So se tino telā e sē ‵lei i manogi o sausau e fakafesagai atu faeloa mo se tulaga faigata. E se mafai ne latou o pule atu ki tino kolā e fakaaoga ne latou a sausau ma‵nogi penā. Kae ko oti ne fesili atu a nisi tino me e mata e ‵lei io me ikai ke fakamolemole atu ki taina mo tuagane ke sē fakaaoga ne latou a sausau ma‵nogi i fakatasiga Kelisiano, fono o fenua, mo fono o atufenua.

E mautinoa eiloa me e se manako se Kelisiano ke fakafaigata a te kau atu o se tino ki fakatasiga Kelisiano. E manakogina ne tatou katoa a fakamalosiga mai ‵tou fakatasiga. (Epe. 10:24, 25) Tela la, e mafai ne te tino telā e se ‵lei i sausau ma‵nogi kae ko faigata o kau atu ki fakatasiga o sau‵tala fakatasi mo toeaina ki te mea tenei. E tiga eiloa e sē se tulafono faka-te-Tusi Tapu ke fakaaoga a sausau ma‵nogi ne tino kolā e ‵kau ki fakatasiga, e mafai eiloa o tuku atu ne toeaina a manatu fesoasoani ki te fakapotopotoga ke malamalama ki fakalavelave e fe‵paki mo nisi tino. E ‵tusa mo fakanofonofoga konā, e mafai o filifili aka ne toeaina ke sau‵tala ki fakamatalaga mua i ‵tou tusi i te vaega ko manakoga a te fakapotopotoga i te Fakatasiga mō te Galuega Talai, io me filifili aka ne latou ke fai se faka‵pulaga i se auala atamai e uiga ki te mataupu tenā. * Kae e se ‵tau o fai faeloa ne toeaina a te vaegā faka‵pulaga tenei. I ‵tou fakatasiga, e isi faeloa ne tino ‵fou kae fia‵fia kolā e se iloa ne latou te fakalavelave, kae ma‵nako tatou o tali fiafia latou. E seai se tino e ‵tau o sē ‵lei ana lagonaga ona me fakaaoga ne ia a sausau ma‵nogi.

Kafai e sae aka se fakalavelave i te fakapotopotoga, se mea ‵lei mō toeaina ke fakatoka se koga i te Fale Tapuaki (Kingdom Hall) ke saga‵saga i ei a tino kolā e sē ‵lei i sausau ma‵nogi. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o fakaavanoa se potu e mafai o faka‵piki i ei a mea faka‵lasi leo, ke mafai o fakalogo‵logo ki mea aoga mai fakatasiga. Kafai e se mafai o faka‵lei aka te fakalavelave tenā ona me koi pokotia malosi ei a nisi tino, ko ‵tau mo te fakapotopotoga o puke a tōfiga i fakatasiga ki mea puke leo io me fakaaoga a telefoni ke mafai o fakalogo‵logo mai latou i olotou fale, pelā mo te mea ko oti ne fai sale ki tino kolā e se mafai o oloolo.

I tausaga fakamuli nei, ne fakamalosi mai te ‵Tou Galuega Talai ki taina mo tuagane ke fakaasi atu te amanaia ki te mea tenei i te taimi e ‵kau atu ei latou ki fono. Ona ko te mea e iloa atu me i te lasiga o fono e fai sale i koga kolā e ‵pui ‵tu, ne masani o fakamolemole atu ki tino kolā e ‵kau atu ke mo a ma fakaaoga malosi a sausau ma‵nogi i faigāmea penā. Ko oti ne fakamalosi aka ki tino kolā e ‵kau ki fono o atufenua ke amanaia ki tulaga penei, ona me seai ne koga i koga fai fono konei ne fakaavanoa mō tino kolā e sē ‵lei i sausau ma‵nogi. Kae ui i ei, ke mo a ma mafau‵fau tatou me i te mea tenei se tulafono ke tau‵tali ki ei a te fakapotopotoga.

A koi ‵nofo atu tatou i te fakanofonofoga tenei, e pokotia katoa tatou i ikuga o te tulaga sē ‵lei katoatoa. E ‵tau mo tatou o loto fakafetai ki taumafaiga e fai ne nisi tino ke fesoasoani mai ke ave kea‵tea ‵tou fakalavelave! E mafai o fai ei ke fakatāua ne tatou a nisi tino mai te sē fakaaoga ne tatou a sausau ma‵nogi ko te mea ke fakafaigofie ki ‵tou taina mo tuagane ke ‵kau mai ki fakatasiga Kelisiano. Kae e mafai o fakamalosi aka tatou ne te alofa ke fai penā.

Ne lauiloa eiloa a Ponitio Pilato ki tino fai‵tau ki te Tusi Tapu ona ko tena tulaga i te fakamasinoga mo te fakasalaga o Iesu. (Mata. 27:1, 2, 24-26) E ui i ei, ne sae fakafia mai foki a tena igoa i nisi tala fakasolopito. E ‵tusa mo pati i The Anchor Bible Dictionary, a fakamatalaga e uiga ki a ia e “uke ‵ki kae e fakamatala likiliki mai i lō nisi kovana Loma i Iuta.”

A te igoa o Pilato e sae fakafia mai i tusitusiga a tino tusitala Iutaia ko Josephus, telā ne tusi ne ia a mea e tolu kolā ne ‵tupu kolā e fetaui ‵lei mo mea faiga‵ta ne fe‵paki mo Pilato i te taimi ne pule ne ia a Iutaia. Ne toe tusi mai ne te tino tusitala Iutaia ko Philo a te fa o mea ne tupu. Ne fakamaoni mai ne te tino tusitala Loma ko Tacitus, telā ne tusi ne ia te tala fakasolopito o emupaea o Loma me ne fai te fakatonuga a Ponitio Pilato ke tamate a Iesu i taimi o te pulega a Tipelio.

I te 1961, ne maua ne tino kolā e sukesuke ne latou a mea mua kolā e ga‵lue i fale fai tafaoga mua o Loma i Kaisaleia i Isalaelu, se vaegā fatu telā e tusi i ei te igoa o Pilato i te ‵gana Latina. A te tusitusiga tenā i luga i te fatu e se katoatoa kae e manino loa te fakamatalaga i ei: “Ki ‵malu o atua, a te faletapu tenei ko tuku atu ne te Kovana o Iutaia Ponitio Pilato.” A te faletapu tenei ne fakaaloalo ki a Tipelio te ulu o te emupaea o Loma.

I se “Fesili Mai Tino Fai‵tau” telā ne ‵lomi i The Watchtower i a Iulai 15, 2002, ne fakaasi mai i ei me e ‵tau o pulou ne se tuagane tena ulu māfai e fai ne ia se akoga faka-te-Tusi Tapu telā e kau atu ki ei se tagata talai, faitalia me ko oti ne papatiso io me ikai. E fakaasi mai i nisi fakamatalaga ki te mataupu tenei me se mea ‵lei ke fai a fakamafuliga ki te fakatakitakiga.

Kafai e kau atu te tagata talai telā ko oti ne papatiso ki se akoga faka-te-Tusi Tapu telā e fai ne se tuagane, e mautinoa eiloa me ka pulou ne te tuagane a tena ulu. E fakaasi atu i ei tena āva ki te fakatokaga a Ieova ki te ulu o te fakapotopotoga Kelisiano ona me ko fai ne ia te tiute telā e masani o fai ne te taina. (1 Koli. 11:5, 6, 10) Kae e mafai o fakamolemole atu a ia ki te taina ke fai ne ia te akoga māfai e fetaui ‵lei kae mafai foki ne ia o fai te akoga.

I te suā feitu, kafai e kau atu se tagata talai seki papatiso ki se akoga faka-te-Tusi Tapu e fai ne se tuagane telā e se ko tena avaga, e se manakogina ke pulou tena ulu e ‵tusa mo fakatakitakiga i te Tusi Tapu. E ui i ei, e fai ne loto lagona o nisi tuagane ke pulou olotou ulu i vaegā fakanofonofoga penā.