Kāti e iloa ne koe se tino telā ne ‵tala tena avaga—e se taumate e tai tokouke eiloa a tino penā. E fai penā ona ko te ‵talaga o avaga ko lauiloa. Pelā me se fakaakoakoga, ne fakaasi mai i se sukesukega ne fai i Polani me i tino kolā ne a‵vaga kae ko taki 30 olotou tausaga kae nofo ki te tolu ki te ono tausaga ne avaga ei, e mafai loa o ‵tala olotou avaga; kae ko te ‵talaga o te avaga e se gata fua i te ma‵tua tenā.

E lipoti mai te Institute for Family Policy i Sepania me “e fakaasi mai i fuainumela me i te āfa o latou kolā ne a‵vaga [i Eulopa] ka ‵tala olotou avaga.” E tenā foki te ata i nisi atufenua koi ati aka.

Se a te mea e aofia i te fakaikuga masani tenei? Ne fai mai se tino fakatonutonu apo i mea tau fakaipoipoga i Eulopa ki Saegālā: “A te ‵talaga o te avaga se fakamaoniga o se mea ko oti ne tupu—te fakaseaiga o se fesokotakiga kae iku atu ki te ‵nofo ma‵vae, se mea telā e faka‵mae malosi mai ki lagonaga.” Ne toe fai mai tou fafine: “Kae masani o ‵tao mai tua a te kaitaua malosi, salamō, sē fiafia, fanoanoa, mo te mā.” I nisi taimi, e fakasae aka ne te mea tenei a mafaufauga ke fakamate. “Kafai ko fakaiku aka ne te fono fakamasino ke ‵tala te avaga, ko kamata ei a te suā tulaga o te olaga. Ona ko lagonaga o te nofo tokotasi, kāti ko manatu aka te tino telā ne ‵tala tena avaga: ‘Nei la, ko oti ne ‵tala taku avaga, ko fai nei au pefea? Se a taku mea ka fai mō toku olaga?’”

I te toe mafaufau ki ana lagonaga i tausaga ko ‵teka, e fai mai a Eva: “Ko oko eiloa i toku mā, me i te otiga ne fai te fakaikuga ke ‵tala te avaga, ne taku au ne oku taugasoa mo tuakoi me ‘se tino ‵tala avaga.’ Ne kaitaua ‵ki eiloa au. Ona ko tamaliki fo‵liki e tokolua e ‵nofo mo au, ne fai ei au pelā me se mātua mo se tamana ki a lāua.” E fai mai  *Atamu, telā ne tavini pelā me se toeaina i tausaga e 12: “Ne galo i a au a te lasi o toku āva ki a au eiloa, tela la, ne ‵fonu au i te kaitaua i nisi taimi, kae fakaosoosogina ke faka‵mao au kea‵tea mai tino katoa.”

Ona ko te manavase ki te taimi mai mua, ko oti ne taumafai a nisi tino ke toe maua ne latou se olaga paleni—i tausaga foki e uke mai tua o te ‵talaga o te avaga. Kāti ne fakaiku aka ne latou me e se fia‵fia mai a nisi tino ki a latou. E se gata i ei, e fai mai se fafine tusitala e tokotasi me ko taumafai nei latou o “‵fuli olotou uiga masani kae tauloto ke fakafesagai atu ki fakalavelave totino o latou.”

E fai mai a Stanislaw: “I te ‵talaga o te mā avaga, ne seki talia ne taku avaga mua ke fetaui au mo aku tamaliki fa‵fine fo‵liki e tokolua. Ne fai ne te mea tenā ke mafaufau au me ko seai se tino e fia saga mai ki a au  kae kāti ko oti foki ne tiakina au ne Ieova. Ko seai soku manakoga ke ola. E seki leva, kae matea ne au a te ‵se o oku mafaufauga.” Ne fakalavelave atu foki a lagonaga sē mautinoa e uiga ki te taimi mai mua ki a Wanda, telā ne ‵tala tena avaga: “Ne mautinoa ‵lei i a au me mai tua o se taimi tai mata leva, ka fakaasi mai ne tino—e aofia i ei a taina mo tuagane tali‵tonu—a te sē fia‵fia ki a au mo aku tamaliki. E ui i ei, ko lavea nei ne au a te ‵lago malosi mai o taina ki a matou kae fesoasoani mai ki au i aku taumafaiga o puti aka aku tamaliki ke fai mo fai ne tino tapuaki ki a Ieova.”

E mafai o malamalama koe mai i fakamatalaga penā me mai tua o te ‵talaga o se avaga, koi ‵nofo loa a nisi tino mo lagonaga sē ‵tonu. E mafai o ati aka ne latou se kilokiloga sē ‵lei ki a latou eiloa, o mafau‵fau pelā i a latou ko sē tāua malosi kae se ‵tau o ‵saga atu a tino ki a latou. Ona ko mea konā, e mafai o fakama‵taku latou ki tino i olotou tafa. Kae ko te ikuga, kāti ko kamata latou o mafau‵fau i te fakapotopotoga e sē loto a‵lofa kae sē loto malamalama. Ne fakaasi mai i tala o Stanislaw mo Wanda me ne iloa aka ne tino kolā ne ‵tala olotou avaga me e atafai ‵tonu atu olotou taina mo tuagane tali‵tonu ki a latou. A te tonuga loa, ne tuku atu ne taina mo tuagane Kelisiano se tausiga fakaofoofogia, faitalia me ne seki lavea atu te lotou fesoasoani i te kamataga.

Ke masaua ne tatou me faitalia a toe taumafaiga e fai ne tatou, kāti e pokotia eiloa a taina mo tuagane tali‵tonu kolā ne ‵tala olotou avaga i lagonaga o te nofo tokotasi i nisi taimi. Kāti e mafai o mafau‵fau latou kae maise eiloa a tuagane, me ne nāi tino fua e fia‵fia atu ki a latou. E taku tonu mai a Alesi: “Ko valu nei tausaga talu mai te taimi ne ‵tala ei taku avaga. Kae koi oko mai eiloa ki a au se lagonaga i a au e se taulia i nisi taimi. I taimi penā, ko manako fua au o nofo tokotasi o tagi fakaalofa.”

E ui eiloa e masani a tino kolā ne ‵tala olotou avaga mo lagonaga kolā ne fakamatala i konei, e polopoloki mai te Tusi Tapu ke ‵teke atu ki te nofo tokotasi. A te sē tautali i te takitakiga tenei e mafai o iku atu ki te ‵teke tonu ki “poto aoga katoa.” (Faata. 18:1, NW) E ‵tau o malamalama a te tino telā e pokotia i lagonaga o te nofo tokotasi, me se faiga poto ke ‵kalo kea‵tea mai te ‵sala faeloa ki pati fakatonutonu io me ko fakamafanafanaga mai se tino telā e ‵kese mo ia. I te auala tenā, ka seai ei ne lagonaga fia‵fai e ‵sae aka.

Kāti ne taotaomaki a ‵tou taina mo tuagane tali‵tonu kolā ne ‵tala olotou avaga ne lagonaga faiga‵ta e uke, e aofia i ei te manavase ki te taimi mai mua mo lagonaga o te nofo tokotasi io me ko te sē fia‵fia mai o tino. Mai te iloa ne tatou i lagonaga penā ne mea masani kae faigata ke manumalo i ei, e ‵tau o fakaakoako tatou ki a Ieova mai te ‵lago atu mo te alofa fakamaoni ki taina mo tuagane penā. (Sala. 55:22; 1 Pe. 5:6, 7) E mautinoa i a tatou me i so se fesoasoani e tuku atu ne tatou ka talia eiloa ne latou mo te loto fakafetai. E tonu, ka maua eiloa ne latou i loto i te fakapotopotoga a te fesoasoani mai i taugasoa ‵tonu!—Faata. 17:17; 18:24.