Ko oti foki ne fai mai ne nisi tavini a te Atua a vaegā manatu penā e uiga ki te ‵salaga ki se avaga. E ui ei, e iloa ‵lei ne latou te manatu fesoasoani ne tuku mai ne te apositolo ko Paulo ke avaga “fua i te Aliki”—se fakatakitakiga telā e ‵tau o fakatonutonu ne ia a faifaiga a Kelisiano katoa. (1 Koli. 7:39) Kae kaia la e fai mai ei ne latou a manatu penā?

E fai mai ne nisi tino a vaegā manatu penā, ona ko te mea e iloa ne latou me se ‵pau te aofaki o taina mo tugane kolā e mafai o a‵vaga. Ko oti ne lavea atu te mea tenei i atufenua e uke. Ke onoono ki fakaakoakoga e lua konei: I Korea e 57 pasene ne tuagane kae 43 pasene ne taina. Kae i Colombia e 66 pasene ne tuagane kae 34 pasene ne taina.

I nisi fenua, e tai faigata foki loa a faifaiga i ei ona ko te mea e ma‵nako a mātua sē tali‵tonu ke maua mai a kope e uke mo ‵togi ki ei olotou tama‵liki fāfine, telā ko fakafaigata i ei ki nisi taina kolā se uke olotou mea ke a‵vaga. Ona ko fakalavelave penei, e mafai o mafaufau se tuagane me tai faigata loa ke maua sena avaga “i te Aliki.” Telā la, e mafai o fesili mai a ia penei, “E mata, se mea tonu me mafai loa o maua saku avaga i loto i taina Kelisiano?” *

Kafai ko oti ne oko atu ki a koe ne vaegā mafaufauga penā, e ‵tau mo koe o talitonu me malamalama ‵lei a Ieova i te tulaga o koe. Se mea tonu me e iloa ‵lei ne ia ou lagonaga e uiga ki te fakalavelave tenā.—2 Nofo. 6:29, 30.

Koi tumau eiloa Ieova i te tuku mai o fakatakitakiga i loto i tena Muna ke avaga fua i te Aliki.  Kaia? Ona ko te mea e iloa ne ia te mea ‵lei mō ana tino. E se manako fua a ia o puipui ana tavini mai ikuga fakalogo‵mae kolā e maua mai i te faiga o se fakaikuga valea, kae e manako foki a ia ke fia‵fia latou. I aso o Neemia, e tokouke a tino Iutaia ne a‵vaga ki tino o fenua fakaa‵tea kolā e se tapuaki ki a Ieova, telā ne faipati atu ei a Neemia e uiga ki te fakaakoakoga sē ‵lei a Solomona. E tiga loa “ne alofa te Atua ki a ia” kae “ko fafine o fenua fakaa‵tea ne māfua ei te fai agasala a Solomona.” (Nee. 13:23-26) Tela la, mō te ‵lei o ana tavini, ne fakatonu mai te Atua ki a tatou ke a‵vaga fua ki tino tapuaki ‵tonu. (Sala. 19:7-10; Isa. 48:17, 18) E loto fakafetai a Kelisiano ‵tonu ki te alofa atafai o te Atua kae fakalagolago foki ki ana fakatonuga. Mai te faka‵logo o latou ki a ia e pelā me ko te lotou Pule, ko amanaia foki latou ki a ia e pelā me ko te Pule o te Lagi mo te Lalolagi kātoa.—Faata. 1:5.

E mautinoa eiloa me sē manako ke “se paleni koutou i te otou ‵kau fakatasi” mo se tino telā e mafai o ave keatea ne ia koe mai i te Atua. (2 Koli. 6:14) E tokouke a Kelisiano i aso nei ne faka‵logo ki fakatakitakiga a te Atua kolā ko oti ne fakamautinoa aka me ne puipuiga, kae ko iloa foki ne latou me ne filifili eiloa ne latou te auala poto. Kae ko nisi tino ne filifili ne latou te suā auala.

Ne fakamatala mai ne Maggy, * se tuagane i Ausetalia a te mea ne tupu ki a ia i te taimi ne kamata ei a ia o fai famau ki se tino sē talitonu: “Ne seki fano sale au ki fakatasiga e uke ona fua ke fetaui māua. Ne masei ‵ki toku tulaga faka-te-agaga.” A te suā tamaliki fafine i India ko Ratana, ne fai famau ki se tamaliki i tena vasega telā ne kamata o tauloto ki te Tusi Tapu. Kae ne lavea atu me ne manako fua tou tagata o tauloto ki te Tusi Tapu, ko te mea fua ke mafai lāua o famau mo tou fafine. Telā la, ne iku atu ei ki te tiakinaga ne tou fafine te munatonu kae ‵fuli atu ki te suā talitonuga ko te mea ke mafai ei o avaga lāua.

Te suā fakaakoakoga ko Ndengue i Cameroon. Ko 19 ana tausaga i te taimi ne avaga ei tou fafine. Ne tauto atu tena sai feagaiga me ka saoloto faeloa a ia i te kau atu ki tena talitonuga. E lua vaiaso mai tua o te fakaipoipoga a lāua, ne fakatapu a ia ne tena avaga ma kau atu ki fakatasiga faka-Kelisiano. Ne fai mai tou fafine: “Ne nofo atu faeloa au tokotasi kae tagi. Ko iloa ne au me ko sē toe pule atu au ki toku olaga. Ne maua faeloa ne au te loto salamō kae fanoanoa.”

E tonu, e se ko tino sē talitonu katoa e uiga kaitāua kae se maua ne latou te lotomalamalama. Kafai foki loa e se fe‵paki koe mo ikuga sē ‵lei o te avaga ki se tino sē talitonu, kae e mata, ka pokotia pefea tou fesokotakiga mo tou Tamana alofa faka-te-lagi? Ka pefea ou lagonaga i te iloaga ne koe me ne seki fakalogo koe ki fakatakitakiga kolā ne tuku mai ne ia mō te ‵lei o koe? Kae sili i mea katoa, e mata, ka pefea ana lagona ki tau fakaikuga ne fai?—Faata. 1:33.

E mafai o fakatalitonu mai ne taina mo tuagane i te lalolagi kātoa me i te avaga “fua i te Aliki” ko te ‵toe fakatakitakiga ‵lei. E fakaiku aka ne latou kolā koi ‵nofo taka ke fakafiafia ne latou te loto o te Atua, kae ke loto fia‵fia o a‵vaga ki se tino telā e fetaui ‵lei mai i ana tino tapuaki. A Michiko se tuagane taka i Tiapani telā ne fakakolekole ne ana kāiga ke avaga ki se tino sē talitonu. E se gata fua i te ‵teke atu ki fakamalosiga ana kāiga, ne faigata foki ki a ia ke kilo atu ki ana taugasoa mo tino kolā e iloa ne ia e a‵vaga i te fakapotopotoga. Ne fai mai a ia: “Ne fai faeloa au ki a au eiloa me ona a Ieova ko ‘te Atua fiafia,’ e se faka‵na ki te ‵tou fia‵fia ki te avaga io me ko te sē a‵vaga. E tuku mai ne ia a mea e ma‵nako ki ei ‵tou loto. Tela la, kafai e fia a‵vaga tatou kae sē mafai o maua ne ‵tou avaga, e sili atu ke ‵nofo taka tatou mō te taimi fua tenei.” (1 Timo. 1:11) Fakamuli loa, ne avaga a Michiko ki se taina ‵lei, kae ne fiafia tou fafine me ne fakalogo a ia ki fakatakitakiga a Ieova.

Ko oti foki ne kufaki penā a nisi taina ke maua ne latou ne soa kolā e fetaui ‵lei. A Bill se taina tokotasi mai i Ausetalia ne fai foki penā. Ne fakaasi ‵tonu mai ne ia me i nisi taimi ne fiafai sale a ia ki fāfine mai tua o te fakapotopotoga. Kae ui ei, ne taumafai loa a ia ke se tō fai taugasoa a ia ki a latou. Kaia? Ne seki manako a ia ke fakamasani o “‵kau fakatasi”mo tino sē talitonu.” I tausaga fakamuli, ne fiafai a ia ki nāi tuagane, kae ko latou e se fia‵fai ki tou tagata. Ne kufaki a Bill i loto i tausaga e 30 a koi tuai o fetaui a ia mo se tuagane telā ne fetaui ‵lei mo ia. Ne fai mai a  Bill: “E seai loa se mea ne salamō ei au.” Ne toe fai mai foki a ia: “Ne fakamanuiagina au mai te olo fakatasi māua i te galuega talai, suke‵suke fakatasi, kae tapuaki fakatasi. Ne fiafia au o fetaui mo taugasoa o taku avaga ona ko latou ne tino tapuaki katoa o Ieova. Ne ga‵lue loa māua ki te mā fakaipoipoga mai te fakaaogaga o fakatakitakiga mai te Tusi Tapu.”

Ne a au mea e mafai o fai kae koi faka‵tali koe ke tuku atu a mea katoa ki lima alofa o Ieova? Te mea e tasi ko te mafaufau ki te pogai e se avaga ei koe. Kafai e mafaufau koe me i tau fakaikuga e fakavae mai luga i te fakatakitakiga a te Tusi Tapu ke avaga “fua i te Aliki,” e fakamālō atu loa mo te amanaia ne koe te fakatonuga mai te Atua. Ke iloa ne koe i a Ieova e fiafia ki tau fakaikuga mautinoa ke fakalogo koe ki tena Muna. (1 Samu. 15:22; Faata. 27:11) Ke tumau i te ‘taku atu ki a ia ou puapuaga katoa’ i au ‵talo. (Sala. 62:8) Ka fakatāua ne ia au ‵talo kolā e fakatagi atu faeloa ki a ia mo te loto kātoa. Ka fakamalosi aka faeloa tou fesokotakiga mo te Atua i aso katoa ko te mea ke tumau takitaki koe o ‵teke atu a fakaosoosoga kae taua atu ki manakoga ma‵sei. Ke mautinoa i a koe me i te ‵toe Tino Maluga e fiafia ki ana tavini fakamaoni kae fakatāua ne ia koe i tena kilokiloga. E atafai a ia ki ou manakoga mo mea kolā e naunau koe ki ei. E se tauto mai a ia me ka ‵sala ne ia se avaga mā koe. Kae kafai e manako malosi koe ki se avaga, e iloa ‵lei ne Ieova te ‵toe auala sili ke fakamalie aka ei ou manakoga.—Sala. 145:16; Mata. 6:32.

Nisi taimi kāti ka mafaufau koe pelā mo te faisalamo ko Tavita telā ne fai mai penei: “Tali mai nei ki a au! Ko seai eiloa soku fakamoemoega. Sa ‵muni mai i a au.” (Sala. 143:5-7, 10) I vaegā taimi penā, ke tuku atu ki tou Tamana faka-te-lagi ke fakaasi atu ne ia tena loto mō koe. E mafai ne koe o fai penā, mai te faitau ki tena Muna kae mafaufau ki mea kolā ne faitau ne koe. Ka iloa ei ne koe ana tulafono kae ka lavea foki ne koe ana faifaiga ne fai mō ana tino i aso mua. Mai te fakalogo ki a ia, ka fakamalosi aka i ei tou loto talitonu ki te poto telā e maua mai i te fakalogo ki a ia.

Ne a foki nisi mea fakafiafia kae ma‵goi e mafai o fai ne koe i tausaga konei koi nofo taka ei koe? E mafai ne koe o fakaaoga te vaitaimi tenā ke ati aka ei a uiga faka-te-agaga e pelā mo te poto, kaimalie, galue malosi, uiga ‵gali, tuku katoatoa atu ki te Atua, mo te mauaga o se igoa ‵lei—ne uiga tāua ki se olaga faka-te-kāiga fiafia. (Kene. 24:16-21; Luta 1:16, 17; 2:6, 7, 11; Faata. 31:10-27) Ke ‵sala muamua ki te Malo mai te kau katoatoa atu ki te galuega talai mo nisi polokalame faka-Kelisiano; me ka fai eiloa a mea konā e pelā me se puipuiga ki a koe. Ne fai mai a Bill telā ne sae mai muamua tena igoa e uiga ki taimi kolā ne manako a ia o avaga: “Ne ‵vave ‵ki a aso konā! Ne fakaaoga faeloa ne au te taimi i te taviniga a Ieova e pelā me se paenia.”

Ao, a te avaga “fua i te Aliki” koi tumau tena tāua. A te fakalogo ki te fakatakitakiga tenā ka fesoasoani atu ke faka‵malu ne koe a Ieova kae ka tau ne koe a fakamanuiaga fakamalie loto kolā e se gata. Ne fai mai te Tusi Tapu: “Amutia te tino telā e mataku ki te Aliki [Ieova], kae fiafia o fakalogo ki ana fakatonuga.” (Sala. 112:1, 3) Tela la, ke fakamautinoa aka ke ‵piki mau ki te tulafono mai te Atua ke avaga “fua i te Aliki.”