusi Tapu. Ne fakatapu ne ia te ifo ki tupua, amioga fakatauavaga sē ‵tau, te mulilua, mo te kaisoa. (Esoto 20:1-17; Galuega 15:28, 29) Kafai e “‵tupu aka tatou i mea katoa” i te feitu faka-te-agaga, ko kamata o malamalama tatou me e saga mai a Ieova mō te ‵lei o tatou, kae ko ana fakatonuga e se tō ‵mafa foki.—Efeso 4:15; Isaia 48:17, 18; 54:13.

Kae e uke a tulaga kolā e seai ne fakatonuga mautinoa ki ei. Tela la, e mafau‵fau a nisi tino me e mafai fua o fai so se mea e fia‵fia latou ki ei māfai e seai se tulafono mautinoa i te Tusi Tapu ki mea konā. E kinau mai latou me moi ne manako ki ei te Atua, penei ko fakaasi mai ne ia tena loto e auala i se fakatonuga mautinoa.

A latou kolā e mafau‵fau penei, e masani o fai ne latou a fakaikuga sē ‵lei kolā ka sala‵mō fakamuli latou i ei. E se lavea ne latou me i tafa o tulafono, e maua foki i te Tusi Tapu a mafaufauga o te Atua. I te taimi e suke‵suke tatou ki te Tusi Tapu kae iloa atu a te kilokiloga a Ieova ki mea, e ati aka ne tatou se loto lagona telā ne akoako ki te Tusi Tapu, kae maua foki te fesoasoani ke fai a fakaikuga kolā e fakaata atu ei ana mafaufauga. Kafai e fai tatou penā, ko fakafiafia ne tatou tena loto, kae tau ne tatou a mea ‵lei e maua mai i fakaikuga ‵poto.—Efeso 5:1.

Fakaakoakoga Tu ‵Kese Mai te Tusi Tapu

Kafai e onoono tatou ki tala o tavini a te Atua i te Tusi Tapu i aso mua, ka lavea ne tatou a nisi tulaga kolā ne fakagalue ne latou a mafaufauga o Ieova faitalia me e seai se tulafono mautinoa e uiga ki ei. Ke mafaufau ki te tala o Iosefa. I te taimi ne fakafesagai atu ki taumafaiga a te avaga a Potifala ke ‵moe lāua, ne seki ai se tulafono tusia a te Atua e uiga ki te mulilua. Kae e aunoa mo se tulafono mautinoa, ne iloa ne Iosefa, me i te mulilua se agasala telā e ‵teke ki ei tena loto lagona kae penā foki “i mua o te Atua.” (Kenese 39:9) Ne iloa ‵lei ne Iosefa me i te mulilua ko te ‵teke tonu atu ki mafaufauga mo te loto o te Atua, e pelā mo te mea ne fakaasi mai i Etena.—Kenese 2:24.

Mafaufau ki te suā tala. I te Galuega 16:3, ne tauloto ne tatou me koi tuai o ave ne ia a Timoteo i ana malaga faka-Kelisiano, ne pilitome ne Paulo a tou tagata. Kae i te fuaiupu e 4 e fai‵tau tatou, me i a Paulo mo Timoteo ne faima‵laga atu i loto i fa‵kai o fakaoko atu “a fakatonuga kolā ko oti ne fakaiku aka ne te kau apositolo mo toeaina i Ielusalema.” E aofia i fakatonuga konā, ko te fakaikuga me ko se toe ‵nofo a Kelisiano mai lalo i te tulafono o te pilitome! (Galuega 15:5, 6, 28, 29) Kaia ne mafaufau ei a Paulo me e ‵tau eiloa o pilitome a Timoteo? “Ona ko tino Iutaia kolā e ‵nofo i koga konā e iloa ne latou katoa i [te tamana o Timoteo] se tino Eleni.” Ne seki manako a Paulo ke sōna fakavāivāi atu fua ki tino. Ne manavase a ia me e ‵tau mo Kelisiano o fai “mo fai ne fakaakoakoga ‵lei ki loto lagona o tino katoa i mua o te Atua.”—2 Kolinito 4:2; 1 Kolinito 9:19-23.

Konei a vaegā mafaufauga masani ne maua ne Paulo mo Timoteo. Ke faitau ki fuaiupu i te  Loma 14:15, 20, 21 mo te 1 Kolinito 8:9-13; 10:23-33, ke lavea ne koe a te lasi o te saga tonu o Paulo ki te ‵lei o nisi tino i te feitu faka-te-agaga, kae maise eiloa ko latou kolā e mafai o loto vāi‵vai i mea kolā e se ‵se. Ne tusi mai a Paulo e uiga ki a Timoteo: “Me e seai aka foki se isi tino i konei e ‵pau ana faifaiga mo ia, telā ka saga faka‵lei atu ki mea e uiga ki a koutou. Me e ‵sala atu eiloa a nisi tino katoa ki mea e ma‵nako latou ki ei, kae e se ki mea e manako ki ei a Iesu Keliso. Kae e iloa ne koutou a te fakamaoniga telā ne tuku mai ne ia, me ne ga‵lue fakapologa eiloa māua i te fakatelega ki mua o te tala ‵lei e pelā eiloa me se tama mo tena tamana.” (Filipi 2:20-22) Ko oko eiloa i te gali o te fakaakoakoga ne tuku mai ne tāgata Kelisiano e tokolua konei mō tatou i aso nei! I lō te filifili aka o se mea telā e ‵lei io me e fia‵fia lāua ki ei māfai e seai se fakatonuga mautinoa mai te Atua, ne fakaakoako lāua ki te alofa o Ieova mo tena Tama, mai te mafau‵fau muamua ki te auala ka pokotia a nisi tino i te feitu faka-te-agaga, ona ko lā fakaikuga totino.

Mafaufau ki a Iesu Keliso, te ‵toe fakaakoakoga sili. I tena Lāuga i luga i te Mauga, ne fakamatala mai ne ia me i te tino telā e malamalama faka‵lei i te uiga o tulafono a te Atua, ka uke atu ana mea ‵lei e fai i lō te faka‵logo fua ki te tulafono mautinoa tenā. (Mataio 5:21, 22, 27, 28) Ne seki fakaaoga ne Iesu, Paulo, Timoteo, io me ko Iosefa, a te fakamasakoga me kafai e seai se tulafono mautinoa mai te Atua e uiga ki se mea, e mafai fua ne se tino o fai a te mea e fiafia a ia ki ei. Ko te mea ke fakafetaui ki mafaufauga o te Atua, ne ola a tāgata konei e ‵tusa mo te avā tulafono tafasili i te tāua kolā ne fai mai ne Iesu—ko te alofa ki te Atua mo te alofa ki tou tuakoi.—Mataio 22:36-40.

Kae e Pefea a Kelisiano i Aso Nei?

E manino ‵lei, me e se ‵tau o ‵kilo atu tatou ki te Tusi Tapu e pelā me ne tusi tulafono—kolā e tusi faka‵lei mai i ei a mea katoa e ‵tau o fai. E fakafiafia eiloa ne tatou te loto o Ieova māfai e filifili aka ke fai a mea kolā e fetaui mo ana mafaufauga, faitalia me e seai se tulafono mautinoa ki ei. I nisi tugapati, i lō te taumafai ke fai mai ne te Atua a mea kolā e ‵tau o fai ne tatou, e mafai o ‘iloa faeloa ne tatou me se a te loto o Ieova.’ (Efeso 5:17; Loma 12:2) Kaia e fiafia ei a Ieova ki te mea tenei? Ona ko te mea e fakaasi mai i ei, me e fakatāua ne tatou a te fakafiafia atu ki a ia i lō te faiga o mea kolā e ‵lei kae saoloto tatou o fai. E fakaasi atu foki i ei a te ‵tou loto fakafetai ki tena alofa, telā e fia fakaakoako tatou ki ei, kae e fakamalosi aka foki ei tatou. (Faataoto 23:15; 27:11) E se gata i ei, a faifaiga kolā e fakavae ki mea e fakaasi mai i te Tusi Tapu, ka fai ei ke maua ne tatou a te malosi ‵lei i te feitu faka-te-agaga, kae penā foki i te feitu faka-te-foitino.

Ke onoono tatou ki te auala ke fakagalue aka a te akoakoga fakavae tenei i ‵tou fakaikuga totino.

Te Filifiliga o Fakafiafiaga

Mafaufau ki se tamataene telā e fia ‵togi ne ia ne pese fakatagi‵tagi. A mea ne lagona ne ia mai pese konā, ko oko eiloa i te ‵gali, kae ne tai manavase loa ki te ‵kava mai tua, telā e fakaasi mai i ei a pati kolā e fakamalosi aka ei a faifaiga fakatauavaga sē ‵tau mo pati ma‵sei. Ne iloa foki ne ia me i nisi pese a te tino tenā, e fakamalosi aka ei a te uiga kaitaua mo te sauā. E pelā me se tino e alofa ki a Ieova, e saga tonu te tamataene tenei ki mafaufauga mo lagonaga o Ieova e uiga ki te mea tenei. E mafai pefea o iloa ne ia a te loto o te Atua e uiga ki te mea tenei?

 I tena tusi ki te kau Kalatia, ne taku atu ne Paulo a galuega o te foitino mo fuataga o te agaga o te Atua. Kāti ko iloa ne koe a mea e aofia i fuataga o te agaga o te Atua: te alofa, te fiafia, te filemu, te kufaki, te atafai, te aga‵lei, te fakatuanaki, te agamalu, te loto pulea. Ne a faifaiga e aofia i ei a galuega o te foitino? Ne tusi mai a Paulo: “Me e matea faka‵lei atu a galuega o te foitino, kolā ko amioga fakatauavaga sē ‵tau, amioga lai‵lai, te amio matafatu mo te sē āva, ifo ki tupua, te faivailakau, te fai fili, te fai taua, te loto masei, te kaitaua, te fakatau kinau, ko mavae‵vaega, te fai potukau, te kaisanosano, te konā, fakafiafiaga fai valevale, mo nisi mea aka penā. Ko polopoloki atu au ki a koutou e uiga ki mea konei e pelā eiloa mo aku polopolokiga mua ki a koutou, me i tino kolā e fai faeloa ne latou a mea konei ka se mafai o maua ne latou te Malo o te Atua.”—Kalatia 5:19-23.

Onoono ki te tugapati fakaoti i te fakasologa tenā—“nisi mea aka penā.” Ne seki tuku mai ne Paulo se fakasologa o mea katoa kolā e aofia i galuega o te foitino. E se fakauiga i ei me e mafai o fai mai se tino, ‘E saoloto au i te Tusi Tapu ke fai so se mea telā e se aofia i galuega o te foitino kolā ne taku mai ne Paulo.’ Kae e ‵tau mo tino fai‵tau o fakaaoga te malosi o olotou mafaufau ke fakavasega a mea kolā e se aofia i te fakasologa a Paulo, kae e aofia i “nisi mea aka penā.” A latou kolā e fai ne latou e aunoa mo te sala‵mō a faifaiga kolā e se taku mai kae e ‵pau mo “nisi mea aka penā” ka se maua ne latou a fakamanuiaga o te Malo o te Atua.

Tela la, e ‵tau mo tatou o lavea io me iloa a mea kolā e se fakafiafia ki te kilokiloga a Ieova. E mata, e faigata te mea tenā? Mafaufau la me ko fakatonu atu tou tokita ke kai malosi koe ki fuagalakau mo vesiapolo, kae ke mo a ma toe kai ki pai, ice cream, mo nisi mea aka penā. Kae e mata, ka faigata ke iloa ne koe me se a te fakasologa e aofia i ei te keke? Toe onoono la ki fuataga o te agaga o te Atua mo galuega o te foitino. Se a te fakasologa e aofia i ei a pese fakatagi‵tagi kolā ne taku atu muamua? E manino ‵lei, me e seai se mea e fakaata mai i ei a te alofa, te aga‵lei, te loto pulea, io me ko nisi uiga kolā e isi se lotou sokoga ki fuataga o te agaga o te Atua. E se manakogina ne te tino se tulafono mautinoa ke iloa me i vaegā pese konei e se fetaui mo mafaufauga o te Atua. E aoga foki a te akoakoga fakavae tenā ki tusi fai‵tau, ata vitio, polokalame i televise, tafaoga i komupiuta, fakatuatusi i te neti, mo nisi mea aka.

Teuga Totino Kolā e ‵Lei

E tuku mai foki i te Tusi Tapu a akoakoga fakavae e uiga ki gatu mo teuga. E fai ne mea konei ke iloa ne Kelisiano a vaegā teuga totino kolā e ‵lei kae mata ‵tau. Tenei te suā avanoaga mō te tino telā e alofa ki a Ieova, ke se fai ne ia so se mea e fiafia a ia ki ei, kae ke fai a te mea telā ka fakafiafia atu ki tena Tamana faka-te-lagi. E pelā mo te mea ko oti ne lavea ne tatou, a te seai o ne fakatonuga mautinoa e tuku mai ne Ieova e uiga ki se mea, e se fakauiga i ei me e se fia saga mai a ia ki mea e fai ne ana tino. E kese‵kese a gatu i koga katoa, ke oko foki ki se koga e tasi, e mafuli‵fuli faeloa a vaegā gatu o tino i ei. Kae e tuku mai ne te Atua a akoakoga fakavae kolā e ‵tau o takitaki ki ei a mea e fai ne ana tino i taimi mo koga katoa.

E pelā mo te 1 Timoteo 2:9, 10, e fai mai: “E penā foki a fāfine, e ‵tau o teuteu faka‵lei latou mai te ‵pei ki gatu mata ‵lei, i te agamalu mo te mafaufau ‵lei, e se ko te vaegā ‵filiga o laulu mo aulo mo penina io me ko te ‵pei ki gatu ‵togi ‵mafa, kae i se auala telā e fetaui ‵lei mo fāfine kolā e tavini atu mo te fakamaoni ki te Atua, e auala i te faiga o galuega ‵lei.” Tela la, e ‵tau mo fāfine—mo tāgata Kelisiano—o mafaufau faka‵lei ki vaegā teuga kolā e fakamoe‵moe a tino i te lotou kogā koga ke ‵pei ki ei a latou kolā e “tavini atu mo te fakamaoni ki te Atua.” Se mea ‵tau ke mafaufau faka‵lei se Kelisiano me ka pefea te kilokiloga a nisi tino ki ana teuga, maise ko te fekau mai te Tusi Tapu telā e talai ne ia. (2 Kolinito 6:3) A te Kelisiano telā e fai pelā me se fakaakoakoga ‵lei, e se tō saga malosi ki mea kolā e fiafia io me e saoloto a ia o fai, kae i lō te fai penā, e manavase a ia māfai e fai a ia mo fai te pogai e fakavāivāi atu ei ki nisi tino.—Mataio 18:6; Filipi 1:10.

Kafai e iloa ne se Kelisiano me i nisi vaegā gatu e mafai o fakavāivāi atu ki nisi tino, e mafai  o fakaakoako a ia ki te apositolo ko Paulo, mai te fakamuamua o manakoga o nisi tino i lō mea kolā e ‵lei ki a ia. Ne fai atu a Paulo: “Fakaakoako mai ki a au e pelā mo au e fakaakoako ki a Keliso.” (1 Kolinito 11:1) Kae ne tusi mai a Paulo e uiga ki a Iesu: “Ne seki fakafiafia foki ne Keliso a ia eiloa.” E manino ‵lei a te manatu tāua o Paulo ki nisi Kelisiano: “A tatou kolā e ma‵losi e ‵tau o amo ne tatou a vāivāiga o latou kolā e se ma‵losi kae ke se fakafiafia ifo ki a tatou eiloa. Ke na fakafiafia ne tatou taki tokotasi a ‵tou tuakoi mō tena ‵lei, ke fakamalosi aka ei a ia.”—Loma 15:1-3.

Ke Ati Aka Faeloa a te Malosi o ‵Tou Mafaufau

E ati aka pefea ne tatou a te malosi o ‵tou mafaufau ke iloa a te auala ke fakafiafia atu ki a Ieova, māfai e seai se fakatonuga mautinoa e uiga ki se mea? Kafai e fai‵tau, sukesuke, kae mafaufau ‵loto ki ‵tou mea e faitau i tena Muna, ka gasolo aka eiloa o ‵lei a te malosi o ‵tou mafaufau. E se tupu fakavave a te mea tenā. E pelā mo te auala e tupu aka ei se tamaliki i te feitu faka-te-foitino, a te ‵tupuakaga o se tino i te feitu faka-te-agaga, se mea telā e tupu malielie aka kae se lavea vave. Tela la, e manakogina a te kufaki, kae e se ‵tau mo tatou o ita vave māfai e se lavea ne tatou a te ‵tou gasolo vave ki mua. I te suā feitu, a te gasologa o taimi, e se ati aka foki ne ia a te malosi o ‵tou mafaufau. E ‵tau o fakaaoga ne tatou a taimi konā, ke mafau‵fau faeloa ki te Muna a te Atua e pelā mo mea ne fakaasi mai i luga, kae e ‵tau foki o fai ne tatou te ‵toe mea e mafai ke ola e ‵tusa mo tena Muna.—Epelu 5:14.

E fai mai me i tulafono a te Atua e tofotofo aka ei a te ‵tou faka‵logo, kae ko ana akoakoga fakavae e tofotofo aka ei a te ‵poko o te ‵tou malosi i te feitu faka-te-agaga, mo te ‵tou manakoga ke fakafiafia atu ki a ia. I te taimi e ‵tupu aka ei tatou i te feitu faka-te-agaga, ka momea aka te ‵tou fakaakoako atu ki a Ieova mo tena Tama. Ka ma‵nako malosi tatou ke fakavae ‵tou fakaikuga e ‵tusa mo mafaufauga o te Atua kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu. Kafai e fakafiafia ne tatou te ‵tou Tamana faka-te-lagi i ‵tou mea katoa e fai, ka iloa foki ne tatou me ka gasolo aka o fia‵fia tatou.

[Ata i te itulau e 23]

E kese‵kese a vaegā gatu i koga katoa, kae e ‵tau o takitaki tatou ne akoakoga fakavae i te Tusi Tapu i te faiga o ‵tou filifiliga