1. Ne a mea faiga‵ta ne fakafesagai mo Kelisiano i te faiga o te galuega talai i aso nei?

NE FE‵PAKI eiloa a Tino A‵koga o te Tusi Tapu * i te 19 mo te 20 senitenali mo mea faiga‵ta e uke. E pelā mo Kelisiano i te senitenali muamua, ne fakasalalau atu eiloa ne latou se fekau telā e se fia‵fia ki ei a tino e tokouke. E mu‵tana fua latou, kae ‵kilo atu a tino o te lalolagi ki a latou pelā me ne tino seki a‵koga. E se gata i ei, ne fakafesagai atu latou i se taimi ki te “kaitaua” o Satani te Tiapolo. (Faka. 12:12) Kae ka fai eiloa te lotou galuega talai i “aso fakaoti,” se vaitaimi “o toe taimi faiga‵ta.”—2 Timo. 3:1.

2. Ne a mea ko oti ne fai ne Ieova ke fai ei ke gasolo ki mua te faiga o te galuega talai i aso nei?

² Ko te fuafuaga eiloa a Ieova ke folafola atu ne ana tino a te tala ‵lei i se auala lasi ‵ki i ‵tou aso nei, kae se talia ne ia so se mea ke taofi aka ei te fakataunuga o tena fuafuaga. E pelā mo te faka‵saoga ne ia te fenua o Isalaelu mai Papelonia, ne faka‵sao eiloa ne Ieova ana tavini i aso nei mai “Papelonia te Sili,” te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi kātoa. (Faka. 18:1-4) Ne akoako ne ia tatou mō  te ‵tou ‵lei, tuku mai ne ia te filemu, kae fesoasoani mai ke fakailoa atu ne tatou ana akoakoaga ki nisi tino. (Faitau te Isaia 48:16-18.) E se fakauiga te mea tenei me e lavea ne Ieova a mea ‵tupu i aso mai mua telā e fulifuli sale ne ia a mea ‵tupu i te lalolagi ko te mea ke gasolo ki mua te galuega talai o te Malo. Ne fakafaigofie ne nisi tulaga o te lalolagi a te ‵tou galuega talai, kae ko te fesoasoani fua o Ieova ne mafai ei o kufaki tatou i fakasauaga mo nisi mea faiga‵ta aka kolā e fakalavelave mai ki te faiga o te ‵tou galuega i te lalolagi telā e pule ki ei a Satani.—Isa. 41:13; 1 Ioa. 5:19.

3. Ne salalau atu pefea a te “malamalama” tonu?

³ Ne fakaosofia ne Ieova te pelofeta ko Tanielu ke ‵valo atu ne ia me ka salalau atu te “malamalama” tonu i te taimi o te gataga. (Faitau te Tanielu 12:4.) Ne fesoasoani atu a Ieova ki Tino A‵koga ki te Tusi Tapu ke malamalama i muna‵tonu fakavae mai i te Tusi Tapu kolā ko leva ne faka‵numi ne akoakoga ‵se a Lotu Kelisiano. Ko fakaaoga nei ne ia ana tino ke fakasalalau atu te iloaga tonu ki te lalolagi kātoa. Ko lavea atu nei ne tatou a te fakataunuga o te valoaga a Tanielu. Ko pili nei o kātoa te 8,000,000 o tino kolā ne talia ne latou te munatonu kae ko fakasalalau atu nei ne latou te munatonu i te lalolagi kātoa. Ne a nisi mea ne mafai o fesoasoani atu ki te folafolaatuga o te munatonu tenei ki te lalolagi kātoa?

4. E pefea te salalau atu o te ‵fuliga o te Tusi Tapu i te 19 senitenali?

⁴ A te mea e tasi telā ne ‵lago mai ki te folafolaatuga o te tala ‵lei ko te salalau o te lōmiga o te Tusi Tapu. I te fia selau o tausaga, ne faka‵tuka kae ‵teke atu ne faifeau o te Lotu Kelisiano a tino ke mo a e fai‵tau ki te Tusi Tapu, kae ne ‵losi atu foki ki a latou mō te ‵mate o nisi tino kolā ne ‵fuli ne latou te Tusi Tapu. Kae i te 19 senitenali, ne salalau atu se vaega o te lōmiga o te Tusi Tapu ki nisi ‵gana e 400. I te fakaotiga o te senitenali tenā, ne maua ne tino e tokouke se ‵kopi o te Tusi Tapu kae ne sē lava te lotou iloaga tonu e uiga ki akoakoga mai i te Tusi Tapu.

5. Ne a galuega ne fai ne Molimau a Ieova i te ‵fuliga o te Tusi Tapu?

⁵ Ne iloa ne Tino A‵koga ki te Tusi Tapu me ne ‵tau mo latou o talai, kae ne seki ‵fiu eiloa latou i te fakamatala atu a akoakoga i te Tusi Tapu. E se gata i ei, ne fakaaoga kae tufatufa atu ne tino o Ieova a lōmiga o te Tusi Tapu. I te 1950, ne ‵lomi ne latou te lōmiga kātoa io me se vaega o te New World Translation of the Holy Sciptures, i ‵gana e silia atu mo te 120. A te lōmiga fou i te 2013 o te New World Translation ko oti ne fakafaigofie ke ‵fuli ki nisi ‵gana. Tela la, a te fakaaogaga o te Tusi Tapu telā e faigofie o faitau, ka fesoasoani mai ki te faiga o te ‵tou galuega talai.

6, 7. (a) Ne pefea te salalau atu o taua fakamuli nei? (e) Ne aoga pefea a te taimi o te filemu i nisi fenua ki te ‵tou galuega talai?

⁶ Kāti e mafai o mafaufau koe penei, ‘Ne pefea te tulaga o te filemu i te lalolagi? E pelā mo te 20 senitenali, ne lau i miliona o tino ne ‵mate atu ona ko taua, maise loa a taua e lua o te lalolagi. Kae i te Taua i te Lua o te lalolagi i te 1942, a Nathan Knorr telā e fai ne ia te takitakiga o Molimau a Ieova, ne fai ne ia te lāuga o te fono i te atufenua telā e fakaulutala penei, “Peace—Can It Last?” Ne fakaasi mai i te lāuga a te fakamaoniga mai te Fakaasiga mataupu 17 me i te tau me ka isi se taimi o te filemu mai tua o te taua tenā, kae e se ko te taua o Amaketo.—Faka. 17:3, 11.

⁷ E seai eiloa se filemu ne maua i te  fakaotiotiga o te Taua i te Lua a te Lalolagi. E ‵tusa mo te mea tenā, e nofo ki se 331 taua e ‵tupu sale i vā o malo mo fenua talu mai te 1946 ki te 2013. E lau i miliona ne ‵mate atu i ei. Kae i taimi o taua konā, ne maua eiloa ne fenua e uke a te filemu, kae ne fakaaoga ne tino o Ieova a avanoaga penā ke folafola atu te tala ‵lei. Se a te mea ne iku mai i ei? I te 1944, e se silia atu mo te 110,000 tino talai o te Malo i te lalolagi kātoa. I aso nei, ko oko ki te 8,000,000! (Faitau te Isaia 60:22.) E mata, e se loto fakafetai tatou me e mafai o talai atu ne tatou te tala ‵lei i taimi o te filemu?

8, 9. Ne a auala ne mafai o fakafaigofie te faima‵laga, kae ne fesoasoani mai pefea mea konā ki te ‵tou galuega?

⁸ Ko oti ne fakafaigofie aka a te galuega talai ne mea fakatele‵tele. I te 1900—kāti se 21 tausaga mai tua o te lōmiga muamua o te Faleleoleo Maluga—e nofo fua ki se 8,000 mea fakatele‵tele ne fakaaoga i Amelika, kae ne nāi auala fua e ‵lei ke fakaaoga ne latou. I te lalolagi kātoa, ko silia atu nei mo te tasi mo te āfa piliona o mea fakatele‵tele mo te fia miliona o auala ‵lei. Ne mafai ne tatou o fakaaoga a mea fakatele‵tele mo auala e uke ke fakailoa atu ei te tala ‵lei ki tino e ‵nofo i fa‵kai ‵mao. Kae e tiga eiloa e se lava a mea fakatele‵tele kae e ‵tau eiloa o sasale atu ki koga ‵mao, ne taumafai eiloa tatou o fai a soko.—Mata. 28:19, 20.

⁹ Ne fesoasoani mai foki a nisi vaega o mea fakatele‵tele ki te ‵tou galuega. Ne fakafaigofie ne motoka, vaka mo tuleni a te aveavega o tusi faka-te-Tusi Tapu ki koga ‵mao i se fia fua o vaiaso. Ne mafai o faima‵laga atu fakavave a ovasia o fenua, Komiti o te Ofisa Lagolago, misionale, mo nisi tino o fai a lāuga i fono o atufenua i nisi koga e auala i vakalele. E se gata i ei, e faima‵laga atu foki a sui o te Potukau Pule mo nisi taina mai te laumua ki fenua e uke ke fakamalosi kae fakaakoako a taina tali‵tonu. Tela la, ne fesoasoani mai a te gasolo ki mua te ‵lei o mea faima‵laga ke fakamalosi aka ei te ‵kau fakatasi o tino o Ieova.—Sala. 133:1-3.

10. Kaia e mafai o fai atu i te ‵gana Peletania ko te ‵gana lauiloa i te lalolagi kātoa?

¹⁰ Talu mai te senitenali muamua, ne lauiloa eiloa te Koine, io me ko te ‵gana  Eleni i te emupaea o Loma. E mata, e isi se ‵gana lauiloa e faipatigina i aso nei? E tokouke a tino e fai mai me ko te ‵gana Peletania. E fai mai te tusi ko te English as a Global Language: “E nofo ki te kuata o te aofaki o tino i te lalolagi e fai‵pati io me malama‵lama i te ‵gana Peletania.” A te ‵gana Peletania ko te ‵gana lauiloa telā e fakaaoga i mea tau fesokotakiga mō pisinisi, mea fakapolitiki, mea fakasaienisi, mo poto ‵fou.

11. Ne mafai pefea o aoga te ‵gana Peletania ki te gasolo ki mua o te tapuakiga ‵ma?

¹¹ Ne fesoasoani mai eiloa te salalau atu o te ‵gana Peletania ki te gasolo ki mua o te tapuakiga ‵ma. Ne ‵lomi muamua eiloa a Te Faleleoleo Maluga mo nisi tusi faka-te-Tusi Tapu i tausaga e uke ki te ‵gana Peletania. Tenei eiloa te ‵gana e fakaaoga i te laumua o Molimau a Ieova. E fakaaoga eiloa i te taimi e akoako ei a tino a‵koga i te Watchtower Educational Center i Patterson, Niu Ioki i Amelika.

12. E pefea te lasi o te galuega ne fai ne tavini a Ieova i te ‵fuliga o tusi faka-te-Tusi Tapu, kae ne fesoasoani mai pefea te fakaaogaga o poto ‵fou?

¹² Ona me maua ne tatou te tauliaga ke talai atu te tala ‵lei o te Malo ki tino i atufenua katoa, ko oti ne ‵fuli ne tatou a tusi ki nisi ‵gana e 700. A te gasolo aka ki luga o poto ‵fou, e aofia i ei te polokalame i mea tau komupiuta ko te MEPS (Multilanguage Electronic Publishing System), ne fesoasoani mai ke fai ne tatou te galuega ki te ‵fuliga o tusi. Ne fesoasoani mai a mea konei ke mafai o fakasalalau atu ne tatou te fekau o te Malo kae fakamalosi aka te ‵kau fakatasi o tatou i te lalolagi kātoa. Kae e ‵kau fakatasi eiloa tatou me e fai‵pati tatou ki te “‵gana ‵ma” e uiga ki te munatonu mai te Tusi Tapu.—Faitau te Sefanaia 3:9.

13, 14. Ne mafai pefea o maua ne Kelisiano i aso nei a mea aoga mai tulafono mo fakaikuga i mea tau tulafono?

¹³ E pelā mo te mea ne fakasae aka i te mataupu mai mua, ne maua ne Kelisiano mua a mea aoga mai te tulafono faka-Loma, telā ne fakagalue i te emupaea o Loma. I se auala tai ‵pau, e maua foki ne Kelisiano i aso nei a mea aoga mai fakatokaga o te tulafono. E pelā me se fakaakoakoga, i te ‵tou laumua i Amelika, ne tuku atu ne te Tulafono fakavae a te saolotoga e uiga ki talitonuga, te fai‵pati ki olotou talitonuga, pelā foki mo maopoopoga. Ne fai ne te tulafono tenei ke saoloto a te kautaina i Amelika o maopoopo kae sau‵tala ki te  Tusi Tapu i mua o tino e tokouke mo te fai‵pati atu ki nisi tino e uiga ki mea e tauloto ne tatou. E ui i ei, ne ‵tau eiloa o maua se taliaga mai te fono tulafono ke fakagalue te saolotoga tenā. (Fili. 1:7) Kafai ne ‵teke mai te tulafono ki tino o Ieova i Amelika, ko ‵tagi atu ei ki fono ma‵luga kolā ne ‵lago mai faeloa ki te lotou saolotoga pelā me ne tino talai o te Malo.

¹⁴ I nisi fenua, ko oti ne ‵lago mai a fono tulafono ki te ‵tou saolotoga e uiga ki te ‵tou Tapuakiga mo te galuega talai. Ko oti ne ‵tagi atu a ‵tou taina i nisi fenua ki fono ma‵luga e aofia ei atufenua kese‵kese māfai e se manumalo latou. E pelā me se fakaakoakoga, i a Iuni 2014, ko oti ne manumalo tatou i tagi e 57 kolā ne avaka i te European Court of Human Rights, telā e aofia i ei fenua o Eulopa. E tiga eiloa e “takalia‵lia a fenua katoa” ki a tatou, ko oti ne taliagina ne fono tulafono i fenua e uke a te ‵tou saolotoga ke fai ‵tou tapuakiga tonu.—Mata. 24:9.

15. Ne a fakamafuli‵fuliga ne fai ki te auala e ‵lomi ei ‵tou tusi, kae ne fesoasoani mai pefea a ‵fuliga konei ki a tatou?

¹⁵ Ko oti eiloa ne fesoasoani mai a auala ‵fou i koga ‵lomi tusi ki te talaiatuga o te tala ‵lei ki te lalolagi kātoa. I se fia selau tausaga, ne fakaaoga ne tino se masini ‵lomi tusi telā ne māfua mai i a Johannes Gutenberg i te 1450. Kae talu mai i te lua selau tausaga ko ‵teka, ne ‵sae aka ei a poto ‵fou i koga ‵lomi tusi. A masini ko ‵lasi, ko vave atu kae uke foki a mea e mafai o ‵lomi i ei. Ko faigofie te faitega o pepa mo tusi. A te masini ‵lomi tusi ko te Offset, telā ne sui ne ia a masini ‵lomi mua ko te letterpress, ko gasolo eiloa o fakavave ne ia te galuega ki te ‵lomiga o tusi mo ata i ei. Se a te aoga o mea konei ki ‵tou galuega? Mafaufau ki te mea tenei: I te lōmiga muamua o te Faleleoleo Maluga (Iulai 1879) ne ‵lomi i ei a ‵kopi e 6,000, e aunoa mo ne ata, kae i te ‵gana Peletania fua. Talu mai se 136 tausaga ko ‵teka ke oko mai ki te taimi nei, e sili atu mo te 50,000,000 ‵kopi o Te Faleleoleo Maluga ko oti ne ‵lomi kae tufatufa atu. E aofia i ei a ata kolā e ‵kala kae ko avanoa atu foki i ‵gana e silia atu mo te 200.

16. Ne a poto ‵fou ne fesoasoani mai ke talai atu ne tatou te tala ‵lei ki te lalolagi kātoa? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹⁶ Mafaufau la ki nisi poto kolā ne fakaaoga ne tino o te Atua i se 200 tausaga ko ‵teka ke talai atu ei te tala ‵lei. Ne aofia i ei a tuleni, motoka, mo vakalele, kae ne fakaaoga foki i ei a pasika ta ki vae, taipa, masini e fakaaoga ne tino ‵kivi, uaelesi, telefoni, mea pei ata, mea puke leo mo mea puke ata, letio, televise, ata gasue‵sue, komupiuta, mo te itaneti. Ko oti ne fesoasoani mai a auala konei ke fakataunu te ‵tou galuega ko te faiga o soko. I te fakataunuga o te valoaga me i “malo mo tupu ka tausi faka‵lei” ki tino o Ieova, ko oti ne fakaaoga faka‵lei ne tatou a poto ‵fou ke ‵lomi aka ei te Tusi Tapu mo tusi faka-te-Tusi Tapu ki ‵gana e uke.—Faitau te Isaia 60:16.

17. (a) Se a te fakatalitonuga i a tatou e ga‵lue fakatasi mo Ieova? (e)  Kaia e talia ei ne Ieova ke “ga‵lue fakatasi” tatou mo ia?

¹⁷ E manino ‵lei me e maua ne tatou a fakamanuiaga a te Atua. E tonu, e se fakalagolago mai a Ieova ke fesoasoani atu tatou i te fakataunuga o tena fuafuaga. Kae e talia ne ia ke “ga‵lue fakatasi” tatou mo ia, e fakaasi atu ei ‵tou a‵lofa ki a ia mo ‵tou tuakoi. (1 Koli. 3:9; Male. 12:28-31) Ke na fakaaoga faka‵lei te avanoaga ke folafola atu te fekau o te Malo, te ‵toe galuega tāua i te lalolagi nei. Kae sili la i ei, ke na fakaasi ‵tou loto fakafetai me e takitaki kae fakamanuia ne Ieova te ‵tou galuega ki te faiga o akoakoga i te lalolagi kātoa!