1, 2. Ko oi te Tino ne tuku mai ne ia te loto lagona, kae kaia e mafai o loto fakafetai tatou me maua ne tatou te loto lagona?

NE FAITE ne Ieova te Atua a tino katoa mo te saolotoga ke fai olotou filifiliga. Ne tuku atu ne te Atua se takitakiga tāua ki te tagata mo te fafine muamua pelā foki mo lā fanau. A te fakagalue faka‵lei o te loto lagona e mafai o fesoasoani mai ke fai te mea tonu kae ‵kalo keatea mai te faiga o mea ‵se. Tela la, a ‵tou loto lagona se fakamaoniga o te alofa o te Atua mō tatou mo tena manakoga ke ‵kau fakatasi a tino i te faiga o mea ‵lei.

² I aso nei, koi fakagalue eiloa ne tino a olotou loto lagona. (Faitau te Loma 2:14, 15.) E tiga eiloa e tokouke a tino ko ‵mao keatea mai tulaga o te Tusi Tapu e uiga ki mea tau amioga, e isi eiloa ne nisi tino e fai faeloa ne latou a mea ‵lei kae takalia‵lia ki mea ma‵sei. E fai ne loto lagona o tino e tokouke ke mo a e fai ne latou a amioga kolā e ma‵sei ‵ki. Mafaufau la ki te ma‵sei o tulaga o te lalolagi māfai e seai ne loto lagona o tino. Ka lagona faeloa ne tatou a tala e uiga ki amioga kolā e ma‵sei atu i lō taimi nei. E ‵tau eiloa o loto fakafetai tatou me  ne tuku mai ne te Atua se loto lagona ki tino katoa!

3. Kaia e fai ei te loto lagona pelā me se fakamalosiga mō te ‵lei o te fakapotopotoga Kelisiano?

³ I lō te fai pelā mo te tokoukega o tino, e ma‵nako eiloa a tavini a Ieova o akoako olotou loto lagona. E fakamalosi aka ne latou a olotou loto lagona ke fakafetaui aka mo tulaga o te mea tonu mo te mea ‵se, te mea ‵lei mo te mea masei, telā ne fakaasi mai i te Muna a te Atua. A te loto lagona telā ne akoako faka‵lei e fai pelā me se fakamalosiga mō te ‵lei o te fakapotopotoga Kelisiano. Kae ko te akoakoga mo te fakagaluegaga o te loto lagona e uke atu a mea e aofia i ei i lō te tauloto fua ki te Muna a te Atua. E fakaasi mai i te Tusi Tapu me e isi se sokoga o te loto lagona ‵lei ki te fakatuanaki mo te alofa. Ne tusi mai a Paulo, penei: “A te pogai tonu o te akoakoga tenei ko te fakaasiatuga o te alofa mai te loto ‵ma, te loto lagona ‵lei mo te fakatuanaki e aunoa mo te fakaloiloi.” (1 Timo. 1:5) Kafai e akoako ne tatou a ‵tou loto lagona kae tau‵tali i ei, ka ‵poko eiloa ‵tou a‵lofa mō Ieova kae ka fakamalosi aka i ei ‵tou fakatuanaki. A te tonuga loa, e fakagalue ne tatou a te loto lagona ke fakaasi atu ei ‵tou tulaga faka-te-agaga, ‵tou loto, mo te ‵poko o ‵tou manakoga ke fakafiafia atu ki te Atua. E tonu, e fakaasi mai i te loto lagona tenei me ko koe se vaegā tino pefea.

4. E mafai pefea akoako ne tatou a ‵tou loto lagona?

⁴ Kae e mafai pefea o akoako ne tatou a ‵tou loto lagona? E tāua ke suke‵suke faeloa tatou ki te Tusi Tapu kae ‵talo, mafaufau ‵loto ki mea e faitau ne tatou, kae fakagalue aka a mea kolā ne tauloto ne tatou. E manino ‵lei me e uke atu a mea e aofia i ei i lō te iloa fua o akoakoga masani mo tulafono. A ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu e fai ei ke iloa ‵lei ne tatou me ko Ieova se vaegā tino pefea, ana uiga, mea e fiafia a ia ki ei mo mea e takalialia a ia ki ei. Ka faigofie ei ke fakafetaui aka ‵tou loto lagona mo auala o Ieova te Atua. E ‵tau o fakamalosi aka ne te mea tenei a ‵tou loto, kae fai ei ko tatou ke ma‵nako o fakaakoako atu ki a ia.

5. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

⁵ E ui i ei, e mafai o ‵sili ifo a tatou, penei: E mafai pefea o fesoasoani mai a te loto lagona telā ne akoako faka‵lei māfai e ma‵nako tatou o fai a fakaikuga? E mafai pefea o āva tatou ki te fakaikuga a se taina talitonu telā e fakavae ki tena loto lagona? Kae e mafai pefea ne te loto lagona o fai tatou ke ga‵lue malosi mo te loto finafinau? I te taimi e mafau‵fau ei ki fesili konā, ke na sau‵tala nei tatou ki auala e tolu e mafai ei o akoako faka‵lei a ‵tou loto lagona: (1) ‵tou ola ‵lei, (2) fakafiafiaga, mo te (3) galuega talai.

6. Se a te mataupu e tasi e masani o sae aka faeloa, kae ne a fakaikuga e ‵tau o fai ki ei?

⁶ E fakamalosi mai te Tusi Tapu ke ‵kalo keatea tatou mai faifaiga kolā e mafai o fakalogo‵mae mai, kae ke loto malamalama i ‵tou kilokiloga, i taimi e ‵kai kae inu ei tatou. (Faata. 23:20; 2 Koli. 7:1) Kafai ko fakagalue ne tatou a fakatakitakiga mai te Tusi Tapu, ka puipui eiloa ne tatou a ‵tou ola, faitalia loa te tulaga matua mo masaki kolā e pokotia ei tatou. I nisi fenua, e mafai o maua i ei a vailakau mo nisi togafiti fakatokita. E maua faeloa ne ofisa lagolago a tusi mai taina mo tuagane kolā e sukesuke ne latou a vaegā togafiti fakatokita kese‵kese. E ‵sili sale atu a tino e tokouke penei, “E mata, e mafai o talia ne se tavini a Ieova a vaegā togafiti penā?”

7. E mafai pefea o fai ‵tou fakaikuga e uiga ki togafiti fakatokita?

⁷ E seai se saolotoga o se ofisa lagolago io me ko toeaina i te fakapotopotoga ke fai ne latou a fakaikuga e uiga ki te ola ‵lei o se Molimau, faitalia me e fakamolemole mai a ia e uiga ki mea e ‵tau o fai ne ia. (Kala. 6:5) E tonu, e mafai o fakaasi atu ne latou a pati a Ieova kolā e mafai o fesoasoani atu ki te faiga o se fakaikuga. E pelā me se fakaakoakoga, e ‵tau o masaua ne se Kelisiano a te fakatonuga a te Tusi Tapu ke “mo a ma ‵kai . . . ki te toto.” (Galu. 15:29) E manino ‵lei me e aofia i te fakatonuga tenā a togafiti fakatokita kolā e  fakaaoga i ei a te toto kātoa io me ko vaega ‵lasi e fa o te toto. E mafai foki o fakamalosi atu te iloaga tenei ki te loto lagona o se Kelisiano māfai ko fai ana fakaikuga totino e uiga ki te fakaaogaga o tamā vaega fo‵liki kolā ko oti ne vaevae mai vaega ‵lasi konā e fa. * Kae ne a nisi fesoasoani mai te Tusi Tapu e mafai o takitaki ei tatou māfai ko mafau‵fau ki togafiti fakatokita?

8. E mafai pefea o fesoasoani mai te Filipi 4:5 e uiga ki te ola ‵lei i te feitu faka-te-foitino?

⁸ E fai mai te Faataoto 14:15, penei: “A tino va‵lea e tali‵tonu i so se mea; a tino ‵poto e onoono faka‵lei eiloa ki olotou mea e fai.” E mafai eiloa o seai ne faka‵leiga ki nisi masaki. Tela la, se mea poto ke fakaeteete māfai ko oko mai ki togafiti kolā e mafai o foliga mai pelā me ko te faka‵leiga kae tela la e seai se fakamaoniga ke mafai o ‵lei i ei. Ne fakaosofia a Paulo ke tusi mai: “Fai ke iloa ne tino katoa i a koutou ne tino loto malamalama.” (Fili. 4:5) E fesoasoani mai a te loto malamalama ke ‵saga tonu atu tatou ki mea faka-te-agaga i lō te fakamāumāu o taimi e uke ke ‵saga atu ki ‵tou ola ‵lei i te feitu faka-te-foitino. Kafai e talia ne tatou ke fakamuamua a ‵tou ola ‵lei, ko ‵saga atu eiloa tatou ki mea e ‵lei ei tatou. (Fili. 2:4) A mea faka-te-agaga e sili fakafia atu i te tāua, kae e uiga ki te ola ‵lei, e ‵tau o loto malamalama tatou ki ‵tou fakamoemoega mō aso mai mua.—Faitau te Filipi 1:10.

9. E fakagalue aka pefea a pati i te Loma 14: 13, 19 ki ‵tou fakaikuga e uiga ki te ola ‵lei, kae e mafai pefea o fakamasei ne te mea tenei a te ‵tou ‵kau fakatasi?

⁹ A te Kelisiano telā e loto malamalama e se faimālō ne ia ana kilokiloga ki nisi tino. I se fenua e tasi o Eulopa, ne fakasalalau atu ne se tauavaga ki tino a vaegā fuaga mo mea‵kai kolā e ‵tau o ‵kai ki ei. Ne fakamalosi ne lāua a nisi taina ke fakaaoga a mea konā, a ko nisi taina ne seki fai ne latou. Fakamuli ifo, ne seki ai loa ne ikuga ‵lei ne maua mai i te fakaaogaga o fuaga mo mea‵kai konā, kae ne fai ei ke kaitaua valelave a taina. Ne maua ne te tauavaga a te saolotoga ke filifili aka me ka tofotofo aka lāua ki vaegā mea‵kai kese‵kese penā foki mo fuaga io me ikai, kae e mata, se faifaiga poto ke fakamakosu aka te ‵kau fakatasi o te fakapotopotoga ona ko te mataupu e uiga ki te ola ‵lei? I te taimi e tasi, ne kese‵kese eiloa a manatu o Kelisiano i Loma e uiga ki te ‵kai o mea‵kai kese‵kese kae fakaliki‵liki i nāi aso. Se a te fesoasoani ne tuku atu ne Paulo ki a latou? E uiga ki te mea tenā, ne fai mai a ia: “E fai mai se tagata e tokotasi me e sili atu a te aso e tasi i lō te suā aso. Kae e fai mai te suā tagata me e ‵pau katoa a aso; ke na fakamautinoa aka ne tino taki tokotasi olotou manatu.” E tāua ‵ki eiloa ke mo a e fakavāivāi ne tatou a nisi tino.—Faitau te Loma 14:5, 13, 15, 19, 20.

10. Kaia e ‵tau o āva tatou ki fakaikuga totino a nisi tino? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹⁰ Kafai e se malamalama tatou i te fakaikuga a se taina talitonu telā e fakavae ki te loto lagona e uiga ki tena filifiliga, e se ‵tau o fakamasino fakavave aka ne tatou a ia io me faimālō a ia ke ‵fuli tena mafaufau. Kāti koi “vāivāi” tena loto lagona kae manakogina ke akoako faka‵lei, io me kāti ko tō manavase ki se mea. (1 Koli. 8:11, 12) I te suā feitu, e manakogina  foki ke iloilo ne tatou a ‵tou loto lagona kolā e ‵tau o akoako ke fetaui ‵lei mo fakatakitakiga mai te Atua. E pelā mo mataupu ki te ola ‵lei, e ‵tau mo tatou taki tokotasi o fai se fakaikuga totino kae ke toka o fakafesagai atu ki ikuga ka maua ne koe mai i ei.

11, 12. Kafai e filifili a fakafiafiaga, se a te fakatakitakiga i te Tusi Tapu e ‵tau o masaua faeloa ne tatou?

¹¹ Ne faite ne Ieova a tino i se auala telā e fai ei ke mafai latou o fia‵fia kae maua a mea aoga mai fakafiafiaga. Ne tusi mai a Solomona me e isi se “taimi o te fiafia” mo te “taimi o te saka fiafia.” (Fai. 3:4) E ui i ei, e se ko fakafiafiaga katoa e aoga, e fakafiafia, io me e fakamalosi loto; kae e se ‵lei foki a te fakamāumāu o taimi e uke ki fakafiafiaga. E mafai pefea o fesoasoani mai ‵tou loto lagona ke fia‵fia kae ke maua mea aoga mai fakafiafiaga?

¹² E fakailoa mai ne te Tusi Tapu a vaegā amioga kolā e taku pelā me ko “galuega o te foitino.” A galuega konei e aofia i ei a “amioga fakatauavaga sē ‵tau, amioga lai‵lai, te amio matafatu mo te sē āva, ifo ki tupua, te faivailakau, te fai fili, fai taua, te loto masei, te kaitaua, te fakatau kinau, ko mavae‵vaega, te fai potukau, te kaisanosano, te konā, fakafiafiaga sonafai valevale, mo nisi mea aka penā.” Ne tusi mai a Paulo me “i tino kolā e fai faeloa ne latou a mea konei ka se mafai o maua ne latou te Malo o te Atua.” (Kala. 5:19-21) E ‵tusa mo te mea tenā, e mafai o ‵sili ifo tatou ki a tatou eiloa, penei: ‘E mata, e mafai ne toku loto lagona o fai ke kalo kea‵tea au mai tafaoga kolā e fakamalosi aka ei te kaitaua, fakatau‵fai, loto fenua, mo te saua? E mata, e isi se musumusuga o toku loto lagona ke fakaeteete au māfai ko tofotofogina ke onoono ki se ata e aofia i ei a faifaiga fakatauavaga sē ‵tau io me se ata telā e fakaasi faka‵sau mai ei a amioga ma‵sei, te konā, mo te faivailakau?

13. E fesoasoani mai pefea a te fakatakitakiga i te 1 Timoteo 4:8 mo te Faataoto 13:20 e uiga ki fakafiafiaga?

¹³ E maua foki i te Tusi Tapu a fakatakitakiga kolā e mafai o fesoasoani mai ke fakamafulifuli ‵tou loto lagona e uiga ki fakafiafiaga. A te mea e tasi, ko “fakamalosiga faka-te-foitino e aoga fua ki nai mea.” (1 Timo. 4:8) Ne fakaiku aka ne te tokoukega me i te tino telā e fakamalosi faeloa tena foitino i aso katoa e malosi ‵lei faeloa tena foitino mo tena mafaufau. Kafai e fia‵fia tatou o fakamalosi ‵tou foitino e pelā me se potukau, e mata, e ‵tau o ‵kau fakatasi tatou mo so se tino? E fai mai te Faataoto 13:20, penei: “Kauga ki tino ‵poto kae ka poto foki koe. Kafai e kauga koe ki tino va‵lea kae ka se aoga koe.” E mata, e se fakaasi mai i konei me e ‵tau eiloa o fai a filifiliga e uiga ki fakafiafiaga kolā e takitaki ne te loto lagona telā ko oti ne akoako ki te Tusi Tapu?

14. Ne fakagalue pefea ne se talavou e tokotasi a pati i te Loma 14:2-4?

¹⁴ A Christian mo Daniela e tokolua lā tamaliki fafine talavou. E fai mai a Christian: “Kafai ko fai te motou Tapuakiga a Kāiga i te afiafi, e sau‵tala eiloa matou e uiga ki fakafiafiaga. Ne ‵lago atu matou me e isi ne fakafiafiaga e ‵lei kae ko nisi e se ‵lei. Ko oi e ‵tau o taku pelā me se taugasoa ‵lei? Ne fai mai se tokotasi o tamaliki fafine a māua me i taimi malō‵lo o tama‵liki ke ‵kai i te akoga, ne fai ne nisi talavou Molimau a amioga i se auala telā ne mafaufau tou fafine me e se ‵lei. Kae ne lasi ‵ki te fakamalosiga ne maua ne ia ke fai foki pelā mo nisi tamaliki. Ne fakasako‵sako atu māua me e isi katoa ne loto lagona o tino taki tokotasi, kae e ‵tau o takitaki tatou ne ‵tou loto lagona i te faiga o filifiliga e uiga ki mea e fai ne tatou mo tino kolā e fai taugasoa mo tatou.”—Faitau te Loma 14:2-4.

15. E fesoasoani mai pefea a pati i te Mataio 6:33 māfai ko fai ‵tou palani e uiga ki fakafiafiaga?

¹⁵ E isi foki se fesili e uiga ki taimi e fakamāumāu mō fakafiafiaga. E mata, e fakamuamua ne koe a fakafiafiaga i lō a fakatokaga faka-te-agaga, pelā mo fakatasiga, te galuega talai, mo sukesukega totino? Io me taumafai koe ke fai a galuega faka-te-agaga i taimi kolā e fai sale i ei a fakafiafiaga? Ne a mea e fakamuamua ne koe? Ne fai mai a Iesu, penei:  “Tela la, ke ‵sala muamua faeloa ne koutou te Malo mo tena amiotonu, kae ka fakaopoopo atu a mea katoa konei ki a koutou.” (Mata. 6:33) E mata, e fakamalosi koe ne tou loto lagona ke fakamuamua a pati fesoasoani a Iesu?

16. E fakamalosi aka pefea ne ‵tou loto lagona a tatou i te galuega talai?

¹⁶ E uke atu a mea e fai ne te loto lagona telā ko oti ne akoako faka ‵lei i lō te fakailoa mai fua ke fakaeteete tatou i te faiga o mea ‵se. E fai ne ia ke gasue‵sue tatou o fai a galuega ‵lei. A ko te ‵toe mea sili i galuega ‵lei konei ko te aofia o tatou i te galuega talai mai fale ki fale mo te ‵sala atu ki avanoaga ke talai atu i taimi seki fuafuagina. Ne fai ne te loto lagona o Paulo ke fai foki a ia penā. Ne tusi mai a ia: “Me se mea eiloa e ‵tau o fai ne au. Kae kalofa eiloa au māfai e se folafola atu ne au a te tala ‵lei!” (1 Koli. 9:16) Kafai e fakaakoako tatou ki a ia, e fai eiloa pelā me e faipati mai ‵tou loto lagona ki a tatou, ke fakatalitonu mai me e fai ne tatou a te mea tonu. Kae mai te talai atu o te tala ‵lei, e fakafiafia ne tatou a loto lagona o latou kolā e fai‵pati tatou ki ei. Ne fai mai a Paulo: “Kae mai te fakaasi atu o te munatonu, ko fai ei matou mo fai ne fakaakoakoga ‵lei ki loto lagona o tino katoa i mua o te Atua.”—2 Koli. 4:2.

17. Ne gasuesue pefea se tuagane talavou e tokotasi e ‵tusa mo tena loto lagona?

¹⁷ I te taimi ko 16 ei a tausaga o Jacqueline, ne fai ne ia i te akoga se sukesukega e uiga ki mea ola katoa. Ne akoakogina eiloa a te mataupu e uiga ki te evolusione i te akoga. “Ne fai ne toku loto lagona ke sē mafai o aofia katoatoa au i te sau‵talaga a te vasega e pelā mo te mea e masani o fai ne au. Ne seki ‵lago atu au ki te akoakoga ko te evolusione. Ne fanatu au ki te faiakoga kae fakamatala atu toku tulaga. Ne poi au, me ne fiafia mai a tou tagata ki a au kae ne tuku mai ne ia te avanoaga ke faipati atu au ki te vasega kātoa ki te mataupu e uiga ki mea a te Atua ne faite.” Ne lotomalie katoatoa eiloa a Jacqueline ona ko te mea ne fakalogologo kae gasuesue a ia e ‵tusa mo tena loto lagona telā ne akoako ki te Tusi Tapu. E mata, e fai ne tou loto lagona ke fai ne koe te mea tonu?

18. Kaia e ‵tau ei o ma‵nako tatou ki se loto lagona telā e ‵lei kae fakatuagagina?

¹⁸ Se mea gali māfai e fakamoe‵moe tatou ke ola i se olaga telā e fetaui ‵lei mo tulaga mo auala o Ieova! E mafai o fai ‵tou loto lagona pelā me se fesoasoani tāua ‵ki. Mai te fakaaoga faeloa ne tatou te Muna a te Atua, mafaufau ‵loto ki mea e tauloto ne tatou, kae taumafai o fakagalue a mea konā, ka akoako faka‵lei eiloa ne tatou a ‵tou loto lagona. Kae ka fai eiloa te mea tenei e pelā me se meaalofa tāua ki ‵tou olaga faka-Kelisiano!