1-3. Kaia ne mautinoa eiloa i se tuagane e tokotasi me ne iloa ne Ieova a te mea e manako a ia ki ei?

NE SEKI mafai eiloa o puli i a Lana a te mea ne tupu i Siamani i te aso e tasi i te tau ‵vela i te 2012. Ne mafaufau tou fafine me ne tali ‵tonu atu eiloa ana ‵talo fakapito e lua. Ne fai ne ia te ‵talo muamua i tena malaga loa ki te malae vakalele i luga i te tuleini. Ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova ke ‵tala atu se auala ke talai atu a ia. Ne fai atu ne ia te lua o ‵talo mai tua o tena okoatuga ki te malae vakalele kae iloa aka ne ia me i tena vakalele ko fano loa i te suā aso. Ne ‵talo atu a Lana me ko palele katoa ana tupe Eulopa kae e seai se koga mo ana nofo.

² Toeitiiti ko se oti te lua o ‵talo a Lana kae lagona ne ia se tino e fai atu, “Talofa Lana, ne a au mea e fai i konei?” A te talavou tagata telā ne faipati atu se tino ne a‵koga tasi lāua muamua. Ne ‵nofo mai a ia mo tena mātua mo tena tupuna fafine, kolā ne olo atu o fakatofa ki tou tagata i tena auala ki Afelika ki Saute. I te iloaga ne ia o te tulaga o Lana, ne ‵kami atu eiloa ne te mātua, ko Elke, tou fafine ke fanatu o ‵nofo latou. Ne talimālō faka‵lei ne Elke mo tena mātua a Lana kae ne fesili atu faeloa ki talitonuga o tou fafine mo tena galuega e pelā me se tino talai tumau.

 ³ I te suā taeao, mai tua o te lotou ‵kaiga gali i te taeao, ne toe tali atu foki ne Lana a nisi fesili faka-te-Tusi Tapu, kae ne maua foki ne ia a fakamatalaga ke fesokotaki atu ki a lāua ko te mea ke toe āsi atu se tino ki a lāua. Ne toe foki atu eiloa a Lana mo te fiafia ki tena fenua kae tumau i te taviniga e pelā me se paenia tumau. Ne mafaufau tou fafine me i te Tino telā e “tali mai ki talosaga” ne aofia eiloa i te fakatokaga o mea ke fanofano ‵lei.—Sala. 65:2.

4. Ne a manakoga tāua e ‵tau o mafau‵fau tatou ki ei?

⁴ Kafai e fe‵paki fakavave tatou mo se fakalavelave, e mafai eiloa o faigofie ke ‵talo atu tatou mō se fesoasoani, kae e fiafia eiloa a Ieova ke fakalogologo ki vaegā fakamolemole penā mai i ana tino a‵lofa tumau. (Sala. 34:15; Faata. 15:8) Kafai e mafaufau ‵loto tatou ki te ‵talo fakaakoako, e mafai o iloa aka ne tatou me e isi aka foki ne nisi mea tāua atu kolā e mafai o se ‵saga malosi atu tatou ki ei. E pelā mo manakoga faka-te-agaga kolā e fakaasi mai i toe fakamolemole e tolu o te ‵talo fakaakoako. Kae e mata e isi aka foki ne nisi mea e mafai ne tatou o fai e ‵tusa mo te fa o fakamolemole, e uiga ki ‵tou meakai mō te aso nei?—Faitau te Mataio 6:11-13.

5, 6. Kaia e tāua ei a te ‵tou fakamolemole mō mea‵kai mō te aso faitalia me e lava loa ‵tou mea faka-te-foitino?

⁵ Onoono la me i te mea tenei se fakamolemole totino e se mo “aku” meakai mō te aso nei kae ko “omotou” meakai mō te aso. E fai mai a Victor, se ovasia o te fenua i Afelika: “E fakafetai atu faeloa au ki a Ieova me e se manava‵se malosi māua mo taku avaga e uiga ki ma mea‵kai, io me e manava‵se e uiga ki te ‵togiga o te ma fale ‵nofo. E tausi mai eiloa mo te alofa ‵tou taina ki a māua i aso katoa. Kae e ‵talo au ko te mea ke mafai o fakafesagai faka‵lei atu a tino kolā e fesoasoani mai ki a māua ki tulaga faiga‵ta i mea tau tupe kolā e fe‵paki mo latou.”

⁶ Kafai e lava ‵tou meakai mō te fia o aso, e mafai o mafau‵fau tatou ki ‵tou taina kolā e ma‵tiva io me kolā e pokotia i fakalavelave ‵tupu. E se ‵tau fua o ‵talo atu tatou mō latou kae e ‵tau foki o ola tatou e ‵tusa mo ‵tou ‵talo. E pelā mo te fesoasoani atu ki ‵tou taina tapuaki i mea e ma‵nako latou ki ei. E mafai foki o fesoasoani atu tatou ki te galuega i te lalolagi kātoa, ona ko te iloa atu me e fakaaoga faka‵lei eiloa a tupe konā.—1 Ioa. 3:17.

7. Ne fakaasi mai pefea ne Iesu ana manatu me e se ‵tau o “manava‵se koutou ki te aso ma taeao”?

⁷ I te fakasino atu ki ‵tou meakai mō te aso, ne fakauiga loa a Iesu ki mea kolā e manakogina tonu ne tatou. Tela la, ne fakaasi atu ne ia a te auala ne fakalavalava ei ne te Atua a pulalakau o te vao, kae toe fai atu: “Ka se sili atu la o fakalavalava ne ia koutou konā e fo‵liki otou fakatuanaki? Tela la, ke mo a e manava‵se koutou kae fai aka, . . . ‘Ne a mea ka ‵pei tatou ki ei?’” Ne fakaoti ne ia mai te ‵toe fakafoki atu o pati tāua konei: “ke mo a e manava‵se koutou ki te aso ma taeao.” (Mata. 6:30-34) E fakaasi mai ne te mea tenei me i lō te fia maumea, e ‵tau o lotoma‵lie tatou ki mea e manakogina mō te aso. E mafai o aofia i manakoga konā se fale ‵lei, galuega ke tausi ki te kāiga, mo te poto ke fakafesagai atu ki masaki. Kafai e ‵talo atu fua tatou mō vaegā manakoga faka-te-foitino penā, e mafai o fakaasi atu ei a te sē paleni o tatou. E isi ne ‵tou manakoga faka-te-agaga kolā e sili atu i te tāua.

8. I te fakasino atu o Iesu ki ‵tou mea‵kai mō te aso nei, se a te manakoga tāua e ‵tau o masaua ne tatou? (Onoono ki te ata i te kamataga.)

⁸ A te fakasino atu o Iesu ki ‵tou mea‵kai mō te aso e ‵tau o fakamasaua mai ki a tatou e uiga ki ‵tou manakoga mō mea‵kai faka-te-agaga. Ne fai mai ‵tou Matai: “E se ko meakai fua e ola ei te tino, kae ko pati katoa kolā e ‵to mai i te gutu o Ieova.” (Mata. 4:4) Tela la, e ‵tau o ‵talo atu faeloa tatou ke tumau eiloa a Ieova i te fagai mai o tatou ki mea‵kai faka-te-agaga i te taimi tonu.

9. Se a te auala e fai ei ‵tou agasala e pelā me ne “kaitalafu”?

⁹ Kaia ne fakaaoga ei ne Iesu a te pati “kaitalafu” i te taimi muamua, kae fakamuli ifo, ko fakasino atu ki “agasala”? (Mata. 6:12 NW; Luka 11:4) I se 60 tupu tausaga ko ‵teka, ne fakamatala faka‵lei mai penei te mekesini tenei: “A te agasala ki te tulafono a te Atua e fai ei tatou ke ‵nofo kaitalafu ki a ia. . . . Ne mafai faeloa o ave keatea ne te Atua ‵tou ola ona ko ‵tou agasala. . . . Ne mafai foki o ave keatea ne ia tena filemu mai i a tatou, kae ave keatea so se fesokotakiga filemu mo tatou. . . . E ‵tau o fakaasi atu ne tatou a te alofa ki a ia, te fakalogo; kae kafai e agasala tatou, e fakata‵mala tatou o ‵togi atu ‵tou kaitalafu o te alofa ki a ia, me i te agasala se faifaiga sē alofa ki te Atua.”—1 Ioa. 5:3.

10. Se a te fakavae e mafai ei o fakamagalo ne Ieova ‵tou agasala, kae e ‵tau o pefea ‵tou lagonaga e uiga ki te mea tenā?

¹⁰ A te ‵tou manakoga i aso katoa mō se fakamagaloga, e fakaasi mai ei te fakavae fua e tasi telā e mafai ei o ‵solo ne te Atua ‵tou agasala—ko te taulaga togiola a Iesu. E tiga eiloa ko tai katoa te 2,000 tausaga ko ‵teka ne ‵togi atu ei te togiola tenei, e ‵tau o fakatāua ne tatou e pelā me se meaalofa ne fatoa tuku mai i te aso nei. “A te ‵togi o te” togiola “ko to lasi” mō ‵tou ola telā e seai se tino sē ‵lei katoatoa e mafai ne ia o ‵togi. (Faitau te Salamo 49:7-9; 1 Petelu 1:18, 19.) A te ‵tonuga loa, e se ‵tau lele eiloa o fakagata te ‵tou fakafetai atu ki a Ieova mō te meaalofa sili tenei. A te tugapati foki ko te “omotou agasala,” kae e se ko “aku agasala,” e ‵tau o fakamasaua mai me e manakogina ne ‵tou kāiga o tino tapuaki katoa a te fakatokaga alofa fakamagalo tenei. E manino ‵lei i ei, me e manako a Ieova ke se manava‵se fua tatou ki ‵tou ‵lei i te feitu faka-te-agaga kae e penā foki loa mo nisi tino, e aofia i ei a latou kolā ne agasala mai ki a tatou. E pela mo te masani, a vaegā agasala penā ne tamā mea fua kae e tuku mai i ei se avanoaga ke fakaasi atu me e a‵lofa tonu tatou ki ‵tou taina kae loto fia‵fia o fakamagalo latou, e pelā mo te Atua e alofa o fakamagalo tatou.—Ko. 3:13.

11. Kaia e tāua ei ke maua se agaga loto fakamagalo?

¹¹ Se mea fakafanoanoa, e pelā me ne tino sē ‵lei katoatoa, e mafai o ‵nofo tatou mo se loto ita ki te suā tino i nisi taimi. (Levi. 19:18) Kafai e fai‵pati tatou e uiga ki te fakalavelave, e mafai o ‵kau mai a nisi tino ki a tatou, kae māfua mai i ei a mavae‵vaega i te fakapotopotoga. Kafai e talia ne tatou se tulaga penā  ke tumau, e mafai o fakaasi atu a te sē lava o te loto fakafetai ki te alofa fakamagalo o te Atua mo te togiola. Ka se fakaaoga ne te ‵tou Tamana a te tāua o te taulaga a tena Tama māfai e fakaasi atu ne tatou a te uiga sē fakamagalo. (Mata. 18:35) Ne toe fakamaina fakavave mai ne Iesu a te mea tenei mai tua o te faiatuga ne ia o te ‵talo fakaakoako. (Faitau te Mataio 6:14, 15.) Kae ko te ‵toe mea, ke maua a mea aoga mai te loto fakamagalo o te Atua, e ‵tau o taumafai tatou ke ‵kalo keatea mai te fai faeloa o agasala matagā. A te ‵tou manakoga ke ‵kalo keatea mai te faiga o agasala e iku atu ki te sua fakamolemole.—1 Ioa. 3:4, 6.

12, 13. (a) Se a te mea ne tupu ki a Iesu mai tua malie ifo eiloa o tena papatisoga? (e) Kaia e ‵tau ei o ‵losi mai ki a tatou māfai e taka‵vale tatou i te tofotofoga? (i) Se a te mea ne fai ne Iesu mai te tumau i te fakamaoni ke oko ki te mate?

¹² E mafai o fesoasoani mai a te mafaufau ki te mea ne tupu ki a Iesu mai tua malie eiloa o tena papatisoga, ke malamalama tatou i te manakoga ke fakamolemole atu: “Sa takitakigina matou ki se tofotofoga.” Ne takitaki atu a Iesu ki te koga lavaki ne te agaga o te Atua. Kaia? “Ke tofotofo a ia ne te Tiapolo.” (Mata. 4:1; 6:13) E mata, e ‵tau o ofo tatou i te mea tenā? Ikai, e se ofo tatou māfai e malamalama i te pogai tāua ne uga mai ei ne te Atua tena Tama ki te lalolagi. Ke fakatoka faka‵lei te kinauga telā ne fakasae aka i te taimi ne ‵teke atu ei a Atamu mo Eva ki te pulega sili a te Atua. Ne ‵tau o tali faka‵lei aka a fesili. E pelā mo se mea e tasi, e mata, e isi se mea ‵se i te auala ne faite ei ne te Atua te tagata? E mata, ne mafai o fakamaluga ne se tagata ‵lei katoatoa a te pulega sili a te Atua faitalia a fakamalosiga mai “te tino masei”? Kae e mata, ne ‵lei atu te olaga o tino e aunoa mo te pulega a te Atua, e pelā mo te mea ne fakauiga ki ei a Satani? (Kene. 3:4, 5) A te tali faka‵lei atu ki fesili penā, ne manakogina se taimi tai leva kae e fakaasi atu ei ki tino ola katoa me e fakagalue ne Ieova tena pulega sili i se auala aoga.

¹³ E tapu a Ieova kae e se tofotofo lele eiloa ne ia so se tino ke fai a mea ma‵sei. I lō te fai penā, ko te Tiapolo telā e “tofotofo” ne ia a tino. (Mata. 4:3) E mafai o fakamalosi aka ne te Tiapolo a tulaga ke tofotofo aka ei a tino. Kae e pule loa te tino me ka talia ne ia ke tosina atu a ia ki te tofotofoga io me ikai. (Faitau te Iakopo 1:13-15.) Kae e pelā mo Iesu, ne ‵teke fakavave atu a ia ki tofotofoga takitasi mai te fakaaogaga o manatu tāua mai te Muna a te Atua. Tela la, ne fakamaluga eiloa ne Iesu te pulega ‵tau a te Atua. Kae ne seki ‵fiu vave a Satani. Ne fakatali a ia “ki se isi taimi ‵lei.” (Luka 4:13) Ne tumau eiloa a Iesu i te ‵teke atu ki taumafaiga katoa a Satani ke fakamasei tena fakamaoni. Ne fakamaluga ne Keliso a te amiotonu o te pulega a Ieova kae fakamaoni atu me e mafai ne se tagata ‵lei katoatoa o fakamaoni faitalia a toe tofotofoga faiga‵ta. Kae ne taumafai a Satani ke ‵po aka a soko o Iesu, e aofia i ei a koe.

14. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ko te mea ke mo a ma tosina atu tatou ki tofotofoga?

¹⁴ Ona ko te mea koi tumau eiloa a te kinauga e uiga ki te pulega a te Atua, e talia ne Ieova a Satani ke fakaaoga ne ia te lalolagi tenei ke tofotofo aka ei tatou. E se takitaki atu tatou ne te Atua ki tofotofoga. E ‵kese mai i ei, e talitonu a ia ki a tatou kae e manako foki o fesoasoani mai. Ona ko tena āva ki te ‵tou saolotoga, e se puipui faeloa ne Ieova tatou mai te tosina atu ki tofotofoga. E ‵tau o fai ne tatou a mea e lua—tumau i te matapulapula i te feitu faka-te-agaga mo te tumau i te ‵talo. E tali mai pefea ne Ieova ‵tou ‵talo?

15, 16. (a) Ne a nisi tofotofoga e ‵tau o ‵teke atu tatou ki ei? (e) Ko oi e ‵tau o ‵losi atu ki ei māfai ko to atu se tino ki tofotofoga?

¹⁵ E tuku mai ne Ieova tena agaga tapu ‵mana, telā e mafai o fakamalosi kae fesoasoani mai ki a tatou ke ‵teke atu ki tofotofoga. Ne fakailoa mai foki ne te Atua e auala i tena Muna mo te fakapotopotoga ke fakaeteete  tatou i tulaga kolā e ‵tau o ‵kalo keatea tatou mai i ei e pelā mo te fakamaumauga o taimi, tupe e uke, mo te malosi ki mea faka-te-foitino kolā e se manakogina malosi. Ne ‵nofo atu a Espen mo Janne i se fenua i Eulopa. Ne paenia tumau lāua i te fia o tausaga i se koga e tasi o te lā fenua telā e manakogina i ei a tino talai. I te taimi ne fanau ei te lā tama muamua, ne taofi aka te lā paenia, kae nei la, ko tokolua lā tama. Ne fai mai a Espen: “Ne ‵talo atu faeloa māua ki a Ieova, ko te mea ke se ‵to atu māua ki te tofotofoga, me nei la ko se mafai ne māua o fakamāumāu a taimi e uke atu i te galuega a te Atua, e pelā mo aso mua. E akai atu māua ki a Ieova ke fakatumau te ma‵losi o māua i te feitu faka-te-agaga mo te loto finafinau mō te galuega talai.”

¹⁶ A te suā tofotofoga telā ko gasolo aka o lauiloa i aso nei ko te onoono ki ata ma‵sei. Kafai e ‵to atu tatou ki se vaegā tofotofoga penā, e se mafai o ‵losi atu ne tatou ki a Satani. Kaia? Me e se mafai o faimālō ne Satani mo tena lalolagi a tatou ke fai so se mea telā e se ma‵nako tatou ki ei. Ko oti ne ‵to atu a nisi tino ki te tofotofoga tenei mai te talia ne latou olotou mafaufau ke ‵saga atu faeloa ki te mea masei. Kae e mafai o ‵teke atu tatou, e pelā mo te mea ko oti ne fai ne te fia afe o ‵tou taina.—1 Koli. 10:12, 13.

17. (a) E mafai pefea o ola tatou e ‵tusa mo te ‵tou fakamolemole ke faka‵sao tatou mai te tino masei? (e) Se a te fakatapūga telā ko pili mai?

¹⁷ Ke ola e ‵tusa mo te fakamolemole ke “faka‵sao mai matou mai te tino masei,” e ‵tau o taumafai malosi tatou ke sē fai mo fai “ne vaega o te lalolagi [a Satani.]” E se ‵tau foki o “fia‵fai [tatou ki te lalolagi [a Satani] io me ko mea i te lalolagi.” (Ioa. 15:19; 1 Ioa. 2:15-17) A te faiga penā se mea telā e ‵tau o taumafai faeloa ki ei. Ko oko eiloa i te lasi o te fakatapūga ka maua māfai e tali mai ne Ieova te fakamolemole tenei ke ave keatea ne ia a Satani kae fakaseai atu foki tena lalolagi masei! E ‵tau o masaua ne tatou, me i te taimi ne ‵pei ifo ei a Satani mai te lagi, ne iloa ne ia me ko toetoe fua tena taimi. Ona ko te kaitaua, e fai ne ia te ‵toe mea e mafai ne ia o fai ke fakamasei ‵tou fakamaoni. Tela la, e ‵tau o tumau tatou i te ‵talo atu ke faka‵sao tatou mai i a ia.—Faka. 12:12, 17.

18. Ke ‵sao atu i te gataga o te lalolagi a Satani, ne a mea e ‵tau o fai faeloa ne tatou?

¹⁸ E mata, e manako koe ki se taimi fakafiafia? Ke na tumau la i te ‵talo atu ke faka‵malu ne te Malo o te Atua te igoa o te Atua kae fai foki tena loto i te lalolagi. Ke kilo ki a Ieova ke tausi mai ki ou manakoga faka-te-agaga mo manakoga faka-te-foitino. Ao, ke na fakaiku aka ke ola koe e ‵tusa mo te ‵talo fakaakoako.