1. (a) Kaia e tāua ‵ki eiloa a te ‵tou taua mo Satani i aso nei? (e)  E iloa pefea ne tatou me e mafai o manumalo tatou i te taua atu ki a Satani?

E TAUA atu eiloa a Satani ki te ‵toega o te kau fakaekegina mo “nisi mamoe.” (Ioa. 10:16) E fakamoemoe eiloa te Tiapolo ke folo ne ia a tavini e tokouke a Ieova i tena taimi toetoe tenei. (Faitau te Fakaasiga 12:9, 12.) E mata, e mafai o manumalo tatou i te ‵tou taua mo Satani? Ao! E fai mai te Tusi Tapu: “‵Teke atu te Tiapolo, kae ka tele a ia keatea mai i a koutou.”—Iako. 4:7.

2, 3. (a) E pefea te magoi o taumafaiga a te Tiapolo ona ko te manatu me i a Satani e sē se tino tonu telā e ola? (e) E iloa pefea ne koe i a Satani se tino tonu telā e ola?

² E tokouke e fakatauemu atu ki te manatu me i a Satani e ola. Ki a latou, a Satani mo temoni ne tino fua kolā e aofia i tala ‵kai, i ata fakama‵taku, mo tafaoga i vitio. E mafau‵fau a vaegā tino penā me e seai loa se tino poto e talitonu ki agaga ma‵sei. Nei la, e mata, e mafaufau koe me fia saga atu a Satani mo ana kau ki te manatu me i a latou e se ne tino ‵tonu kolā e aofia i tala o te lalolagi? E se penā eiloa! Ona ko te mea tenā, ko faigofie ‵ki ke fakapouli ne Satani a mafaufau o tino kolā e fakalotolotolua me i a Satani e ola. (2 Koli. 4:4) A te fakamalosiakaga o te manatu me i agaga e se ola, se auala e tasi e fakaaoga ne Satani ke takitaki ‵se ei a tino.

³ E pelā me ne tavini a Ieova, a tatou e se aofia i tino kolā ko oti ne takitaki‵segina. E iloa ne tatou me i te Tiapolo se tino tonu, me ko Satani  eiloa telā ne faipati ki a Eva e auala i se gata. (Kene. 3:1-5) Ne fakaitaita ne Satani a Ieova i taimi o Iopu. (Iopu 1:9-12) Ko Satani foki telā ne taumafai o fakaosooso a Iesu. (Mata. 4:1-10) Kae mai tua o te fakatuakaga o te Malo o te Atua i te 1914, ko Satani eiloa ne kamata o “taua atu” ki te ‵toega o te kau fakaekegina. (Faka. 12:17) Koi fai eiloa te taua tenā me koi taumafai eiloa Satani o fakamasei a te fakamaoni o te ‵toega o te toko 144,000 mo nisi mamoe. Ke manumalo i te taua, e ‵tau o ‵mautakitaki tatou o ‵teke atu ki a Satani kae ke tumau i te fakatuanaki. E fakamatala mai i te mataupu tenei a auala e tolu ke fai ei penā.

4. Ne fakaasi mai pefea ne Satani a te lasi o tena fakamatamata?

⁴ E se mafai lele eiloa o maua ne Satani a te uiga loto maulalo. A te tonuga loa, a te loto toa o se tino faka-te-agaga ke taua atu ki te pulega sili a Ieova kae ke fai a ia pelā me se atua ‵teke, se fakaasiga o te uiga fakamatamata mo te matafatu. Tela la, a te auala e tasi e mafai ei o tu ‵mautakitaki o ‵teke atu ki a Satani ko te ‵kalo keatea mai te fakamatamata kae ati aka te loto maulalo. (Faitau te 1 Petelu 5:5.) Kae se a la te fakamatamata? E mata, se uiga masei?

5, 6. (a) E mata, a te fakamatamata se uiga masei? Fakamatala mai. (e) Se a te vaegā fakamatamata telā e fakamataku, kae ne a fakaakoakoga i te Tusi Tapu e fakaata mai i ei te uiga tenei?

⁵ E fakamatala mai ne se tikisionale e tasi a te fakamatamata e pelā me se tino e “ fia fakaaloalogina mo te fia maluga” io me “se lagonaga fakamatamata ona ko mea ‵lei mo mea ‵gali e maua ne koe io me ko ou kāiga.” E seai loa se mea e masei i te mea tenā. Ne fai atu penei a te apositolo ko Paulo ki tino Tesalonia: “Ona ko te mea tenei e fakamata‵mata ei matou i a koutou i fakapotopotoga katoa a te Atua ona ko te otou lotomau mo te fakatuanaki i otou fakasauaga mo puapuaga katoa kolā e logo‵mae koutou i ei.” (2 Tesa. 1:4) Tela la, a te fakaasi atu o lagonaga fia‵fia e uiga ki galuega a nisi tino io me fakamata‵mata ki a tatou eiloa, e seai loa se mea masei i ei. E se ‵tau o ‵mā tatou ki ‵tou kāiga, ‵tou tuu, io me ko koga ne ‵tupu mai ei tatou.—Galu. 21:39.

⁶ I te suā feitu, e isi se vaegā fakamatamata telā e mafai o fakamasei lēmū ne ia a fesokotakiga mo te vā fakataugasoa o tatou mo Ieova. E mafai ne te vaegā fakamatamata penā o fai ne ia ke kaitaua tatou kae ‵teke atu ki fakatakitakiga tāua i lō te loto maulalo o talia ne tatou. (Sala. 141:5) A te fakamatalaga e uiga ki te vaegā fakamatamata tenei, “ko te lasi o te uiga fia maluga” io “me se kilokiloga fakamatamata e fakaasi atu ne tino kolā e tali‵tonu me e ‵lei fakafia atu latou i lō nisi tino.” A Ieova e takalialia ki te tino fia sili. (Eseki. 33:28; Amo. 6:8) Kae e fiafia eiloa a Satani ke lavea ne ia a tino fakamata‵mata, me e fakaata mai ne latou a tena uiga tenā. Mafaufau la ki te fiafia o Satani ona ko te fakamatamata o Nimalota, Falao, mo Apisaloma—ko latou katoa kolā ne fakaasi atu ne latou te fakamatamata sē ‵tau! (Kene. 10:8, 9; Eso. 5:1, 2; 2 Samu. 15:4-6) Ko te lasi o te fakamatamata telā ne iku atu ei ki te agasala o Kaino. Ne polopoloki a ia ne te Atua, kae ne seki talia ke faka‵tonu aka ne ia te mea ‵se tenā ona ko te lasi o tena fakamatamata. Ne seki talia lele ne ia te fakamalosiga a Ieova kae ne gasue fakavave a ia o fai se agasala matagā.—Kene. 4:6-8.

7, 8. (a) Se a te fakailoga tino, kae e mafai pefea o fai pelā me se vaega o te fakamatamata? (e)  Fakamatala mai te auala e mafai ne te fakamatamata o fakamasei te filemu o se fakapotopotoga.

⁷ I aso nei, e fakaasi atu ne tino a te fakamatamata i se auala telā e fakamasei atu ki nisi tino. A te fakamatamata i nisi taimi e olo tasi loa mo te fakailoga tino. E fakamatala mai ne se tikisionale a te fakailoga tino pelā me ko te “fāpito io me sē fia‵fia ki tino o nisi fenua” mo “te talitonuga me i tino mai nisi fenua e kese‵kese olotou uiga mo ata‵mai, a ko nisi fenua e ‵lei fakafia atu i nisi fenua.” Ne iku atu te fakailoga tino ki te tatino, taua, mo te fakatau tamatega o tino tokouke e aunoa mo se pogai ‵tau.

 ⁸ E tonu, e se ‵tau o ‵tupu a vaegā mea penā i loto i te fakapotopotoga Kelisiano. E ui i ei, e mafai eiloa o ‵sae fakavave aka a kinauga i vā o taina tali‵tonu, kolā e mafai o fakamāfua aka ne te fakamatamata. E tonu, tenā eiloa te mea ne tupu ki nisi Kelisiano i te senitenali muamua, ne ala ei o tusi mai ne Iakopo te fesili tenei: “Se a te māfuaga o taua mo kinauga i va o koutou?” (Iako. 4:1) Ao, a lagonaga kaitaua kae fia sili e mafai o pokotia i ‵tou pati mo faifaiga, kae fakalogo‵mae ‵ki ki nisi tino. (Faata. 12:18) E manino ‵lei, me e mafai eiloa ne te uiga fakamatamata o fakamasei a te filemu o se fakapotopotoga.

9. E fesoasoani mai pefea te Tusi Tapu ke fakatakavale ne tatou te fakailoga tino mo nisi vaega o te fakamatamata sē ‵tau? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁹ Kafai e isi se manakoga ke ma‵luga atu tatou i nisi tino, e ‵tau o masaua ne tatou me i “te Aliki [Ieova] e takalia‵lia i tino fakamata‵mata.” (Faata. 16:5) E ‵tau foki o iloilo ne tatou a ‵tou kilokiloga ki nisi tino o nisi fenua, atufenua, io me ko tuu. Kafai e ‵nofo mo tatou a lagonaga fakailoga tino io me loto fenua, ko se talia ne tatou a te manatu tonu me i te Atua “ne faite ne ia mai i te tagata e tokotasi a itukāiga o tino i fenua katoa.” (Galu. 17:26) I te kilokiloga tenā, e tasi fua te itukāiga o tino me ne mai a tino katoa i te lotou tupuga e tokotasi, ko Atamu. Tela la, se mea valea ke tali‵tonu me e ma‵luga fakafia io me tāua malosi atu a nisi fenua i lō nisi fenua. E fetaui ‵lei eiloa a vaegā mafaufauga penā mo fakatokaga a Satani ke fakamasei ne ia te alofa faka-Kelisiano mo te ‵kau fakatasi o tatou. (Ioa. 13:35) Ke manumalo i te taua atu ki a Satani, e ‵tau o ‵teke atu tatou ki vaega katoa o te fakamatamata sē ‵tau.—Faata. 16:18.

10, 11. (a) Kaia e mafai o faigofie ei ke ati aka te fiafai ki te lalolagi? (e) Ne fakaasi mai pefea ne Tema a tena fiafai ki te lalolagi?

¹⁰ A Satani ko te “pule o te lalolagi tenei,” kae e nofo mai lalo o tena malosi. (Ioa. 12:31; 1 Ioa. 5:19) Tela la, a te ukega o mea kolā e fakamalosi aka ne te lalolagi tenei e se fetaui mo tulaga kolā ne fakatoka i te Tusi Tapu. E tonu, e se ko mea katoa e ofo mai ne te lalolagi e ma‵sei. Kae e ui ei, e tali‵tonu tatou me e fakaaoga ne Satani a tena lalolagi ke takitaki ‵se ei a ‵tou manakoga kae taumafai ke fakamalosi tatou ke agasala io me fiafai ki te lalolagi kae fakaseaoga te ‵tou tapuakiga ki a Ieova.—Faitau te 1 Ioane 2:15, 16.

¹¹ E manino ‵lei, me ne pokotia a nisi Kelisiano i te senitenali muamua ona ko te fiafai ki te lalolagi. E pelā me se fakaakoakoga, ne tusi mai a Paulo: “Me ko oti au ne tiaki ne Tema ona ko tena fiafai malosi ki te olaga tenei.” (2 Tim. 4:10) E se fai ‵tonu mai ne te Tusi Tapu a te vaega o te lalolagi ne fiafai ki ei a Tema, telā ne ala ei o tiakina ne ia a Paulo. Kāti ne mafai o kamata o fiafai malosi a Tema ki kope faka-te-foitino i lō mea faka-te-agaga. Kafai tenā te pogai, ne galo atu ei i a Tema a tauliaga faka-te-agaga ‵gali—kae se a te mea ne manako a ia ki ei? E mata, e mafai o ofo atu ne te lalolagi ki a Tema se mea telā e ‵lei atu kae e fai ei ke se fakatāua ne ia a fakamanuiaga a Ieova kolā ne mafai o tuku atu ki a ia e pelā me se tino e ga‵lue fakatasi mo Paulo?—Faata. 10:22.

12. I auala fea e mafai o tosina atu tatou ki “te ‵gali fakaloi‵loi o koloa”?

¹² E mafai eiloa o tupu se mea tai ‵pau penā ki a tatou. E pelā me ne Kelisiano, se manakoga masani ke maua a mea faka-te-foitino mo tatou pelā foki mo ‵tou kāiga. (1 Timo. 5:8) E manako a Ieova ke ola ‵lei tatou—se mea tonu telā e lavea ne tatou māfai e mafau‵fau tatou ki fakatokaga ‵gali ne fai ne ia mō Atamu mo Eva. (Kene. 2:9) Kae e mafai o faka‵se ne Satani a ‵tou manakoga ki “te ‵gali fakaloi‵loi o koloa.” (Mata. 13:22) E mafau‵fau a te tokoukega me ka fakafiafia latou ne tupe io me i koloa o te lalolagi ko te kī ki te manuia. A vaegā mafaufauga penā se matugā loi, kae e mafai o fai ei ke galo atu i a tatou a te ‵toe koloa tāua ko maua nei ne tatou—ko te va fakataugasoa o tatou mo Ieova.  Ne fakailoa atu a Iesu ki ana soko, penei: “E seai se tino e mafai o tavini ki matai e tokolua, me ka takalialia a ia ki te tino e tokotasi kae alofa ki te suā tino, io me ka ‵piki a ia ki te tino e tokotasi kae ka manatu fatauva ki te suā tino. E se mafai o tavini koutou ki te Atua fakatasi mo Koloa.” (Mata. 6:24) Kafai e tavini katoatoa atu tatou ki Koloa, ko fakagata ne tatou a te taviniga ki a Ieova, kae manino ‵lei me tenā loa te mea e manako a Satani ke fai ne tatou! Ke mo a ma talia ne tatou a tupe io me ko kope ke fakapouli ne ia te ‵tou va fakataugasoa mo Ieova. Ke taua atu ki a Satani, e ‵tau o maua ne tatou se kilokiloga paleni e uiga ki kope faka-te-foitino.—Faitau te 1 Timoteo 6:6-10.

13. Ne fakamalosi aka pefea ne te lalolagi tenei se kilokiloga masei e uiga ki te fakaipoipoga io me ko amioga fakatauavaga?

¹³ A te suā malei a te lalolagi a Satani ko amioga fakatauavaga sē ‵tau. I aso nei, e tokouke a tino e ‵kilo atu ki te fakamaoni o te tauavaga—io me ki te fakaipoipoga—e pelā me se kilokiloga mua telā ko se tāua i aso nei. E pelā me se fakaakoakoga, ne fai mai se fafine lauiloa i tamunei, penei: “Ko faigata ke tokotasi fua tau avaga. E seki iloa lele eiloa ne au se tino ke fakamaoni io me manako ke fai penā.” Ne fai mai se tagata e lauiloa i tamunei: “E se mautinoa i a au me e ‵tau eiloa o ‵nofo fakatasi mo se tino i tou olaga kātoa.” Ka fiafia eiloa a Satani māfai e fakamasei ne tino a te meaalofa a te Atua ko te fakaipoipoga. E mautinoa me e se talia lele eiloa ne te Tiapolo te fakatokaga tenā io me ke lavea ne ia me iku manuia. Tela la, ke taua atu ki a Satani kae manumalo i ei, e ‵tau o taofi ‵mau tatou ki fakatokaga a te Atua e uiga ki te fesokotakiga i te fakaipoipoga.

14, 15. E mafai pefea o ‵teke atu ne tatou a amioga fakatauavaga sē ‵tau?

¹⁴ Faitalia me i a koe se tino avaga io me se tino nofo taka, e ‵tau mo tatou o fakaoti ‵tou mafi o ‵teke atu a vaega katoa o amioga fakatauavaga sē ‵tau. E mata, e faigofie te taua tenā? E se faigofie eiloa! E pelā me se fakaakoakoga, kafai koe se talavou, e mafai eiloa o lagona ne koe a tamaliki i te akoga e fai‵pati fakamata‵mata e uiga ki amioga fakatauavaga kolā e fai ne latou mo tino e se i a latou a avaga, io me aveave a ata io me ko pati e uiga ki amioga fakatauavaga, se faifaiga telā e ‵kilo ki ei a nisi tino e pelā me e ‵pau mo ata io me ko pati kolā e fakaalaala aka ei a lagonaga o tamaliki ki amioga fakatauavaga sē ‵tau. E fai mai te Tusi Tapu: “A ko ia telā e fai faeloa ne ia a amioga fakatauavaga sē ‵tau e agasala eiloa ki tena foitino.” (1 Koli. 6:18) Ne iku atu a te logo‵mae mo te mate mai te salalau atu o masaki ‵pisi mai i faifaiga fakatauavaga. Ne fakaasi mai ne te lasiga o talavou kolā e seki a‵vaga kae ko se lau ki tamafine a te sala‵mo ona ko mea ne fai ne latou. A te ‵tonuga loa, e ‵kese ‵mao a amioga fakatauavaga sē ‵tau mo mea kolā e fakasalalau ne tino, telā e fai i ei ke tali‵tonu tatou me e se mafai o logo‵mae tatou māfai e ofa ne tatou a tulafono a te Atua. Ne fai ne vaegā mafaufauga penā ke tosina atu a tino ki “te malosi fakaloiloi o te agasala.”—Epe. 3:13.

¹⁵ Kafai e fakaosoosogina koe ke aofia i amioga fakatauavaga sē ‵tau, se a te mea e mafai ne koe o fai? Fakaasi ‵tonu atu ou vāivāiga. (Loma 7:22, 23) ‵Talo ki te Atua mō te malosi. (Fili. 4:6, 7, 13) ‵Kalo keatea mai tulaga kolā e mafai o takitaki ne ia koe ke aofia i amioga fakatauavaga sē ‵tau. (Faata. 22:3) Kae kafai e sae aka se tofotofoga, ke na ‵teke atu e aunoa mo te fakatalave.—Kene. 39:12.

16. Ne tali atu pefea a Iesu ki fakaosoosoga a Satani kae se a te mea e tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga tenā?

¹⁶ Ne tuku mai ne Iesu se fakaakoakoga aoga mō tatou ke ‵teke atu ki tofotofoga. Ne seki fakavalea a ia ne tautoga a Satani, ne seki tuku atu ne ia se avanoaga ke mafaufau ki ikuga ‵lei mo ikuga ma‵sei o amioga konā. I lō te fai penā, ne tali fakavave atu a ia mo ana pati, penei: “E tusi i te tusi.” (Faitau te Mataio  4:4-10.) Ne iloa ‵lei ne Iesu te Muna a te Atua, kae ne fai ne te iloa tenā ke mafai o gasuesue fakavave a ia kae siki atu a pati a te tusi i taimi o te tofotofoga. Ke taua atu ki a Satani kae manumalo i ei, e se ‵tau o talia ne tatou a tatou eiloa ke tofotofogina ke aofia i amioga fakatauavaga sē ‵tau.—1 Koli. 6:9, 10.

17, 18. (a) Ne a nisi meatau e fakatoka ne Satani, kae kaia e se ‵tau ei mo tatou o ‵poi i ei? (e) Se a te mea e faka‵tali mai mō Satani, kae e mafai pefea o fakamalosi ne te mea tenā ke kufaki koe?

¹⁷ A te fakamatamata, fia maumea, mo amioga fakatauavaga sē ‵tau ne meatau fua e tolu e fakaaoga ne Satani. Kae e uke atu foki a nisi mea. E pelā me se fakaakoakoga, e fe‵paki a nisi Kelisiano mo ‵tekemaiga mai kāiga, fakatauemuga mai tamaliki i te akoga, io me ko fakataputapuga mai te malo ki te lotou galuega talai. E se ‵poi eiloa tatou i fakalavelave konā, me ko oti ne fakailoa mai ne Iesu ki ana soko: “Ka takalia‵lia a tino katoa ki a koutou ona ko toku igoa, kae ko te tino telā e loto mau ke oko ki te gataga ka sao eiloa a ia.”—Mata. 10:22.

¹⁸ E mafai pefea o manumalo tatou i te taua atu ki a Satani? Ne fai atu a Iesu ki ana soko: “Ona ko te otou lotomau ka ola ei koutou.” (Luka 21:19) E seai se mea e mafai ne tino o fai ke fakalogo‵mae mai ki a tatou. E seai se tino e mafai o ave keatea ne ia a te ‵tou fesokotakiga mo te Atua vaganā e talia ne tatou ke tupu te mea tenā. (Loma 8:38, 39) E se fakauiga i ei me ko manumalo a Satani ona ko te ‵mate atu a tavini o Ieova, me ka toe faka‵tu mai eiloa ne Ieova latou mai te mate! (Ioa. 5:28, 29) I te suā feitu, e se aoga lele eiloa a taumafaiga a Satani. Kafai ko oti ne fakaseai atu tena lalolagi sē amioatua, ka ‵loka eiloa a Satani i te lua ‵poko mō se 1,000 tausaga. (Faka. 20:1-3) I te fakaotiga o te pulega a Iesu i te Afe Tausaga, ka “‵tala mai” a Satani mai tena falepuipui, mō se taimi toetoe ke fai te ‵toe tofotofoga ke takitaki ‵se ne ia a tino ‵lei katoatoa. Mai tua ifo, ka fakaseai katoatoa atu te Tiapolo. (Faka. 20:7-10) E fakafesagai atu a Satani ki olaga matagā i aso mai mua, kae e se ko koe! Ke na tumau o ‵teke atu a Satani, kae ke ‵mautakitaki i te fakatuanaki. E mafai eiloa o taua atu koe ki a Satani kae manumalo i ei!