1. Se a te auala ne fai ei ne Iesu se fakaakoakoga ‵lei katoatoa o te alofa sē fakapito?

I TE nofoga a Iesu i te lalolagi, ne fai ne ia se fakaakoakoga ‵lei katoatoa. E tuku fakatafa ne ia ana manakoga mo mea e ‵lei ei a ia ko te mea ke fai te loto o te Atua. (Ioa. 5:30) Mai te tumau i te fakamaoni ke oko ki te mate i luga i te lakau fakasauā, ne fakatalitonu mai ne ia me e seai se tapulā ki tena alofa sē fakapito.​—Fili. 2:8.

2. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te uiga ko te alofa sē fakapito, kae kaia e ‵tau ei mo tatou o fai penā?

² E manakogina foki ke fakaasi atu ne tatou a te alofa sē fakapito e pelā me ne soko o Iesu. Se a te uiga ke maua te alofa sē fakapito? I se fakamatalaga faigofie, e fakauiga loa ki se tino telā e loto fiafia o tiakina ana manakoga totino ko te mea ke fesoasoani atu ki nisi tino. E ‵kese mo te fāpito io me ko te kaimanako. (Faitau te Mataio 16:24.) E mafai o fesoasoani mai a te uiga sē kaimanako ke fakatulaga lua ne tatou a ‵tou lagonaga mo manakoga totino mai tua o manakoga o nisi tino. (Fili. 2:3, 4) A te tonuga loa, ne akoako ne Iesu i te uiga sē kaimanako ko te fakavae o ‵tou tapuakiga. E pefea la? A te alofa faka-Kelisiano, telā e fakamalosi aka i ei a te alofa sē fakapito, ko te fakailoga o soko ‵tonu o Iesu. (Ioa. 13:34, 35) Ke mafau‵fau foki ki fakamanuiaga e maua ne tatou i a tatou ne vaega o se kautaina i te lalolagi kātoa telā e fakaasi atu a te uiga ko te alofa sē fakapito!

3. Se a te mea e mafai o fakavāivāi mai ki ‵tou a‵lofa sē fakapito?

 ³ Koi fe‵paki eiloa tatou mo se fili telā e fakavāivāi lēmū ne ia a ‵tou a‵lofa sē fakapito. E fai ne te fili tenā ko tatou ke kaima‵nako. Mafaufau ki te auala ne fakaasi mai ei ne Atamu mo Eva a te uiga kaimanako. Ne fakaasi mai ne Eva a te manakoga kaimanako ke fai a ia pelā mo te Atua. Ne fakaasi mai ne tena avaga se manakoga kaimanako ke fakafiafia atu ki tou fafine. (Kene. 3:5, 6) I te otiga ne ‵fuli ne ia Atamu mo Eva kea‵tea mai te tapuakiga tonu, ne tumau eiloa te Tiapolo i te fakaosoosoga o tino ke kaima‵nako. I te taimi ne tofotofo ei ne ia a Iesu, ne taumafai foki tou tagata o fakaaoga te auala tenā. (Mata. 4:1-9) Ko oti ne iku manuia a Satani i te faka‵sega o tino e tokouke i ‵tou aso nei, mai te fakamalosi atu ki a latou ke fakaasi atu te uiga kaimanako i auala e uke. E tāua ke ‵saga tonu tatou ki ei me e mafai o pokotia tatou i te uiga kaimanako.​—Efe. 2:2.

4. (a) E a, e mafai ne tatou o fakaseai a manakoga kaimanako i te taimi nei? Fakamatala mai. (e) Ne a fesili ka mafau‵fau tatou ki ei?

⁴ A te uiga kaimanako e mafai o faka‵tusa ki mea ‵popo i luga i te fiti. Kafai e tuku faka‵sau se fiti, ko kamata ei o ‵popo. A te mea telā e fakamataku malosi i konei ko te sē fia ‵saga ki te ‵popo, mai te talia ke tuku eiloa ke ‵popo malosi ko masei ei te fiti. I se auala tai ‵pau, e tigā eiloa e se mafai ne tatou o fakaseai a ‵tou tulaga se ‵lei katoatoa mo manakoga kaimanako i te taimi nei, e ‵tau mo tatou o matapula‵pula ki tulaga fakama‵taku kolā e aofia i ei kae tumau i te taua atu ki manakoga penā. (1 Koli. 9:26, 27) E mafai pefea o iloa ne tatou a fakailoga o te uiga kaimanako i a tatou? Kae mafai pefea o ati aka ne tatou a ‵tou a‵lofa sē fakapito i se auala e tai lasi atu?

5. (a) E ‵pau pefea a te Tusi Tapu mo se kilo? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.) (e) I te taimi e onoono ei ki a tatou eiloa me e isi se uiga kaimanako, se a te mea e ‵tau mo tatou o ‵kalo kea‵tea mai i ei?

⁵ E pelā mo te fakaaoga ne tatou se kilo ke onoono ki ‵tou foliga, e mafai foki o fakaaoga ne tatou a te Tusi Tapu ke iloilo a ‵tou loto kae fakatonu so se mea ‵se e maua ne tatou. (Faitau te Iakopo 1:22-25.) Kae ka fesoasoani mai a te kilo ke lavea ne tatou a ‵tou foliga māfai fua e fakaaoga faka‵lei ne tatou. Pelā me se fakaakoakoga, kafai e ‵kilo fakavave fua tatou ki te kilo, e mafai o sē lavea ne tatou se tamā lailaiga foliki kae tāua. Io me kafai e ‵kilo fakafeitu tatou ki te kilo, e mafai o lavea ne tatou te ata o te suā tino. Tela la, ke fakaaoga a te Tusi Tapu ke lavea se mea ‵se e pelā mo te kaimanako, e ‵tau o uke atu a mea e fai ne tatou i lō te faitau fakavave fua ki ei io me fakaaoga ke lavea ne tatou a mea ‵se a nisi tino.

6. E “tumau” pefea tatou i te tulafono ‵lei katoatoa?

⁶ Ke faka‵mafa te manatu, e mafai ne tatou o fai‵tau faeloa ki te Muna a te Atua, ke oko foki ki aso katoa, kae koi sē matea eiloa ne tatou a failoga o te uiga kaimanako kolā ko ‵sae tonu aka i loto i a tatou. E mafai pefea o tupu te mea tenā? Ke mafaufau ki te mea tenei: I te fakatusa a Iakopo e uiga ki te kilo, e se fai pelā me ne fakatamala te tagata o kilo faka‵lei ki ei. Ne tusi mai a Iakopo i te tagata ne “onoono atu ki ana foliga.” Ne fakaaoga ne Iakopo i konei se pati Eleni telā e fakauiga ki te iloilo io me ko te mafaufau faka‵lei. Tela la, i te tulaga tenei, se a te fakalavelave o te tagata? Ne toe fai mai a Iakopo: “Fano ei kea‵tea, ko puli ei i a ia ana foliga ‵tonu.” Ao, ne ‵fuli kea‵tea tou tagata mai te kilo e aunoa mo te gasuesue o fai a te mea telā ne matea ne ia. E ‵kese mai i ei, a te tagata telā e iku manuia “e sukesuke faka‵lei ki te tulafono ‵lei katoatoa” kae “tumau i ei.” I lō te fulitua ki te tulafono ‵lei katoatoa o te Muna a te Atua, e tautali faeloa a ia i ana akoakoga. Ne fai mai foki ne Iesu se manatu e ‵tai ‵pau i ana pati: “Kafai e tumau koutou i aku muna, ko oku soko ‵tonu koutou.”​—Ioa. 8:31.

7. E mafai pefea o fakaaoga ne tatou a te Tusi Tapu ke iloilo a vaega foliki‵liki o te uiga kaimanako?

⁷ Tela la, ke iku manuia i te taua atu ki vaega foliki‵liki o te uiga kaimanako, e ‵tau o faitau faka‵lei muamua koe ki te Muna a te Atua. E mafai o fesoasoani atu a te mea tenā ke iloa ne koe a feitu kolā e manakogina ke saga tonu koe ki ei. Kae e  manakogina ke uke atu au mea e fai. Ke ‵poko tau keliga mai te faiga o sukesukega. I te taimi e ‵mau ei se tala faka-te-Tusi Tapu i tou mafaufau, ke fakaataata ne koe a koe eiloa i loto i te tala tenā mai te ‵siliga o fesili, penei: ‘Ne ‵tau o pefea aku faifaiga i te tulaga tenei? E a, ne mafai eiloa au o gasuesue i se auala tonu?’ A te ‵toe mea tāua, kafai ko oti ne mafaufau ‵loto koe ki mea ne faitau ne koe, taumafai la o fakagalue. (Mata. 7:24, 25) Ke mafau‵fau tatou ki te auala e mafai ei ne tatou o fakaaoga a te tala o te tupu ko Saulo mo te apositolo ko Petelu ke fesoasoani mai ki a tatou ke fakatumau a te uiga ko te alofa sē fakapito.

8. Se a te kilokiloga ne kamata ki ei ne Saulo a tena pulega, kae ne fakaasi mai pefea ne ia a te mea tenei?

⁸ E fai a te tupu o Isalaelu ko Saulo e pelā me se faka‵pulaga ke fakaeteete tatou i ei e uiga ki te auala e mafai ei ne te uiga kaimanako o fakaseai a ‵tou alofa sē fakapito. Ne kamata ne Saulo a tena pulega ki se kilokiloga loto maulalo kae agamalū ki a ia eiloa. (1 Samu. 9:21) Ne ita a ia ma fakasala a tino Isalaelu kolā ne fai olotou pati ‵teke ki tena pulega, faitalia me ne mafai o tonu a ia i te puipuiga o tena tulaga mai te Atua. (1 Samu. 10:27) Ne talia ne te tupu ko Saulo a te takitakiga a te agaga o te Atua e auala i te ‵takiga o te kau Isalaelu i se taua telā ne manumalo ei i te kau Amoni. Fakamuli ifo, ne loto maulalo tou tagata o tuku atu a tavaega ki a Ieova mō te manumalo​—1 Samu. 11:6, 11-13.

9. Ne māfua pefea o ati aka ne Saulo a mafaufauga kaimanako?

⁹ Fakamuli ifo, ne talia ne Saulo a mafaufauga kaimanako mo te fakamatamata ke ‵tupu aka, e pelā me se mea ‵popo telā e fakamasei ei te fiti. I te taimi ne fakatakavale ei ne ia te kau Amaleka i te taua, ne fakatāua ne ia ana manakoga totino i lō te fakalogo ki a Ieova. Ne kaimanako a Saulo o puke a mea kolā ne maua i te taua i lō te fakama‵sei o mea konā e pelā mo te fakatonuga a te Atua. Kae ne fakamatamata a Saulo o fakatu se ma fakamanatu o ia. (1 Samu. 15:3, 9, 12) I te taimi ne fai atu ei a te pelofeta ko Samuelu i a Ieova e se fiafia ki a ia, ne taumafai a Saulo ke tonu a ia mai te fakasino atu ki te vaega o te fakatonuga a te Atua telā ne fakalogo a ia ki ei kae ‵losi atu a tena mea ‵se ki nisi tino. (1 Samu. 15:16-21) E se gata i ei, ne fai ne te fakamatamata ke manavase malosi a Saulo o faka‵lei a tena ata i mua o tino i lō te fakafiafia atu ki te Atua. (1 Samu. 15:30) E mafai pefea o fakaaoga ne tatou a te tala o Saulo e pelā me se kilo ke fesoasoani mai ke fakatumau ne tatou a te uiga ko te alofa sē fakapito?

10, 11. (a) Se a te akoakoga e maua ne tatou mai te tala o Saulo e uiga ki te fakatumauga o te uiga ko te alofa sē fakapito? (e) E mafai pefea o sē tau‵tali tatou i te auala masei o Saulo?

¹⁰ A te muamua, e fakaasi mai i te tala o Saulo me e se mafai o lotoma‵lie tauanoa tatou, o mafaufau pelā me kafai ne fakaasi muamua atu ne tatou a te uiga ko te alofa sē fakapito, ka tumau eiloa o fakaasi tauanoa atu ne tatou. (1 Timo. 4:10) Ke masaua me ne ‵lei eiloa a mea ne fai ne Saulo kae ne maua ne ia te taliaga a te Atua i se taimi toetoe, kae ne fakatamala a ia o tapale kea‵tea a manakoga kaimanako kolā ne kamata o taofi ‵mau ki ei. I te fakaotiga, ne ‵teke ne Ieova a Saulo ona ko tena sē fakalogo.

¹¹ A te lua o mea, e ‵tau mo tatou o fakaeteete i te ‵saga atu fua ki feitu o ‵tou olaga kolā e ‵lei ei tatou, ko tiakina ei a feitu kolā e manakogina ke ga‵lue tatou ki ei. E tai ‵pau a te mea tenei mo te fakaaogaga o se kilo ke ‵tilo tatou ki ‵tou gatu ‵fou e aunoa mo te lavea ne tatou a lailaiga i ‵tou mata. Kafai foki e se ‵pau tatou mo Saulo i te talitonu ki a ia eiloa, e ‵tau eiloa mo tatou o ga‵lue malosi ke ‵kalo kea‵tea mai so se manakoga telā e mafai o iku atu ki te auala masei foki tenā. Kafai e maua ne tatou a pati fakatonutonu, ke mo a tatou e fia tonu, fakamāmā a te fakalavelave, io me ‵ti atu te ‵se ki te suā tino. I lō te fai pelā mo Saulo, e ‵lei atu ke talia ne tatou a pati fakatonutonu.—Faitau te Salamo 141:5.

12. E mafai pefea o fesoasoani mai a te uiga ko te alofa sē fakapito māfai e fai ne tatou se agasala matagā?

¹² Kae e a māfai e fai ne tatou se agasala matagā? Ne manako a Saulo o faka‵lei a tena ata, kae  ne fai ei ke sē fai ne ia se faka‵leiga faka-te-agaga. E ‵kese mai i ei, a te uiga ko te alofa sē fakapito e mafai o fesoasoani mai ke sē ‵ma tatou kae ke maua a te fesoasoani e manakogina. (Faata. 28:13; Iako. 5:14-16) Pelā me se fakaakoakoga, e tokotasi te taina ne kamata o onoono ki ata ma‵sei kae ko 12 ana tausaga, kae ne tumau eiloa tou tagata o onoono ‵muni ki ei i tausaga e sefulu tupu. E fai mai a ia: “Ko oko eiloa i te faigata ke fakaasi tonu ki taku avaga mo toeaina a mea kolā ne fai ne au. Kae nei la ko oti ne fakaasi tonu ne au, ko pelā eiloa me se amoga ‵mafa ko oti ne tapale kea‵tea mai i oku tuāuma. Ne seki fia‵fia oku nisi taugasoa i te taimi ne tapale ei au e pelā me se tavini fesoasoani, e pelā me ne fakamasiasi ne au a latou. E ui i ei, e iloa ne au me ne fiafia malosi a Ieova ki taku taviniga i te taimi nei i lō te taimi ne onoono ei au ki ata ma‵sei, kae ko tena kilokiloga ko te mea telā e tāua atu.”

13, 14. Ne fakaasi mai pefea ne Petelu a manakoga kaimanako?

¹³ Ne fakaasi mai ne te apositolo ko Petelu a te uiga ko te alofa sē fakapito i te taimi koi akoako ei a ia ne Iesu. (Luka 5:3-11) E ui i ei ne ‵tau o taua atu tou tagata ki manakoga kaimanako. Pelā me se fakaakoakoga, ne kaitaua a ia ki te aofaga a Iakopo mo Ioane ke maua ne lāua ne tulaga ma‵luga i tafa o Iesu i te Malo o te Atua. E se taumate ne manatu aka a Petelu i te nofoaga e tasi i ei e ‵tau i o ia me ko oti ne fai atu a Iesu me ka maua ne Petelu se tulaga fakapito. (Mata. 16:18, 19) Tela la, ne fakailoa atu ne Iesu ki a Iakopo mo Ioane, e pelā foki mo Petelu mo apositolo katoa, ke fakaeteete i te taumafai o “fai pelā me ne aliki ki luga” i olotou taina ona ko te uiga kaimanako.​—Male. 10:35-45.

¹⁴ I te otiga foki ne taumafai a Iesu o faka‵tonu a mafaufauga o Petelu, ne taua atu faeloa a Petelu ki te auala e kilo atu ei ki a ia eiloa. I te faiatuga a Iesu ki te kau apositolo me ka tiakina ne latou a ia i se taimi toetoe, ne fakamaluga aka ne Petelu a ia i nisi tino mai te fai atu me ko ia fua tokotasi e fakamaoni. (Mata. 26:31-33) A tena loto talitonu ki a ia eiloa ne seki fakatalitonugina, me ne fakatamala a ia o fakaasi mai a te uiga ko te alofa sē fakapito i te po eiloa tenā. E tolu taimi ne fakafiti ei ne Petelu a Iesu, i te taumafai o puipui a ia.​—Mata. 26:69-75.

15. Kaia e fakamalosi loto ei a te fakaakoakoga a Petelu?

¹⁵ Faitalia a kausakiga mo vai‵vaiga konei, ne fai te olaga o  Petelu e pelā me se fakaakoakoga fakamalosi loto. Mai i ana taumafaiga totino mo te fesoasoani o te agaga tapu o te Atua, ne mafai ei ne Petelu o fakatakavale ana manakoga sē ‵tonu kae fakaasi atu te loto pulea mo te alofa sē fakapito. (Kala. 5:22, 23) Ne kufaki ne ia a tofotofoga kolā ne mafai o ‵kilo ki ei e pelā me e faiga‵ta atu i lō mea kolā ne takavale muamua a ia i ei. Ne fakaasi mai ne tou tagata a te loto maulalo i ana faifaiga i te taimi ne polopoloki ei a ia ne te apositolo ko Paulo i mua o tino. (Galu. 2:11-14) Kae ne seki ita fakamoemoe a Petelu i te otiga ne polopoloki, o mafaufau pelā me ko fakamasei a tena tulaga ne te polopolokiga a Paulo. Ne tumau eiloa a Petelu i te fakaasi atu o te alofa ki a Paulo. (2 Pe. 3:15) E mafai o fesoasoani mai a te fakaakoakoga a Petelu ke ati aka ne tatou a te alofa sē fakapito.

16. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te uiga ko te alofa sē fakapito i tulaga faiga‵ta?

¹⁶ Mafaufau ki te auala e saga atu ei koe ki tulaga faiga‵ta. I te taimi ne falepuipui ei a Petelu mo te kau apositolo kae ‵kini ona ko te lotou galuega talai, ne fia‵fia latou ‘me ko taulia latou i mua o te Atua ke fakamasiasigina ona ko te igoa o Iesu.’ (Galu. 5:41) E mafai foki koe o kilo atu ki fakasauāga e pelā me se avanoaga ke fakaakoako ki a Petelu kae tautali i kalafaga o Iesu mai te fakaasi atu o te uiga ko te alofa sē fakapito. (Faitau te 1 Petelu 2:20, 21.) E mafai foki o fesoasoani mai a te kilokiloga tenei māfai e polopoloki koe ne toeaina. Tautali i te fakaakoakoga a Petelu i lō te nofo mo tou kaitaua.​—Fai. 7:9.

17, 18. (a) Se a te mea e ‵tau mo tatou o ‵sili ifo ki a tatou eiloa e uiga ki ‵tou fakamoemoega faka-te-agaga? (e) Se a te mea e mafai ne tatou o fai māfai e maua aka ne tatou se vaega foliki o te uiga kaimanako i ‵tou loto?

¹⁷ E mafai foki o maua ne koe a mea aoga mai te fakaakoakoga a Petelu e uiga ki fakamoemoega faka-te-agaga. E mafai ne koe o kausaki atu ki fakamoemoega penā i se auala telā e fakaata atu i ei a te uiga ko te alofa sē fakapito. Kae ke fakaeteete, ke sē fai te kausakiga tenei mo fai se auala e ‵sala atu ei ki tulaga ma‵luga. Tela la, ‵sili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e mafai o fakamasei a toku manako ke tai ‵lei io me fakalasi aka taku taviniga ki a Ieova ne te fia lauiloa malosi io me fia maua se tulaga pule, e pelā mo te fakamolemole a Iakopo mo Ioane ki a Iesu?’

¹⁸ Kafai e maua aka ne koe se vaega foliki o te uiga kaimanako i tou loto, fakamolemole ki a Ieova ke fesoasoani atu ki a koe o faka‵tonu ou mafaufauga mo lagonaga; ka oti, ko galue malosi ei koe o fai ana tavaega i lō ou tavaega totino. (Sala. 86:11) E mafai foki koe o kausaki atu ki fakamoemoega kolā e se fai ei koe ke takutakua. Pelā me se fakaakoakoga, kāti e galue malosi koe o ati aka a nisi vaega o fuataga o te agaga kolā e tai faiga‵ta ki a koe. Io me kafai e fakatoka faka‵lei koe ki ou tofiga i te fakatasiga kae sē fiafia malosi o kau ki te ‵fuluga o te Kingdom Hall, e mafai ne koe o fai se fakamoemoega ke fakagalue a te fakatakitakiga i te Loma 12:16.​—Faitau.

19. Ne a mea e mafai ne tatou o fai ko te mea ke sē fakavāivāi tatou ne mea kolā e lavea ne tatou i te kilo o te Muna a te Atua?

¹⁹ Kafai e kilo‵kilo faka‵lei tatou ki te kilo o te Muna a te Atua kae lavea ne tatou a lailaiga, ke oko foki ki fakamaoniga o te uiga kaimanako, kāti ka loto vāi‵vai tatou. Kafai e tupu se mea penā ki a koe, toe mafaufau ki te tagata telā ne iku manuia i te tala fakatusa a Iakopo. Ne seki faka‵mafa mai ne Iakopo a te auala ne faka‵lei fakavave aka ei ne te tagata a fakalavelave kolā ne maua ne ia io me ne mafai ne ia o faka‵tonu aka a mea ‵se katoa; i lō te fai penā, e fai mai a Iakopo i te tagata ne ‘tumau i te tulafono ‵lei katoatoa.’ (Iako. 1:25) Ne masaua ne tou tagata a mea kolā ne lavea ne ia i te kilo kae tumau i te galue o faka‵lei aka. Ao, ke fakatumau se kilokiloga tonu ki a koe eiloa mo se kilokiloga paleni ki tou tulaga se ‵lei katoatoa. (Faitau te Failauga 7:20.) Ke tumau i te kilo tonu atu ki te tulafono ‵lei katoatoa, kae galue malosi o fakatumau a tou alofa sē fakapito. E loto fiafia a Ieova o fesoasoani atu ki a koe, e pelā mo tena fesoasoaniga ki ou taina e tokouke kolā e mafai o maua a te taliaga mo fakamanuiaga a te Atua, faitalia te tulaga sē ‵lei katoatoa.