1, 2. (a) Se a te mea e manakogina ke fai ne tino o te Atua e uiga ki amioga? (e) Ne a fesili e tali aka i te mataupu tenei?

NE FAKAOSOFIA ne Ieova a te apositolo ko Petelu ke fakafetaui aka ne ia te tulaga tapu telā ne faka‵mafa mai i te tusi ko Levitiko mo te manakoga ke tapu ‵tou amioga e fai pelā me ne Kelisiano. (Faitau te 1 Petelu 1:14-16.) E manako te “Tino Tapu” ko Ieova, ke fai ne te kau fakaekegina mo “nisi mamoe” a te ‵toe mea e mafai ne latou o fai ke tapu i olotou amioga katoa kae e se ko nisi amioga fua!—Ioa. 10:16.

² Ka tāua ‵ki eiloa te sukesuke ki mea tāua faka-te-agaga i te tusi ko Levitiko, kae ko te fakagaluegaga o mea ne tauloto ne tatou ka fesoasoani mai ke fakatalitonu atu ne tatou i a tatou e tapu i ‵tou amioga katoa e fai. Ke mafau‵fau tatou ki fesili penei: Se a te auala e ‵tau ei o ‵kilo atu tatou ki te gutugutulua? Se a te mea e akoako mai ne te tusi ko Levitiko e uiga ki te fakamalugaga o te pulega sili a Ieova? Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai te ofoatuga o taulaga?

3, 4. (a) Kaia e ‵tau ei mo Kelisiano o ‵kalo kea‵tea mai te gutugutulua ki tulafono mo fakatakitakiga fakavae mai te Tusi Tapu? (e) Kaia e se ‵tau ei mo tatou o taui ma sui io me ita fakamoemoe?

³ Kafai e fia fakafiafia ne tatou a Ieova, e ‵tau mo tatou o taofi  ‵mau ki ana tulafono mo fakatakitakiga fakavae, kae ke mo a eiloa e gutugutulua e uiga ki ei. Faitalia me sē ‵nofo tatou mai lalo i te Tulafono a Mose, e fesoasoani mai a mea e manakogina i ei ke mafaufau ‵loto tatou ki mea kolā e talia io me se talia i te kilokiloga a te Atua. Pelā me se fakaakoakoga, ne fakatonu atu ki te kau Isalaelu, penei: “Sa taui atu se mea ‵se a se tino e fai ki a koe, sa tumau foki tou kaitaua ki a ia, kae alofa ki tou tuakoi e pelā eiloa mo tou alofa ki a koe eiloa. Au ko te Aliki [Ieova].”—Levi. 19:18.

⁴ E fakamoemoe a Ieova ke ‵kalo kea‵tea tatou mai te taui ma sui, kae e manako a ia ke sē ita fakamoe‵moe tatou. (Loma 12:19) Moifai ne ‵teke ne tatou a tulafono mo fakatakitakiga fakavae mai i te Atua, penei, ko fiafia te Tiapolo kae e mafai o fakamasiasi ne tatou a Ieova. Kafai foki e fakalogo‵mae tatou ne se tino, ke mo a e talia ne tatou a te ita fakamoemoe i loto i a tatou. Ko oti ne tuku mai ne te Atua te tauliaga e pelā me ne “mea ne faite ki kele” ke fai ne tatou te galuega tāua ko te galuega talai. (2 Koli. 4:1, 7) Tela la, e se manakogina ke maua i loto o tatou a te ita fakamoemoe!

5. Se a te akoakoga e mafai o tauloto ne tatou mai i te tala o Alona mo te ‵mate o ana tama ta‵gata? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁵ E tusi i te Levitiko 10:1-11 a te tala fakafanoanoa o te kāiga o Alona. Kāti ne ‵poi masei latou i te fanaifoga o te afi mai te lagi kae ‵mate i ei a tama ta‵gata a Alona ko Natapu mo Apiu i te faleie tapu. Mafāga o tofotofoga ki te fakatuanaki o Alona mo tena kāiga ke sē ‵tagi fanoa‵noa ki te ‵mate o olotou kāiga! E mata, e fakatalitonu atu ne koe i a koe e tapu mai te sē fesokotaki atu ki tino o te kāiga mo nisi tino kolā ko oti ne faka‵tea?—Faitau te 1 Kolinito 5:11.

6, 7. (a) I te taimi e fai ei se fakaikuga ke kau ki se fakaipoipoga i te falesa, ne a manatu tāua e ‵tau o mafau‵fau tatou ki ei? (Ke onoono ki te fakamatalaga mai lalo.) (e) Se a te auala e mafai ei o fakasako‵sako tatou mo kāiga sē Molimau e uiga ki ‵tou tulaga i se fakaipoipoga e fai i te falesa?

⁶ Kāti e se fe‵paki tatou mo se tofotofoga faigata ‵ki pelā mo Alona mo tena kāiga. Kae e a māfai e ‵kami tatou ke ‵kau atu ki te fakaipoipoga a se kāiga o tatou telā e sē se Molimau e fai i te falesa? E seai se fakatonuga manino mai te Tusi Tapu e fakatapu ei tatou ma ‵kau ki ei, kae e mata, e isi ne fakatakitakiga fakavae mai te Tusi Tapu e mafai o fakaaoga ne tatou i te faiga o ‵tou fakaikuga? *

⁷ A ‵tou fakaikuga ke fakatalitonu atu ki a Ieova i a tatou e tapu e mafai o faka‵numi atu ki ‵tou kāiga sē Molimau i tulaga penā. (1 Pe. 4:3, 4) E tonu, e se taumafai tatou o fai ke ma‵sei olotou lagonaga, kae se mea ‵tau ke faipati tonu atu ki a latou i se auala alofa. Kāti e ‵lei atu ke na fai te mea tenei koi ‵mao te faigāmea. E mafai o fakafetai atu tatou ki a latou me e fia‵fia tatou ki te ‵kamiga ke ‵kau ki te fakaipoipoga. Ka oti, ko fai atu ei me ona ko mea fakalotu, e se ma‵nako tatou o fakalavelave atu ki te aso fia‵fia o lāua kae fai fua i ei ke ma‵sei ei a lagonaga o lāua mo nisi tino kolā e ‵kau ki ei. Tenei te auala e tasi e mafai ei o sē gutugutulua tatou ki ‵tou fakatuanaki mo talitonuga.

8. E faka‵mafa mai pefea i te tusi o Levitiko a te pulega sili a Ieova?

⁸ E faka‵mafa mai i te tusi o Levitiko a te pulega sili a Ieova. E silia atu i te 30 taimi e faka‵malu atu a tulafono i ei ki a Ieova. Ne fakaasi mai ne Mose a te mea tenei kae fai ne ia a te mea telā ne fakatonu atu a Ieova ke fai. (Levi. 8:4, 5) E ‵tau foki o fai faeloa ne tatou a te mea telā e manako a Ieova ke fai ne tatou. E ‵lago mai te fakapotopotoga saukātoa a te Atua ki a tatou i te feitu tenei. Kae e tofotofogina  ‵tou fakatuanaki māfai tatou e ‵nofo i a tatou eiloa, e pelā mo te taimi ne fakaosoosogina ei a Iesu i te koga lavaki. (Luka 4:1-13) Kafai e ‵saga tonu tatou ki te pulega sili a te Atua kae tali‵tonu fakamaoni ki a ia, e seai se tino e mafai o fai ne ia tatou ke gutugutulua kae maleigina ne te mataku valea.—Faata. 29:25.

9. Kaia e takalia‵lia ei atufenua katoa ki tino o te Atua?

⁹ E fakasauagina tatou i te lalolagi kātoa ona ko tatou ne Molimau a Ieova kae ne soko o Keliso. E ‵tau eiloa o ‵tupu a mea konei me ne fai atu a Iesu ki ana soko: “Ka fakapuapuaga koutou ne tino kae tamate foki. Ka takalia‵lia a fenua katoa ki a koutou ona ko toku igoa.” (Mata. 24:9) Kafai e takalia‵lia mai penā, e ‵tau mo tatou o kufaki i te talaiga o te Malo kae tumau i te fakatalitonu atu ki a Ieova i a tatou e tapu. Faitalia ‵tou fakamaoni, ola i se olaga ‵ma, kae faka‵logo ki tulafono, kaia la e takalia‵lia mai ei a tino ki a tatou? (Loma 13:1-7) E takalia‵lia me ne fai ne tatou a Ieova mo fai ‵tou Pule Tafasili i te Maluga! E tuku atu ne tatou te taviniga tapu ki a “ia fua” tokotasi ka sē gutugutulua lele eiloa ki ana tulafono mo fakatakitakiga fakavae amio‵tonu.—Mata. 4:10.

10. Se a te mea ne tupu i te taimi e tasi ne gutugutulua ei se taina e uiga ki te sē kau ki se feitu?

¹⁰ A tatou foki “e se ne vaega o te lalolagi.” Tela la, e se ‵kau tatou ki se feitu i taua mo faifaiga fakapolitiki o te lalolagi. (Faitau te Ioane 15:18-21; Isaia 2:4.) Ne gutugutulua a nisi tino tukugina atu ki te Atua i te sē ‵kau o latou ki se feitu. Ko oti ne sala‵mo a te tokoukega o nisi tino konei kae toe maua te lotou fesokotakiga mo ‵tou Tamana alofa fakamagalo i te lagi. (Sala. 51:17) E isi ne nāi tino ne seki sala‵mo. I te vaitaimi o te Taua i te Lua a te Lalolagi, e toko 160 a taina mai lalo i te taki 45 tausaga kolā ne ‵loka ‵se i falepuipui katoa i Hungary, ne fakamaopoopo ne tino pule‵pule ki se fa‵kai e tasi. Ne fakatonu atu ki a latou i konā ke ‵kau ki te kautau. Ne tumau eiloa te sē talia ne taina fakamaoni, kae tokoiva mai i a latou ne tauto ke ‵kau ki te kautau. E lua tausaga fakamuli ifo, ne aofia se tokotasi telā ne gutugutulua i te potukau fana‵fana kolā ne ‵tofi aka ke tamate ne latou a Molimau fakamaoni. Ne aofia i Molimau konā ko tena taina tonu eiloa i te feitu faka-te-foitino! E ui i ei, ne seki taunu te fakamatakutakuga tenā.

11, 12. E aoga pefea ki Kelisiano i aso nei a te auala ne fakatoka ei ne Ieova a te faiga o taulaga i Isalaelu?

¹¹ E ‵tusa mo te Tulafono a Mose, e ‵tau mo te kau Isalaelu o ofo atu a taulaga fakapito. (Levi. 9:1-4, 15-21) E ‵tau o seai se pona o taulaga kolā e ofo atu me e fakasino atu ki te taulaga ‵lei katoatoa a Iesu. E se gata i ei, e isi foki ne fakanofoga fakapito e ‵tau o tau‵tali i ei i vaegā taulaga kolā e ofo atu. Pelā me se fakaakoakoga, ke mafaufau ki te mea telā e ‵tau o fai ne se mātua telā e isi sena pepe ne fatoa fanau mai. E fai mai te Levitiko 12:6: “Kafai ko palele a tena faka‵maga i tena tama tagata io me ko tena tama fafine, e ‵tau o aumai ne ia ki te faitaulaga i te mataloa o te Faleie o te Aliki [Ieova], se tamā mamoe ko tasi tena tausaga mo fai te taulaga sunu, mo se lupe io me se tamā lupe mo fai te taulaga mō te fakamagaloga o agasala.” E manino ‵lei a mea kolā e manakogina ne te Atua, kae e fakaasi faka‵lei mai a tena alofa kae loto malamalama i te Tulafono. Kafai e se mafai ne se mātua o ‵togi se mamoe, e talia ke ofo atu ne ia se avā lupe io me ne tamā lupe. (Levi. 12:8) Faitalia me mativa, e ‵pau eiloa te alofagina mo te amanaiagina o te tino tapuaki tenei mo te tino telā e ofo ne ia se taulaga ‵togi ‵mafa. Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai i konei?

¹² Ne fakamalosi atu te apositolo ko Paulo ki taina mo tuagane ke ofo atu “a taulaga o vikiga” ki te Atua. (Epe. 13:15) E ‵tau o folafola atu ne ‵tou laugutu a te igoa tapu o Ieova i mua o tino. E fakaaoga ne taina mo tuagane ‵tuli a te ‵gana faitāga ke ‵viki atu ki te Atua. E ‵viki  atu ki te Atua a Kelisiano kolā ko sē maua o sa‵sale mai te tusiga o tusi, talai i telefoni, kae talai ki tino tausi mo tino kolā e āsi mai. E ‵tau o fetaui ‵lei a ‵tou taulaga o vikiga, ‵tou tavaega ki a Ieova e auala i te fakailoatuga mo te folafolaga o te tala ‵lei, mo ‵tou malosi mo mea e mafai ne tatou o fai. Ko te ‵toe mea ‵lei eiloa telā e mafai o tuku atu ne tatou.—Loma 12:1; 2 Timo. 2:15.

13. Kaia e ‵tau ei mo tatou o lipoti ‵tou galuega talai?

¹³ A taulaga o vikiga kolā e fai ne tatou ne taulaga totino kolā e fai atu ki te Atua mo te lotomalie ona ko tatou e a‵lofa ki a ia. (Mata. 22:37, 38) Kae e ‵tau o avatu se lipoti o ‵tou galuega talai e pelā mo te mea ne fakamolemole mai. Tela la, se a ‵tou kilokiloga ki te fakatokaga tenei? A ‵tou lipoti kolā e tuku atu i masina takitasi se vaega o ‵tou tukuatuga ki te Atua. (2 Pe. 1:7) E tonu, e se ‵tau o mafaufau se tino i a ia e faimālō ke fakamāumāu a itula e uke i te galuega talai ko te mea fua ke lasi atu te lipoti o ‵tou galue talai. Tenā tonu eiloa te pogai e mafai ei ne se tino talai o te Malo telā e nofo i fale tausi tino ma‵tua io me se mafai o gasuesue ke lipoti se 15 minute i te galuega talai i lō itula kātoa. E loto fakafetai a Ieova ki minute konā me ko te ‵toe mea eiloa e mafai ne te tino talai o te Malo o tuku atu, kae se fakaasiga foki o te alofa ki a Ia mo te amanaia ki te tauliaga sē fuafuagina ke tavini atu e pelā me se Molimau a Ia. E pelā mo tino Isalaelu kolā e se mafai o ofo atu a taulaga ‵togi ‵mafa ona ko olotou fakanofonofoga, koi mafai eiloa ne tavini tāua a Ieova kolā e isi ne tapulā ki mea e mafai ne latou o fai o tuku atu se lipoti. E aofia ‵tou lipoti taki tokotasi i te lipoti kātoa i te lalolagi, telā e fesoasoani atu ki te fakapotopotoga saukātoa ke fai a palani mo te galuega talai o te Malo i aso mai mua. Tela la, e mata, ko tō uke a mea e manako mai ki a tatou ke lipoti atu i ‵tou galuega talai?

14. Fakamatala mai te pogai e ‵tau ei o iloilo ne tatou a ‵tou sukesukega masani.

¹⁴ Mai tua o te mafaufau ki nāi mea tāua faka-te-agaga i te tusi ko Levitiko, kāti ko fai aka koe, penei, ‘Ko tai malamalama atu nei au i te pogai ne aofia ei te tusi tenei i te Muna fakaosofia a te Atua.’ (2 Timo. 3:16) E se fakaiku aka nei ne koe ke fakatalitonu atu i a koe e tapu ona fua ko te manakoga o Ieova, kae ona ko tou taumafai malosi ke fakafiafia atu ki a ia. E se taumate ne fakamalosi atu ki a koe au mea ne tauloto mai te tusi ko Levitiko i mataupu e lua konei ke momea aka tou fia sukesuke ‵loto ki te Tusi Tapu. (Faitau te Faataoto 2:1-5.) Iloilo au sukesukega masani mai te faiga o ‵talo. E mautinoa ‵lei me e manako koe ke talia ne Ieova au taulaga o vikiga. E mata, e matea ne koe me ko talia ne koe a polokalame i televise, tafaoga i vitio, tafaoga, io me ko nisi mea kolā e fiafia koe o fai ke fakalavelave atu ki tou gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga? Kafai e penā, e aoga ‵ki ke mafaufau ‵loto koe ki pati a te apositolo ko Paulo i te tusi ko Epelu.

15, 16. Kaia ne faipati ‵tonu ei a Paulo i te taimi ne tusi atu ei ki Kelisiano Epelu?

¹⁵ Ne faipati ‵tonu eiloa a Paulo i te taimi ne tusi atu ei a ia ki Kelisiano Epelu. (Faitau te Epelu 5:7, 11-14.) Ne seki fakamāmā ne te apositolo ana pati! Ne fai atu tou tagata i a latou e “tuai o malamalama.” Kaia ne faipati  ‵tonu atu ei a Paulo? Ne fakaasi atu ne ia te alofa o Ieova mo te manavase ki Kelisiano konā e taumafai ke ola fua latou i akoakoga fakavae kolā e faigofie. E tonu, e tāua ‵ki ke iloa ne koe akoakoga fakavae o te lotu Kelisiano tonu. Kae e manakogina a “meakai ma‵keke” ke ga‵solo ki mua i te feitu faka-te-agaga kae fai pelā me ne Kelisiano ko ma‵tua ‵lei.

¹⁶ I lō te ga‵solo ki mua ke mafai o akoako atu a nisi tino, ne ma‵nako te kau Epelu ke akoako atu se tino ki a latou. Kaia? Me e se ‵kai latou ki “mea‵kai ma‵keke.” Ke ‵sili ifo ki a koe eiloa: ‘E mata, e maua ne au se kilokiloga tonu ki meakai ma‵keke faka-te-agaga? E mata, e fakaaoga ne au? Io me kalo ‵keatea au mai te ‵talo kae sukesuke ‵loto ki te Tusi Tapu? Kafai e penā, e mata, e mafai o fai aku sukesukega masani mo fai se vaega o te fakalavelave?’ E se olo fua tatou o talai ki tino kae ke akoako foki latou kae fai a soko.—Mata. 28:19, 20.

17, 18. (a) Kaia e ‵tau ei o ‵kai faeloa tatou ki meakai ma‵keke faka-te-agaga? (e) E ‵tau o pefea ‵tou kilokiloga ki te fakaaogaga o meainu ma‵losi koi tuai o olo ki fakatasiga faka-Kelisiano?

¹⁷ Kāti e se faigofie ki te tokoukega o tatou a te sukesuke ki te Tusi Tapu. E tonu, e se taumafai a Ieova o fakamalosi ana tino ke suke‵suke ki te Tusi Tapu ko te mea ke ma‵sei olotou lagonaga. E tigā te feitu tenā, e ‵tau o ‵kai faeloa tatou ki meakai ma‵keke faka-te-agaga faitalia me ko leva ne fai tatou mo tavini tukugina atu a te Atua io me koi ‵fou. Se mea ‵tau eiloa ke fai penā māfai e ola tatou i se olaga tapu.

¹⁸ Ko te mea ke tapu tatou, e ‵tau o mafau‵fau faka‵lei tatou ki te Tusi Tapu kae fai a te mea telā ne fakamolemole mai te Atua ki a tatou. Ke mafau‵fau ki tama ta‵gata a Alona, ko Natapu mo Apiu kolā ne ‵mate me ne ofo atu ne lāua se ‘afi e se ‵mana,’ kāti ona ko lāua e ‵vale. (Levi. 10:1, 2) Mafaufau me ne a pati a te Atua ne fai atu ki a Alona. (Faitau te Levitiko 10:8-11.) E mata, e fakauiga te fuaiupu tenā me e se ‵tau mo tatou o inu ki se meainu malosi koi tuai tatou o olo atu ki se fakatasiga Kelisiano? Mafaufau ki manatu konei: E se ‵nofo tatou mai lalo i te Tulafono. (Loma 10:4) I nisi fenua, e inu malie ‵tou taina ki meainu ma‵losi i te taimi e ‵kai ei koi tuai o olo atu ki fakatasiga. I te taimi o te Paseka, ne fakaaoga i ei a ipu uaina e fa. I te kamataga ne Iesu te Fakamanatuga, ne fai atu a ia ki ana apositolo ke inu ki te uaina telā e fakatusa ki tena toto. (Mata. 26:27) E taku fakamasei ne te Tusi Tapu a te inu malosi mo te konā. (1 Koli. 6:10; 1 Timo 3:8) Kae tokouke a Kelisiano e se ‵lei olotou lagonaga ma inu ki meainu ma‵losi koi tuai o aofia latou i so se vaega o te taviniga tapu. E kese‵kese a fakanofonofoga o atufenua takitasi, kae ko te mea tāua ko Kelisiano ke ‘faka‵kese ne latou a mea a te Atua mo mea e fakaaoga ne tino’ io me ko mea tapu mo mea sē tapu ko te mea ke tapu latou kae fakafiafia atu ei ki te Atua.

19. (a) Se a te mea e ‵tau o masaua ne tatou i taimi o tapuakiga a kāiga mo sukesukega totino? (e) Se a te mea e fakaiku aka ne koe ke fai ke fakatalitonu atu i a koe e tapu?

¹⁹ Koi uke a mea tāua faka-te-agaga e ‵tau o maua māfai e taumafai koe o ‵sala ki ei i loto i te Muna a te Atua. Ke fakaaoga a mea faigaluega kolā e mafai o maua ke tai faka‵lei aka a te faiga o tau tapuakiga a kāiga mo au sukesukega totino. Fakalauefa aka tou iloa e uiga ki a Ieova mo ana fuafuaga. Ke na fakapilipili malosi atu ki a ia. (Iako. 4:8) ‵Talo atu ki te Atua pelā mo te faisalamo: “Faka‵pula aka oku mata, ko te mea ke iloa ne au te tonu mo te fakaofoofogina o au tulafono.” (Sala. 119:18) Ke mo a eiloa e gutugutulua koe ki tulafono mo fakatakitakiga fakavae mai te Tusi Tapu. Ke loto fiafia o tautali i te toe tulafono maluga a “te Tino Sili,” ko Ieova, mai te kau atu mo te loto finafinau ki “te galuega tapu o te tala ‵lei a te Atua.” (1 Pe. 1:15; Loma 15:16) Fakatalitonu atu i a koe e tapu i aso fakaoti kae faiga‵ta konei. Ke tapu tatou i ‵tou amioga katoa e fai kae fakamaluga te pulega sili a te ‵tou Atua tapu, ko Ieova.